آموزش عکاسی در سفر | خلاقیت در ثبت خاطرات

قدیم ها عکس گرفتن در سفر ، آداب و ترتیب مخصوص به خودش را داشت. اول همه جمع می شدند و دوربین را دست بلد ترین آدم می سپردند. سپس این آدم بلد به کل فامیل می گفت که چه کسی کجا بایستد و دست آخر می خواست که یک «چیز» کشدار بگویند و همه لبخند به لب برای این لحظه مهم تاریخی آماده شوند! و البته این انتهای داستان نبود، مجبور بودیم تا پایان سفر و حتی هفته ها بعد منتظر بمانیم تا ببینیم در نهایت عکسمان چه شکلی شده و زاویه ای که برای عکس انتخاب کرده بودیم، همان قدر که فکر می کردیم خوب بوده یا نه....

همه این داستان ها و آداب و ترتیب ها برای آن بود که فیلم های دوربین گران بودند و برای عکاسی از هر جا نهایتا، یک یا دو عکس می شد اختصاص داد. حالا وقتی که به عقب نگاه می کنیم، تفاوت تکنولوژی و امکانات به قدری است که انگار یک قرن را پشت سر گذاشته ایم. دیگر خبری از دوربین های آنالوگ و انتظارهای طولانی برای چاپ عکس ها نیست و با خیال راحت می توان از هر دقیقه‌ی سفر ده ها عکس گرفت. 

حالا دیگر هر کس دوربین مخصوص به خودش را دارد و خاطرات سفر را از زاویه خودش به ثبت می رساند. داشتن دوربین های حرفه ای و نیمه حرفه ای دیگر اتفاق خاصی محسوب نمی شوند و اگر هم در خانه ای اثری از دوربین نبینیم، عجیب نیست چرا که دوربین های موبایل نیز دست کمی از دوربین های دیگر ندارند. امروز همراه ما باشید تا ببینیم با چه راهکارهای ساده ای می توان عکس های جذاب تری در سفر گرفت.

همراه ما باشید، دوربین یا موبایل خود را بردارید و از لنز دوربین کارناوال خاطرات سفر خود را به ثبت برسانید.

1- زود بیدار شوید، دیر بخوابید

بی دلیل نیست که از قدیم ها می گویند: «سحرخیز باش تا کامروا شوی!»

باید بدانید که بهترین شرایط نوری برای عکاسی از هر موضوعی را صبح و غروب ها خواهید دید. اگر در طبیعت هستید، صبح زود از خواب بلند شوید تا همزمان با یک تیر، چند نشان بزنید. اول از همه شاهد معجزه طبیعت هستید و از نزدیک خواهید دید که چگونه رنگ و روی گل ها و گیاهان زنده می شود و همه چیز جانی دیگر می گیرد، دوم آن که فرصتش را دارید تا در زیر نوری ملایم و رویایی، منظره طبیعی اطرافتان را به ثبت برسانید. 

اگر هم در طبیعت نیستید و درست در قلب شهر و میان ساختمان های بلند به سر می برید، باز هم طوری برنامه ریزی کنید تا زود از خواب بلند شوید. به این ترتیب سریع تر از دیگر گردشگران به برنامه های خود می رسید و وقتی سراغ جاذبه های معروف شهر می روید، کم تر کسی را آن جا خواهید دید. بنابراین هم به راحتی و دور از شلوغی گردش می کنید و هم فرصت آن را دارید تا عکس هایتان را با خیال راحت بگیرید.

در صورتی که سحرخیزی باعث می شود ظهرها کمی کسل و خسته باشید، باید به شما بگویم که بهترین موقع است تا بتوانید یک ساعتی را بخوابید. دوباره همه چیز بر می گردد به نور... ظهرها زاویه تابش آفتاب بسیار تند بوده و شدت تابش نیز بالا است، بنابراین انتظار عکس خوبی را نمی توانید داشته باشید. بهترین کار این است که ناهار بخورید و کمی استراحت کنید. 

حالا بعدازظهر شده و دوباره موقعیتش را دارید تا در نور غروب عکس هایی منحصر به فردی را ثبت کنید. از این یک ساعت آخر نهایت استفاده را ببرید و عکس های ضدنور یا سیلوئته را هم از یاد نبرید. البته پس از غروب هنوز کار شما تمام نشده و باز هم موقعیت های بسیاری برای عکاسی پیش روی شماست. به سراغ شب بازارهای و چراغ های خیابان بروید و اگر در طبیعت به سر می برید، عکاسی از آسمان شب را فراموش نکنید.

2- درباره مقصد سفر خود تحقیق کنید

پیش از آن که راه بیفتید و یا حتی به مقصد مورد نظر برسید، درباره جاذبه ها و دیدنی هایی که قرار است به سراغشان بروید و عکاسی کنید، تحقیق کنید. زرنگ بازی درنیاورید و نگویید که «پس کار راهنمایان چیست؟ و به زودی آن ها همین کار را برای من انجام می دهند!»

