معرفی شهر چابهار | دانستنی های قبل از سفر

زمانی که سخن از شهرهای مهم توریستی ایران به میان می آید ذهن همه به سمت شهرهایی مانند شیراز، اصفهان، یزد، مشهد، کیش یا شهرهای شمالی می رود. این در حالی ست که زیبایی های ایران تنها در این شهرها خلاصه نمی شود و مقاصد متفاوت و جذابی در گوشه گوشه ایران وجود دارد که می توانند سفری هیجان انگیز و دلچسب برای شما به ارمغان بیاورند. یکی از این مقاصد شهر زیبای چابهار در منتهی الیه جنوب شرقی ایران است؛ شهری بندری با جاذبه های منحصر به فرد طبیعی که نظیر آن درهیچ جای دیگر ایران دیده نمی شود.  

چابهار- یا آن گونه که بومی های این منطقه می گویند، چهبار- تنها بندر اقیانوسی ایران است، در کرانه دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارد و یکی از مناطق آزاد بازرگانی ایران نیز محسوب می شود. در سال های اخیر به واسطه سرمایه گذاری های متعدد و تبلیغات به نسبت خوبی که از چابهار در شبکه های اجتماعی توسط افراد محلی و گردشگران انجام شده، نام این شهر بر سر زبان ها افتاده است.

به همین دلیل قصد داریم این بار در سری مقالات معرفی شهرهای کارناوال، سری به این نقطه از کشورمان بزنیم و در مورد شهر، مردم، آداب و رسوم، جاذبه های مختلف گردشگری، شیوه های مختلف سفر به اینجا و دیگر موارد مهم آن اطلاعات تازه ای به دست بیاوریم. همراه ما باشید. 

چرا سفر به شهر چابهار؟

•  یکی از زیباترین شهرهای بندری ایران است. 
• با سفر به این شهر می توانید از جاذبه های متفاوت طبیعی مانند کوه های مریخی یا مینیاتوری، گل فشان ها و تالاب صورتی، جنگل های حرا و ... دیدن کنید. 
• بخش بزرگی از منطقه حفاظت شده گاندو که زیستگاه تنها تمساح بومی ایرانی ست در شهرستان چابهار قرار دارد. 
• خرید کالاهای مختلف با قیمت های مناسب و کیفیت خوب یکی از جذابیت های سفر به منطقه آزاد چابهار است.
• چابهار به دلیل موقعیت جغرافیایی خود سواحل بسیاری زیبایی دارد که می توان در آنها تفریحات مختلف آبی مانند غواصی، جت اسکی و ... انجام داد. 

اطلاعات کلی شهر چابهار

بهتر است پیش از اینکه راهی چابهار شویم اطلاعات مختصری در مورد جنبه های مختلف زندگی در این شهر به دست آوریم و با دید بازتر و اطلاعات جامع تری به این شهر سفر کنیم.

جمعیت: بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در سال 95 جمعیت شهرستان چابهار 283,204 تن است.

تقسیمات کشوری: شهرستان چابهار در حدود 9739 کیلومترمربع وسعت دارد و شامل دو شهر چابهار و نگور و سه بخش دشتیاری، پلان، بخش مرکزی و هشت دهستان می شود. 

زبان: مردم شهرستان چابهار به گویش بلوچی که شامل لهجه های جدگالی، کنارکی، طیسی، دشتیاری و باهوکلاتی می شود، صحبت می کنند. 

دین: اکثر مردم چابهار سنی هستند و به مذهب حنفی اعتقاد دارند. 

پوشش: مردان چابهار لباس مخصوص محلی بلوچی می پوشند. زنان این منطقه نیز در کنار لباس محلی بلوچی از چادر مخصوص بلوچی استفاده می کنند.

اقتصاد: بخش بزرگی از اقتصاد شهرستان چابهار وابسته به سازمان منطقه آزاد صنعتی-تجاری چابهار است. این شهرستان بر سر راه دو کریدور مهم حمل و نقل جهانی قرار دارد و دو اسکله مهم آن -اسکله های شهید کلانتری و اسکله شهید بهشتی- با گنجایش 70 هزار تن- میزبان کشتی های اقیانوس پیما هستند. بندر چابهار همچنین به دلیل اینکه نزدیک ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی در آسیای میانه (مانند افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و ...) به آب های آزاد محسوب می شود، اهمیت اقتصادی و استراتژیک بسیاری دارد. 

اقتصاد چابهار همچنین وابسته به صنایع مختلف نظیر صنایع پتروشیمی و غذایی ست و سرمایه گذاری های مختلف خارجی و داخلی بخش بزرگی از هزینه های توسعه چابهار را پوشش می دهد. در کنار اینها تاسیس شهرک های مختلف مانند شهرک های ایران و هند، فرآوری خرما، شیلات، انرژی، خرما، IT و ... زمینه های توسعه و رشد این منطقه را به وجود آورده اند.

صید ماهی، پرورش ماهی و میگو دیگر جنبه مهم اقتصاد چابهار است. این شهر یکی از مهمترین شهرهای پرورش ماهی ایران محسوب می شود و در حال حاضر تامین کننده 60 درصد از نیاز ماهی تُن کشور است. علاوه بر این تولید سالانه 20 تا 35 تن شاه میگو، بخشی از صادرات شهر چابهار به کشورهای دیگر را تشکیل می دهد. کشاورزی بخش دیگری از اقتصاد چابهار را پوشش می دهد، کاشت انواع موز، انبه، لیمو، سبزی و صیفی و محصولات جالیزی و ... کمک بزرگی به درآمد مردم این شهر است. گردشگری و فروش صنایع دستی و سوغات مختلف مانند سوزن دوزی، صنایع دستی دریایی، حصیربافی و ... بخش دیگری از درآمد مردم چابهار را تامین می کنند.  

شهرهای خواهرخوانده: چابهار با شهر گوادر پاکستان پیمان خواهرخواندگی بسته است. 

