ماسوله گیلان | دیدنی ها و تفریحات

به ماسوله گیلان می رویم؛ مقصدی جذاب با بافتی پلکانی که شما را برای لحظاتی از همهمه های شهرنشینی و دغدغه ها دور می کند. روستایی که این روزها عنوان شهر را یدک می کشد؛ اما هنوز هم حال و هوای سنتی روستا در آن جاریست. به شما در مورد جاهای دیدنی ماسوله می گوییم، به بازار ماسوله می رویم و سوغات ماسوله را به شما معرفی می کنیم و در نهایت آدرس و راه دسترسی به این مقصد زیبا را در اختیارتان می گذاریم. همراه مان باشید و با این جاذبه استان گیلان آشنا شوید.

چرا سفر به ماسوله؟

• ماسوله شهری تاریخی و توریستی است که همچون یک دهکده به نظر می رسد و به عنوان نمونه ای شاخص از معماری پلکانی در سطح جهانی شناخته می شود.
• در این شهر گزینه های بسیاری برای خوشگذرانی پیش روی تان قرار دارد و امکانات مناسب آن به شما اجازه می دهد تا سفر راحت و خوبی را برای خود و همراهان تان رقم بزنید.
• ماسوله اولین شهر تاریخی زنده کشور است که نامش در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
• فضای مه آلود ماسوله زبانزد خاص و عام است و طبیعت بهشت‌گونه آن در کنار جلوه های تاریخی و فرهنگی این شهر، زیبایی آن را دو چندان کرده اند.
• گردش در بازار ماسوله و خرید سوغاتی های خوشمزه و صنایع دستی از تجربه هایی است که هیچگاه فراموش تان نمی شود.
• سفر به ماسوله فرصت بازدید از موزه های این شهر را در اختیارتان می گذارد.
• می توانید در ماسوله اقامتی رویایی و به یادماندنی را تجربه کنید.

آشنایی با شهر تاریخی و توریستی ماسوله | بهشت مه آلود گیلان

60 کیلومتر آن طرف تر از مرکز استان گیلان، رشت، شهری با وسعت 100 هکتار قرار دارد که با نام ماسوله شناخته می شود و بر اساس منابع مختلف، قدمت آن به حدود 800 تا 1000 سال پیش می رسد. این شهر جایی است که شما می توانید تلفیق تاریخ، طبیعت و فرهنگ را به خوبی در آن ببینید و در هر گوشه ای از آن شاهد جاذبه ای تازه و ناب باشید. ماسوله در بسیاری از اوقات سال تن پوش سپیدی بر تن می کند و غرق در مه می شود. حلقه زدن مه به دور این شهر به حدی زیباست که گاه از قدم گذاشتن به درون آن منصرف می شوید و دوست دارید از دور تنها نظاره گر چنین چشم انداز با شکوهی باشید.

در نگاه اول شاید تنها ساختار این شهر و پلکانی بودن معماری آن توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب کند؛ اما در کنار این ویژگی، وجود کوهستان های مرتفع، جنگل، ییلاقات سرسبز، آبشار و ... نیز افراد علاقه مند را به ماسوله می کشانند و لحظاتی خوش را به آن ها تقدیم می کنند. وجود جلوه های طبیعی و تاریخی قابل توجه در این شهر باعث شده تا تحت حفاظت میراث فرهنگی و سازمان حفاظت از محیط زیست قرار گیرد تا به خوبی از آن نگهداری شود. ماسوله اولین شهر تاریخی زنده کشور است که نامش از تاریخ 30 مرداد سال 1354 با شماره 1090 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در انتظار ثبت به عنوان میراث جهانی نیز هست.

بد نیست بدانید که در طرح میراث فرهنگی و گردشگری یونسکو، در میان هشت کشور آسیای میانه و هیمالیا، از بافت تاریخی این شهر به عنوان نماینده آثار تاریخی ایران نام برده شده است.

دیدنی های ماسوله

زیبایی های مسیر ماسوله

جاده ای که شما را به ماسوله و زیبایی هایش می رساند، از فومن آغاز می شود و در عین کوتاه بودن، شما را با جلوه هایش جادو می کند. خانه های سنتی یکی پس از دیگری نمایان می شوند، مردمانی که سبدهایی چوبی بر دوش شان دارند در کنار جاده دیده می شوند و مناظر رویایی یکی پس از دیگری از جلوی چشم شما می گذرند. در میانه این راه، رستوران های محلی با تخت های سنتی میزبان خوبی برای شما خواهند بود؛ به شرطی که فرصت کافی داشته و زمان مناسبی را برای سفرتان در نظر گرفته باشید. در پایان راه، ماسوله با خانه هایی که بر دوش یکدیگر سوار شده اند، نمایان می شود...

