جشن نوروز بل | آیین استقبال از سال نوی گیلانی

در پهنای ایران زمین، که روزگاری از شرق تا رود سند در هند، از شمال تا دریای سیاه و دریاچه آرال، از جنوب تا خلیج همیشه فارس و دریای عمان و از غرب تا دریای مدیترانه کشیده شده بود، سنت و آیین های فراوانی در میان مردم رواج داشت. در هر گوشه از این سرزمین مردم به شیوه ای و بر اساس فرهنگ، جغرافیا، معیشت و تاریخ خود رسمی را ایجاد کرده بودند و آن را گرامی می داشتند.

برخی از این آداب و جشن ها ریشه در گردش روزگار و تغییر روزها داشت، بعضی نشات گرفته از افسانه ها، داستان ها، جنگ ها و پیروزی ها بود و برخی وابسته به معیشت و کار و روزی مردم. امروزه تعداد زیادی از این آداب و رسوم شکل کارکرد خود را از دست داده و با تغییر فرهنگ و نوعِ کار و درآمد مردم از یادها رفته اند. بعضی نیز با بی توجهی رفته رفته هویت خود را از دست داده و به تاریخ پیوسته اند. در این میان چندی از این آیین ها و جشن ها، هرچند به سختی، خود را از کوران حوادث روزگار بیرون کشیده و برجای مانده اند. یکی از این جشن ها که هنوز بعد از هزار و پانصد سال گرامی داشته می شود جشن نوروز بَل در گیلان، شمال ایران است. 

"غروب روز 17 مرداد، زمان برگزاری جشن نوروز بل است و به همین مناسبت کارناوال به بررسی این جشن پرداخته است. می خواهیم امروز به همراه شما در این جشن زیبا و شاد شرکت کنیم و بیشتر با فرهنگ و آیین مردم ایران زمین آشنا شویم."

ورود به صفحه ویژگی های رفتاری مردم شمال ایران

آشنایی با نوروز بل | شعله آتش نوروزی

نوروز بل جشنی تاریخی است که در گاه شمار گیلکی و آغاز سال دیلمی از سوی اقوام گیلان زمین، مردم غرب مازندران، الموت قزوین و طالقان البرز جشن گرفته می شد. (تقویمی که مردم گیلان از آن برای تعیین روز و سال و دیگر امور استفاده می کردند، در ادامه مطلب توضیح کاملی از این تقویم و سال داده خواهد شد). در آخرین روز از اسپندار ما، آخرین ماه تقویم گیلکی، به مناسبت بزرگداشت آمدن سال جدید، شعله ای از آتش برپا و آمدن نوروز به خوشی و گرمی جشن گرفته می شد. 

"بَل" به لهجه گیلکی کوهستان و "وَل" به لهجه گیلکی کنار دریا، به معنی آتش و نوروز بل، شعله فروزان آتش نوروزی معنا می دهد. این روز در تقویم هجری شمسی، مصادف با 16 مرداد (در برخی سالها به دلیل سال کبیسه ای که در آن قرار داشتند، این تاریخ بین 13 تا 17 مرداد تغییر می کند) و نوروز بل در غروب 17 مرداد جشن گرفته می شود. این جشن از قبل از اسلام وجود داشته و در طول سالها گرما بخش زندگی دیلمیان بوده است. این جشن در مازندران با 12 روز اختلاف و بر حسب تقویم طبری برگزار می شده که البته دیگر نشانی از اجرای آن در این منطقه نیست. مردم در این جشن به مانند نوروز بهترین لباسهای خود را پوشیده و پس از برافروختن آتش، با نوای ساز و آواز آمدن سال جدید را جشن گرفته و آن را به یکدیگر شادباش می گویند.

جشن نوروز بل پس از تلاشهای فراوان برای احیای آن در خرداد امسال با شماره 1371 در فهرست آثار ناملموس ایرانی ثبت شد. 

