معرفی شهر اردبیل | دانستنی های پیش از سفر

در این مطلب به معرفی شهر اردبیل می پردازیم؛ یکی از شهرهای باستانی و تاریخی ایران که از سردترین شهرهای کشور نیز به شمار می آید. در ادامه از جاذبه های اردبیل برای تان می گوییم، سوغات و غذاهای این شهر را به شما معرفی می کنیم و نگاهی هم به تاریخچه اردبیل داریم. در این سفر همراه کارناوال باشید.

چرا بازدید از شهر اردبیل؟

• یکی از شهرهای باستانی ایران است.
• جاذبه تاریخی مهم و جهانی مجموعه خانقاه شیخ صفی را در خود دارد.
• در اطراف این شهر جاذبه های طبیعی زیادی وجود دارد که هر یک دارای ویژگی های خاص و منحصر به فردی هستند.
• اردبیل از شهرهای خوش آب و هوای ایران است و به ویژه در تابستان مقصد خوبی برای فرار از گرما به شمار می رود. 
• جذاب ترین پل معلق های کشور در نزدیکی این شهر قرار گرفته اند.

اطلاعات کلی شهر اردبیل

جمعیت: 529,374 نفر بر اساس آخرین سرشماری کشوری در سال 1395

نژاد و زبان: مردم این شهر آذربایجانی هستند و به زبان ترکی آذربایجانی سخن می گویند. البته در برخی نقاط استان اردبیل مانند بخش عنبران و بخش ویلکیج، زبان تالشی و در بخش شاهرود و بخش خورش رستم خلخال، زبان تاتی نیز رواج دارد. 

دین: اکثر مردم اردبیل پیرو دین اسلام و مذهب شیعه هستند. مسیحیان شهر نیز ارمنی هستند که بیشترشان در دهه های گذشته مهاجرت کرده اند.

اقتصاد: کشاورزی و دامداری عمده فعالیت هایی است که اردبیلی ها انجام می دهند؛ اما زمین های کشاورزی و دام ها در خارج از شهر قرار دارند. صنایع دستی تولید شده توسط روستاییان و عشایر نیز سهم زیادی در اقتصاد این شهر و به طور کلی استان اردبیل دارند. امروزه گردشگری تحول زیادی را در اردبیل به وجود آورده و مشاغل زیادی در آن ایجاد شده اند. آب و هوای خوب و وجود جاذبه های تاریخی و طبیعی متعدد در اردبیل و اطراف آن این فرصت را به شهر داده که در صنعت گردشگری خودی نشان دهد و درآمد خوبی را به دست آورد.

شهرهای خواهرخوانده: تیساوازوری در مجارستان، ارزروم در ترکیه، قونیه در ترکیه، سومقاییت در جمهوری آذربایجان

نکات جالب درباره اردبیل

• اردبیل یا آرتاویل واژه ای اوستایی و شامل دو کلمه «آرتا» به معنی «مقدس» و «ویل» به معنای «شهر» است. اردبیل یعنی شهر مقدس.
• اردبیل در طول تاریخ، به نام های «دارالارشاد»، «دارالملک»، «دارالعرفان»، «دارالامان» و ... نیز خوانده می شده است.
• اردبیل، اولین شهر ایران است که لوله‌کشی آب شرب در آن صورت گرفته است. تاریخ این لوله‌کشی را به دوره صفوی نسبت می دهند.
• فرقه صفویه توسط شیخ صفی‌الدین اردبیلی در این شهر پایه گذاری شد.
• این شهر به دلیل قرارگیری در مسیر جاده ابریشم، در گذشته رونق اقتصادی بسیار خوبی داشته است.
• ۴ مرداد سالروز تاسیس سلسله صفویه، روز بزرگداشت شیخ صفی الدین اردبیلی و روز ملی اردبیل است.
• یکی از دلایل شهرت اردبیل، قالی اردبیل است؛ یک جفت قالی ایرانی نفیس با شهرت جهانی که در فهرست ۵۰ شاهکار هنری برگزیده جهان قرار دارد. امروزه یکی از این قالی ها در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن و دیگری در موزه هنر لس‌آنجلس است.