بافت پلکانی ماسوله

یکی از ویژگی های شاخص ماسوله بافت جالب توجه آن است؛ این شهر در دامنه‌ کوهپایه به صورت پلکانی، شکل گرفته و پایین ترین و بالاترین نقطه آن حدود 120 متر اختلاف ارتفاع دارند. در این شهر خانه ها بر روی یکدیگر قرار دارند و پشت بام خانه پایینی، نقش حیاط خانه بالایی و یا معبر کوچه بالایی را بازی می کند. شهرت این ویژگی خاص در معماری این شهر باعث شده تا در کنار نام یا لقبِ روستاها و شهرهای پلکانی دیگر در اقصی نقاط ایران، نام ماسوله را ببینید. 

گلدان های شمعدانی | وجه تمایز روستای پلکانی ماسوله

آنچه که ماسوله را از سایر نمونه های معماری پلکانی متمایز می کند، شمعدانی های رنگارنگی هستند که در کنار پنجره ها خودنمایی می کنند. ساکنان هر خانه بسته به سلیقه خود نمای خانه شان را با گلدان های شمعدانی می آرایند.

بازار ماسوله | قلب تپنده شهر 

هر چیزی که با عنوان بازار در ذهن تان شکل گرفته را فراموش کنید چرا که در ماسوله شکلی متفاوت از بازار پیش روی شما قرار خواهد گرفت. بازار ماسوله یک مرکز خرید چند طبقه است؛ اما شکل و شمایل آن با تصورات شما از یک مرکز خرید، تفاوت های زیادی دارد. به واسطه بافت پلکانی ماسوله، این بازار در چهار سطح مستقل از هم قرار گرفته و هر طبقه آن دارای ویژگی های خاصی است. مغازه های سطح پایینی این بازار یک طبقه دارند و مغازه هایی که در سطوح بالاتر قرار گرفته اند، همگی دو طبقه هستند.

آستان مقدس امامزاده عون بن علی (ع)

حدود 5 امامزاده در ماسوله وجود دارد که مهم ترین آن ها بقعه‌ متبرک امامزاده عون بن علی (ع)، مشهور به امامزاده عون است و جزو 1200 بقعه ای است که نام شان در فهرست آثار تاریخی ایران قرار دارد. این امامزاده از بناهای تاریخی در مرکز ماسوله به شمار می رود که پیشینه‌ای متعلق به قرن دوم یا سوم هجری قمری دارد و پیکر مطهر فرزند محمد حنفیه، پسر امام علی (ع) را در خود جای داده است. 

بر دیوار غربی بنا، دری بسیار قدیمی از جنس چوب آبنوس به چشم می خورد که به در چله خانه شهرت دارد و كنده كاری‌هایی فوق‌ العاده ظریف به آن زینت داده اند. بنا بر روایاتی، این در با 20 پله به سردابی راه پیدا می کند که تا زیر کوه کشیده شده است. ستون قطوری در ورودی بنا وجود دارد که كتیبه‌ای بر روی آن حک شده و زمان تعمیرات اساسی بقعه در زمان فتحعلی شاه را نشان می دهد. 

موزه های ماسوله

تا چند سال پیش موزه مردم شناسی ماسوله از شهرت بسیاری برخوردار بود اما بساطش از این شهر برچیده شد و موزه های دیگری روی کار آمدند. امروزه موزه های فعال در ماسوله عبارتند از:

موزه علی بن عون: این موزه زیر مجموعه امامزاده معروف شهر قرار دارد و توسط اداره میراث فرهنگی و اداره اوقاف به صورت مشترک اداره می شود. در این موزه می توانید آثار مربوط به دوره تیموری و صفوی را مشاهده کنید و از ضریح و ستون قدیمی، کتب و سنگ مزارهای تاریخی و آثار نفیس دیگر را ببینید.