شما را به دیدن ویدیوی جذاب و دیدنی از جشن نوروز بل دعوت می کنیم

گیلانی های قدیم چگونه گردش زمان و دوران را حساب می کردند؟ | آشنایی با تقویم دیلمی

در زمان ها و مکانهای مختلف جغرافیایی، مردم برای اطلاع از تاریخ و زمانی که در آن قرار داشتند برای خود با استفاده از گردش ستاره ها، ماه و خورشید سالشماری تنظیم می کردند. این سالشمار به آنها کمک می کرد تا حساب زندگی، اتفاق ها، گذران عمر و ایام را داشته باشند. یک نوع از این سالشمارها، تقویم دیلمی نام دارد. تقویم گیلکی یا تقویم دیلمی سالشماری ست که مردم گیلان و غرب مازندران آن را مبدا و مبنای زندگی خود قرار داده بودند. این تقویم با تقویم خورشیدی که امروزه ایرانی ها از آن استفاده می کنند، متفاوت است. سال دیلمی 360 روز و 12 ماه دارد. 5 روزی که از 365 روز سال خورشیدی باقی می ماند در انتهای ماه هشتم سال دیلمی (آول ما مصادف با اسفند و فرودین) به این سال اضافه می شود و به نام پنجیک معروف است. چنان چه سال کبیسه باشد، روز ششم نیز به پایان همین ماه (آوال ما) اضافه می شود که به آن ویشَک می گویند. 

*تاریخچه تقویم دیلمی                                                       

مبدا تقویم گیلکی یا دیلمی، یکی از تقویمهای باستانی ایران (یزدگرد قدیمی (1)) بوده است. این تقویم بنا بر روایات مختلف و بر اساس محاسبات نجومی، کهن ترین سالشمار ایرانی به حساب می آید. در این سالشمار روز کبیسه، که هر چهار سال یکبار در تقویم ها حضور دارد، در شمارش روزهای سال قرار نمی گرفت و محاسبه نمی شد. عدم استفاده از این روز باعث می شد تا روزهای سال، هر چهار سال یکبار (به مانند تقویم قمری که در طول سال هجری شمسی حرکت می کند و مراسم روز عاشورا در زمانهای مختلف سال برگزار می شود) یک روز جلو بیفتد. از آنجایی که مبدا ابتدایی تقویم یزدگردی، اعتدال بهاری (نوروز، اولین روز تقویم خورشیدی) بود، جلو افتادن یک روز در هر 4.13 سال موجب شد تا این سالشمار در طول قرنها حرکت کند و در مدت 929 سال به چرخش خود ادامه دهد. این امر به قدری ادامه پیدا کرد تا اینکه روز اول سال (نوروز، روز اول فروردین در تقویم هجری شمسی) به نیمه مرداد رسید. این هنگام از سال برای مردم گیل زمان برداشت محصول کشاورزی و دامی و بهترین زمان برای پرداخت مالیات و خراج به حاکمان بود. به همین دلیل از همان سال، با اضافه کردن روز کبیسه به تقویم که "ویشک" نام گرفت، ترتیب روزهای سال را به همان شکل نگه داشتند و از چرخش آن جلوگیری کردند تا آغاز سال در همان نیمه مرداد یا به عبارت بهتر 13 تا 17 مرداد، بسته به سال کبیسه ای که در آن قرار داشتند، قرار بگیرد.

مراسم آغاز سال جدید (نوروز بل) به طور متغیر بسته به محل برگزاری، بین سیزدهم تا هفدهم مرداد ماه اجرا می‌‌شود. زیرا در اکثر مناطق، انتخاب روز آغاز سال بر عهده سرگالش های آن منطقه بود و آنها این کار را به روش سنتی خود انجام می دادند. بر اساس نجوم قدیم، ماه مرداد، به عنوان ماه "شیر و خورشید" انتخاب شده است و از آنجایی که سال از ماه مرداد و خانه خورشید آغاز می شود به آن "افتوشومار" یا "آفتاب شمار" (به معنای دیگر سال خورشیدی) می گویند و چون در زمان دیلمی ها این نوع از تقویم رواج یافته، به "تقویم دیلمی" نیز معروف است.

پاورقی

1- در دوره ساسانیان، سال آغاز پادشاهی هر شاه به عنوان مبدا سال شمار انتخاب می شد. این امر تا پادشاهی یزدگرد ساسانی، آخرین شاه این سلسله ادامه یافته و مثلا گفته می شد که در سال دوم یزدگردی قرار داریم. اما با کشته شدن و سرنگون شدن یزدگرد و از آنجایی که هیچ پادشاه دیگری از این سلسله بر سر کار نیامد این تقویم با همین نام باقی ماند. این تقویم تا به امروز مورد استفاده زرتشتیان است. 

