پروژه موزه ماه | لمس ماه بر روی زمین

آیا تا به حال به آسمان نگاه کرده اید؟ نه نگاهی سطحی برای فهمیدن آب و هوا و تشخیص آسمان صاف و ابری، بلکه نگاهی از سر ِکشف چیزهای غریب و نادر آسمانی... . آیا به همه ی اجرامی که در آسمان هستند به دقت فکر کرده اید؟ به این که ستاره ها چقدر با ما فاصله دارند. شاید شما هم فکر کنید که برای خودتان ستاره ای دارید و هر بار که به هر کدام از ستاره ها نگاه می کنید یاد داستان شازده کوچولو می افتید.

ماه و خورشید در واقع مهم ترین اجرام آسمانی هستند و ما در زندگی روزمره مان به اهمیت آنها پی می بریم، زیرا خورشید نور و گرما را برای ما به ارمغان می آورد. اما شاید آنقدری که به خورشید فکر کرده ایم به ماه فکر نکرده باشیم؛ به اهمیتش در سرتاسر زندگی انسان و اینکه انسان در تمام طول حیات بشری اش از ماه چه استفاده هایی می کرده است. حالا برای اینکه با ماه بیشتر از قبل آشنا شویم و یا شاید ماه برای ما به پدیده ای قابل دسترس تر از گذشته تبدیل شود تا بتوانیم در مورد صُوَر ناپیدای آن صحبت کنیم و به کشفیات جدیدی از ماه برسیم با کارناوال همراه باشید تا با پروژه ای به نام ماه ِ من آشنا شویم و این بار ماه را در زمین لمس کنیم. این پروژه به شکل توری در اقصی نقاط اروپا اجرا می شود و هر بار به یک شهر جدید در دنیا می رود تا ماه راه به زمین بیاورد.

همراه کارناوال باشید تا با پروژه ماه من آشنا شویم.

آشنایی با پروژه موزه ماه | Museum of the Moon

پروژه موزه ی ماه پروژه ای‌ست که توسط یک هنرمند انگلیسی با نام لوک جرام ( Luke Jerram )  طراحی شده؛ هنرمندی که کارهایش را به صورت نمایش در مکانهای مختلفی اجرا می کند. در پروژه ی موزه ماه، لوک جرام با کمک ابعاد و اندازه هایی که ناسا در اختیارش گذاشته بود، ماکت بزرگی به شکل ماه را بازسازی کرد. قطر این ماکت 7 متر و رزولیشن آن 120dpi است. از نظر ابعاد هر 15 سانتی متر از حجم کروی این ماه، 5 کیلومتر از سطح ماه واقعی را نشان می دهد. این ماه در اصل یک کره است که از هلیوم و هوا پر شده و در نقاط جهان در قالب تورهایی به نمایش در می آید.

این پروژه در مکان های مختلفی اجرا شده و هدف هنرمند انگلیسی از اجرای چندباره ی آن در مکان های گوناگون، توجه به اعتقادات، تاریخچه و باورهای مردم از ماه به نسبت مکان های زندگی شان بود که در هر منطقه با مراسم ویژه و مختلفی همراه شد.

در ادامه همراهمان باشید تا از هدف این پروژه و برگزاری آن در مکان های مختلف بیشتر بدانیم.

هدف از اجرای این پروژه

هدف از اجرای این پروژه نزدیک شدن مردم به ماه و شکل گرفتن رابطه ی جدید مردم در عصر مدرن با ماه است. اجراگران معتقدند که ماه در کشورها و مناطق مختلف از ویژگی ها و مفاهیم متفاوتی بهره برده است، پس باید مردم به نسبت منطقه جغرافیایی خودشان، بتواننند ماه را بشناسند و درست به همان اندازه که از ویژگی های علمی آن خبر دارند، به ویژگی های اسطوره ای و همینطور تاریخی آن دست پیدا کنند.

نزدیک شدن ماه به زمین، وجهی مادی به آن می دهد، به شکلی که ماه برای ما پدیده ای قابل لمس خواهد شد و ما قادر خواهیم بود آن بخش از ماه که همیشه پشتش را به ما کرده و به تعبیری نیمه ی پنهان آن است را نیز ببینیم تا به این ترتیب زمینه ای برای صحبت در مورد آن فراهم شود. فرهنگ‌های مختلف جهان همیشه تعاملات تاریخی، فرهنگی و مذهبی مختلفی با ماه داشته‌اند، بنابراین بسته به مکانی که ماه در آنجا به نمایش درمی‌ آید، معنا و تفسیر آن هم تغییر پیدا می‌کند.

