سوغات و صنایع دستی همدان

در این مطلب شما را با سوغات و صنایع دستی همدان آشنا می‌کنیم تا بدانید در سفر به پایتخت تاریخ و تمدن ایران چه یادگاری‌هایی می‌توانید با خود به همراه بیاورید. فهرستی از سوغات خوردنی همدان را به شما ارائه می‌کنیم تا با دنیای خوشمزه‌های این دیار آشنا شوید و سپس سری به دنیای رنگارنگ صنایع دستی همدان می‌زنیم.

اگر در حال برنامه‌ریزی برای سفر به همدان هستید و می‌خواهید در مورد دیدنی‌ها و تفریحات این شهر و گزینه‌های مختلف اقامتی در آن بدانید، حتما سری به صفحه راهنمای سفر به همدان بزنید تا به اطلاعات به روز و دقیقی دسترسی پیدا کنید. 

سوغات خوراکی همدان

باسلوق

باسلوق نام شیرینی خوشمزه‌ای است که در برخی شهرهای ایران شهرت خاصی دارد و می‌توانید نوع مرغوب آن را در ملایر بیابید. در طبخ این شیرینی از دوشاب (شیره انگور)، نشاسته، مغز بادام یا مغز هسته شیرین زردآلو و ادویه استفاده می‌شود.

حلوا زرده

حلوازرده یک دسر همدانی است که ظاهری شبیه به فرنی دارد؛ اما رنگ آن متمایل به نارنجی و غلظت آن بیشتر است. این دسر مقوی، انرژی بسیاری دارد. زرده تخم‌مرغ، شکر، نشاسته، زعفران، گلاب و روغن مواد اولیه حلوا زرده را تشکیل می‌دهند و در نوع صنعتی آن، آرد برنج نیز به کار می‌رود.

انگشت پیچ

از ترکیب سفیده تخم‌مرغ، گلاب، شکر و آب محصول خوشمزه‌ای به دست می‌آید که بین 100 تا 130 سال قدمت دارد. این ترکیب را آنقدر هم می‌زنند تا ترکیب سفتی شبیه عسل به دست آید. زرده‌هایی که از تهیه این محصول باقی می‌ماند در طبخ حلوا زرده استفاده می‌شود.

لغت انگشت‌پیچ به طور کلی به هر چیز غلیظ و بسته‌ای که دور انگشت می‌پیچد، مانند عسل و شیره انگور، می‌گویند. انگشت پیچ می‌تواند به صورت حلوا نیز تهیه شود که در تهیه آن از قند، زاج سفید، تخم‌مرغ، عرق بیدمشک، آبلیمو و هل استفاده می‌شود. ممکن است از ترکیب موادی که خاصیت دارویی دارند نیز انگشت پیچ دارویی درست کنند.

شیره انگور

در ایران انواع مختلفی از انگور وجود دارد؛ اما همگی برای تهیه شیره مناسب نیستند. نوع مرغوب شیره از انگوری به نام فخری و گزنه‌ای به دست می‌آید که در شهر همدان وجود دارد. پس از شستن انگور آن را له می‌کنند تا آبش را بگیرند. سپس نوعی خاک سفید که در ملایر یافت می‌شود را به آن می‌افزایند تا از ترش شدن یا نجس شدن آن جلوگیری شود. دو نوع شیره انگور در همدان یافت می‌شود. نوع اول شیرین، شل و قهوه‌ای پر رنگ است؛ اما نوع دوم که در ملایر تهیه می‌شود ظاهری سفت‌تر و روشن‌تر دارد.

گز

درست است که همه با شنیدن نام گز به یاد اصفهان می‌افتند؛ اما باید بدانید که این شیرینی در نهاوند همدان نیز طبخ می‌شود و طرفداران خاص خود را دارد.

چای بغدادی

چای بغدادی یکی از محصولات ویژه همدان است که زنجبیل، دارچین، هل و میخک از مواد تشکیل‌دهنده آن هستند. وجود گیاهان و عرقیات دارویی در این چای باعث می‌شود تا ارزش غذایی و دارویی فراوانی پیدا کند.