در نظر داشته باشید که هر چه بیش تر درباره جاذبه های پیش روی خود بدانید، درنتیجه درک و آمادگی بیش تری برای عکاسی از محل مورد نظر خواهید داشت. در بعضی مواقع این پیش آگاهی نیز به کمک شما می آید و در صرفه جویی زمان موثر خواهد بود. به طور مثال فرض کنید قرار است از خانه طباطبایی های کاشان دیدن کنید، تحقیقی کوتاه و مختصر نه تنها شما را برای وسعت خانه آماده می کند، بلکه خواهید دانست که چه حجم از سوژه در برابر شما قرار دارد. در نهایت باعث می شود اگر زمان چندانی ندارید، بدانید که برای کدام بخش از خانه وقت بیش تری بگذارید و تنها به دیدن کدام بخش ها بسنده کنید.

3- کار با دوربین را در خانه یاد بگیرید

اگر هنوز زمانی از خرید دوربین تان نمی گذرد و یا برای همین سفر پیش رو دوربین خریده اید، در خانه چند روز وقت بگذارید و کار کردن با این وسیله دوست داشتنی را یاد بگیرید. دوستانه توصیه می کنم یاد گرفتن آن که دکمه خاموش و روشن دوربین کجاست و یا عکس ها را کجا ذخیره می کند و ساده ترین تنظیماتش چگونه است را برای سفر درست در هنگام گرفتن عکس یادگاری نگذارید! 

در سفر وقت آن است که از لحظه لحظه خوش گذرانی لذت ببرید و وقت گرانبهای خود برای این مسائل کوچک هدر ندهید.

4- در مرکز شهر اقامت کنید

این که اقامتگاه شما در مرکز شهر باشد، یعنی دسترسی بسیار خوبی به تمام دیدنی ها و جاذبه ها خواهید داشت. اگر اقامتگاه شما در ساختمانی بلند است، عکس های پانوراما و کلی از شهر را از دست ندهید.

5- سلام کنید

سلام کردن به زبان مقصد را یاد بگیرید و در حالی که دارید به زبان محلی ها خوش و بش می کنید، از خنده و واکنش قشنگشان عکاسی کنید. البته اجازه گرفتن پیش از عکاسی از آن ها را نیز فراموش نکنید. می دانم اجازه گرفتن کمی سخت است، اما قطعا ارزشش را دارد. در بسیاری از اوقات برای اجازه گرفتن ناچارید تا ارتباط و دوستی برقرار کنید و به زودی خواهید دید که چقدر سوژه با شما راحت تر است و عکس نهایی جذاب تر شده.

6- از دیگر عکاس ها الهام بگیرید

مجموعه های عکاسان مشهور را ببینید و یاد بگیرید که چگونه از زوایا و به شکل های مختلف، از یک سوژه عکاسی کرده اند. خیلی از اوقات دیدن عکس های خوب، برای گرفتن عکس های خوب و متفاوت دیگری الهام بخش می شوند. 

7- در حس و حال مکان غرق شوید

این تنها الهامات بصری نیستند که می توانند برای گرفتن عکسی خوب کارساز باشند. بلکه لمس حس و حال و فضای بومی مقصد شما نیز به عکاسی شما کمک می کند. پس دوربین را کنار بگذارید و با مردم محلی دم خور شوید، از غذای آن ها بچشید و چند ساعتی خود را جای آن ها بگذارید. به زودی خواهید دید که این بار دنیای آن ها را بهتر می شناسید، پس دوربین را بردارید و عکسی متفاوت بگیرید. 

8- مشورت با مردم محلی را از قلم نیندازید

یکی از نکاتی که در گفت گوی خود با مردم محلی باید به خاطر بسپارید، پیش کشیدن سوالاتی درباره رسم و رسوم خاص آن جاست. از آن ها درباره جشن های به خصوص و آیین های مذهبی شان بپرسید. کمی نمی گذرد که با حجمی از اطلاعات جذاب در این باره رو به رو خواهید شد. باید بدانید یکی از بهترین موقعیت ها برای عکاسی همین مراسمات محلی است. فرصتش را دارید تا لحظاتی را ببینید و تجربه کنید که کم تر کسی امکانش را دارد.

9- سبک بار سفر کنید

این توصیه ی سبک سفر کردن از آن نکاتی است که در بسیاری از جاها به گوشمان خورده و از آدم های مختلفی شنیده ایم. شاید کمی تکراری باشد، اما موضوع واقعا مهمی است. پس در برداشتن وسایل عکاسی خود وسواس به خرج ندهید و تنها ضروری ترین وسایل خود را بردارید. خصوصا اگر قرار است به سبک کوله گردی، هیچهایک (رایگان سواری) و یا طبیعت گردی و کوهنوردی سفر کنید، این نکته را از یاد نبرید.