ترتیب قرار گیری ماه های تقویم گیلکی 

همان طور که بیان شد سال دیلمی 12 ماه دارد و جشن نوروز بل در آخرین روز از ماه این سال و در آستانه سال و ماه جدید برگزار می شود. در زیر با 12 ماه تقویم گیلکی آشنا می شویم:

نوروز ما، که در فاصله 17 مرداد تا 15 شهریور قرار دارد ماه آغازین سال گیلکی است. جشن نوروز بل در بزرگداشت رسیدن این ماه برگزار می شود. 

کورچ ما، که از 16 شهریور آغاز و تا 14 مهر ادامه می یابد. در این ماه کوه نشینان کم کم قشلاق را آغاز کرده و به سمت جلگه و خانه های خود بر می گردند. 

اریه ما، که شروعش 15 مهر و انتهای آن 14 آبان است. 

تیر ما، که در فاصله ی 15 آبان تا 14 آذر قرار گرفته است. جشن معروف تیرما سیزده شو که در مازندران و تا حدود شرق گیلان برگزار می شده در این ماه قرار دارد. 

موردال ما، حد فاصل 15 آذر تا 14 دی در تقویم دیلمی به نام این ماه است. گیلانی های کوه نشین به لاشه گوسفند و گاو مردال می گویند. 

شریر ما، در 15 دی آغاز شده و در 14 بهمن پایان می پذیرد. 

امیر ما، فاصله 15 بهمن تا 14 اسفند را پوشش می دهد. نامهای دیگر آن نمیر ماه، جاودان یا مهر ماه دیلمی است. روز شانزدهم این ماه امیر مای هشت و هشت نامیده می شود که شانزدهم مهر یا همان مهرگان در این روز قرار می گیرد.

اول ما، از 15 فروردین شروع و در 14 اسفند پایان می یابد. در پایان این ماه 5 روز به 360 روز سال اضافه شده که به آن "پنجیک" می گویند و اگر سال کبیسه و 366 روز داشته باشد، به آن "ویشک" می گویند.

سیا ما، در فاصله 21 فروردین تا 19 اردیبهشت قرار دارد. 

دیا ما، برابر با 20 اردیبهشت تا 18 خرداد در سال هجری شمسی قرار دارد. 

ورفن ما، مصادف با 19 خرداد تا 17 تیر در تقویم هجری خورشیدی است.  

اسفندار ما، از 18 خرداد آغاز شده و در 16 مرداد پایان می یابد. این ماه، آخرین ماه سال گیلکی است و جشن نوروز بل در غروب آخرین روز این ماه، 16 مرداد برگزار می شود. 

اگر بخواهیم سال هجری شمسی را به سال دیلمی تبدیل کنیم باید عدد 195 یا به عبارت دقیق تر 194.616 را به سالهای تقویم خورشیدی اضافه کنیم. برای به دست آوردن سال میلادی از سال گیلکی هم باید عدد 426 را از عدد سال میلادی کم کنیم.

فلسفه برگزاری جشن نوروزبل

عموما هر آیین و سنتی از پشتوانه ای برخوردار است و بازتابی از زندگی افراد و طبیعت را در خود دارد، اکنون می خواهیم به بررسی دلایل انجام آداب مختلف و چراهایی که قسمتهای مختلف جشن نوروز بل را تشکیل داه اند بپردازیم. 

*چرایی برپایی آتش 

 به اعتقاد مردم گیل از زمان های قدیم، برافروختن آتش در نوروز بل از شدت برف و سرما در زمستان کم می کرد و از آسیب هایی که ممکن بود سرمای زیاد بر محصولات و خانه های شان وارد کند، آنها را در امان نگه می دارد.

علاوه بر این، آتش، عنصری از عناصر چهارگانه بوده و در باور مردم شکلی مقدس داشت. همچنین آتش نوعی وسیله خبر رسانی برای آنها بوده است. از آنجایی که در گذشته وسیله های اطلاع رسانی زیادی در اختیار مردم قرار نداشته مردم از آتش برای این کار استفاده می کردند. یکی از این اعلام خبرها شروع آغاز سال جدید بوده است. چوپانان ارشد (سرگالش ها)، برای اعلام شروع سال نو با پوشیدن "شولا" به مرتفع ترین قله کوه اطرافشان رفته و بر بلندای آن آتش نوروزی را روشن می کردند. آنها با انجام این کار چوپانان دیگر را از شروع فصل کوچ و بردن دامها به پایین کوه و کشاورزان را از زمان آمدن برداشت محصول باخبر می ساختند.