این پروژه که به صورت توری جهانی در شهرها و جشنواره های مختلف اجرا شده، به اقتضای همان مکان و زمان، ویژگی های جدیدی به اجراها اضافه و در فرم جدید خودش برگزار می شود.

مکان های برگزاری اجرا تا به اکنون

همانطور که قبلا اشاره کردیم لوک جرام پروژه ی خودش را توسعه داد و آن را در شهرها، گالری ها و جشنواره های موسیقی مختلفی اجرا کرد که آنها را با هم مرور می کنیم:

 

1- جشن بالن فیستا | Bristol Ballon Fiesta | بریستول انگلستان

در بریستول انگلستان همه ساله جشنواره ای به نام جشنواره بالن فیستا اجرا می شود. در آگوست 2016 لوک جرام و همکارانش، ماکت ماه را در این جشنواره، به همراه بالن های دیگر و با کمک مرکز علمی بریستول، در معرض نمایش عمومی قرار دادند. 

روش برگزاری پروژه موزه ماه در جشن بالن فیستا

در این اجرا همه ی مردم زیر ماکت کروی ماه نشستند و با هدفون به موسیقی الهام گرفته از ماه که توسط آهنگساز معروفی ساخته شده بود گوش دادند. بعد از این اجرا در تمام روزهای آخر هفته فعالیت های آموزشی دیگری نیز در این چیدمان اجرا شد، اما متاسفانه به دلیل عملکرد اشتباه تکنیکی مسئولان مجبور به پایین آوردن ماکت ماه در روز اول جشنواره شدند.

2- جشنواره لِیکز اِلایو | Lakes Alive | کندال، انگلستان 

 لیکز الایو جشنواره هنری است که هر سال در شهر کندال انگلستان برگزار می شود. این جشنواره به دنبال کشف چیزهای جدید و الهام گرفتن از آنهاست. فروشگاه های شهر کندال، که همه ساله با این مراسم آشنایی دارند، به جشنواره کمک می کنند تا به بهترین شکل به پایان برسد.

در 26 تا 28 ماه آگوست 2016 پروژه موزه ماه توسط همکاران جرام در فستیوال لِیکز اِلایو در کندال انگلستان برگزار و در آن ماکت عظیم ماه در کلیسای سنت توماس نصب شد. در این کلیسا و زیرِ ماه بازسازی شده و به هنگام آغاز مراسم، موسیقی هایی که برای ساختشان از ماه الهام گرفته بودند در فضا پخش شدند.

روش برگزاری پروژه موزه ماه در جشنواره لیکز الایو

تمام مراسم و رویدادهایی که زیر این ماکت انجام می شد توسط فستیوال لیکز الایو، کارگردانی و طراحی شده بود. این مراسم شامل اجرای موسیقی، شعر خواندن و کنفرانس های علمی می شد که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره خواهیم کرد.

- اجرای کوارتت زهی توسط ارکستر کامراتای منچستر.

- خواندن اشعار الهام گرفته از ماه توسط شاعر  محلی هریت فریستر.

- صحبت در مورد مباحث ستاره شناسی توسط استوارت اتکینسون از انجمن منجمان کندال.

- صحبت ذر مور کارهای شبکه پویا توسط شبکه مستقل هنرهای خیابانی.

- فعالیت های هنری کودکان.

- خدمات ویژه کلیسا در صبح یکشنبه.

- صحبت در مورد چگونگی ایجاد این گروژه و موزه توسط لوک جرام.

 رابطه ماه و شهر کندال

"حضور آشکار ماه کامل"،  از آثار شاعر معروف انگلیس ویلیام وردزورث می باشد. او از آن دسته شاعرانی بود که از طبیعت الهامات بسیاری گرفت به همین دلیل به او لقب شاعر طبیعت را دادند.  او در مورد ماه هم شعری سروده بود و یه همین دلیل در مراسمی که در شهر کندال برگزار شد بخشی از شعر او و همین طور دیگر اشعار مرتبط با ماه نیز خوانده شد.

3- اجرای این پروژه در شهر مارسی، فرانسه

موزه ی ماه برای دیدن بازخوردهای مردم در مکان های عمومی، این پروژه را در تاریخ 10 سپتامبر 2016 در مارسی فرانسه، منطقه ای که  هنرهای خیابانی زیادی در آن اجرا می شد، نیز برگزار کرد. 

