سوغات و صنایع دستی کردستان

در این مطلب به معرفی سوغات و صنایع دستی کردستان می‌پردازیم؛ از شیرینی های محلی کردستان گرفته تا پوشاک زیبای کردی برای‌تان حرف‌های جالبی داریم و هنر زیبای مردم این مرزوبوم در فرش‌بافی و گیوه‌بافی را معرفی خواهیم کرد. اگر می‌خواهید بدانید صنایع دستی کردستان چیست با کارناوال همراه شوید.

سوغات خوراکی کردستان

شیرینی کنجدی | گزانگبین

این شیرینی از ترکیب کنجد بوداده به همراه شهد شیرینی گزانگبین یا شکر تهیه می‌شود. در گذشته مردم این ناحیه برای شیرین کردن این خوشمزه از شهد گزانگبین که نوعی ماده سفیدرنگ و عسل مانند است استفاده می‌کردند. جالب که بدانید شهد گزانگبین توسط نوعی حشره خاص که از صمغ درخت گز تغذیه می‌کند، تولید می‌شود؛ اما امروزه به دلیل تولید بالا و گران بودن این ماده بیشتر شیرینی‌های کنجدی با شکر تهیه می‌شوند.

برساق

برساق نانی خوشمزه و روغنی‌ست که از ترکیب موادی مثل شیر، شکر، آرد، روغن و تخم‌مرغ تهیه می‌شود. برای تهیه نان برساق مواد گفته‌شده را باهم ترکیب می‌کنند و خمیر به دست آمده را به شکل گرد پهن و در روغن سرخ می‌کنند. خوب است بدانید که مردم کردستان این نان را در دو نوع مغز دار شامل پودر گردو، پودر رازیانه، پودر توت خشک و ... و یا نوع ساده آن تهیه می‌کنند.

بادام سوخته

از دیگر سوغات خوشمزه استان کردستان بادام سوخته است که برای تهیه آن ابتدا شکر یا عسل و گلاب را حرارت می‌دهند تا غلیظ شود. سپس بادام درختی را به آن اضافه کرده و بو می‌دهند. بادام سوخته معمولا در کنار قند در قندان‌های مردم این دیار جا دارد و با چای مصرف می‌شود.

سقز | آدامس طبیعی

سقز یا شیره درخت بنه (پسته وحشی) ماده‌ای سفت و سفیدرنگ است که می‌توان آن را در بیشتر شهرهای حاشیه زاگرس پیدا کرد. شیره این درخت در فصل پاییز استخراج می‌شود و پس از خشک‌شدن به مصرف می‌رسد. این آدامس طبیعی و پرخاصیت یکی از سوغات بسیار محبوب استان کردستان به حساب می آید.

میوه های بهاری | توت فرنگی، زردآلو و...

اگر در فصل بهار که بهترین زمان برای سفر به کردستان نیز هست، به این استان سفر کردید حتما در بازار سنندج و یا میوه‌فروشی‌های شهرهای استان به دنبال میوه‌های نوبرانه بهار باشید. از جمله توت‌فرنگی که خوشمزه‌ترین و باکیفیت‌ترینش را می‌توانید در سنندج پیدا کنید. 

عسل طبیعی

وقتی نام عسل درجه یک را می‌آوریم همه ما به یاد سوغات اردبیل و عسل باکیفیت آن می‌افتیم؛ اما باید بگوییم که اگر گذرتان به استان کردستان افتاد هم می‌توانید عسل باکیفیت و درجه یکی را پیدا کنید. این منطقه به خاطر کوهستانی و مرتفع بودن و همچنین وجود گیاهان کوهی و وحشی خاص، در تولید عسل مرغوب بسیار سرآمد است.

سایر سوغات کردستان

از دیگر خوراکی‌های خوشمزه‌ای که می‌توانید از این استان به عنوان سوغات خریداری کنید می‌توان به انواع خشکبار به ویژه تخمه آفتابگردان، مویز سیاه، باسلوق و ... اشاره کرد.

صنایع دستی کردستان

قالی کردستان

بی‌شک یکی از مهم‌ترین استان‌های کشور که سابقه زیادی در تولید قالی‌های دستباف دارد، استان کردستان است. مشهورترین قالی‌های این منطقه متعلق به سنندج، بوکان و بیجار است که در طرح‌های گوناگونی شکسته نظیر انواع هراتی، گل وکیلی، گل میرزاعلی، گل مینا و شاخ گوزن، میناخانی و... بافته می‌شوند. اگر سری به بازار قدیمی شهر سنندج بزنید می‌توانید دنیای رنگانگی از این قالی‌های ارزشمند و دستبافت را از نزدیک ببینید.

گلیم سِنَه | گلیم سنندج

گلیم سنه یا همان گلیم سنندج، یکی از مشهورترین گلیم‌های ایران است و همانطور که از نامش برمی‌آید مرکزیت بافت آن شهر سنندج به حساب می‌آید. این گلیم‌ها در طرح‌های گوناگونی بافته می‌شوند که هر کدام الهام گرفته از تاریخ و طبیعت مردم این منطقه به حساب می‌آیند. برای مثال گلیم‌هایی که توسط قبایل سنجابی و جاف بافته می‌شوند تحت تاثیر طرح گلیم‌های دوره صفوی و صنایع‌دستی کشور هندوستان هستند.