موزه میراث فرهنگی: این موزه در خانه تاریخی درزی برپا شده و مجموعه ای از آثار دوران قاجار در آن به نمایش درآمده است. خانه درزی مربوط به دوره پهلوی است و نامش در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

موزه حیات وحش: در این موزه می توانید مجموعه ای از حیوانات تاکسیدرمی را در داخل اتاقکی گلی و نیمه تاریک ببینید و انواع حیوانات خزنده، درنده و پرنده کوه‌ها و جنگل های ماسوله را از نظر بگذرانید. خرس قهوه‌ای ۸۰۰ کیلویی، گورکن، راسو، کفتار، خرگوش، گربه وحشی، شاهین، عقاب، پلیکان، قو، طاووس، کبک، قرقاول و… از حیوانات تاکسیدرمی این موزه هستند.

آبشار ماسوله

یکی از دیدنی های زیبای ماسوله آبشارهای آن هستند که در گوشه و کنار این منطقه قرار دارند و چهره ای خاص به طبیعت بخشیده اند. یکی از در دسترس ترین آبشارهای این منطقه، آبشار ماسوله رودخان است که در امتداد رودخانه پرآب ماسوله رودخان و در محل ورودی غربی ماسوله قرار دارد. 

ییلاق کوربار ماسوله

ییلاق کوربار ماسوله از ییلاقات زیبا و تماشایی کشورمان است که در آغوش کوه های جنگلی و سرسبز استان گیلان قرار گرفته و با مناظری خیال انگیز می تواند فضایی متفاوت را برای گردشگران به وجود آورد. یکی از زیبایی های این ییلاق، مسیر رسیدن به آن است که نیاز به 3 الی 4 ساعت کوهپیمایی دارد و تجهیزات مناسبی همچون کفش و وسایل و همچنین آمادگی جسمانی کافی را می طلبد.

بعد از طی مسیر و رسیدن به این ییلاق، آنچه پیش روی تان قرار می گیرد، چیزی شبیه به تابلوی نقاشی است و خستگی را برای تان بی معنا می کند. اگر از علاقه مندان به کوهنوردی و طبیعت گردی هستید، بازدید از این جاذبه و گشت و گذار در آن را در برنامه خود قرار دهید.

کهنه ماسوله

کهنه ماسوله نام محوطه ای باستانی است که در 6 کیلومتری شمال غرب ماسوله واقع شده و در گذشته محل زندگی مردم ماسوله امروزی بوده است. راه دسترسی به این محوطه از طریق روستای ماسوله به سمت رشته کوه های ماسوله داغ امکان پذیر است که از گردنه های پر پیچ و خم می گذرد و از آنجا که از اواخر پاییز تا اوایل بهار، بسیار سرد و برفی است، تنها در فصول گرم می توان از آن دیدن کرد.

بر اساس تحقیقات کارشناسان، این مکان در طول حداقل صدها سال (از قرن پنجم تا هشتم هجری) یکی از مراکز مهم در زمینه صنعت فلزکاری بوده و اهمیت خاصی برای مردم این منطقه داشته است.

نام منطقه کهنه ماسوله از شهریور ماه 1385 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد و امروزه از آن چیزی به جز تکه سنگ هایی که زمانی پایه بنای دیوارها بودند، به جا نمانده است.  در بخش تاریخچه می توانید بیشتر با کهنه ماسوله آشنا شوید.

مراسم خاص مردم ماسوله

مردم ماسوله هم مثل سایر ساکنان این سرزمین به آداب و رسوم خاصی پایبند هستند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم و سپس در مطالبی جداگانه به طور مفصل به آنها خواهیم پرداخت:

آیین عروس گوله در روزهای پیش از نوروز

عروس‌گوله، نام مراسمی سنتی است که برای استقبال از نوروز اجرا می شود و در طی آن یک گروه نمایشی به راه می افتد و خبر آمدن فصل بهار را می دهد. 

زمان برگزاری نمایش متفاوت است و به طور تقریبی از حدود نیمه دوم اسفند ماه بین یک هفته تا یک ماه به طول می انجامد. گروه نمایش، پس از غروب آفتاب، به راه می افتند و از خانه‌ای به خانه دیگر می‌روند تا در حیاط و فضای باز جلوی هر خانه، برنامه خود را اجرا کنند و از صاحب خانه هدایایی مثل برنج، تخم مرغ، شیرینی و گاهی هم پول بگیرند.