به طور مثال اگر مجموعه ای از لنزها را دارید، تنها لنز زوم و پرایم (ثابت) خود را بردارید و اگر می خواهید سه پایه بخرید، به سراغ سبک ترین ها بروید.

10- راوی داستان تازه ای باشید

دیگر همه می دانند که شمعدانی های قشنگ ماسوله در قاب پنجره هایش چقدر زیباست و یا پرسپکتیو زیر سی و سه پل چقدر جذاب است! 

یک بار دیگر عنوان را گفتم را بخوانید! درست است، این موضوع ها زیبا و جذاب هستند اما دیگر از «کشف عکاسانه» خارج شده اند و کاملا تبدیل شده اند به موضوعی همه گیر. پیدا کردن ده ها عکس از گلدان های ماسوله و پرسپکتیو سی و سه پل اصفهان اصلا کار دشواری نیست و در عرض سه دقیقه می توان کلی عکس مشابه را در کنار هم قرار داد. 

پس حتی اگر این بار به ماسوله می روید، به جای آن که تکرار کننده عکسی دیگر باشید، داستان خود را از ماسوله با دیگران به اشتراک بگذارید و تلاش کنید از زاویه ای دیگر به زیبایی های مقصد خود نگاه کنید. برای این کار، بهترین راه استفاده همزمان از موارد 2 و 6 است.

11- کیفیت را فدای کمیت نکنید

می دانم هر شهری که برای گردش انتخاب کنید، تعداد زیادی از دیدنی ها را پیش روی شما قرار دارد. فرض کنید کاشان دوست داشتنی را به عنوان مقصد سفر برگزیده اید. انتخاب های وسوسه کننده فراوانی برای عکاسی پیش روی شماست، خانه های قدیمی و سنتی طباطبایی ها، عامری ها، بروجردی ها، منوچهری ها، مسجد آقابزرگ و باغ فین و ...، همه و همه محل های جذابی برای عکاسی معماری هستند و وقتی صحبت انتخاب به میان می آید، کنار گذاشتن، کمی دشوار و بی رحمانه به نظر می رسد. البته ممکن است شما هم به اشتباه من دچار شوید و تصمیم بگیرید همه را در یک روز ببینید! آن وقت شما از هر مکان تعدادی عکس دارید که با عجله بسیار گرفته شده اند و وقتی مرورشان می کنید، چیزی جز حسرت در صورتتان دیده نمی شود!

پس بیایید منطقی تر با موضوع برخورد کنیم. برای هر روز دو یا سه محل را انتخاب کنید، صبح زود از خواب بلند شده و با خیال راحت و سر صبر به عکاسی بپردازید. باور کنید 10 عکس خوب از هر محل بسیار با ارزش تر از مجموعه ای از ثبت های معمولی از هر مکان است.

12- آرام سفر کنید

اگر محدودیت زمانی ندارید، آرام سفر کنید و به جای مسیرهای هوایی از اتوبوس و قطار استفاده کنید. به این ترتیب زمان بیش تری دارید تا با مردم محلی همراه شوید و از تعامل با آن ها لذت ببرید. 

13- فضای عکس را طبیعی نگه دارید

جالب است بدانید که یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین عکاسان جهان، یعنی هِنری کارتیه برسون (Henri Cartier-Bresson) هیچ وقت برای عکاسی از فلش و نور فلش استفاده نکرد! هِنری معتقد بود که داشتن فلش همانند آن است که به کنسرت بروید و یک کلت هم در دست داشته باشید!

نگاهی به مجموعه آثار هنری کارتیه برسون، این عکاس مشهور و بزرگ بیاندزاید و ضمن یادگیری از عکس های جذابش، کم تر سراغ فلش بروید. سعی کنید در مواقع مختلف، از نور طبیعی بهره بگیرید و از معجزه این نور در عکس ها لذت ببرید.

14- از بالا نگاه کنید

هر مجموعه عکس سفری خوب، باید در لیستش حداقل یک عکس از زاویه دید پرنده و از بالا داشته باشد. یک نقطه بلند پیدا کنید و عکسی از شهر و یا طبیعت اطرافتان بگیرید. 

15- از آدم ها استفاده کنید

اغلب اوقات وقتی سفر می کنیم و به منظره ای بکر از طبیعت می رسیم، سر مست از این همه زیبایی، دوربین برداشته و می خواهیم آن را به دور از همه عناصر انسانی به ثبت برسانیم. خب حالا عکس را گرفته اید و ثبتی از طبیعتی بسیار زیبا پیش روی شماست.