انواع ترشی و مربا

از همدان با عنوان دیار ترشی‌ها و مرباهای عجیب و غریب یاد می‌شود. خود همدانی‌ها در این زمینه مَثَلی دارند که می گوید «همدانیا میلیچ (گنجشک) تو هوا می‌پره، می‌گیرن موکونن ترشی.» یعنی همدانی‌ها گنجشک تو هوا بپره، می‌گیرن و ترشی ازش درست می‌کنن. طعم کم نظیر ترشی‌ها و شیرینی مرباهای لذیذ همدان برای همیشه زیر دندان شما می‌ماند.

آبنبات قیچی

آبنبات قیچی یکی از شکلات‌های سنتی است که از ترکیب شکر، روغن، آب و زعفران درست می‌شود. گاهی مغزهای مختلف یا طعم‌دهنده‌های دیگری نیز به ترکیب آن اضافه می‌کنند.

راحت الحلقوم

راحت‌الحلقوم شیرینی لذیذی است که در طبخ آن از مقداری شکر، پودر نارگیل و پسته، نشاسته، جوهرلیمو و آب استفاده می‌شود. سرو این شیرینی در ایام عید نوروز بسیار مرسوم است.

نان کماج

در سفر به همدان چشیدن طعم کماج را از دست ندهید چرا که این نان یکی از شیرینی‌های قدیمی این شهر است و کمتر کسی می‌تواند به راحتی از کنار آن بگذرد. آرد و شکر و آب مواد اصلی تشکیل‌دهنده آن هستند و گردو و دارچین نیز در داخل نان استفاده می‌شود.

برساق

برساق نام یکی از شیرینی های سنتی همدان است که در استان‌های کرمانشاه و کردستان نیز یافت می‌شود. در تهیه این نان، آرد، شکر، روغن حیوانی، زردچوبه، شیر، پودر گردو، پودر توت خشک، پودر دارچین، رازیانه و زرده تخم مرغ به کار می‌رود.

نان شیرمال

شیرمال نان سنتی خوشمزه‌ای است که در بسیاری از نقاط ایران یافت می‌شود؛ اما در همدان نقش سوغات این استان را نیز دارد.  

نقل

این خوشمزه آشنا، به عنوان سوغات همدان شناخته می‌شود.

حلوا لوزی

نوع خاصی از حلوا در همدان درست می‌شود که به دلیل برش آن به شکل لوزی به حلوا لوزی شهرت دارد. آرد برنج، مغز گردو، سبوس گندم، عسل و زعفران موادی هستند که در طبخ این شیرینی به کار می‌روند.

حلوا ارده

حلوا ارده که بیشتر در سفره های صبحانه به چشم می‌خورد از ارده، شکر، تخم‌مرغ، هل، کنجد بریان سابیده (ارده) وچوبک تشکیل می‌شود.

سنل

آرد بوداده، روغن، شکر، بیسکویت، زنجبیل، جوز ودارچین مواد تشکیل‌دهنده شیرینی خوشمزه‌ای هستند که سنل یا صنل نام دارد. نوع مرغوب این شیرینی را می‌توانید در نهاوند پیدا کنید.

نان نارگیلی

نان نارگیلی یکی از شیرینی‌های محبوب استان همدان است که از آرد سبوس‌دار، شکر، نمک، گلاب، تخم گشنیز کوبیده و نارگیل رنده شده تهیه می‌شود.

عسل

به دلیل رواج زنبورداری در همدان، عسل یکی از سوغاتی‌های این استان است که می‌تواند طعم شیرین طبیعت را برای‌تان به ارمغان بیاورد. 

نان چای

نان چای بیشتر به عنوان سوغات قزوین شناخته می‌شود؛ اما در همدان هم می‌توانید آن را تهیه کنید. نان چای، نوعی شیرینی سنتی است که با ترکیب آرد، روغن، پودر قند، تخم مرغ، هل، ماست و جوش‌شیرین تهیه می‌شود. از ترکیب هل، ماست و زرده تخم‌مرغ نیز برای پوشاندن روی آن استفاده می‌کنند.

خشکبار

همدان به دلیل قرارگیری در موقعیت جغرافیایی مناسب کشاورزی، دارای محصولات مرغوبی در زمینه کشت انگور، هلو، زردآلو، سیب، بادام و گردو و انواع دیگر میوه‌هاست. بسیاری از افراد در این استان به کشاورزی مشغولند و به تولید قیسی، برگه، مویز و کشمش نیز می‌پردازند.

