سوغات و صنایع دستی یزد

همراه مان باشید تا به دنیای سوغات و صنایع دستی یزد قدم بگذاریم. می خواهیم از سوغات خوراکی یزد و شیرینی های خوشمزه اش برای تان بگوییم و نگاهی هم به صنایع دستی یزد داشته باشیم تا بدانید در سفر به یزد چه سوغاتی هایی می توانید تهیه کنید. سفر به یزد را با خرید مناسب‌ترین قیمت بلیط هواپیما تهران به یزد از وبسایت کارناوال تجربه کنید.

سوغات خوراکی یزد

باقلوای یزد

باقلوا یکی از معروف ترین خوشمزه های یزد است که شباهت زیادی به باقلوای معروف استانبولی ندارد و دارای فرمول و طعم مخصوص خود است. این شیرینی از ترکیب هل و گلاب، شیر، تخم مرغ، پودر پسته و بادام، پودر قند و ...  تهیه می شود و در طعم های مختلف بادامی، پسته ای و نارگیلی می توانید آن را  بخرید. بد نیست بدانید که این شیرینی به صورت تکه های مربع و لوزی و یا به صورت بشقابی قابل تهیه است.

قطاب یزد

قطاب شیرینی پرطرفدار یزد است که از دو بخش تشکیل شده؛ مغز داخل آن که ترکیبی از پودر بادام، قند و هل است و لایه خارجی آن که دور مغز را می گیرد و ترکیبی از آرد گندم، ماست یا شیر و تخم مرغ است. بعد از آن که خمیر را آماده و مغز قطاب را داخل آن گذاشتند خمیر را سرخ کرده و بعد داخل پودر قند غلت می دهند. قطاب در نوع سنتی یزدی و عسلی تهیه می شود که در نوع عسلی، قطاب را به جای پودر قند در عسل غلت می دهند.

کیک یزدی

یکی از خوشمزه ترین کیک های سنتی ایرانی کیک یزدی است که آرد، شیر، شکر، تخم مرغ، هل، زعفران و ... مواد اولیه آن هستند. این کیک به عنوان شیرینی نذری در اعیاد و سوگواری ها در سراسر شهر یزد پخش می شود.

حاجی بادام

این شیرینی خوشمزه کوچک از ترکیب پودر هل، آرد ، مغز بادام و روغن و جوز تهیه می شود اما گاهی به آن تخم مرغ هم اضافه می کنند. بعد از مخلوط کردن این ترکیب خمیر را به اندازه نخود درآورده و در فر می پزند. گفته می شود که این شیرینی به خاطر ترکیب جوز و آردنخودچی (که بیشتر در دستور پخت حاجی بادام کاشانی استفاده می شود) برای بیماری های استخوانی و دردهای مفصلی مفید است.

چرا به آن حاجی بادام می گویند؟

برای نام این شیرینی 2 روایت متفاوت وجود دارد؛ یکی از نوادگان حاج خلیفه برادر می گوید که وی مقداری از این شیرینی را با خود به سفر حج برد و وقتی برگشت مقداری از شیرینی ها هنوز در جیبش باقی مانده بود. او وقتی شیرینی ها را دید گفت که آن ها هم حاجی شده اند و نام آن ها را حاجی بادام گذاشت. اما روایت دیگری از دکتر علی شرقی وجود دارد که می گوید که ممکن است حاجی تغییر یافته کلمه آجی در زبان ترکی به معنی تلخ باشد، یعنی شیرینی بادام تلخ اما صحت هیچ کدام به درستی مشخص نیست. 

پشمک یزدی

پشمک، یک سوغات خوشمزه و ساده است که تنها با 3 ماده اولیه روغن، آرد سفید و شکر و طعم دهنده جدا نشدنی شیرینی های یزد یعنی هل تهیه می شود. پشمک یزدی مثل پشمک هایی که در پارک ها و شهربازی ها میبینیم نیست و هیچ جای دنیا هم نمی توانید نمونه اش را پیدا کنید. پشمک خوردن آداب خود را دارد که برای توریست هایی که از این شهر بازدید می کنند بسیار جذاب است. یزدی ها پشمک را ابتدا باید داخل استکان کوچک می گذارند و به شکل لقمه ای درآورند و سپس با نوشیدنی مثل چای نوش جان می کنند.

سوهان آردی

سوهان آردی و سوهان خانی هر دو در شهر یزد یافت می شوند؛ اما سوهان آردی ویژه شهر یزد است. این سوهان بافت نرم تر و لطیف تری نسبت به سوهان خانی دارد و معمولا سکه ای شکل است. برای تهیه آن از موادی مثل آرد گندم، روغن حیوانی، شکر، زعفران و هل استفاده می کنند و آن را با پودر پسته تزیین می کنند.

