سوغات و صنایع دستی کرمانشاه

در این مطلبِ کارناوال به سراغ سوغات و صنایع دستی کرمانشاه رفته ایم و می خواهیم مشهورترین سوغات خوشمزه کرمانشاه و معروف ترین شیرینی های این دیار را به شما معرفی کنیم. نگاهی هم می اندازیم به صنایع دستی کرمانشاه که توسط هنرمندان این خطه تهیه می شوند و یادگاری های خوبی از این منطقه هستند. علاوه بر همه این موارد، یک خوراکی معروف و لذیذ این خطه را نیز به شما معرفی می کنیم که می توانید در پخت غذا و شیرینی آن را به کار بگیرید و طعم منحصر به فردی را تجربه کنید. برای آشنایی با سوغات خوشمزه کرمانشاه و صنایع دستی این سرزمین کارناوال را در ادامه مطلب دنبال کنید. 

1- نان برنجی

مگر می شود کسی به کرمانشاه سفر کند و یک یا چند جعبه از نان برنجی خوشمزه و لذیذ این منطقه را خریداری نکند؟! این شیرینی های خوشمزه و کوچک، اصلی ترین سوغات شهر کرمانشاه هستند و حتی در آثار معنوی کشورمان نیز به ثبت رسیده اند و به عنوان یک شیرینی ملی شناخته می شوند. قدمت نان برنجی به 160 سال پیش می رسد؛ در گذشته مردم فقط در مناسبت های خاص مانند عید نوروز، نان برنجی می پختند و یا هنگام تردد زوار کربلا در شهر، با این شیرینی از آن ها استقبال می کردند. یکی از بهترین مکان ها در شهر کرمانشاه برای خرید این شیرینی های لذیذ، بازار نان برنجی است که در خیابان مدرس و بالاتر از مسجد جامع قرار گرفته است. 

در پخت نان برنجی آرد برنج، تخم مرغ، شکر، روغن، هل، گلاب و تخم خرفه به کار می رود و گاهی اوقات زعفران نیز به محتویات آن اضافه می شود؛ البته اگر می خواهید نان برنجی اعلای کرمانشاه را امتحان کنید، می توانید نوع خاص این شیرینی ها را بخرید که با روغن اعلای حیوانی پخته شده است.

2- کاک

کاک از شیرینی های محلی و سنتی کرمانشاه است و اکثر مسافران این شهر، چند جعبه ای از آن را برای سوغات با خود می برند. در پخت کاک از آرد گندم، شکر یا آرد قند، تخم مرغ، دارچین، روغن، هل و آب استفاده می شود و برای تزیین، روی آن پودر پسته، پودر قند، نارگیل و خلال بادام به کار می رود. بد نیست بدانید شیرینی کاک شباهت زیادی به یوخه شیراز دارد و تنها تفاوت جزئی این دو شیرینی، در ضخامت لایه های شان است که معمولا لایه های خمیر یوخه نازک تر هستند. این شیرینی نیز در فهرست میراث معنوی کشورمان ثبت شده است. 

3- نان خرمایی

یکی دیگر از محبوب ترین سوغاتی های کرمانشاه، نان خرمایی است؛ البته اهالی کرمانشاه به این شیرینی لذیذ، خانقی می گویند. تخم مرغ، گردو، بیکینگ پودر، گلاب، ماست، کره و آرد گندم مواد اولیه ای هستند که در پخت این شیرینی خوشمزه به کار می رود و به جز این مواد، در تهیه برخی نان های خرمایی از پسته، بادام، دارچین و زعفران نیز استفاده می شود. بد نیست بدانید نان خرمایی از شیرینی های مقوی و پر انرژی کرمانشاه است که طعمی شبیه به کلمپه کرمان دارد و تفاوت اصلی‌ اش با کلمپه در ظاهر این دو شیرینی است.

4- روغن حیوانی کرمانشاهی

علاوه بر شیرینی های خوشمزه ای که در بالا از آن ها نام بردیم، روغن حیوانی هم یک سوغاتی منحصر به فرد است که می توانید در شهر کرمانشاه خریداری کنید. این روغن از شیر گوسفند و گاو تهیه می شود و استفاده از آن، طعم دلچسبی به غذا می دهد. مردم کرمانشاه از این روغن به جای روغن نباتی در غذاها و شیرینی هایشان استفاده می کنند. طریقه سنتی تهیه این روغن بدین صورت است که ماست را دوغ کرده و درون مشک می ریزند و آن قدر تکان می دهند تا گویچه های روغنی به صورت کره به هم  بچسبند. سپس کره را از دوغ جدا می کنند و حرارت می دهند تا روغن حیوانی حاضر شود. 

5- شیرینی بژی

شیرینی بژی معمولا در جشن ها و مراسم عزای کرمانشاهی ها پخته می شود و به خاطر ماندگاری بالا و طعم بی نظیرش مورد استقبال بسیاری از مردم شهر قرار دارد. باید بدانید که این نوع شیرینی را نمی توانید به صورت بسته بندی پیدا کنید، اما زنان محلی این شیرینی را در خانه های خود می پزند و می توانید این شیرینی لذیذ را از آن ها خریداری کنید.

گفته می شود در گذشته این شیرینی توشه راه مسافران و سربازان بود تا در مواقع گرسنگی و کمبود غذا از آن استفاده کنند و به همین خاطر، به آن نام بژی را داده اند؛ بژی در زبان کردی به معنای "زنده بمانی یا زنده باشی" است. 