صنایع دستی همدان

طلا و نقره

در همدان بخشی از صنایع دستی کاملا وابسته به طلا و نقره هستند که به معرفی هر یک از آنها می‌پردازیم:

• طلاکوبی و نقره‌کوبی
• زیورآلات طلا و نقره
• طلاکاری روی شیشه

سفال و سرامیک

یکی از شناخته‌شده‌ترین هنرهای همدان سفال‌ها و سرامیک‌های تولیدی شهر لالجین است که شهرت جهانی دارد. شما می توانید انواع ظروف مصرفی و تزئینی و دیگر آثار سفالی را از این شهر خریداری کنید. برای تزئین آثار سفالی و سرامیکی از هنر نقاشی کمک می گیرند. نقاشی روی سفال و سرامیک در شهرهای لالجین و همدان رواج دارد.

کاشی هفت رنگ

این نوع کاشی که به کاشی کتیبه نیز مشهور است با طرح‌ها و نقوش بسیار زیبا تولید می‌شود و دیوارهای مساجد، اماکن زیارتی و فرهنگی به این هنر مزین هستند. شهر همدان و لالجین از تولیدکنندگان اصلی این کاشی به شمار می‌روند.

محصولات چرمی

تولید چرم در همدان بیش از 3000 سال قدمت دارد. به دلیل گسترش زیاد چرم‌سازی در گذشته، شهر همدان به دباغخانه نیز معروف بوده و نخستین کارخانه چرم‌سازی ایران نیز در این شهر ساخته شده است. کمربند، کیف، کفش، جاکلیدی و لباس از جمله تولیدات چرم در همدان هستند.

صنایع چوبی

از جمله صنایع چوبی که از همدان می توانید به عنوان سوغات خریداری کنید می توان به منبت‌کاری، معرق و قاب‌سازی اشاره کرد.

ظروف و ادوات مسی

ساخت ظروف و ادوات مسی از دیرباز در همدان رواج داشته است و انواع دیگ، کاسه، بشقاب و سایر ظروف آشپزخانه از جمله تولیدات هنرمندان این رشته هستند.

قلم‌ زنی روی مس

در قلم‌زنی، هنرمند با ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چکش و بر روی مس، طلا، نقره و برنج، سعی در تزیین سطح کار به بهترین شکل دارد. 

صنایع شیشه

• آبگینه: آبگینه در واقع همان شیشه‌گری به صورت سنتی است.
• تراش شیشه: در صنعت تراش شیشه، هنرمند با استفاده از ابزار ساده اشکال مختلف و زیبایی را بر روی ظروف شیشه‌ای مانند پارچ و لیوان، میوه‌خوری، شکلات‌خوری و لوستر ایجاد می کند. 

قالی‌ و گلیم بافی

رونق کشاورزی و دامداری و تولید پشم و نخ های مرغوب در همدان سبب شده است که هنرمندانی به قالی‌بافی مشغول شوند و سبک و سیاق خاص این شهر را به وجود آورند. 

اگر می‌خواهید از سفر خود به همدان گلیم سوغات بیاورید سری به نهاوند بزنید تا به مرغوب‌ترین نوع گلیم دسترسی پیدا کنید.

گیوه بافی

روستاهای دهفول، کفراش، فهرومند و آرتیمان از تولیدکنندگان گیوه در همدان به شمار می‌روند.

مرواربافی

مروار بافی یکی از هنرهای قدیمی در ملایر است و سهم زیادی را در صادرات این شهرستان دارد. هنرمندان مشغول در صنعت مرواربافی، انواع سبد، میز تلویزیون، میز تلفن و ... را تولید می کنند.

سایر صنایع دستی

• حجاری
• سنگ‌تراشی
• تذهیب
• مینیاتور
• سازسازی
• نساجی سنتی

• سوزن‌دوزی
• پوستین‌دوزی
• حصیربافی
• فرفوژه‌سازی 
• و ...

سخن آخر

تا به حال به همدان سفر کرده‌اید؟

با این سوغاتی‌ها آشنا بودید؟ آیا موردی در ذهن تان هست که در این لیست نباشد؟

منتظر دیدگاه‌های شما خوبان هستیم...