سوغات و صنایع دستی سمنان

کارناوال در این مطلب به معرفی سوغات و صنایع دستی سمنان پرداخته است تا شما را با نان های خوشمزه این استان و صنایع دستی زیبا از جمله لاکی تراشی آشنا کند. اگر می خواهید سوغات سمنان را بشناسید و با هنر مردم این منطقه آشنا شوید ما را همراهی کنید.

نان و شیرینی های سمنان

نان شیرمال

نان شیرمال، سوغات بسیاری از شهرهای ایران است؛ اما سابقه پخت آن در سمنان به بیش از 100 سال پیش بازمی‌گردد. آرد گندم، شیر و روغن موادی هستند که برای تهیه این سوغاتی خوشمزه به کار گرفته می‌شود. نان شیرمال جزو محبوب‌ترین سوغاتی ست که می‌توانید از این شهر خریداری کنید.

نان بقسمات

نان بقسمات یا بغسمات که به نان سمنانی نیز شهرت دارد یکی از نان‌های سنتی این استان است. برای تهیه این نان، خمیری با آرد، مایه نخود و شکر تهیه می‌کنند و سپس آن را به چونه‌های کوچک تبدیل می‌سازند. برای پخت، چونه‌ها را باز نمی‌کنند و آنها را در کوره مخصوصی به نام داش قرار می‌دهند.

نان چای

نان چای نام یکی دیگر از سوغاتی‌های خوشمزه سمنان است که طرفداران خاص خود را دارد. این نان در واقع همان نان بقسمات خشک شده است و تحت عنوان نان چای به فروش می‌رسد.

نان قندی

این نان در اکثر شهرها پخته و به فروش می‌رسد؛ اما اگر به دنبال یک نان قندی عالی و باکیفیت هستید باید آن را در سمنان و به ویژه شهر شاهرود پیدا کنید. این نان از ترکیب آرد، سبوس گندم، شکر، روغن مایع، آب، نمک و تخم مرغ و کنجد برای تزیین تهیه می‌شود.

پسته دامغان

پسته دامغان آنقدر باکیفیت و شناخته شده است که شاید نیاز به معرفی نداشته باشد. سابقه این استان در کشت و تولید پسته به بیش از 700 سال می‌رسد. اگر در فصل برداشت پسته، یعنی اوایل مرداد تا اواخر مهر به دامغان رفتید خرید پسته را فراموش نکنید.

حلوای سیاه

آرد سبوس‌دار، مغز گردو، شکر، شیره انگور، فلفل سیاه، هل، دارچین، زرچوبه، میخک، زنجبیل و زیره مواد تشکیل‌دهنده یکی از سوغاتی‌های خوشمزه سمنان است که حلوای سیاه نام دارد. به دلیل تیره بودن رنگ حلوا به آن حلوای سیاه می‌گویند که به هنگام خوردنش مزه تند آن را بیشتر از سایر مزه‌ها احساس می‌کنید.

سایر سوغات سمنان

از دیگر سوغات سمنان و شهرهای اطرافش می‌توان به خربزه، محصولات لبی، گردو، فتیر و ... اشاره کرد.

صنایع دستی سمنان

لاک تراشی

لاک‌تراشی یا هنر چوب‌تراشی مهارتی ست که استادکاران از طریق ابزارهای مختلف، چوب‌ها را به اشکال مختلف کابردی مانند قاشق، چنگال، پارچ و ... در می‌آوردند و روی آنها را با ابزارهای مختلف تزیین می‌کنند. جالب که بدانید در مازندران به این هنر چوتراشی می‌گویند.

چلنگری

چلنگری در واقع همان آهنگری در مقیاس سبک و محلی ست که به وسیله آن اشیای سبک‌وزنی همچون میخ‌طویله، میخ سرکج، نیم‌ذرع بزازی، انبر و سیخ و سه‌پایه‌ی آهنی، زنجیر و سیخانک، قلم، سنبه، منقل آهنی، چفت‌و‌ریزه، تملیک، اسکنه، مقار، درفش، جوالدوز و امثال این‌ها ساخته و تولید می‌شود. این حرفه از دیرباز در سمنان رواج داشته و امروزه در حال منسوخ شدن است. 

گلیج بافی

گلیج یکی از دستبافته‌های سنتی و کمتر شناخته شده ایران است که شباهت زیادی به گلیم دارد و با دستگاهی شبیه به دستگاه پارچه‌بافی، تولید می‌شود. این دستبافته که جنس تار آن از پنبه و پود آن از پشم است برای تولید پوشاک مردانه و زیرانداز به کار می‌رود. بافت گلیج بیشتر در قسمت شمالی استان سمنان به ویژه در روستاهای اروست، فولادمحله، رضاآباد و چاشم و در میان زنان رواج دارد.