لوز 

لوز نوعی حلواست که غالب مواد تشکیل دهنده آن پودر پسته، پودر نارگیل و یا بادام است. این پودرها را به شربت غلیظی از آب و شکر می افزایند و هل و گلاب به آن اضافه می کنند. مخلوط به دست آمده پس از ورز دادن به خمیر سفتی تبدیل می شود که باید پهن شده، برش بخورد و در بسته بندی راهی بازار شود. لوز بادام، لوز نارگیل و لوز پسته انواع معروف لوز هستند.

منقا

شیرینی ساده نان پنجره ای را در یزد با نام منقا می شناسند و یزدی ها تبحر زیادی در پخت آن دارند. گلاب، نشاسته، آب، آرد برنج، آرد سفید، تخم‌مرغ، زعفران، پودر قند و روغن مواد اولیه برای تهیه این شیرینی ساده اما خوشمزه هستند.

نان برنجی‌ یزدی

نان برنجی را در اغلب شهرهای ایران می یابید اما این خوراکی در هر جایی یک عطر و طعمی دارد. آرد برنج، شکر، تخم‌مرغ، آرد سفید، روغن، هل و گلاب موادی هستند که برای تهیه این شیرینی به کار می روند.

نبات یزد

شاید بیشتر مردم نبات را سوغات مشهد بدانند اما نبات های یزد هم بسیار مرغوب هستند. برای تهیه نبات در یزد، با این اصطلاحات زیاد برخورد می کنید و بهتر است در موردشان بدانید:

پرده نبات: نباتی که ویژگی اصلی آن ترد و نازک بودن است.

کاسه نبات: نبات هایی به شکل کاسه که برای مصرف باید خردشان کنید.

شاخه نبات: نبات های درشت و خالص که به دور نخ تشکیل شده اند.

نبات چوبی: نباتی که بلورهایش به دور چوب تشکیل می شود. گاهی این نبات را بر روی نی های پلاستیکی هم تهیه می کنند.

قند یزدی

شاید باورش سخت باشد اما یزدی ها برای تهیه قند کنار چای شان هم فرمول خاصی دارند که باعث شده قند یزدی به شهرت خاصی برسد. تفاوت این قند با قندهای معمولی در این است که خیلی زود در دهان آب می شود و طعم شیرینی آن هم بیشتر است.

نقل یزد

در کنار شیرینی های رنگارنگ یزدی، نقل های یزد هم شهرت زیادی دارند و از پودر هل، بادام و پسته برای طعم دادن به آن استفاده می شود. 

ارده و حلوا ارده

بزرگترین مرکز ارده سازی ایران در شهرستان اردکان استان یزد است. این شهرستان یکی از قطب های تولید ارده و حلوا ارده به شمار می رود و این صنعت در آن قدمتی چند صد ساله دارد. ارده یک خوراکی مقوی از کنجد است که در صبحانه یزدی ها جایگاه خاصی دارد و معمولا آن را با شیره یا عسل مخلوط می کنند. حلوه ارده هم از مشتقات ارده است و با پسته تزیین می شود.

روغن کنجد

استفاده از روغن کنجد در میان یزدی ها رواج زیادی دارد و نوع مرغوب آن را می توانید در این شهر تهیه کنید. قطب تهیه این روغن نیز شهرستان اردکان است.

گیاهان دارویی

طب سنتی در یزد طرفداران زیادی دارد و مردم این شهر معمولا از داروهای گیاهی استفاده می کنند. عطاری های زیادی در این شهر فعال هستند و مرغوب ترین کالاها را به شما ارائه می دهند. حنای یزد شهرت زیادی دارد و کارگاه های حناسابی زیادی در آن پیدا می شود و حتی کوچه مازاری های یزد به خاطر حناسابی هایش مشهور است.

انار و رب انار یزد

یکی از محصولات باغی روستاهای یزد، انار است که کیفیت بالایی دارد. اگر در پاییز به این استان سفر کردید می توانید طعم انار یزد را هم بچشید؛ اما در فصول دیگر امکان تهیه رب انار را دارید. رب انار یزدی ها رقیق تر از رب انارهای معمولی است و شاید در آنها تکه های کدو را هم بیابید که برای متعادل کردن طعم به آن افزوده اند.