غذاهای اردبیل

یرآلما کبابی: این غذا بیشتر در ارومیه شناخته شده است؛ اما از غذاهای خیابانی اردبیل نیز به شمار می آید. یرآلما کبابی همان سیب زمینی کبابی یا تنوری است که به صورت ساندویچ در نان های ایرانی عرضه می شود.

شیشلیک: آب و هوای خوب اردبیل و مراتع اطراف آن باعث شده مرغوب ترین گوشت ها را در این شهر پیدا کنید. برای همین کباب های خوشمزه ای را هم می توانید در رستوران های اردبیل نوش جان کنید که شیشلیک یکی از آنهاست.

کاسه کباب: معروف ترین غذای اردبیل که بر سر در کبابی ها اسمش را می بینید، کاسه کباب یا کباب کاسه ای اردبیل است. این غذا شامل کباب کوبیده آغشته به کره گوسفندی و چنجه است که در کاسه و به همراه نان سرو می شود. 

آش دوغ: یکی از آش های معروف ایران که ریشه اش به اردبیل باز می گردد. این آش از دوغ، سبزیجات و نخود و ... تهیه می شود و شهرت بسیاری دارد.

صبحانه های اردبیل: اگر از طرفداران صبحانه هستید، صبحانه های شاهانه اردبیل را از دست ندهید. حیف است تا این شهر بروید و طعم سرشیر و عسل های معروف آن را نچشید. در کنار صبحانه تان از فطیر اردبیل بی نصیب نمانید.

دیزی و بزباش: اردبیلی ها از گوشت مرغوب در تهیه دیزی و آبگوشت بزباش هم استفاده می کنند و اگر از طرفداران این غذاها هستید، حتما در رستوران ها آنها را سفارش دهید.

سوغات اردبیل

خوراکی ها

حلوای سیاه یا قره حلوا: خوراکی مشهوری که در بیشتر مغازه های اردبیل پیدا می شود، حلوای سیاه است که آن را از جوانه گندم و کره و عسل و ... تهیه می کنند و از خوراکی های بسیار مقوی محسوب می شود. 

عسل: وجود دشت های پرگل در استان اردبیل سبب شده تا عسل های مرغوبی در این دیار تولید شود. در شهر اردبیل می توانید این خوراکی خوشمزه را تهیه کنید. 

تخمه آفتابگردان: اردبیل یکی از مراکز تخمه آفتابگردان در ایران است. تخمه اردبیل را می توانید در انواع شمشیری، بادامی و دور سفید تهیه کنید.

سرشیر و کره: اگر می خواهید بساط یک صبحانه شاهانه را در خانه تان بچینید حتما از سرشیر و کره معروف اردبیل بخرید و با خودتان ببرید. در فصل تابستان برای این کار باید یخچال در وسیله نقلیه تان داشته باشید. 

فطیر: نان معروف اردبیل که از آرد و شکر و کره و ... تهیه می شود.

شیرینی های اردبیل: باقلوای اردبیل، حلوای زنجبیلی، حلوای سفید ( آغ حلوا)، نان برنجی خلخال و ... از شیرینی هایی هستند که می توانید به عنوان سوغات در اردبیل بخرید.

برای آشنایی با همه سوغاتی های این شهر مطلب سوغات اردبیل | یادگاری های خوشمزه سفر را بخوانید.

صنایع دستی

قالی بافی: قالی بافی در استان اردبیل سابقه ای طولانی دارد و امروزه نیز تولیدات روستاییان در این زمینه را می توانید در شهر اردبیل ببینید.

گلیم بافی: یکی از مشهورترین صنایع دستی رایج در استان اردبیل، بافت گلیم است و امروزه محصولاتی از قبیل سجاده، خورجین، کیسه و کیف، زیرانداز و... نیز با گلیم تولید می شود و به فروش می رسد.