پیش شماره چابهار: 054

منطقه آزاد تجاری-صنعتی چابهار

منطقه آزاد تجاری-صنعتی چابهار یکی از مناطق هفت گانه آزاد کشور به شمار می رود و اوایل دهه هفتاد در جهت بهبود اقتصاد کشور در حاشیه دریای عمان تاسیس شده است. این منطقه در شرق خلیج چابهار قرار دارد و به وسیله شبکه حمل و نقل زمینی و هوایی از شمال به کشورهای آسیای میانه و افغانستان، از شرق به پاکستان و از جنوب به اقیانوس هند می رسد. منطقه آزاد چابهار از طریق دو اسکله بزرگ شهید کلانتری و اسکله شهید بهشتی که ظرفیت بارگیری 75 هزارتن بار دارند به تجارت با دیگر کشورهای جهان از طریق آب های بین المللی می پردازد. منطقه آزاد چابهار از مناطق مهم ایران برای جذب سرمایه گذاری های کلان خارجی ست و ساخت فرودگاه بین المللی، کشیدن راه آهن برای اتصال به راه آهن سراسری ایران و کشورهای ترکمنستان و افغانستان، ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی های اقیانوس پیما و ... از جمله طرح های مهم توسعه ای این منطقه هستند. 

اگر دوست دارید بیشتر با این منطقه تجاری-صنعتی آشنا شوید می توانید از لینک زیر استفاده کنید. 

 مزیت های منطقه آزاد چابهار

• شرکت هایی که در این منطقه سرمایه گذاری می کنند از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی به مدت 15 سال معاف هستند. 
• اتصال چابهار به خشکی و سرزمین مادر (ایران) باعث شده است تا شرکت ها مجبور به پرداخت هزینه های تخلیه و بارگیری گزاف - مانند آنچه در جزیره های قشم و کیش اعمال می شود- نباشند.
• منطقه آزاد چابهار به فرودگاه بین المللی کنارک و دیگر جاده های مواصلاتی دسترسی دارد. 
• از منطقه شلوغ و پرتنش خلیج فارس دور است و به طور مستقیم به اقیانوس هند دسترسی دارد. 
• در این منطقه تسهیلات مختلف بازرگانی و سرمایه گذاری به شرکت های مختلف داده می شود.
• چابهار در اکثر روزهای سال آب و هوای خوبی دارد و این یکی از مزیت های این شهر به نسبت دیکر شهرهای جنوبی ایران است.

اطلاعات سفر

 سفر به هر شهری با دانستن اطلاعاتی در مورد آداب و رسوم، جاذبه های گردشگری، غذا و خوشمزه و ... آن شهر جذاب تر و راحت تر است. در این قسمت سعی می کنیم چابهار را از نظر گردشگری بررسی کنیم. 

آداب و رسوم و فرهنگ 

بر خلاف بسیاری از شهرهای ایران که مردم از سنت ها و آیین های خود جدا افتاده و آن را به فراموشی سپرده اند، مردم بلوچ هنوز تا اندازه زیادی آداب و رسوم و باورهای خود را حفظ کرده اند. در ادامه با بخشی از این آداب و رسوم و آیین ها آشنا شویم. 

آیین های ماه رمضان: مردم بلوچ به آداب و رسوم مذهبی بسیار پایبندند و این آیین ها را با دقت فراوان به اجرا در می آورند. یکی از مهم ترین ماه ها برای مردم مسلمان نشین این خطه ماه رمضان است و آداب مختلفی برای گذران این ماه دارند، آدابی که از ماه پیش (شعبان) به فکر آماده کردن مقدمات آن می افتند. 

نیمه دوم ماه شعبان که فرا می رسد مردم بلوچ بز یا گوسفندی را ذبح و از گوشت آن برای آماده کردن "تباهک" (مخلوطی از برنج و گوشت خشک شده) استفاده می کنند. غذایی که آماده سازی آن حدود 10 روز زمان می برد. در کنار این غذا، خوراکی هایی مانند بت ماش، نان تیموش، پکوره و شیرینی چنگال نیز برای رمضان تهیه می کنند. 

در این زمان همچنین اهالی در استقبال از ماه رمضان به تمیز کردن خانه های شان می پردازند و زنان مسن نظافت مسجد را بر عهده می گیرند. بعد از این که کار نظافت مسجد به پایان رسید داخل آن را با مشک، عود و ماده ای خوشبو به نام سوچکی، معطر می کنند. 

زمانی که ایام قدر فرا می رسد شخصی روحانی در چادری داخل مسجد تا روز عید به صورت شبانه روزی مشغول نیایش می شود و تا قبل از شب عید در مسجد می ماند. اهالی هم شب قبل از عید وجه نقد و خیرات شان را به او تقدیم می کنند. 

روزهای پایانی ماه رمضان نیز مردم آماده برپایی جشن عید فطر می شوند و به بازار می روند تا لباس نو تهیه کنند و وسایل مورد نیازشان را بخرند. همچنین در شب عید زنان و دختران بلوچ با حنا تصاویر و نقش های زیبایی بر روی دست های شان می کشند. 

عید فطر: در این روز مردم بلوچ در محلی به نام عیدگاه جمع می شوند و نماز روز عید فطر را در کنار هم به شکل باشکوه برگزار می کنند. آنها بعد از نماز یکدیگر را در آغوش می گیرند و مصافحه می کنند (سنت خاص مردم بلوچستان بعد از اقامه های نماز). پس از آن به خانه خویشان می روند، فرارسیدن این روز را به هم تبریک می گویند و نان، شیرینی و کلوچه خرمایی مخصوص محلی می خورند. 

عیدقربان: عید قربان از اعیاد بسیار مهم مردم بلوچ است و آن را در سه روز جشن می گیرند. روز عید قربان مردم در عیدگاه جمع می شوند و چند خانواده با هم شتری قربانی می کنند و گوشت آن را به دست افراد نیازمند می رسانند. در این عید بلوچ ها به دیدار اقوام آشنایان شان می روند و از هم حلالیت می طلبند. 