آیین علم بندان در محرم

با فرا رسیدن غروب ششم ماه محرم، مردم ماسوله خود را برای اجرای مراسم تاریخی - مذهبی علم‌بندی آماده می کنند تا این آیین را که قدمتی حدود هشت قرن دارد، به بهترین شکل ممکن، برپا دارند. در ابتدا عزاداران بر روی بام‌ها و حیاط مساجد محله ها سنج ها و شیپورها را به صدا در می آورند تا محله‌ها و عزاداران چهار دسته شهر را از آغاز مراسم باخبر سازند. همزمان با این نواها، همه مردم گرد هم می آیند و دسته‌های عزاداری یکی پس از دیگری در کوچه‌های شه سینه‌زنی می کنند.

دسته ها به نوبت و یکی پس از دیگری وارد صحن امامزاده عون بن علی می شوند و علم های مساجد از قدیمی‌ترین علمدار و بزرگ شهر تحویل می‌گیرند. آنچه که باعث تمایز علم های ماسوله می شود، شکل عمودی میل علم است.

سایر جاذبه های ماسوله

1- پارک جنگلی ماسوله با وﺳﻌﺖ 2400 ﻫﮑﺘﺎر با انواع درختان راش، فندق، ممرز، توسکا، زبان گنجشک، درخت آزاد و درختچه ها و گیاهان علفی و دارویی

2- قله های ماسوله

• قله شاه معلم، شامولوم یا ماسوله داغ | دومین قله بلند استان گیلان با 3070 متر ارتفاع
• آسمان کوه
• لاسه سر
• توریشوم، تریشوم و یا شدول داغ با ارتفاع 2470 متر 
• کله قندی
• و...

 3- رودخانه های ماسوله

• ماسوله رودخان که مهم ترین رودخانه ماسوله است.
• پلنگ در
• سیاورود

4- غار بوزخانه که به نام غار یخکون به معنای برف خانه نیز شناخته می شود و در دامنه کوه ماسوله داغ واقع است.

5- چشمه های طبیعی ماسوله

• چشمه علی زاخونی که  یکی از مهم ترین چشمه های آب معدنی در استان گیلان است و آب آن در درمان ناراحتی های سیستم هضم انسان تأثیر دارد. 
• چشمه زمزمه در كنار رود ماسوله رودخان که اهالی پس از اضافه کردن شکر، آن را می نوشند و گفته می‌شود كه این آب، تاثیر بسزایی در درمان بیماری‌های ریوی و گوارشی دارد.

6- آبشارهای ماسوله

• لارچشمه
• تریشوم
• کوشم

7- مساجد ماسوله

• مسجد صاحب الزمان یکی از مهم ترین مساجد است و در محله خانه بر ماسوله قرار دارد.
• مسجد قنبر آباد بوده که قدمت آن به دوره زندیه باز می گردد و از لحاظ نوع معماری و سابقه تاریخی بسیار ارزشمند است.
• مسجد اسد محله
• دو خواهران
• كشه‌سر
• ريحانه بر
• تكيه حسينيه

8- کاروانسراهای ماسوله

قرار داشتن ماسوله در شاهراه ارتباطی گذشته باعث شده تا کاروانسراهایی در آن ایجاد شود. امروزه بیش از 12 کاروانسرا در این شهر وجود دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• کاروانسرای حاجی فیض که جلوه هایی از تحولات معماری دوره ی پهلوی اول در ماسوله را نشان می دهد و بخشی از هویت این منطقه به شمار می رود.
• کاروانسرای میرزا از دیگر بازمانده های دوران شکوفایی اقتصادی ماسوله است و نامش از تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ی ۵۱۹۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

 9- دیگر جاذبه ها شامل 5 آب انبار، چهار بقعه تاریخی، ۲ حمام خزینه‌دار و 21 خانه تاریخی

تفریحات ماسوله

شهر توریستی ماسوله، فرصت های خوبی را برای خلق لحظات خوش و به یاد ماندنی در اختیار شما قرار می دهد. شما در این سفر می توانید به فعالیت های زیر مشغول شوید:

• گشت و گذار در روستا و تعامل با مردم محلی
• بازارگردی و خرید سوغات و صنایع دستی
• کوهنوردی و طبیعت گردی
• پیک نیک در طبیعت اطراف ماسوله
• شکم گردی در کافه ها و رستوران ها
• عکاسی و ثبت تصویر با لباس های سنتی | عکاسخانه و اجاره لباس های سنتی در سطح سوم بازار قرار دارد.