جاجیم بافی: جاجیم محصول دیگری است که مردم روستاها و شهرستان های استان اردبیل به بافت آن مشغول هستند. روستاهای خلخال یکی از عمده ترین مراکز تولید کننده جاجیم در اردبیل به شمار می رود و گوشواره، گل، نگین انگشتر، بادامی و... نقوشی هستند که دراین هنر مورد استفاده قرار می گیرند. 

مسند بافی: مسندها گونه های کوچک تر گلیم هستند که بر روی دار بافته می شوند و بیشتر در خلخال و نمین رواج دارند. مسندهای اردبیل شهرت جهانی دارند و در میان گردشگران خارجی، به ویژه اروپایی ها بسیار پرطرفدار هستند. 

دیگر صنایع دستی: لباس های محلی دست دوز، مس، سازهای سنتی مثل سنتور، کمانچه و سه تار و تنبک و ...

مراسم اردبیلی ها

تکم گردانی: اگر در روزهای پایانی سال گذرتان به اردبیل بیفتد شاهد مراسم تکم خوانی در خیابان های شهر خواهید بود. تکم شيطانکى است که به شکل یک حيوان و از تخته و پارچه هاى رنگين و تکه هاى آينه ساخته می شود. تکمچى، صاحب تکم است که با حرکت دادن آن صدایی ایجاد می کند و با خواندن تصنیف های زیبا، آمدن بهار را مژده می دهد. تکمچى ها از حدود يک ماه به عيد در خیابان ها به چشم می خورند.

طشت گذاری: این آیین یکی از قدیمی ترین سنت های ایرانی و مقدمه ای برای آغاز عزاداری های ماه محرم به شمار می رود که از روز بیست و هفتم ماه ذی الحجه تا سی ام این ماه در مساجد مختلف و حسینیه ها برگزار می شود. طشت گذاری از سال ۹۱ به عنوان یکی از آیین های عزاداری مختص اردبیل در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. طشت گذاری با عزاداری و نوحه سرایی در مساجد آغاز می شود و مردم به سینه زنی می پردازند. پس از پایان یافتن عزاداری، ریش سفیدان در هر محله به راه می افتند و در حالی که طشت ها را بر دوش دارند وارد مساجد می‌شوند. این طشت ها در نهایت از آب پر شده و تا پایان عزاداری ها در مساجد می مانند.

برای آشنایی کامل با این مراسم مطلب طشت گذاری | مراسم استقبال از حماسه محرم را بخوانید.

شمع گذارى: روز نهم محرم يعنى تاسوعا زمان برگزاری مراسم شمع گذاری است. به هنگام غروب آفتاب دسته های شمع گذار در بيشتر مساجد در کنار طشت ها گرد هم می آیند و فاتحه می خوانند. 

اقامت در اردبیل

برای اقامت در اردبیل گزینه های زیر پیش روی تان است:

• هتل ها و هتل آپارتمان ها
• سوییت های اقامتی
• خانه های اجاره ای
• کمپینگ در مکان های مشخص شده

جاذبه های اردبیل

مجموعه خانقاه و بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی: این مجموعه تنها جاذبه ثبت جهانی شهر است که اهمیت زیادی از نظر تاریخی و معماری دارد. اینجا آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی و شاه اسماعیل و تعدادی دیگر از بزرگان دوره صفوی است و مقبره کشته شدگان جنگ چالدران را نیز در خود دارد. در این مکان می توانید چینی های اهدایی از امپراطوری چین به دربار صفوی را ببینید، نمونه بافته شده از قالی مشهور اردبیل را مشاهده کنید و از دیدن جلوه های ظریف هنر و معماری لذت ببرید.