مراسم ازدواج: مراسم ازدواج در مناطق بلوچ نشین ایران در حدود 8 مرحله دارد و 3 شبانه روز طول می کشد. این مراحل به نام های حنا دوزی، جل بندی، بربند مال، گندونن، هبرجنی، سرآپی، مشاطه، شب یکجایی بین مردم مشهورند و شامل آیین های مختلف مانند خواستگاری، بله برون، تعیین مهریه، جل بندی، حنابندان، جشن عروسی و رسوم دیگر می شود. 

موسیقی بلوچی: نمی توان از سرزمین بلوچستان سخن گفت اما از موسیقی بلوچی حرفی نزد. هر فرد بلوچ از تولد تا مرگ با موسیقی بلوچی همدم و همراه است و بخشی از هویت و احساسات خود را در این نوع از موسیقی پیدا می کند. سازهای عمده موسیقی بلوچی بیشتر شامل قیچک، تنبورگ، رباب، بانچو، نی (نل)، دهل، کوزه و دینبوک می شود. موسیقی دان های بلوچی نیز با نام های لوری، لولی، لانگا، پهلوان و شاعر بین مردم شهرت دارند. 

رقص بلوچی: از دیگر جلوه های زیبا و دوست داشتنی فرهنگ بلوچستان، رقص های بلوچی ست که با نام های دوچایی، سه چایی، لنکی، کوپکو و ... شناخته و در عروسی ها انجام می شوند. لیوا نیز نام رقصی ست که با نواختن سرنا، دهل، لیوا و یک دهل کوچکتر همراه است و در مراسم های شادی برگزار می شود.

بازی های سنتی بلوچی: بلوچستان مانند دیگر شهرهای و مناطق کشورمان بازی های محلی فراوانی دارد که متاسفانه کم کم رو به فراموشی می روند. از جمله این بازی ها می توان به بازی های پادشاه وزیر، چل بازی، چوب بازی، سرخ پری زرد پری، اشکاتیلی، کلاه چل چل، کشتی کج کردون و ... اشاره کرد. 

غذا و خوشمزه

اکثر غذاهای بلوچی پایه ای از ماهی، گوشت و خرما دارند و همراه با نان و برنج طبخ و سرو می شوند. بر خلاف بسیاری از شهرهای جنوبی مردم بلوچستان چندان از ادویه های تند در طبخ غذاهای شان استفاده نمی کنند. در ادامه مروری بر تعدادی از غذاهای این منطقه خواهیم داشت. 

قلیه ماهی: قلیه ماهی مشهورترین غذای جنوب ایران است و با ماهی های جنوبی، سبزی های معطر و تمبر هندی تهیه می شود.  برای تهیه این غذا به یکی از انواع ماهی جنوبی (مانند شیر، حلوا سیاه، سنگسر، هامور، قباد، سرخو و ...)، سبزی تازه خرد شده، پیاز، تمبر هندی، سیر و ادویه نیاز دارید. 

تباهگ و استانبولی بلوچی: تباهگ در اصل روشی برای نگهداری گوشت است که مردم بلوچ هنوز از آن استفاده می کنند. گوشتی که از این روش به دست می آید، هم به تنهایی قابل استفاده است و هم می توان از آن در غذایی به نام استانبولی بلوچی استفاده کرد. برای تهیه تباهگ به گوشت، مقداری پودر انار و نمک می زنند و بعد گوشت را در مقابل نور آفتاب می گذارند تا خشک شود. سپس گوشت ها را به درون مشکی می ریزند و می بندند تا در زمان نیاز از آن استفاده کنند. 
بریانی ماهی: بریانی ماهی در اصل غذایی هندی ست ولی در چابهار و منطقه بلوچستان نیز تهیه می شود. این غذا برخلاف دیگر غذاهای هندی چندان پرادویه نیست و با استفاده از برنج هندی، یک تکه ماهی سالمون، ماست پرچرب، گشنیز، آبلیموی تازه و مواد دیگر طبخ می شود. 

بت ماش: از بت ماش بیشتر در ماه رمضان و زمان بارش باران استفاده می کنند و در تهیه آن برنج، روغن، ماش، افزودنی های معطر و ... به کار می برند. مردم بلوچ این غذا را همراه با ترشی انبه میل می کنند و اعتقاد دارند خوردن آن در زمان بارش باران بسیار دلچسب است. 

املت سوزی: املت سوزی با استفاده از گیاه سوزی طبخ می شود؛ البته می توان از اسفناج به جای سوزی نیز استفاده کرد؛ اما این سبزی طعم خوب سوزی را ندارد. پیاز، سیب زمینی، تخم مرغ، سیر، نمک، فلفل و روغن دیگر مواد اولیه املت سوزی را شامل می شوند.

ماهیگ پچ: یکی دیگر از غذاهای مردم بلوچ ماهیگ پچ است که بیشتر در فصل های بارانی پخته و میل می شود. برای طبخ این غذا به ماهی و آرد نیاز دارید. در ابتدا باید خمیری از آرد گندم درست کرده و سپس ماهی تازه را روی برگ درخت خرما کباب کنید. در نهایت نیز ماهی کباب شده را لای خمیر بگذارید و در تنور بپزید. 

نان های محلی: نان های محلی سهم بزرگی در خوراک مردم بلوچ دارند. در گویش محلی چابهار به نان، نگن گفته می شود و نان های محلی این منطقه شامل انواع نان های تنوری (گجری سنت)، نان تینی، نان مخصوص عشایر و نان ذرت می شود. 