علاوه بر این آنها آتش را نمادی از پاکی و پاکسازی دانسته، لباس های کهنه خود را به آتش انداخته و در کنار آن به ستایش خداوند می پرداختند و از او خیر و برکت طلب می کردند.

علاوه بر این کارکردها و نماد بودن آتش در این جشن، مردم از شعله آتش استفاده دیگری می کردند و آن پیش بینی وضع هوا برای ماه های پیش رو بود. گفته شده است که مردم کوهستان بر این عقیده بودند که اگر دود آتش نوروز بل به سمت کوهستانهای جنوب (ییلاق) برود، زمستان جلگه (قشلاق) خوب خواهد بود و اگر شعله آن به سمت جلگه بیاید، زمستان سخت و پربرفی خواهند داشت. 

*چرایی برگزاری نوروز بل در میانه مرداد

همانطور که در قسمت تقویم گالشی نیز توضیح داده شد، گالشان این زمان از سال را بهترین موقع برای پرداخت مالیات و خراج سالانه خود می دانستند و با تغییری که در سال ایجاد کردند، میانه مرداد را به عنوان آغاز سال برگزیدند. آنها تمام تلاش شان را انجام می دادند تا تمام کارهای کشاورزی و دامداری خود را تا این موقع از سال انجام داده و این کار و کوشش را در پایان سال جشن می گرفتند. برای مردم گیلان فلسفه جشن نوروز بل بیش از اینکه بزرگداشت آمدن سال نو باشد، آیین خراجی و بهانه ای برای جشن گرفتن تلاشی یک ساله بوده است. آنها با برپایی این جشن به شکرانه نعمات خداوند پرداخته و سال جدید "خراجی" را به یکدیگر تبریک می گفتند.

*جشن نجات مردم از ضحاک ماردوش 

در قولها و روایات کمتر تایید شده دلیل برگزاری جشن نوروز بل، نجات مردم از دست ضحاک ماردوش به دست فریدون است. بعد از این که فریدون ضحاک را شکست داد و عنوان پادشاهی ایران را از او گرفت، او را در کوه دماوند به بند کشید. مهمترین روایت برای این دلیل برگزاری، به نوشته ای از  ابوریحان بیرونی در "التفهیم و آثار الباقیه" بر می گردد که چنین نوشته است:

" ... از این رو آتش می افروزند که بیور اسپ مردم را ناگزیر کرده بود. هر روز دو نفر به آشپزخانه آش دهند تا آنها را کشته و از مغز سرشان به دو ماری که روی شانه های بیور اسپ بودند بخورانند و...".

بنا بر نوشته ابوریحان بیرونی " این جشن در میان سغدیان و خوارزمیان نیز در نیمه مرداد برگزار می شده و به آن « اجغار» می گفتند و به معنی آتش افروخته است." 

گیلانی های قدیم چگونه نوروز بل را جشن می گرفتند

یک سال تلاش و زحمت مردمان گیل، ثمره داده است. مرداد ماه است و نوبت درو و برداشت برنج و گندم فرا رسیده است. گل گاو زبان ها و دیگر گیاهان دارویی و خوراکی چیده شده و آماده استفاده است. محصول درختان میوه مانند فندق رسیده و در انتظار چیده شدن هستند. کره، پنیر، ماست، کشک و دوغ محلی تهیه شده و دامها آماده کوچ کردن و بازگشت به جلگه هستند. نوبت پرداخت خراج و مالیات رسیده است. دود آتش نوروزی از قله های کناری دیده شده و خبر از شروع سال جدید می دهد. کم کم همه باید به پیش ارباب رفته و سهم مالیات خود را بپردازند. کشاورزان نیز باید مهیای برداشت محصول شوند. اگر محصول سالشان خوب بوده باشد که همه راضی خواهند بود و جشن سال نو را به بهترین شکل و با دلی خوش برگزار می کنند اما، اما اگر زمستان سرد، حیوانات وحشی، سیل و حوادثی از این دست به محصول و زندگی‌شان زده باشد، عید و خوشی و شادی‌اش پیش چشم شان کمرنگ می شود. خدا نخواهد.