دریاچه شورابیل: این دریاچه با 180 هکتار وسعت از بزرگترین دریاچه های طبیعی داخل شهری ایران است و از مهمترین جاذبه های گردشگری شهر اردبیل به شمار می آید. یکی از طولانی ترین مسیرهای پیاده روی کشور در اطراف این دریاچه است و اولین زیپ لاین رفت و برگشتی کشور و طولانی ترین زیپ لاین ایران نیز در مجموعه آن قرار دارد. اگر دریاچه شورابیل را انتخاب کنید هم می توانید ار حال و هوای خوش آن لذت ببرید و هم گزینه های متعدد تفریحی از شهربازی تا جت اسکی و قایق سواری  را در کنار هم داشته باشید. 

دریاچه نئور: یکی از بزرگترین دریاچه های آب شیرین کشور که بزرگترین دریاچه طبیعی استان اردبیل به شمار می آید. نئور یکی از بهترین مقاصد برای تجربه ماهیگیری و صید قزل آلای رنگین کمانی است و یکی از تفرجگاه های محبوب اردبیلی ها نیز محسوب می شود. این دریاچه در مرز استان گیلان و اردبیل واقع شده و مشتمل بر دو دریاچه حدود 40 هکتاری و 180 هکتاری است که در فصل بهار به هم می‌پیوندند.

موزه مردم شناسی اردبیل: این موزه در حمام آقانقی یا حمام ظهیرالاسلام برپا شده است و ساختمان آن به دوره پیش از صفویه و نیمه دوم قرن هفتم هجری قمری تعلق دارد.

بازار اردبیل: سنگ بنای بازار تاریخی شهر در زمان سلجوقیان گذاشته شد و در زمان صفویان رونق زیادی داشت. بازار بقالان، قصابان، خراطان، سراجان، قیصریه، چاقو فروشان، کلاه دوزان و… قسمت های مختلف بازار اردبیل را تشکیل می دهند و بازار فرش از قسمت های جذاب آن است.

تفریحات اردبیل

مجموعه شورابیل: برای تفریح در اردبیل، بهترین گزینه مجموعه شورابیل است که تفریحات متعددی را در خود دارد در اینجا می توانید با استفاده از امکانات زیر لحظات خوشی داشته باشید

• قایق های پدالی و موتوری
• جت اسکی
• طولانی ترین زیپ لاین ایران
• دوچرخه سواری

• ماشین برقی
• شهربازی روباز و سرپوشیده
• پیست کارتینگ

جاذبه ها و تفریحات اطراف اردبیل

در اینجا تعدادی از جاذبه های اطراف اردبیل را به شما معرفی می کنیم و فاصله شان از شهر را برای تان آورده ایم:

آبگرم های سرعین | 31.7 کیلومتر: یکی از معروف ترین جاذبه هایی که در اطراف اردبیل قرار دارند، چشمه های آب گرم هستند که بیشتر در شهر سرعین دیده می شوند. امروزه این چشمه ها به مجموعه های آب درمانی تبدیل شده و گردشگران زیادی را به سوی خود می کشانند. مجموعه های آب درمانی سرعین یکی از مقاصد گردشگری سلامت نیز به شمار می آیند.

پل معلق مشگین شهر | 102 کیلومتر: جاذبه هیجان انگیز در اطراف اردبیل، پل معلق مشگین شهر است که از آن با عنوان طولانی ترین پل معلق خاور میانه یاد می کنند. یکی از جذابیت های این پل، شیشه ای بودن قسمتی از آن است. در کنار این پل یک پل چوبی معلق نیز وجود دارد و امکان تجربه زیپ لاین نیز برای شما فراهم است.

جنگل فندقلو | 36.2 کیلومتر: جنگلی در نزدیکی شهر نمین که یکی از زیباترین جنگل های ایران محسوب می شود. دشت های وسیع بابونه فندقلو در فصل بهار شهرت فراوانی دارند و هر سال در این منطقه جشنواره گل های بابونه برگزار می شود. 