صنایع دستی یزد

ترمه یزد

یزد یکی از مهدهای ترمه در ایران است و در همه جای شهر می توانید مغازه هایی را بیابید که این پارچه را عرضه می کنند. پارچه ترمه از لحاظ نقش و بافت و مواد اولیه متنوع است و از ابریشم، پشم و کرک الوان تهیه می شود. معروف ترین طرح ترمه بته جقه است؛ اما شاخ گوزنی و شاه عباسی هم از دیگر طرح هایی هستند که برای بافت این پارچه به کار می روند. پارچه ترمه این روزها در لباس، کیف، کفش، زیورآلات، سجاده، رومیزی و ... استفاده می شود.

چادرشب

چادر شب پارچه ای است که در شهرستان یزد، اردکان و بخش زارچ بافته می شود و معمولا در دو نوع است:

• نوع اول آن نازک و منقوش است و به نام چادرشب رختخواب‌پیچ شهرت دارد.
• نوع دوم آن دارای ضخامت بیشتری است و چادرشب صحرایی نام دارد و برای حمل علوفه و محصولات کشاورزی استفاده می‌شود و دارای نقش‌های راه راه است.

شمد

شمد نوعی پارچه نازک است که در بافت آن نخ پنبه یا ابریشم مصنوعی به کار رفته و در فصل تابستان به عنوان روانداز از آن استفاده می کنند. شمد اغلب دارای نقش‌های ساده به صورت چهارخانه است.

زيلو

زیلو از زيراندازهای معروف استان یزد و يكی از بادوام ترين زیراندازها به ويژه برای مناطق كويری است. مركز تولید زيلو شهرستان ميبد است و قديمی‌ترين زيلو در مسجد جامع ميبد قرار دارد. برای بافت زیلو از نخ پنبه‌ای استفاده می کنند و نقش های آن معمولا به رنگ آبی و سفيد یا قرمز و نارنجی و سبز است.

طلا

طلاسازی یکی از مشاغل یزدی هاست و بازار طلای یزد رونق زیادی دارد. عیار طلا در این استان متفاوت است؛ عیار ۱۸ یا 750، مبنای ساخت و فروش طلای استاندارد محسوب می شود اما در یزد طلاهای عیار بالا طرفداران بیشتری دارند. عیار ساخت طلا در این استان ۸۷۵ و ۹۰۰ است.

سفال و سرامیک

میبد تولید کننده عمده سفال در استان یزد است و سفالگری در این شهر قدمت زیادی دارد. از نشانه های قدمت زیاد این هنر در میان مردم میبد می توان به قطعاتی از خرده سفال‌های رنگی اشاره کرده که در لابه لای خشت‌های بزرگ نارین قلعه که متعلق به دوران ساسانی است، به دست آمده اند. سفال میبد بر دو نوع است: سفال تهیه شده از رس و سفال تهیه شده از خاک سفید که همان کاشی است. ماهی، خورشيد خانم، چيت، مرغک (گنجشک) طرح های معروفی هستند که بر روی سفال ها و سرامیک های میبد مشاهده خواهید کرد.

دارایی بافی

دارایی یا ایکات پارچه ای از ابریشم طبیعی بوده و امروزه از نخ ویسکوز تهیه می شود. در بافت این پارچه رنگ های گرم  مانند زرد، سبز، قرمز و بنفش را به کار می برند. در قدیم این پارچه ابریشمی جزو جهیزیه هر عروس بوده و حکم وسایل سرمایه ای او را داشته است و به همین دلیل به آن نام دارایی را داده اند. از سوی دیگر چون اشخاصی که این نوع پارچه را می‌خریدند ثروتمند بودند هم این پارچه را دارایی می خواندند. 

زری بافی

پارچه های زربافت یزد از انواع باکیفیت این نوع پارچه هستند. در تهیه نوع اصیل این پارچه‌ ظریف و بسیار گران بها از ابریشم خالص، ابریشم رنگی و نخ گلابتون طلایی یا نقره ای استفاده می شود. 

مخمل بافی

پارچه های مخمل از دیرباز پارچه هایی درباری بوده و ارزش زیادی داشته اند. بافت این پارچه در ایران سابقه ای طولانی دارد و یزد یکی از مهدهای مخمل به شمار می رود. امروزه از این پارچه در تهیه جانماز، كت و عبا، پرده و رویه مبل و صندلی، روتختی، كوسن، پرده و ... استفاده می شود.

سخن آخر

شما چه تجربه ای از خرید سوغات دارید؟

آیا فرصت این را داشته اید که از شهر یزد بازدید کنید و طعم شیرینی هایش را بچشید؟

به نظرم شما سوغاتی هست که آن را از قلم انداخته باشیم؟

منتظر دیدگاه های تان هستیم...