حالا کمی صبر کنید، این بار به جای حذف آدم ها، از یکی از دوستان تان بخواهید که بر روی کوه بایستد و به دور دست ها خیره شود، یا تمام خوشحالی اش را جمع کند و با یک پرش به شما نشان دهد و شما از او عکس بگیرید.

حالا دو عکس را کنار هم بگذارید، در یکی منظره ی زیبایی دارید و در یکی دیگر منظره ای زیبا و با احساساتی قوی! 

قطعا هر کدام زیبایی های خاص خودشان را دارند، اما باید بدانید که وجود عناصر انسانی به عکس ها حس و حالی دیگر می بخشند و باعث می شوند که احساسات بیننده را درگیر خود کنند. 

16- بهانه ها را کنار بگذارید

حرف ها و بهانه هایی مانند این که: «اگر من هم فلان دوربین گرانقیمت را داشتم، عکاس خوبی می شدم و یا اگر به من پول بدهند، من هم به جاهای مختلفی سفر می کنم و ...» از جمله چیزهایی است که بسیاری ار عکاس ها پیدا می کنند تا خودشان را برای نگرفتن عکس های خوب توجیه کنند. راستش، باید بدانید که برخی از بهترین عکس هایم که مورد توجه قرار گرفته اند را تنها با یک دوربین کامپکت و معمولی گرفته ام.

گرچه داشتن امکانات مهم است و قطعا کار شما را راحت تر می کند، اما واقعا همه چیز نیست. دوربین یک وسیله است تا به کمکش لحظاتی ناب را به شیوه منحصر به خودتان ثبت کنید. پس وقت خودتان را سر نداشتن بهترین دوربین ها و با کیفیت ترین امکانات هدر ندهید. در مقابل، زمان بگذارید و برای یاد گرفتن نکات بیش تر عکاسی تلاش کنید و تا می توانید از فرصت ها برای رفتن مسافرت های مختلف استفاده کنید. 

17- برای خودتان یک استاد پیدا کنید

بهترین راه را برای یادگیری، کسب تجربه عملی و کار کردن در کنار یک حرفه ای است. بنابراین سعی کنید یک عکاس حرفه ای را پیدا کنید و برای مدتی در کنارش به عکاسی و یادگیری بپردازید. خواهید دید که در مدت کوتاهی چه روش های ناگفتنی و فنونی را از کار در کنارش خواهید آموخت.

18- عکاس ها: کاشف لحظه های خارق العاده

هیچ فرقی نمی کند که ساکن کلانشهر تهران هستید و یا نه، در روستایی کوچک با فاصله بسیار زیاد از یک منطقه شهری زندگی می کند. زیبایی ها در هر جایی پیدا می شوند، منتها هر بار شکلی مخصوص به خود را دارند. این نگاه شماست که می تواند شکلی عکاسانه به خود بگیرد و در میان فضایی که کاملا همه چیزش برای شما عادی شده، قابی زیبا را جدا کند. 

19- خانه نشین نشوید

یک عکاس خوب سفری، همیشه مجموعه اش را به روز نگه می دارد، پس به بهانه های واهی دست از سفر کردن نکشید. دائم به سفر بروید و اگر سفر به نقاط دور هزینه های زیادی می طلبد، به نقاط نزدیک تر سفر کنید و گشت و گذار در اطراف شهر خود را امتحان کنید.  

20- از عکس هایتان یک کپی دیگر داشته باشید

جدا از ارزش معنوی عکس ها، تمام بالا و پایین، هیجانات و اتفاقات تلخ و شیرین سفر را در عکس ها می توان دید. به همه زحماتی که برای گرفتن شان انجام دادید فکر کنید و بنابراین در تهیه یک کپی از مجموعه عکس ها کوتاهی نکنید. بهترین راه آن است که آخر هر روز عکس ها را به هارد انتقال بدهید و در دسته بندی منظمی نگه دارید. به شخصه بعد از آن که حدود 1000 تا از عکس هایم را به خاطر بی نظمی از دست دادم، دیگر هیچ وقت عکسی را بدون پوشه و نام گذاری رها نمی کنم! نگذارید برای شما هم آن اتفاق تلخ بیفتد تا به عکس ها سر و سامانی بدهید!

سخن آخر

نکاتی که خواندید همگی ترکیبی از تجارب شخصی خودم و دیگر عکاسان دنیا بوده است.

خواندن این نکات را چگونه ارزیابی می کنید؟

نکته ای بود که از نظر شما جایش در این مقاله خالی مانده؟

تجربه شما از عکاسی در سفر چه بوده است؟

نظرات، خاطرات و عکس های خود را با ما به اشتراک بگذراید و بگویید این بار به سراغ چه جور آموزش عکاسانه ای برویم.