گردنه حیران | 40 کیلومتر: یکی از زیباترین جاده های ایران که در منطقه ای مرزی قرار دارد. با قرار گرفتن در این جاده در یک سو زیبایی های ایران و در سوی دیگر جنگل های کشور آذربایجان را می بینید. دهکده گردشگری حیران در این گردنه قرار دارد و امکانات تفریحی خوبی همچون تله کابین، کارتینگ، زیپ لاین و ... را در اختیار گردشگران می گذارد.

پل معلق هیر | 32 کیلومتر: هیجان قدم زدن بر روی یک پل معلق شیشه ای همان چیزی است که شما را به پل معلق هیر می کشاند. پلی که به عنوان اولین پل معلق شیشه ای قوسی‌شکل جهان شناخته می شود. 

پل معلق پیرتقی | 105 کیلومتر: در دره های عمیق و زیبای شهر هشتجین در شهرستان خلخال اردبیل، پل معلق پیرتقی خودنمایی می کند. با وجود آنکه ایمنی این پل برای عبور چندان تضمین شده نیست و پیشنهاد نمی شود اما وجودش جلوه ای خاص به این مکان داده و منظره جالبی را به وجود آورده است.این منطقه طبیعتی بسیار زیبا هم دارد و فرصت دیدن چشم اندازهای بی نظیر را به شما می دهد.

حمل و نقل برون شهری اردبیل

فرودگاه اردبیل

آدرس: بزرگراه شهید دادمان

شماره تماس: 31458899-045

پروازهای داخلی: تهران، مشهد

پروازهای خارجی: جده، مدینه

ترمینال اردبیل

آدرس: بلوار مقدس اردبیلی

شماره تماس: 31816874-045

مسیرها: تهران، مشهد، تبریز، ارومیه، بابل، اصفهان، شاهین شهر، ساری، یزد، قرچک، اسلامشهر، کرج

حمل و نقل درون شهری اردبیل

برای جابه جایی در شهر اردبیل می توانید بر روی اتوبوس ها و تاکسی ها و تاکسی های آنلاین حساب باز کنید.

آب و هوای اردبیل در فصول مختلف

اردبیل به عنوان یکی از مناطق سردسیر ایران شناخته می شود و به طور کلی هوای استان اردبیل بین 5 تا 8 ماه از سال سرد است. در این شهر می توان در همه فصول انتظار بارندگی را داشت؛ اما شدت آن در بهار و پاییز بیشتر است. زمستان‌های بسیار سرد و تابستان های معتدل از ویژگی های اردبیل هستند و متوسط درجه حرارت آن به حدود 7 درجه سانتی گراد می رسد. به طور کلی بهترین زمان سفر به اردبیل اواسط بهار تا اواخر تابستان است.

بهار: در ماه آغازین سال هنوز اردبیل از حال و هوای زمستان در نیامده و سوز سرما را می توان در آن حس کرد. با این حال بسیاری تعطیلات نوروزی را برای سفر به این خطه مغتنم می شمارند و راهی جاده می شوند. در اواسط این فصل می توانید از دیدن دشت بابونه ها در جنگل فدقلو لذت ببرید و آب و هوای مطبوعی را تجربه کنید. به یاد داشته باشید که بارندگی ها یکی از ویژگی های بهار در اردبیل هستند و حتی ممکن است در این فصل با بارش برف غافلگیر شوید.

تابستان: یکی از بهترین گزینه ها برای فرار از گرمای تابستان سفر به اردبیل است. در این فصل آب و هوای مطبوعی در این شهر انتظارتان را می کشد.

پاییز: بارندگی های زیادی در پاییز در اردبیل رخ می دهد و کم کم سرما خودش را نشان می دهد. در ماه آخر پاییز می توانید انتظار بارش برف را هم داشته باشید.

زمستان: اردبیل به زمستان های سخت و سرمای گزنده اش در این فصل شهرت دارد؛ اما جلوه های زمستانی این شهر آن قدر زیبا هستند که بسیاری دوست دارند اردبیل را در این فصل ببینند. علاوه بر این استفاده از چشمه های آب گرم اطراف اردبیل در سرما، حال و هوای دیگری دارد.