امکانات گردشگری و رفاهی 

ماسوله به عنوان یک مقصد توریستی پر طرفدار، امکانات نسبتا خوبی را به میهمانان خود ارائه می دهد که از جمله آن ها می توان به این موارد اشاره کرد:

• رستوران ها و کافه های سنتی
• فروشگاه های صنایع دستی
• بازار
• نانوایی، قصابی، سوپرمارکت
• بانک و دستگاه های خودپرداز
• هتل ها، خانه های محلی مناسب برای مسافران
• خطوط تاکسی به فومن و رشت
• و ... 

بهترین فصل سفر به ماسوله

در مجموع اقلیم مطبوع منطقه و محیط طبیعی دلپذیر در چهار فصل سال باعث شده تا گردشگران در همه فصول، ماسوله رابه عنوان مقصد خود انتخاب کنند و شاهد مناظری شگفت انگیز باشند.

بهار: رویش دوباره طبیعت در این فصل باعث می شود تا بسیاری راهی ماسوله شوند و جلوه هایی تازه را در این شهر ببینند.

تابستان: چهره ماسوله در این فصل مزین به گلدان های شمعدانی است و مانند یک پیراهن گل گلی بر تن شهر جلوه می کنند.

پاییز: طبیعت رنگارنگ پاییزی نیز آرایشی خاص به ماسوله می دهد و تصویری متفاوت را به نمایش می گذارد.

زمستان: با وجود قرارگیری ماسوله در منطقه کوهستانی و سرمای هوا در زمستان، باز هم گردشگران و مشتاقان راهی این شهر می شوند تا آن را در لباس سپید زمستانی ببینند.

سوغات و صنایع دستی ماسوله

شیرینی اگردک: این شیرینی خوشمزه مخصوص ماسوله گیلان است و کره، آرد برنج، آرد سفید، پودر قند، زنجبیل، پودر هل و زعفران مواد اولیه آن را تشکیل می دهند. این شیرینی را می توایند از قنادی معروف ماسوله در سطح اول بازار تهیه کنید. اگردک قزوینی و تبریزی و ... نیز از دیگر انواع این شیرینی هستند.

عروسک های دستبافت: بانوان هنرمند در جای جای ماسوله هستند و عروسک های زیبایی را می بافند. حضور این بانوان و دستفروشان چهره خاصی به ماسوله بخشیده است و فرصت خوبی برای تهیه یک یادگاری به شما می دهد. 

چموش: یکی از سوغاتی های ماسوله، چموش نام دارد که پاپوشی چرمی است. مردم گیلان در گذشته های دور از این نوع پاپوش استفاده می کردند تا از رطوبت و گل در امان بمانند. امروزه چموش تنها کاربرد تزیینی دارد و در ماسوله اصیل ترین نوع آن پیدا می شود.

سایر سوغات و صنایع دستی: گلیم، صنایع چوبی و فلزی، شال و جوراب، لباس های محلی، دستکش و روفرشی (نوعی جوراب ساق کوتاه) نخی و پشمی، لیف حمام، جوراب ساق کوتاه و بلند، کلاه پشمی و ...

تماشای این ویدیو زیبا از ماسوله را از دست ندهید

معماری ماسوله

معماری ماسوله متعلق به دوران زند است. در اینجا به فراخور آب و هوا و شیب زمین و به منظور دفاع راحت تر در برابر دشمنان، از معماری پلکانی استفاده شده است و معماران، خانه ها را به صورت زنجیروار ساخته اند. در این نوع معماری، محوطه جلوی خانه‌ها و پشت بام ها علاوه بر آنکه به خانواده ها تعلق دارند، محلی برای عبور و اصطلاحا پیاده رو نیز هستند. اختلاف ارتفاع بیش از 100 متر از بلندترین نقطه تا پایین ترین سطح روستا، نمایی خاص را به ماسوله بخشیده است. جهت بناهای مختلف در این ساختار، در هماهنگی با شیب طبیعی زمین است و به همین دلیل بخشی از بناها رو به جنوب و تعدادی نیز رو به جنوب شرقی ساخته شده اند. ساختمان ها سازگار با شیب طبیعی زمین هستند و دو یا سه طبقه دارند که نشان دهنده سازگاری معماری با توپوگرافی طبیعی محیط است و علاوه بر این نوعی چشم انداز بسیار عالی را برای افراد در همه طبقات و فضاها به وجود می آورد.