6- گیوه یا کلاش

گیوه بافی در بیشتر نقاط کشورمان رایج است و گیوه را می توان سوغات شهرهای زیادی دانست؛ اما بد نیست بدانید که در سال 1396، نودشه به عنوان "شهر گیوه" ثبت ملی شد. شهر نودشه 160 کیلومتر با کرمانشاه فاصله دارد و بخشی از استان کرمانشاه به حساب می آید. بسیاری از مردم نودشه به شهر کرمانشاه می آیند و گیوه های خود را که به صورت سنتی و با مواد مرغوب ساخته اند در این شهر به فروش می گذارند. از طرفی دیگر، کارگاه های زیادی هم در شهر کرمانشاه وجود دارند که گیوه های با کیفیت و راحت می دوزند و به بازار عرضه می کنند. بد نیست بدانید معمولا هنرمندان گیوه بافِ کرمانشاه، پنج نوع "گیوه زیرپارچه ای"، "گیوه تخت آجیده"، "گیوه تخت چرمی"، "گیوه تخت لاستیکی" و "گیوه رویه ابریشمی" تولید می کنند. 

7- قالی

در کرمانشاه زنان قالیباف در مناطق روستایی و عشایری، قالی هایی زیبا با نقشه ها و طرح های بومی و بیشتر برای مصرف خود می بافند. معمولا در قالی کرمانشاه، پرز قالی بلند و به اصلاح پرگوشت است و در بافت شان از نخِ پشم هایی استفاده می شود که با رنگ های طبیعی رنگرزی شده اند. یکی از اصلی ترین نقش های بومی کرمانشاه که در قالی ها به چشم می خورد، نقش بازوبندی است. در استان کرمانشاه دار قالی بافی را عمودی یا ایستاده می گذارند که این، از تفاوت های بافت قالی در این منطقه نسبت به سایر مناطق کشور به شمار می آید. 

8- گلیم

یکی دیگر از دستبافت های محبوب کرمانشاه، گلیم است که در کارگاه های خانگی کرمانشاه و بیشتر در شهر هرسین تولید می شود. امروزه گلیم هرسین شهرت جهانی دارد و در بسیاری از موزه ها و هنرکده ها می توان نمونه های آن را مشاهده کرد. از نقوش مشهور گلیم های کرمانشاه می توان به چشمه نظامی و‎ ‎نقوش ترکیبی درخت و لانه گنجشک، مرغابی، مار، عروسک، قیچی و ... اشاره کرد. 

9- جاجیم

جاجیم دست بافته هایی از پشم است که به عنوان بالاپوشی گرم مورد استفاده قرار می گیرد و بیشتر در خانواده های عشایری و روستایی بافته می شود. جاجیم به گلیم بسیار شباهت دارد با این تفاوت که جاجیم را در چهارتخته می بافند و سپس آن ها را به هم دوخته و وصل می کنند. بسیاری از خانواده های روستایی جاجیم را به عنوان جهیزیه یا هدیه به عروسان خود می دهند. خوبست بدانید مرغوبترین جاجیم کرمانشاه در منطقه اورامانات و ثلاث باباجانی تهیه می شود. 

10- موج بافی

موج ها پارچه هایی پشمی هستند كه به عنوان پتو، پُشتی، رختخواب‌پیچ، رویه كرسی، سجاده و همچنین برای چادرهای عشایر مورد استفاده قرار می گیرند. در هنر موج بافی هنرمندان با پشم گوسفند و با استفاده از دستگاه مخصوص بافندگی، پارچه هایی با طرح های هندسی، در رنگ های مختلف درست می كنند. 

متاسفانه هنر موج بافی این روزها، رونق گذشته را ندارد و اگر در حین سفرتان به کرمانشاه از این پارچه های زیبا خریداری کنید، می توانید به رونق دوباره این هنر کمک کنید. برخی از کارگاه های موج بافی را می توان در منطقه اورامانات و جوانرود کرمانشاه پیدا کرد.

سایر سوغات و صنایع دستی کرمانشاه 

سوغات و صنایع دستی کرمانشاه بسیار گسترده تر از فهرست بالا هستند؛ ما در این مطلب تلاش کردیم شاخص ترین سوغاتی های کرمانشاه را به شما معرفی کنیم. اما خالی از لطف نیست اگر در مطلب مان از دیگر سوغات و صنایع دستی این منطقه نیز نامی بیاوریم که از این قرارند:

• ابزارهای فلزی مانند ابزار زین و یراق، ابزار و وسایل کار و شکار، چاقو، کارد، قندشکن، قفل و کلید و ...
• ابزارآلات موسیقی همچون دف که کردها مهارت ویژه ای در نواختن آن دارند یا سه تار، تنبور و دیوان
• جانماز و تسبیح
• چیغ بافی
• پرده بافی

سخن آخر

نگاهی به تعدادی از شاخص ترین سوغاتی های شهر کرمانشاه انداختیم و با چندی از شیرینی های خوشمزه و صنایع دستی این شهر آشنا شدیم که مسافران به عنوان سوغات به شهرهای خود می برند.

نظر شما درباره فهرست سوغاتی های این شهر چه بود؟

به نظر جای خوراک یا اثری هنری در این لیست خالی ست؟

دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.