امسال اما همه راضی اند. لب ها به خنده باز و دست ها به دعا و شکرگذاری بلند شده است. همه چیز مهیای برگزاری جشن باشکوه آغاز سال است. چه جشن خوبی. مردم با خیالی آسوده برای برگزاری جشن آماده می شوند. برکت و نعمت که فراوان باشد، شادی هم زیاد می شود. 

به رسم هر ساله لباس های کهنه خود از شولا و نمد گرفته تا چیزهای دیگری که نمی خواهند را کناری گذاشته اند تا به آتش بیندازند و زندگی را نو کنند. به عادت تازه شدن سال، خانه را آب و جارو کرده و مهیای پذیرایی از سال نو شده اند. لباس ها نو، خانه ها تمیز، خراج آماده، محصول ها آماده برداشت، هوا مساعد و همه چیز مهیای برگزاری جشن سال نو است. عصر اسپندر ما، آخرین ماه سال است. فردا سال دیلمی جدید می شود و کار و تلاش دوباره از نو آغاز.

هیزم ها برای برپایی بلندترین آتش جمع شده اند. لباس های نو به تن شده و رنگ های زیبای لباس شمالی منظره ای دیدنی و چشم نواز ایجاد کرده است. صدای خوش خنده کودکان فضا را پر کرده است. هر سمت را که نگاه می کنی مردم را می بینی که خوراکی به دست با شیرینی ها و نان های محلی برای تازه شدن دیدارها و جشن نوروزبل آمده اند. به رسم خش و کش، پرسیدن حال و احوال از دوستان و آشنایان، از زندگی هم می پرسند و خبر از زندگی و کار و محصول می گیرند و به هم نقل و نبات تعارف می کنند.

کم کم نوازندگان با صدای خوش آواز و ساز خود از راه می رسند. کوهی از هیزم جمع شده است. غروب کم کم از راه می رسد. وقت روشن کردن آتش است. هیزمِ با نفت آغشته شدهِ شعله‌ور و نوا و عطر دلنشین سوختن چوب فضا را پر می کند. شعله هر لحظه فروزان تر شده و خود را به آسمان نزدیک می کند. ده نوازنده با کلاه و شولای گالشی خود به دور آتش می چرخند و موسیقی محلی را با شور و شدت می نوازند. ترانه ای محلی بر زبان تمام اهالی جاری می شود و انگار طنین خواندن این ترانه آتش را شعله ورتر می کند‌. 

گروم گروم گروم بل (با صدای پرهیبت سوختن هیزم و برکشیدن شعله)

نوروز ما و نوروز بل (نوروز ماه و شعله آتش نوروزی)

نو سال ببی، سال سو (سال تازه باشد و سال روشنائی)

نو بدی خؤنه واشو (تازه باشد و تازه شود و خانه آباد و با برکت)

 یا این ترانه با شور و شوق خوانده می شد

گروم، گَر گَر، گروم، گر آتشَ جیم ( آوای شعله ورشدن و شعله ی آتش)

دریم دَم دَم، دریم دم دم، دریم دیم

لیباس تازه دئونین، گردَ گَردی (لباس تازه به تن کنید و دورهمی)

بئین نوروزبل وَرجه بَنیشیم (بیاید کنار نوروزبل بشینیم) 

 لباس های کهنه به آتش انداخته می شوند. مردم گرد آتش، خدا را برای نعمات و برکاتش شکر می کنند و از او برای سال بعد نیز سلامتی، پاکی، مهربانی و محصول فراوان می خواهند.‌ سال نو شده و مردم به زبان محلی به یکدیگر تبریک می گویند. 

" نوروزبل مبارک ببی" ، " نو سال ببی سال سو" 

نوروزبل مبارک باشد، سال نو مبارک باشد. 

حالا وقت پیشگویی است. چشمها به شعله دوخته می شود که با آهنگ باد به کدام سمت به رقص در خواهد آمد. اگر به سمت کوهستانهای جنوب باشد، زمستان راحتی در راه خواهد بود. اما اگر باد شعله ها را به آن سمت نبرد، باید آماده برف و بوران شوند. حال شعله های آتش فروکش کرده و شب، آسمان پرستاره اش را بر پهنه گیلان و ایران گسترده است. وقت خداحافظی است. وداعی با دلهای گرم، شاد و امیدوار، امید که سال جدید نیز به خوبی و خوشی امسال که حتی بهتر از آن برگزار شود و بزرگترین سرمایه انسانها امید است.