نمدمالی

تولید نمد یکی از کارهای قدیمی است که هنرمندان زیادی در سراسر کشور به آن مشغول هستند. در این میان استان سمنان نیز یکی از پیشکسوتان این حرفه به شمار می‌رود و از نظر کیفیت و میزان تولید جایگاه قابل قبولی دارد. برای تهیه نمد نیازی به بافتن نیست بلکه ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، موجب درهم‌رفتن الیاف پشمی و در نهایت تولید نمد می‌شوند. نمد به صورت کلاه، زیراندازه و … در شهرهای سمنان، شاهرود و دامغان به وفور دیده می‌شود.

قالیبافی

قالیبافی یکی از مهم‌ترین هنرهای دستی استان سمنان است و قالی‌های تولید شده توسط این استان غالبا دارای طرح‌های خشتی، شکارگاه، لچک ترنج، گلدانی و گل و مرغ هستند. زمینه قالی‌های سمنان نیز اغلب به رنگ لاکی و سرمه‌ای بافته می‌شود و شهرستان‌های میامی، مهدیشهر، سرخه و شاهرود به عنوان مراکز مهم تولید قالی و قالیچه در استان سمنان شناخته می‌شوند.

گلیم

گلیم با شیوه‌ای آسان‌تر نسبت به قالی بافته می‌شود و به همین دلیل قیمت ارزانتری نیز دارد. روستانشینان و عشایر در شهرستان‌های گرمسار، سمنان و روستاهای کندو، خیج و رضاآباد شاهرود بیشترین تولید گلیم را در سطح استان سمنان دارند.

جاجیم

جاجیم یک نوع زیرانداز است که به دلیل نداشتن پرز از هر دو روی آن می‌توان استفاده کرد. این دستبافته زیبا، از نخ‌های رنگارنگ و ظریف پشمی یا پنبه‌ای یا ترکیبی از این دو بافته می‌شود. نوعی جاجيم نیز در استان سمنان بافته می‌شود که به عنوان بقچه يا سوزنی مورد استفاده قرار می‌گیرد که "حمام سری" نام دارد. در استان سمنان، شهرستان‌های سرخه، مهدی‌شهر، فولادمحله و روستاهای شهرستان دامغان و روستاهای بسطام از جمله تولیدکنندگان جاجیم به شمار می‌روند.

چهل تکه دوزی

هنر چهل تکه‌دوزی در بسیاری از نقاط ایران رواج دارد و نام آن از شهری به شهر دیگر متفاوت است. خاتمی‌دوزی، لندره‌دوزی و تکه‌دوزی نام‌های دیگر این هنر هستند. این نوع دوخت قدمت بسیاری دارد و آنگونه که از اسناد و مدارک برمی‌آید، می‌توان دوران سلجوقی را سرآغازی برای این هنر دانست. هنرمند با استفاده از سوزن و نخ، تکه‌های کوچک پارچه را به یکدیگر متصل می‌کند تا اثر هنرمندانه‌ای به دست آید.

حجم سازی

حجم‌سازی در واقع نوعی مجسمه‌سازی است که هنرمند در طی آن به خلق آثاری چشم‌نواز می‌پردازد. استان سمنان به عنوان یکی از مراکز حجم‌سازی با گچ در ایران شناخته می‌شود چرا که گچ جز موادمعدنی است که بیشتر میزان تولید را در استان سمنان دارد.

خرمهره

خرمهره یا به زبان سمنانی (کَئوکه) همان مهره‌های رنگارنگ کوچک و بزرگی است که معمولا برای دفع بلا به دام و یا کودکان آویزان می‌کنند که البته در گذشته بسیار رواج داشته است. مهره‌ها معمولا از جنس سنگ‌های رودخانه‌ای هستند که با ترکیب موادی مثل کوارتز و کلرید ساخته می‌شوند و معمول‌ترین نوع آن آبی رنگ است.

سایر صنایع دستی سمنان

سازهای ایرانی، چاقو و انواع سفال از دیگر صنایع دستی است که در استان سمنان و شهرهای مختلف آن تولید می‌شوند.

سخن آخر

با کارناوال راهی استان سمنان شدیم تا با خوشمزه‌های این دیار و وصنایع دستی مردم هنرمندش آشنا شویم.

اگر شما اهل سمنان هستید یا سفری به این استان داشته‌اید و جای سوغات و یا صنایع دستی از این استان را در مطلب ما خالی می‌بینید آن را با ما و دیگر کاربران کارناوال به اشتراک بگذارید.