ویژگی های معماری یک خانه ماسوله ای

یک خانه کامل در ماسوله قسمت های تعریف شده ای دارد که عبارتند از: دالان، سیاهچال، انبار، پله های بلندی که ارتباط طبقه همکف و طبقه دوم را میسر می کنند، پشن (توالت)، چغم (هال) که اتاق نسبتا بزرگی برای پذیرایی میهمان است، نشیمن گاه دائمی ساکنان خانه که اتاق کوچکتری نسبت به هال است، سومه که مقر زمستانی خانواده به شمار می رود و تالار که ایوان کوچکی را شامل می شود.

در ساخت قسمت های مختلف خانه های ماسوله، از مصالح متفاوتی استفاده شده و ترکیبی از سنگ خشت و چوب که همگی بوم آورد (محلی) هستند، در آنها به کار رفته است. بنا بر روی یک قطعه سنگ یکپارچه ساخته می شود و عایق حرارتی و رطوبتی خانه ها، نوعی خاک خاکستری رنگ است که در محیط یافت می شود و به آن فوش می گویند.

تاریخچه ماسوله

ماسوله، اتفاقات ریز و درشت بسیاری را پشت سر گذاشته تا به اینجا رسیده است. در اینجا مروری بر تاریخچه این شهر داریم:

همه چیز از کهنه ماسوله شروع شد

در سال های دور و پیش از آنکه ماسوله به مفهوم امروزی شکل بگیرد مردم در منطقه ای دیگر در ۶ کیلومتری شمال غرب این شهر زندگی می کردند که امروزه به نام کهنه ماسوله شناخته می شود. در حدود سده هشتم هجری (قرن ۱۴ میلادی) مردم کهنه ماسوله به همراه مردمانی از نقاط مختلف سرزمین گسترده ایران به موقعیت کنونی شهرک تاریخی ماسوله کوچ کردند. 

در متون تاریخی تا قبل از دوره تیموری نشانی از کهنه ماسوله وجود ندارد و سفال های لعابدار به دست آمده در آن نیز مربوط به قرن های چهارم و پنجم و تعدادی نیز به قرن ششم و هفتم هجری می باشند و نشانه هایی از دوران سلجوقی دارند. آثار به دست آمده از این منطقه نشان می دهد که هنرمندان آن دوره، مهارتی بسیار خوب در کار داشته و از ابزار و دانش مورد نیاز برای ساخت چنین آثاری نیز برخوردار بوده اند. بنابراین می توان گفت که کهنه ماسوله در قرن های پیشین، جزو سکونتگاه های پیشرفته بوده و تمدن درخشانی داشته است. شواهد به دست آمده در کاوش های باستان شناسی در شهریور ماه 1374، حکایت از آن دارند که این مکان از سده پنجم تا هشتم هجری یکی از مراکز مهم در زمینه فلز کاری به شمار می آمده و اکثر ساکنان آن به این حرفه مشغول بوده اند.

مهاجرت ساکنان کهنه ماسوله

در دوره ای از تاریخ کهنه ماسوله ای ها سکونتگاه شان را ترک گفتند. اینکه چرا ساکنان ماسوله کهنه، خانه و کاشانه خود را رها کرده و به ماسوله امروزی آمدند، هنوز در هاله ای از ابهام است و احتمالات زیر برای آن مطرح می شود:

1- برخی بر این باورند که عون بن علی از نوادگان حضرت امیرالمومنین (ع) به همراه سید جلال الدین اشرف از فرزندان امام هفتم شیعیان، حضرت موسی کاظم (ع) که مزارش در شهر آستانه اشرفیه گیلان واقع است، در جنگی در حوالی طارم زنجان دچار جراحت شده و راه ماسوله در پیش گرفته است. وی در مکان فعلی ماسوله از دنیا رفته و پیکرش را در همین مکان به خاک سپرده اند. پس از قرارگیری مزار آن مرد بزرگوار، کم کم خانه هایی در این مکان بنا شده و ماسوله امروزی شکل گرفته است.