تاریخچه اردبیل

پیش از اسلام

بررسی آثار کشف شده در اردبیل مانند شمشیرهای مسی، خنجرهای مختلف، تیر و سرنیزه، حلقه برای گرفتن زه کمان و تیردان های مسی و ... نشان از حیات این شهر در دوران مفرغ دارند. مفرغ های به دست آمده از این شهر از مفرغ های معروف لرستان نیز ساده تر هستند و این نشان می دهد که پیشینه اردبیل به بیش از سه‌ هزار سال قبل از میلاد می رسد.

بقایای معماری عصر مفرغ در تپه نادری اردبیل نیز پیدا شده است که از دوره‌های عصر آهن ۲ و ۳ هستند و نمونه‌هایی از دوره‌های اشکانی، ساسانی، سلجوقی و اوایل دوره اسلامی در آنها دیده می شود. بد نیست بدانید معماری عصر مفرغ بسیار شناخته شده‌ است و در نقاط بسیاری از جهان به چشم می خورد.

کاوش‌ها درمنطقه باستانی گیلوان اردبیل نیز به کشف آثار زیر منجر شده است که هر کدام نشانه حیات این منطقه در دوره های مختلف هستند:

• ۹۹ گور مربوط به عصر آهن (سال‌های ۲۲۰۰ تا ۲۸۰۰ پیش از میلاد)
• دو گور مربوط به دوره مفرغ جدید (حدود سال ۱۶۰۰ پیش از میلاد)
• یک گور مربوط به عصر آهن (حدود سال‌های ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ پیش از میلاد)
• چهار گور مربوط به دوره هخامنشی

اوایل اسلام

در زمان حمله اعراب، اردبیل مقر مرزبان آذربایجان به شمار می رفت. حذیفه بن یمان، سردار عرب در سال ۲۲ هجری قمری با صلح وارد شهر شد و اداره امور را به دست گرفت.  در این دوره، اردبیل به عنوان مرکز آذربایجان  شناخته می شد و از شهر میانه تا باجروان در کنار رود ارس و شهر شیز نزدیک مراغه در مرزهای این ایالت بود. پس از چندی حذیفه عزل شد و عتبه بن فرقد به جای او نشست. در این زمان اردبیلی ها علیه اعراب دست به شورش زدند، عتبه بن فرقد هم با رسیدن به اردبیل با شورشیان درافتاد و پس از پیروزی غنائم بسیاری از آنها گرفت.

یکی از تاثیرگذارترین سردمداران عرب در اردبیل، اشعث نام داشت. او گروهی از اعراب را در اردبیل ساکن کرد تا نزد مردم بروند و آنها را به اسلام دعوت کنند. اشعث، اردبیل را به عنوان پایتختش برگزید و آن را بسیار آباد کرد.

در سال ۱۰۷ هجری قمری، در زمان هشام بن عبدالملک خلیفه اموی، خزرها (اقوام کوچ‌نشین ترک‌زبان)از ارس وارد ایران شدند و به غارت آذربایجان پرداختند. آنها اردبیل را ویران کردند، مردان را کشتند و زنان و بچه ها را به اسیری گرفتند.

در اواخر قرن دوم هجری، یک نهضت مذهبی و اشتراکی به وجود آمد که «خرمدینان» نام داشت. خرمدینان مردمی بودند که بر اثر فشار اعراب و سختی های زندگی به ترویج آیین مزدک پرداختند و تشکیلات وسیعی برای خود دست و پا کردند.در حدود سال ۲۰۱ هجری قمری،  بابک خرمدین به پیشوایی خرمدینان انتخاب شد و به مدت ۲۲ سال با دولت عباسی مبارزه کرد.