شیرینی چنگال: شیرینی چنگال یکی از مشهورترین شیرینی های بلوچی ست و بیشتر عشایر از آن برای پذیرایی از میهمانان شان استفاده می کنند. این شیرینی همراه با دوغ سرو می شود و در ماه رمضان نیز یکی از خوشمزه های سفره افطار را تشکیل می دهد. مواد اولیه برای تهیه چنگال نیز آرد، خرما و روغن حیوانی ست. 

شوده: شوده یکی از خوراکی هایی ست که در تهیه آن از خرما استفاده می شود. ترکیب خرما، کنجد، بادام و پونه مواد لازم برای تهیه این خوراکی هستند و در چابهار به عنوان غذاهای کانی دار شناخته می شوند. 

ترشی های لیمو و انبه: در لهجه محلی، چابهاری ها به ترشی لیمو "حرَام" می گویند و در کنار ترشی انبه که بومی ها از آن به عنوان "جتنی" نام می برند به عنوان چاشنی غذاهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. 

تنوع غذایی در چابهار و بلوچستان بسیار زیاد است و نمی توان در مورد تمام آنها در این مقاله صحبت کرد. از دیگر غذاها و خوراکی های محلی این منطقه می توان به جوشانده سبزیجات، کراهی، لنجو، دودپتی، دوغ پا، ماهی کباب، حواری، ‌انباگ، ماشینگ، کورک، گلو هک، ناروش، کیش، دلگ، سبزک، هلیسه، خرمای حَلبی، خرمای خُنبی و ... اشاره کرد.

سوغات و صنایع دستی

به مانند دیگر شهرهای ایران چابهار نیز انواع مختلفی از صنایع دستی و سوغات دارد که به مرور آنها می پردازیم. 

سوزن دوزی: سوزن دوزی معروفترین صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان است و عالی ترین نمونه های این هنر در این منطقه ساخته می شود. سوزن دوزی هنر تزئین پارچه است و در آن روی پارچه های ساده با نخ های رنگی و با کمک قلاب و سوزن طرح می اندازند. این طرح ها بیشتر بر اساس رویاهای دختران و زنان بلوچ زده می شوند و بر روی سفره عقد، روتختی، سجاده، رومیزی، لباس و ... می نشیند. سوزن دوزی انواع مختلفی مانند ابریشم‌‌ دوزی، گلابتون‌‌ دوزی، پته‌‌ دوزی، بلوچ‌‌ دوزی، ممقان‌‌ دوزی، سرمه‌‌ دوزی، منجوق‌‌ دوزی، پیله‌‌ دوزی، خامه‌‌ دوزی، کمند‌‌ دوزی دارد. 

صنایع دستی حصیری: صنایع دستی حصیری دو دسته مصرف و صادراتی دارد و انواع مختلف گلدان، سبد خمره ای (کپاد)، کیف حصیری، سبد نان، فرش، بادبزن و ... دارد. 

سکه دوزی (سامان): این هنر یکی از مهمترین صنایع دستی چابهار محسوب می شود. بلوچی ها از بافت های سکه دوزی شده برای پوشاندن و زینت رختخواب، زینت روی گردن شتر در هنگام عروسی و ... استفاده می کنند. 

زری‌ دوزی و گل‌ دوزی: دستبافت های تزئینی مانند زری دوزی و گل دوزی، هنر زنان شهرستان چابهار است. 

معرق صدف: در این هنر صدف هایی که در داخل کشور تهیه شده اند، پس از شست و شو، تراشکاری و صیقل داده می شوند. در نهایت قطعه های مختلف برش خورده صدف در کنار هم قرار می گیرند تا طرح های زیبایی به وجود آید. 

وسایل زینتی: وسایل زینتی به مجموعه وسایلی تزئینی گفته می شود که با استفاده از تراش انواع حلزون های دریایی به دست می آید. زنان عشایر و روستایی با کمک این حلزون ها سینه بندها، دست بندهای زینتی، نوارهای مختلف برای حاشیه رختخواب، پیچ و رشته های مخصوص برای تزئین شتر و ... درست می کنند. 

ماهی و میگو تازه: از سوغات های محبوب بندر چابهار انواع ماهی های تازه و میگو و شاه میگوهاست. شما می توانید با قرار دادن ماهی ها و میگوها در فریزر، آنها را به صورت یخ زده دربیاورید و به عنوان سوغات با خود همراه بیاورید.

لندو: لندو نوعی شیرینی به دست آمده از ترکیب خرما، گندم و کنجد است و برای پذیرایی میهمانان در شهر چابهار مورد استفاده قرار می گیرد. 

ابزار آلات موسیقى و صنایع دستى دریایى، انواع لوازم خانگی، ورزشی و آرایشی، زیورآلات سنتی، چادربافی، روسری های محلی، روبند و کاموا، ادویه، گیاهان دارویی، پتو، ظرف و ظروف، پارچه، چای، نسکافه، شکلات، عطر و ... از دیگر سوغاتی های منطقه چابهار محسوب می شوند. 

اقامت در چابهار 

سه هتل چهار ستاره، چند هتل یک و دو ستاره و چند مهمانپذیر و هتل آپارتمان، خانه معلم و اقامتگاه های بوم گردی، گزینه های مختلف اقامت در چابهار محسوب می شوند. شما همچنین می توانید روی اقامت در چادر در سواحل و پارک های ساحلی چابهار حساب باز کنید. 

شماه تماس های ضروری چابهار

هر شهری یک سری شماره تماس های ضروری دارد که دانستن آنها در مواقع بحرانی یا زمانی که مشکلی برای مان پیش آمده است می تواند به ما کمک کند. 

جاذبه های طبیعی

یکی از مهمترین جذابیت های چابهار برای سفر، جاذبه های طبیعی متفاوتی ست که در این شهر به چشم می خورد؛ دیدنی هایی که نظیر بسیاری از آنها در هیچ جای ایران دیده نمی شود. 