امروزه نوروز بل چگونه جشن گرفته می شود

بعد از چندین سال از برگزاری آخرین نوروز بل در گیلان مردم، جوانان به این فکر افتادند تا خاطرات پدر و مادرها و پدربزرگ ها و مادربزرگهایشان را دوباره زنده کنند. آداب و ترتیب جشن را یاد گرفتند، ترانه ها و سنت هایی که سینه به سینه منتقل شده بود را فرا گرفته و روح زندگی را دوباره در آن دمیدند. امروزه جشن نوروزبل نه برای پایان سال مالی که برای زنده نگه داشتن سنت های قدیمی و به بهانه گرد هم آمدن و شاد و خوش بودن برگزار می شود. این جشن عموما به شکل قبلی خود و با برپایی آتش، نواختن ساز، خواندن ترانه و پخش نقل و نبات برگزار می شود اما دیگر ماهیت و فلسفه پرداخت مالیات، قشلاق کردن یا برداشت محصول در نهان آن وجود ندارد. هر چند این جشن هنوز در تمام گیلان فراگیر نشده است و تنها در نقاطی اجرا می شود اما امید است به تدریج و با توجه بیشتر مردم و مسوولین و به ویژه ثبت آن در میراث ناملموس ایران، به زودی این جشن بر جاذبه های گردشگری این سرزمین زیبا بیفزاید. 

نوروز بل چگونه احیا شد 

برای اولین بار بعد از سالیان زیاد برگزار نشدن جشن نوروز بل، در سال 1385 (نوروز بل 1579) گروهی از جوانان روستای ملکوت املش، این آیین و رسم قدیمی را دوباره احیا کرده و به آن جان تازه ای دادند. خبر برگزاری این جشن در میان اهالی لنگرود و لاهیجان و دوستداران سنت ها و آیین های قدیمی پخش شد و سال بعد بر تعداد بازدیدکنندگان و شرکت کنندگان در جشن اضافه شد. سال بعد یعنی سال 1387، نیز جشن با شکوه خاصی و با حضور پرشورتر مردم در روستای ملکوت برگزار شده و اسم جشن نوروزبل را بر سر زبان ها انداخت. حتی این جشن حمایت میراث فرهنگی را نیز در پی داشته و با کمک آنها برگزاری جشن رونق بیشتری پیدا کرد.

در سال 88 جشن نوروز بلِ 1582 در دیلمان لاهیجان با شکوه خاصی و با حضور بیش از 7000 نفر برگزار شد. اما در سال 89 علیرغم قولهای میراث فرهنگی برای انجام جشن در قالب جشنواره بومی گیلان، این کار انجام نشد و دل بسیاری از طرفداران فرهنگ و تاریخ گیلان را به درد آورد. از بعد از این اتفاق این جشن به صورت خودجوش و بیشتر در نواحی شرق گیلان مانند دیلمان، املش و روستاهای آن برگزار شد و رفته رفته اسم خود را در تمام گیلان و ایران بر سر زبان ها انداخت.

سنگ انداختن میراث فرهنگی در پای ثبت این میراث فرهنگی و تاریخی و بی تفاوتی آنها به این آیین بومی و کهن باعث دلسردی مردم نشد و آنها این جشن را در شهرها و مناطق بیشتری برگزار کردند. تا اینکه با فراگیر شدن جشن و آشنایی هرچه بیشتر مردم با آن و رفع شدن موانع و تاکید کارشناسان بر اهمیت ثبت و نگهداری از این رسوم مهم و تاریخی در خرداد 96 جشن نوروزبل ثبت میراث فرهنگی شد و رسمیت یافت. 

سخن آخر

امروز به همراه شما در کارناوال در جشن گرم و شاد نوروز بل شرکت کردیم. هیزم ها را جمع کرده، آتش برپا کردیم، گرد آتش فروزان نوروز بل جمع شدیم و شعر گروم گروم گروم بل را زمزمه کردیم.

به نوای ساز و آواز گالشان گوش سپردیم و دانستیم که چگونه شیوه زندگی بر آداب و رسوم اهالی ایران اثر می گذارد و فرهنگ ها را شکل می دهد.

حالا منتظریم تا شما از تجربیات و دانسته هایتان از این جشن زیبا برای مان بگویید و خاطرات و عکس هایتان را با ما به اشتراک بگذارید.