دوره سلجوقیان

در اواخر عهد سلجوقیان دولت گرجستان قدرت زیادی یافت. گرجیان به اردبیل حمله ور شدند و در ۶۰۵ هجری قمری با کشتن هزاران تن به غارت اموال پرداختند. گرجی ها در دورانی که مدت زمان آن را حدود یک قرن می دانند به آزار مردم اردبیل پرداختند، آنها را به قتل رساندند و حتی برخی را زنده زنده در آتش سوزاندند.

دوره ایلخانان

هنوز زخم حمله گرجی ها خوب نشده بود که مغولان به اردبیل رسیدند. لشکریان مغول بین سال‌های ۶۱۷ و ۶۱۸ هجری قمری، به آذربایجان وارد شدند. مردم اردبیل مقاومت کردند و با وجود تلاش های بسیار در نهایت اردبیل به دست مغول با خاک یکسان شد. طولی نکشید که مردم شروع به بازسازی شهر کردند و اردبیل دوباره رونق خود را بازیافت. در عهد ایلخانان مغول، تبریز جای اردبیل را گرفت و مرکز آذربایجان شد. شیخ صفی‌الدین اردبیلی، سردودمان خاندان صفوی، در این زمان خانقاه را بنیان نهاد و جانی دوباره به شهر داد.

دوره صفویان

اردبیل که میزبان مدفن شیخ صفی الدین بود، قداست خاصی نزد شاهان صفوی داشت و به نوعی پایتخت معنوی این سلسله به شمار می رفت.  به خاطر اهمیت این شهر برای شاهان صفوی، اردبیل در این دوره ترقی زیادی را تجربه کرد و به بهترین وضعیت ممکن رسید. شهر اردبیل در عهد صفویّه به حدّ اعلای ترقی خود رسید. اردبیل در زمان سلطان جنید -جد شاه اسماعیل اول- یکی از شهرهای مقدس شیعیان مانند مکه، نجف، مشهد و کربلا به حساب می آمد. این شهر در دوره صفوی دارالامان و پناهگاه مجرمان شد و بسیاری به آن پناه آوردند.  با حمله ترکان عثمانی و فتح تبریز توسط ایشان، شاه تهماسب دوم به اردبیل و سرانجام به قزوین و تهران رفت و  آذربایجان تحت سلطه ترکان عثمانی در آمد. نادر شاه افشار، عثمانیان را در سال ۱۱۴۲ هجری قمری، از این شهر بیرون کرد و چند سال بعد تشریفات تاج‌گذاری اش در اردبیل انجام شد. در زمان نادرشاه، اردبیل اهمیتش را از دست داد چرا که شاه جدید از صوفیان و شیخ های صفوی اردبیل می ترسید و قصد تضعیف آنها را داشت.

در جنگ‌های ایران و روس، اردبیل به مکانی برای آماده سازی نیازمندی‌های سپاه اردبیل و ایران تبدیل شد. در این دوره، اردبیل مستقیما در جبهة جنگ قرار نداشت اما در جنگ‌های ۱۲۴۲ تا 1244 هجری قمری، ژنرال ایوان پاسکویچ -سردار روسی- اردبیل را به اشغال خود در آورد و بخش زیادی از کتاب های کتابخانه معروف آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به سن پطرزبورگ رفت و به موزه ارمیتاژ انتقال یافت.

دوران قاجار

شهر اردبیل در دوره قاجاریه شهری آسیب دیده بود که رونق و اهمیت سابق را نداشت. در این دوره اردبیل به مخزن کالاهایی تبدیل شد که از تفلیس، دربند (شهری در روسیه) و باکو به تهران و اصفهان می رفتند. استحکامات شهر خیلی خوب نبودند و ساختمان های خوبی در شهر دیده نمی شد. تجارت این شهر نیز به سبب وجود بندر آستارا در ۷۲ کیلومتری آن اهمیت پیدا کرد و کاروانسراهایی در آن شکل گرفتند. بهترین صادرات شهر در آن زمان خشکبار، قالی و پشم بود. در عهد فتحعلی شاه، تعداد زیادی از مردم ایران و سکنه اردبیل به دلیل جنگ با روس ها، به وضعیت بسیار بدی دچار شدند و قسمت زیادی از خاک ایران یعنی قفقاز و ارمنستان به تصرف روس ها درآمد.