خلیج چابهار: خلیج چابهار از زیباترین خلیج های طبیعی کشور است و یکی از زیباترین چشم اندازهای غروب و طلوع آفتاب را دارد. در سراسر این خلیج لنج ها و قایق های صیادی فراوانی به چشم می خورد و ساحل آن برای گشت و گذار بسیار مناسب است. منطقه آزاد چابهار در شرق این خلیج قرار دارد. 

خلیج گواتر: خلیج گواتر در جنوب شرقی ترین نقطه ایران قرار گرفته است و طبیعت و حال و هوای منحصر به فردی دارد که فضای سیاره مریخ (آن طور که در فیلم ها به نمایش درآمده است) را تداعی می کند. این خلیج یکی از مهمترین مراکز صید میگو چابهار نیز هست.  

سواحل ماسه ای دریای عمان: یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی چابهار، سواحل ماسه ای و صخره ای دریای عمان است که در کرانه جنوبی این شهر کشیده شده و مکان مناسبی برای تفریح و کشت و گذار محسوب می شود. 

اسکله های صیادی بریس، تیس و رمین: در چابهار چندین اسکه صیادی وجود دارد که این سه اسکله از بقیه زیباتر و تماشایی تر هستند و بسیاری از گردشگران را برای عکاسی، درک حال و هوای صیادی و تماشای مناظر دلفریب قایق های رنگی روی آب به سوی خود می کشاند.

پدیده موج فشان: در بخش هایی از ساحل چابهار پدیده ای طبیعی به چشم می خورد که از آن به عنوان پدیده موج فشان یاد می کنند. در این پدیده موج ها به ساحل برخورد می کنند و از حفره هایی با شدت به بیرون پرتاب می شوند که ارتفاع آنها گاهی تا 20 متر نیز می رسد. این پدیده در زمان وزش بادهای موسمی در چابهار (بیشتر تابستان) و بیشتر در ساحل دریابزرگ و جاده ساحلی چابهار به بریس اتفاق می افتد. 

پدیده گل فشان: از دیگر پدیده های جذاب طبیعی شهرستان چابهار، پدیده گل فشان است که در آن گل و لای با فشار از زیرزمین خارج می شود و شکل های ماهوری به خود می گیرد. گل فشان تنگ کنارک که در فاصله 110 کیلومتری چابهار قرار دارد مشهورترین و فعالترین گل فشان ایران است. 

منطقه حفاظت شده گاندو و رودخانه باهوکلات: این منطقه در بخش شرقی شهرستان چابهار و بخش جنوبی شهرستان سرباز قرار دارد و نام خود را از تمساح پوزه کوتاه ایرانی، گاندو گرفته است. منطقه گاندو شامل رودخانه های سرباز و باهوکلات، آبگیرهای محل زیست تمساح تالابی و زمین های ساحلی دریای عمان می شود. رودخانه با هوکلات که از همین منطقه می گذرد و در انتها به خلیج گواتر می ریزد نقش حیاتی در محیط زیست منطقه چابهار دارد و محل زندگی تنها تمساح بومی ایرانی، گاندوست. 

تماشای حیات وحش چابهار: حیات وحش چابهار به دلیل وجود گونه های جذابی مانند شتر بلوچی، عقاب دریایی دم سفید، تمساح پوزه کوتاه گاندو، دلفین دندان ناصاف، لاک پشت های دریایی، درخت گز و سرده، درخت کلیر و ... بسیاری از علاقه مندان به این بخش از محیط زیست را به سوی خود می کشاند. 

*برای تماشای لاک پشت های دریایی می توانید در تمام سال به ساحل لاک پشت ها که در جاده ساحلی رمین به طرف گواتر قرار دارد، بروید. 

**اگر علاقه دارید از گاندوها در داخل شهر چابهار دیدن کنید می توانید به برکه تمساح- روبروی ساختمان شماره 3 منطقه آزاد چابهار- بروید. 

تالاب صورتی لیپار: تالاب صورتی لیپار از معروفترین جاذبه های طبیعی شهرستان چابهار است و در مسیر جاده ساحلی چابهار به گواتر قرار دارد. رنگ آب این دریاچه بیشتر مواقع سال به رنگ صورتی ست و گهگاهی به رنگ نارنجی یا قرمز نیز در می آید. از تفریحات اصلی که در زمان سفر به این دریاچه می توان انجام داد تماشای پرنده های مختلف مانند چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووسک و ... است. 

کوه های مریخی یا مینیاتوری: کوه های مینیاتوری دیگر جاذبه مشهور چابهار است، پدیده ای طبیعی که شکل و جنس خاصش منظره ای تماشایی و منحصر به فرد به وجود آورده است. این کوه ها از منطقه گچو تا خلیج گواتر به موازات دریا کشیده شده اند. 

درخت انجیر معابد: درخت انجیر معابد یا به زبان محلی ها کرگ درختی با ظاهر عجیب است که در نوار ساحلی چابهار می روید و به نماد این منطقه تبدیل شده است. درخت انجیر معابد با تاج بزرگ و پهن خود شناخته می شود و اکثرا تا بالای صد سال عمر می کند. 

جزیره شیطان: جزیره شیطان، شرقی ترین جزیره ایران است و ظاهری صخره ای دارد. این جزیره در زمان مد به زیر آب می رود و هنگام جزر دوباره پدیدار می شود. گفته می شود دلیل نامگذاری این جزیره به نام شیطان، غرق شدن مرموز قایق ها شب هنگام در محدوده جزیره است. 

جنگل حرا: جنگل های حرا شامل درختانی می شوند که ریشه در آب شور دریا دارند و در آب غوطه ور هستند. این جنگل ها یکی از بهترین مکان ها برای پرنده نگری محسوب می شوند و برای تماشای آنها در چابهار باید تا منطقه گواتر سفر کرد. 

شیرکوه یا ابوالهول: این کوه از دیدنی های منحصر به فرد جاده ساحلی بریس و در ابتدای حوزه کوه های مریخی ست. بارش باران، وزش باد و فرسایش خاک باعث شده این کوه شباهت زیادی به مجسمه ابولهول در مصر داشته باشد و به این نام معروف شود.