2- عده ای دیگر زلزله بزرگ‌سال ۸۹۰ هجری قمری را علت کوچ مردم ماسوله کهنه می دانند.

3- روایتی دیگر نیز به همه گیر شدن بیماری طاعون در ایران در سال ۹۴۳ هجری قمری به عنوان دلیل این هجرت اشاره می کند.

از دلایل کوچ ماسوله ای ها که بگذریم، آنچه مشخص است، اقامت دائمی نسل های بعدی این مردم در ماسوله جدید است. آنها در این مکان ماندگار شدند و به زندگی ادامه دادند چرا که محل جدید، مرکز داد و ستد و شاهراه ارتباطی بین گیلان و زنجان و آذربایجان به شمار می آمد و بازار، کاروانسراها و صنایع فلزی و غیر فلزی آن از رونق فراوانی برخوردار بود. بیشتر این مردم کاروانسراهایی را ایجاد کردند تا کسانی که مسیر آذربایجان به شمال و بالعکس را طی می کردند از خدمات آنها استفاده کنند.

ماسوله رو به نابودی

روزهای خوش ماسوله ای ها ادامه داشت تا زمانی که با ایجاد راه‌های اصلی بین گیلان و آذربایجان و گیلان و زنجان از دیگر مسیرها، ماسوله رونق اقتصادی خود را از دست داد و به دنبال آن بسیاری از جمعیت آن رهسپار شهرها و دیگر مناطق شدند. اشغال کشور در سال ۱۳۲۰ خورشیدی در جریان جنگ جهانی دوم و هرج و مرج و قحطی ناشی از آن باعث مرگ بسیاری از اهالی این منطقه شد و بر کاهش جمعیت ماسوله دامن زد. کاروانسراهایی نیز که در شاهراه ارتباطی شمال و آذربایجان قرار داشتند، کم رونق شدند و بازار داد و ستد و صنایع فلزی و چرم آن نیز کساد شد. در این دوران، مردم ماسوله نقش بزرگی را در تاریخ جنبش جنگل در برابر تهاجم روسیه و بریتانیا داشتند و حتا شهیدانی همچون باباغلامعلی را در این راه تقدیم وطن کردند.

وضعیت در این دوران به حدی بغرنج بود که شهرداری ماسوله که در سال ۱۳۱۱ هجری خورشیدی تاسیس شده بود، در سال ۱۳۱۸ تعطیل شد اما با تلاش های مردم این دیار، در سال ۱۳۴۱ توانست، مجددا شروع به کار کند.

در نتیجه این اتفاقات و شرایط، اکثر مردم ثروتمند ماسوله به پایتخت و سایر شهرهای بزرگ سرازیر شدند و یا به خارج از کشور مهاجرت کردند.

ماسوله به شکل امروزی اش در می آید

پس از سال ها، ماسوله که یادگاری از دوران زندیه است، به سبب معماری خاص و تاریخ پرفراز و نشیب و طبیعت زیبایش، به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی ثبت شد و سازمان میراث فرهنگی و سازمان حفاظت از محیط زیست اجازه ساخت و ساز و توسعه شهر را ندادند تا جلوه هایش را برای همیشه حفظ کنند. 

سخن آخر

وصف ماسوله و زیبایی هایش در کلام نمی گنجد اما بهترین توصیف از این دیار را شاعر بزرگ کشورمان، سهراب سپهری در نوشته های خود آورده است:

به ماسوله آمدیم که از ماسوله بنویسیم. ماسوله را نمی توان نوشت. ماسوله را باید دید و به تماشای آن همه خانه که به پهنه سبز کوه نشسته است ایستاد. در ماسوله باید زندگی کرد، نقاشی باید کرد، فیلم باید ساخت، شعر باید گفت . . .

اگر تجربه ای از سفر به این شهر زیبا دارید، آن را با دیگر دوستان کارناوالی به اشتراک بگذارید.

کدامیک از جاذبه های این شهر را بیشتر می پسندید؟

آیا همه این جاذبه ها را دیده اید؟

منتظر دیدگاه های شما خوبان هستیم...

شما می توانید با عضویت در سایت کارناوال، تصاویر و نوشته های تان را در مورد سفر با دیگر دوستان به اشتراک بگذارید و آنها را در لحظات شیرین گشت و گذارتان شریک کنید:

ورود به صفحه کارناوالی شـــــــــــــو