با شکست عباس میرزا از قشون روس، وی برای جمع‌آوری نیرو راهی تبریز شد و از آنجا که فکر می کرد، سرمای زمستان جلوی روس ها را می گیرد، به آماده سازی نفرات برای بهار پرداخت. ژنرال مدداف -فرمانده روسی-  با استفاده از این موقعیت از رود ارس گذشت و به سمت تبریز به راه افتاد. عباس میرزا دستور داد مردم غذای 6 ماه را تامین کنند تا بتوانند از پس دفاع برآیند. فرمانده روسی با فهمیدن این امر، از راه مشگین‌شهر عازم تسخیر اردبیل شد. قلعه اردبیل در این زمان نیرویی نداشت و کاملا ضعیف بود. عباس میرزا با فهمیدن تصمیم فرمانده روسی فرزند خود جهانگیر میرزا را به اردبیل فرستاد و سپاهی در اختیار وی گذاشت تا به حراست از قلعه بپردازند. جهانگیر میرزا با عجله به اردبیل رفت. فرمانده روسی که در دو فرسخی اردبیل بود با آگاهی از این تصمیم به طرف مغان رفت و به عشایر یورش برد. به این ترتیب آسیبی به اردبیل نرسید.

در سال ۱۲۴۶ هجری قمری، عبّاس میرزا نایب السّلطنه -والی آذربایجان- حکومت اردبیل را به دو فرزند خود داد. در این دوره نارین قلعه اردبیل به علت استحکام زیاد، به تبعیدگاه مخالفان حکومت تبدیل شد.

با آغاز دوره مشروطه و خلع محمد علی شاه از سلطنت، روسیه که با این خلع مخالف بود،  رحیم خان رئیس طایفه جلبیانلو را مسلح کردند تا به همراه سی و دو طایفه شاهسونان، اردبیل را به محاصره درآوردند. شهر پس از بیست روز مقاومت در ۲۲ شوال ۱۳۲۷ هجری قمری تسلیم شد و مورد غارت قرار گرفت. با این اتفاق دولت روسیه به بهانه حفظ جان و مال اتباع خود، نیروهایی را به اردبیل فرستاد و در نهایت موفق شد شهر را اشغال کند. سپاهیان تزاری  تا انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ میلادی در اردبیل مستقر بودند. پس از انقلاب 1917 روسیه (۱۹۱۷)، جمعی از جوانان کمونیست قفقاز از راه آستارا وارد اردبیل شدند اما طوایف اطراف تعداد زیادی از آنها را کشتند و غارت کردند. خودسری عشایر و طوایف تا قبل از کودتای ۱۲۹۹ خورشیدی، باعث شده بود تا اردبیل محیطی ناامن داشته باشد. بعد از کودتا، دولت مرکزی، آنها را سرکوب کرد تا دوباره امنیت به اردبیل بازگردد. این شهر در مشروطه سهم زیادی داشت و حاج باباخان اردبیلی از مهم‌ترین شخصیت های تاثیرگذار در تاریخ مشروطه به حساب می آید.

سخن آخر

آیا تا به حال به اردبیل سفر کرده اید؟ از امکانات و خدمات گردشگری در شهر راضی بودید؟

چه نظری درباره این شهر و دیدنی هایش دارید؟ 

آیا به نظرتان این شهر به خوبی توانسته از پتانسیل های گردشگری خود بهره ببرد؟

اردبیل را به عنوان مقصد سفر به دوستان تان پیشنهاد می کنید؟

منتظر دیدگاه های تان هستیم.

شما می توانید با عضویت در سایت کارناوال، تصاویر و نوشته های تان را در مورد سفر با دیگر دوستان به اشتراک بگذارید و آنها را در لحظات گشت و گذارتان شریک کنید:

ورود به صفحه کارناوالی شـــــــــــــو