از دیگر جاذبه های طبیعی چابهار می توان ساحل شنی تیس، جاده ساحلی چابهار، یاغ گیاه شناسی تیس، اسکله پسابندر، غارهای سه گان بان مسیتی، خلیج پزم، ساحل صخره ای دریابزرگ، فرش خزه ها و ... اشاره کرد. 

جاذبه های تاریخی

شاید برای تان جالب باشد بدانید که شهرستان چابهار در کنار جاذبه های متنوع طبیعی، تعداد زیادی جاذبه تاریخی دارد که در ادامه آنها را در مروری سریع به شما معرفی می کنیم. 

روستای تیس: این روستا که بندر تیس را در خود جای داده است، از روستاهای تاریخی جنوب ایران است و گفته می شود قدمت آن به 2500 سال پیش باز می گردد. از جمله آثار مهم روستای تیس می توان به ویرانه های تیس، شیرک سنت، قلعه تیس یا قلعه پرتقالی ها، قلعه پیروزگت، قلعه بلوچ گت، گورستان جنانی گچ (قبرستان جن ها)، چاه باستانی تیس کوبان، سدهای تیس، کوه های تاریخی شهبازبند و مسجد جامع تیس اشاره کرد. 

آرامگاه سیدغلام رسول: این آرامگاه در پنج کیلومتری شمال غربی شهر چابهار قرار دارد و قدمت آن به 456 هجری قمری بازمی گردد. از مشخصه های اصلی این آرامگاه دیوارهای سفیدرنگ آن به سبک معماری هندی ست. جذاب ترین بخش در مورد آرامگاه سیدغلام رسول داستانی ست که در مورد این شخص وجود دارد. گفته می شود سیدغلام شب عروسی خود با یک زن چابهاری دچار کسالت می شود و بر بستر مرگ می افتد؛ اما در زمان مرگ وصیت می کند تا مردم به جای اینکه برای او عزاداری کنند، در عوض مدت 10 شبانه روز بر سر قبرش جشن بگیرند تا روحش شاد شود. این رسم تا چند دهه پیش اجرا می شد. 

ساختمان تلگرافخانه: ساختمان تلگرافخانه، یادگاری از حضور انگلیسی هاست که در اوایل دوره قاجار توسط کمپانی هندشرقی در این منطقه ساخته شد. این ساختمان دو طبقه از قدیمی ترین ساختمان های تلگرافی ایران محسوب می شود و در نزدیکی اداره پست کنونی چابهار قرار دارد. 

گورستان قدیمی دشتیاری: قدمت این گورستان که در بخش دشتیاری قرار دارد به پیش از تاریخ و دوره آهن می رسد و مهمترین شیئی که از قبرهای این گورستان به دست آمده، نوعی سفال خشن قرمز یا خودی با روکش سفید است. 

قدمگاه خضر: خضر نام یکی از پیامبران الهی ست و مسلمانان معتقدند او زنده است. مردم چابهار نیز بر این باورند که خواجه خضر حامی لنج ها، قایق های آنها و دریاست. به همین جهت قدمگاه او در میان اهالی بسیار محترم است و برای آن نذرهای مختلف مانند خرما، حلوا و ... می آورند. 

محوطه باستانی دمب کوه: این محوطه باستانی در 90 کیلومتری شمال شرقی چابهار در ناحیه باهوکلات قرار دارد و قدمت آن تا 4500 الی 5000 سال پیش بازمی گردد. در این محوطه قبرهایی به شکل اتاقک های 1*1، 2*1.5 و 2*2 متر پیدا شده است. 

از دیگر جاذبه های تاریخی شهرستان چابهار می توان به ساختمان قدیمی گمرک، حسینیه آل رسول، روستای کتیج، قلعه انوشیروان، قلعه باتل، چاه باستانی بلان و ... اشاره کرد. 

دیگر جاذبه های چابهار

به غیر از جاذبه هایی که تاکنون معرفی کردیم دیدنی های دیگری نیز در چابهار وجود دارد که به طور مختصر به آنها اشاره ای می کنیم. 

موزه چابهار: این موزه در شهر چابهار و انتهای بلوار امام خمینی واقع شده و در آن آثاری از شهر چابهار و استان سیستان و بلوچستان در سه بخش پیش از تاریخ، تاریخی و معاصر به نمایش درآمده است. طبقه دوم این موزه نیز به آثار مرتبط با مردم شناسی شهرستان چابهار  اختصاص دارد. 

باغ گیاه شناسی چابهار: این باغ که در نزدیکی روستای تیس قرار گرفته است، در حدود 6 هکتار مساحت دارد و در آن گونه های گیاهی مختلف بومی و غیر بومی و در معرض خطر نگهداری می شود. 

تفریح در چابهار 

سفر به چابهار تنها در بازدید از جاذبه های مختلف اینجا ختم نمی شود و در این منطقه می توان تفریحات متنوع و جذابی را تجربه کرد. 

خرید در چابهار 

یکی از محبوب ترین تفریحاتی که در چابهار می توان انجام داد خرید در بازارها و پاساژهای سنتی و مدرن آن است. نکته مهم در زمان خرید در چابهار این است که همیشه قبل از خرید مطمئن شوید که آیا جنسی که خریداری می کنید را می توانید به راحتی از چابهار خارج سازید یا اینکه خارج کردن آن نیاز به انجام امور گمرکی دارد. 

• برای آشنایی با قوانین بانکی در منطقه آزاد چابهار می توانید از این لینک کمک بگیرید. 
• برای آشنایی با مقررات امور گمرکی در چابهار نیز می توانید به این لینک مراجعه کنید. 