مهم‌ترین ویژگی گلیم سنه شیوه بافت آن است. در این روش از بافت چاکدار استفاده می‌شود که در نهایت محصول به دست آمده گلیم دورویی خواهد بود که هر دو سمت آن قابل استفاده است و طرح واضحی دارد. یکی از انواع گلیم سنه که بافت آن شاخص و ویژه این منطقه به حساب می‌آید گلیم‌های سجاده‌ای است که بر خلاف سایر گلیم‌های سجاده‌ای، طرح محراب آن‌ها پیازی شکل است.

گلیم بیجار | گروس

از دیگر گلیم‌های مشهور این خطه، گلیم بیجار و روستاهای اطراف آن است که تقریبا ویژگی‌های مشترکی با گلیم سنه دارد و رنگ‌های تند برای بافت آن زیاد استفاده می‌شود. از ویژگی‌های بارز این گلیم می‌توان به طرح‌های حیوانات اشاره کرد. در کل می‌توان گفت طرح حیوانات به خاطر اهمیت گله‌داری در این منطقه و ارتباط مردم این دیار با طبیعت و حیوانات روی گلیم‌ها بسیار دیده می‌شود.

کلاش و گیوه

گیوه کفشی دستبافت است و خاستگاه آن مناطق غربی کشور محسوب می‌شود. در مناطق کردنشین ایران به ویژه استان کردستان نیز نوعی گیوه به نام کلاش بافته می‌شود که مشهورترین و باکیفیت‌ترین آن را می‌توان در روستای اورامان تخت پیدا کرد.

خوب است بدانید که این کفش‌ها سبک و منعطف هستند و مناسب‌ترین پاپوش برای سطوح و ناهمواری‌های کوهستانی به حساب می‌آیند.

محصولات چوبی

یکی از جذاب‌ترین سوغاتی که می‌توانید از این استان خریداری کنید، انواع صنایع چوبی تزیینی زیباست که با روش‌های مختلف نظیر نازک‌کاری ساخته می‌شوند. در این میان انواع تخته‌نرد، شطرنج، جعبه‌های جواهرات و ... محبوبیت زیادی دارند.

هه وری (گُلوَنی) | روسری کردی

هه وری در کردی، گُلوَنی در زبان لری یا در زبان فارسی گلبندی، نوعی روسری زیبا ویژه زنان کرد، لر و لک است که ریشه واژه آن به گل بدن، نوعی پارچه ابریشمی هندی بازمی‌گردد. این روسری‌ها در اصل از جنس ابریشم هستند و روی آنها انواع نقوش اسلیمی، گل، بته‌جغه و ... چاپ می‌شود. بیشتر این روسری‌ها زمینه‌ای با رنگ تیره مانند مشکی دارند و طرح‌های رنگی روی آن‌ها زده می‌شود. شما می‌توانید در بازار سنندج انواع مختلف این روسری را پیدا کنید.

پوشاک کردی

یکی از زیباترین و شاخص‌ترین لباس‌های محلی در ایران، لباس زنان و مردان کرد است که از طرح‌ها و رنگ‌های زیبایی برخوردارند. در اصل به ندرت می‌توان لباس کردی با رنگ‌های تیره پیدا کرد. معمولا لباس مردان شامل یک بالاپوش و شلوار کردی (که وا پاتول)، شال و ... است که در میان اینها شلوار کردی را همه ما می‌شناسیم و اگر در سطح شهرهای استان کردستان قدم بزنیم به راحتی این پوشش بومی زیبا را در تن مردان و پسران کرد خواهیم دید. لباس‌هایی مثل شلوار، کراس (پیراهن)، هه‌وری (روسری کردی)، کلاو (کلاه) و ... نیز بخش‌هایی از پوشاک زنان کرد را تشکیل می‌دهند.

شالبافی

شالبافی یکی از قدیمی‌ترین هنرهای این مرز و بوم است که بیشتر توسط مردم کرد ایران بافته می‌شود. این پوشش مخصوص مردان است و از نوعی پشم بز به نام مرخوز تهیه می‌شود. نکته قابل توجه در مورد این شال آن است که می‌توان آن را هم در فصل گرم و هم در فصل سرد استفاده کرد. هنر شالبافی بیشتر در شهر آرمرده در بانه رواج دارد و هنوز هم به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع دستی این شهر تولید می‌شود.

موج بافی

موج نوعی پارچه نازک از پشم گوسفند است که معمولا با طرح چهارخانه و با پس‌زمینه رنگ‌های گرم مثل قرمز بافته می‌شود. این هنر قدیمی نیز در بین مردم کردستان به ویژه عشایر رواج دارد و از آن برای تهیه رختخواب پیچ، ساک، پتو و ... استفاده می‌شود.

جاجیم بافی

جاجیم نوعی پارچه دورو و کلفت است که از پشم گوسفند بافته می‌شود. این زیراندازها معمولا 6 تا 8 رنگ دارند و برای بافت آنها بیشتر از طرح‌های هندسی و طبیعت الهام گرفته می‌شود. جاجیم‌بافی جز چند هنر اصلی مردم کردستان به شمار می‌رود که بافت آن نیز بیشتر توسط بانوان کرد صورت می‌گیرد.

سخن آخر

به آن سوی کوه‌هاس زاگرس رفتیم تا با مردم دیار کردستان ایران آشنا شویم. شما را به شهرهای مختلف استان بردیم تا با سوغات و صنایع دستی کردستان آشنا شوید و بتوانید در هنگام سفر به استان کردستان گزینه‌های مناسبی برای خرید سوغات داشته باشید. اگر اهل کردستان هستید یا تاکنون به این استان سفر کرده‌اید و سوغات یا صنایع‌دستی دیگری را می‌شناسید که جای آن در لیست ما خالیست، آن را با ما به اشتراک بگذارید.