بازارهای سنتی چابهار: چابهار چندین بازار سنتی دارد که از جمله آنها می توان به بازارهای ماهی، دکه بازار، بازارچه حکیمی و بازار سنتی چابهار اشاره کرد. در این بازارها می توانید انواع ماهی های جنوب، میگو، ادویه جات هندی و پاکستانی، برنج، ترشی های مختلف مانند ترشی انبه و لیمو، پارچه و لباس های سنتی، بدلیجات، صنایع دستی و سوغات چابهار و ... را خریداری کنید. 

پاساژهای چابهار: چابهار چندین پاساژ مدرن به نام های مجتمع های پردیس، صدف، ابریشم، طلا، تیس، فردوس و صالحیار دارد که اجناس مختلفی مانند لوازم آرایشی و بهداشتی، قهوه، نسکافه، مواد غذایی، پتو، پوشاک، لوازم برقی و ... به فروش می رسانند. 

تفریحات آبی چابهار

یکی از جذاب ترین کارهایی که می توان در شهر چابهار انجام داد، انجام انواع تفریحات آبی ست. از جمله این تفریحات در شهر چابهار می توان به غواصی، گشت با قایق تندرو، گشت تفریحی با قایق، ماهیگیری با قایق تفریحی، بنانا، شاتل سواری، ویک برد، اسکی روی آب، موج سواری، کانو و شنا اشاره کرد. مراکز تفریحات آبی چابهار کارشان را از ساعت 9:00 شروع می کنند و تا غروب آفتاب پذیرای مسافران هستند. 

پلاژهای ساحلی چابهار: شهر چابهار پلاژهای ساحلی مختلف و زیبایی دارد که در آن تفریحات مختلف دریایی اجرا می شود. در ادامه به تعدادی از مهمترین های آنها اشاره می کنیم: پلاژ ساحلی تیس، پلاژ ساحلی لیپار، پلاژ خلیج چابهار، مجتمع تفریحی دریا بزرگ، ساحل دریا کوچک. 

پرنده نگری در چابهار

شهرستان چابهار به دلیل قرارگیری در ساحل دریا و داشتن جاذبه های آبی مانند خلیج گواتر، خلیج چابهار، تالاب صورتی، رودخانه باهوکلات و ... یکی از مراکز مهم پرنده نگری در ایران است. اگر از علاقه مندان به این رشته هستید می توانید وسایل و ابزارهای پرنده نگری تان را بردارید و به این خطه از کشور سفر کنید. از جمله مهمترین پرنده هایی که می توانید در اینجا مشاهده کنید می توان از عقاب دریایی دم سفید، چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووسک و ... نام برد. 

حمل و نقل برون شهری

برای دسترسی به شهر چابهار متاسفانه گزینه های چندانی ندارید و هنوز حمل و نقل عمومی در این شهر چندان پیشرفته و متنوع نیست. 

فرودگاه کنارک 

اگر می خواهید با هواپیما به چابهار سفر کنید باید بدانید که این شهر، فرودگاهی ندارد و مجبورید از نزدیک ترین فرودگاه به این شهر یعنی فرودگاه بین المللی کنارک استفاده کنید. این فرودگاه در فاصله 50 کیلومتری از مرکز شهر چابهار قرار دارد و به امکاناتی نظیر خطوط و جاده پرواز، رمپ، پارکینگ و ... مجهز است. 

مقصد های پروازی 

از این فرودگاه می توان به شهرهای مشهد، زاهدان، تهران، بندرعباس و قشم دسترسی داشت. مقصد پروازهای خارجی این فرودگاه نیز شهرهای دبی و مسقط است. 

شماره های تماس: ۷- ۳۵۳۳۲۰۰۵- ۰۵۴

اطلاعات پرواز: 199

پایانه اتوبوسرانی چابهار

پایانه اتوبوسرانی چابهار تنها ترمینال بین شهری این منطقه است. این پایانه به صورت شبانه روزی فعالیت دارد و در 5 کیلومتری جاده چابهار به راسک قرار دارد. 

راه های جاده ای دسترسی به شهر چابهار

از طریق دو جاده می توان به شهر چابهار سفر کرد: 

جاده 98: این جاده بندر گواتر را به بندر چابهار و جاسک و سپس بندر عباس می رساند. دسترسی به این جاده از سمت شمال غربی چابهار امکان پذیر است. 

جاده 95: جاده 95 مهمترین جاده شمال-جنوبی ایران در شرق است. نقطه ابتدایی آن در مشهد قرار دارد و با عبور از شهرهای تربت حیدریه، شادمهر (دوراهی کاشمر-بردسکن)، مهنه (دوراهی فیض آباد، بجستان و فردوس)، گناباد، قاین، بیرجند، سربیشه، نهبندان، زاهدان، خاش و ایرانشهر در نهایت از سمت شمال شرقی وارد بندر چابهار می شود و به دریای مکران می رسد.

قوانین ورود خوردو به منطقه آزاد چابهار

پیش از سفر به شهر چابهار با خودروی شخصی بهتر است با مطالعه این لینک از مقررات ورود خوردو به منطقه آزاد چابهار باخبر شوید. 

حمل و نقل درون شهری

برای گشت و گذار داخل شهر تنها وسیله ای که در اختیار شماست، انواع تاکسی های تلفنی و بی سیم است. شما همچنین می توانید از خدمات اجاره خودرو در شهر چابهار نیز کمک بگیرید. 

اقلیم و آب و هوا

آب و هوای بندر چابهار به دلیل قرارگیری در نزدیکی مدار راس السرطان و همچنین قرارگیری در مسیر بادهای موسمی شبه قاره هند و جبهه های استوایی آب و هوایی گرمسیری معتدل با رطوبت نسبی دارد. چابهار در عرض جغرافیایی برابر با شهر میامی آمریکا قرار گرفته است و شرایط آب و هوایی آن کاملا مشابه این شهر است. میانگین دما در چابهار حداکثر سالانه به 34 درجه و حداقل سالانه به 10 درجه سانتی گراد می رسد. 

بهار: چابهار در بهار آب و هوای به نسبت گرمی دارد. 

تابستان: چابهار در میان بندرهای جنوبی ایران، خنک ترین هوا را دارد. همچنین در این فصل وزش بادهای موسمی تابستانه آب و هوای دلچسبی به این شهر تقدیم می کند، البته به دلیل مجاورت چابهار با دریا کمی رطوبت و هوای شرجی در شهر حس می شود. 

پاییز: پاییزهای چابهار نیز جذاب و خنک و دلچسب است و از بهترین زمان ها برای سفر به اینجا به شمار می رود. 

زمستان: چابهار گرمترین نقطه کشور در زمستان است و آب و هوای آن مطلوب بهاری و معتدل است.

موقعیت جغرافیایی

شهرستان چابهار در انتهای جنوب شرقی کشور در خط ساحلی دریای عمان  اقیانوس هند قرار دارد. این شهرستان از شمال به ایرانشهر و نیکشهر، از جنوب به دریای عمان، از شرق به کشور پاکستان و از غرب به استان های کرمان و هرمزگان می رسد. ارتفاع آن از دریا 7 متر است و در حدود 115 کیلومتر با دریای عمان مرز آبی دارد. 

تاریخچه چابهار

برای مرور تاریخچه شهر چابهار باید به دوره قاجار و سال 1270 هجری قمری (1232 خورشیدی) بازگردیم. در این زمان ابراهیم خان بهزادی بمی برای حکومت بمپور انتخاب شده و توانسته بود در دوره ابتدای حکومتش بخش هایی از بلوچستان را به خاک ایران ضمیمه کند. ابراهیم خان بمی در ادامه موفقیت هایش قلعه محکم "ایرافشان" را هم تسخیر کرد و مرزهای ایران را تا نزدیکی کوهک، چابهار و گواتر گسترش داد. منطقه چابهار اما در سال 1289 هجری قمری (1251 خورشیدی) به تصرف اعراب مسقط درآمد و آنها سعی کردند تا این مکان استراتژیک و مهم را در تصرف خود نگه دارند. انگلیسی ها نیز از این ادعای اعراب مسقط حمایت کردند؛ به همین جهت دولت ایران ابراهیم خان را برای گرفتن منطقه چابهار فرستاد و او توانست در همان سال 1289 چابهار را تصرف کند. در سال 1304 ه.ق (1265 خورشیدی) شورشی در چابهار به دست دین محمدخان صورت گرفت. در گزارشی که فرمانده قسمت کرمان در همین زمینه در سال 1304 ه.ق به وزارت جنگ فرستاده بود، از دولت خواسته شده بود حکومت به مقابله با دین محمدخان بیاید و در چاه بهار پادگان نظامی ایجاد کند و به امور گمرک شهر سرسامان دهد. همچنین در این گزارش آمده بود که ریشه ناآرامی ها در چابهار سیاست های دولت انگلیس است و دلیل آن نیز ترس این کشور از اقتدار مرکزی ایران در بلوچستان به در ویژه چاه بهار است. در سال 1307 ه.ق (1258 خورشیدی)، دولت قاجار عملیاتی نظامی را علیه دست محمدخان آغاز کرد و در بهمن ماه همان سال توانست او را سرنگون کند. با حذف دوست محمدخان دولت مرکزی ایران توانست قدرت خود را در بلوچستان و چابهار به طور کامل تثبیت کند. 

زمان گذشت تا اینکه سال 1353 خورشیدی فرارسید و طرح جامع راه اندازی بندر چابهار شروع به کار کرد. در همین رابطه قراردادهای متعددی با پیمانکاران مختلف نیز بسته شد؛ اما در زمان انقلاب اسلامی ایران چندسالی عملیات راه اندازی بندر به تعویق افتاد. بعد از گذشت چند سال دوباره پروژه راه اندازی بندر چابهار به کار افتاد و در سال 1362 به بهره برداری رسید. در نهایت نیز در اوایل دهه هفتاد این منطقه به عنوان منطقه آزاد تجاری-صنعتی لقب گرفت. 

پیشینه نام

بیشتر مردم بر این باور هستند که نام چابهار از ترکیب و ادغام دو کلمه چهار و بهار گرفته شده است، چرا که این منطقه در اکثر روزهای چهار فصل سال، آب و هوای بهاری دارد. برخی اما به این عقیده دارند که چون در قدیم مردم اینجا، به این بندر چه بار می گفتند (دلیل این نام گذاری این بود که مردم از مسافران می پرسیدند چه باری با خود همراه دارند)؛ به همین جهت چابهار تغییریافته "چه بار" است. 

نکته دیگر در مورد نام چابهار این است که این اسم در گویش محلی به افرادی گفته می شود که در نزدیکی چاه آب زندگی می کنند. از آنجایی که آب مورد نیاز اکثر مردم در زمان قدیم از چاه ها تامین می شده است (چه به معنای چاه آب، بار به معنای پیرامون) اینجا به نام چاه بهار شناخته می شد و سپس به مرور به چابهار و چهاربهار تغییر پیدا کرد. 

سخن آخر 

امروز به همراه شما گشتی در یکی از زیباترین شهرهای ایران سری زدیم و با جاذبه های طبیعی خارق العاده آن آشنا شدیم. از آب و هوا و آداب و رسوم و فرهنگ آن اطلاعاتی به دست آوردیم. 

از دید شما تبدیل این شهر به منطقه آزاد تجاری توانسته است باعث پیشرفت و توسعه آن شود؟ آیا از جاذبه های طبیعی که در چابهار نام بردیم، در جای دیگری از ایران یا جهان نمونه ای سراغ دارید؟

نظرها، پیشنهادها و انتقادهای تان را با ما و دوستان کارناوالی تان در میان بگذارید. اگر هم به اینجا سفر کرده اید، تجربه های سفر و عکس های تان را با استفاده از لینک زیر برای ما بفرستید. 

کــــــــارناوالی شــــــــو