در سومین سال اجرای پروژه موزه ماه، در منطقه ای با نام Lieux de Publics که در مارسی واقع شده و مرکز ملی آفرینش هنری است، تور موزه ماه، قالب جدیدی از اجرا را به 18 هنرمند از 11 کشور اروپایی اختصاص داد. آنها بر اساس الهامات خودشان از آن مکان کارهایشان را ارائه دادند. که این کشورها شامل: اتریش، بلژیک، جمهوری چک، دانمارک، فرانسه، آلمان، مجارستان، ایتالیا، کوزووو، هلند و ایالات بریتانیا می شدند.

ماه در فرهنگ فرانسه

سفر به ماه، فیلم صامتی است که در سال 1902 توسط جرج ملی یس و با اقتباس از رمان های گردش به دور ماه و از زمین به ماه نوشته ژول ورن ساخته شده است. این فیلم جزو فیلم های مهم تاریخ سینماست زیرا ملی یس آن را به شیوه ای تئاتری ساخت و همین ویژگی باعث مشهور شدن او شد. فیلم در مورد گروهی فضانورد است که از طریق یک کپسول فضایی به ماه می روند و آنجا از طرف ساکنان ماه تعقیب می شوند، اما در انتها آنها را به اسارت می گیرند و به زمین برمی گردند. پس می توانیم اینگونه برداشت کنیم که ماه از نظر فرهنگی در فرانسه وجه خیالین و نمادی از موجودات بیگانه نیز می تواند باشد و شاید نوع اجرای این پروژه در مارسی با نقاط مختلف یا کشورهای دیگر مثل انگلیس متفاوت باشد.

4- عصری با ماه، اجرایی دیگر از پروژه موزه ماه

این پروژه به شکلی دیگر و جایی دیگر اجرا شد. عنوان این پروژه عصری با ماه بود.

در این اجرا عموم مردم در گفتمانی پیرامون ماه، تاریخچه، علم و اسطوره ی آن شرکت کردند. در قسمت بعدی برنامه بازدیدکنندگان به استخری که با معماری کلاسیک ساخته شده، برده شدند تا آنجا خودشان را برای شنا کردن آماده کنند. ماکت ماه حدود 1.5 متر بالاتر از سطح آب معلق بو و نورهایی از سطح ماه و  استخر در فضا ساطع می شد که تنها نور موجود در مکان بود. آب راکدی که در استخر وجود داشت با نور ماه منعکس و روشن و خاموش می شد. با صدای موسیقی که ترکیب بندی از قطعه های الهام گرفته از ماه بود، بازدید کنندگان به آرامی و همراه با انعکاس نورها شنا کردند و در همین حین نیز قادر به بازرسی و مشاهده ی جنوبی ترین قسمت ماه که دیده نمی شود، بودند. شنا زیر ماه باعث شد که مردمی که برای بازدید به آن مکان آمده بودند بتوانند نادیده های ماه را کشف و رابطه ی جدیدی با ماه پیدا کنند. بعد از این مواجهه با ماه، بازدیدکنندگان برای استفاده از غذا و نوشیدنی های که آنها هم از ماه الهام گرفته اند به قسمتی دیگر دعوت شدند.

متاسفانه در منابع معتبر و همینطور وب سایت این پروژه، محل دقیق این اجرا مشخص نشده بود.

5- اورتردرز | Oortreders Festival | فستیوال فرارشته ای هنر همراه با موسیقی| بلژیک

در تاریخ 21 و 22 اکتبر 2016، موزه ماه با همکاری منطقه استانی داملهوف، در فستویال اوورتردرز در بلژیک اجرا شد.

اورتریدرز واژه ای آفریقایی به معنی متخلف و متجاوز است، اما در زبان آلمانی به معنی هدفون و هندزفری می باشد. این جشنواره در مناطق ممنوعه و سرزمین های خالی از سکنه برگزار می شود. در طی این مراسم و حدودا در طول دو روز در شهر داملهوف، هنرمندانی که به چند رشته تخصص داشتند، از بلژیک و خارج از بلژیک تمرکز خودشان را روی موضوع واحد و مشترکی با عنوان صدا گذاشتند. این موضوع به بازدیدکنندگان کمک کرد تا در مورد صدا و فراتر رفتن آن از محدودیتهایش اطلاعات بیشتری به دست بیاورند.

فستیوال اوورتردرز به عنوان جانشین جشنواره سامهین ( samhain )، معرفی شده است. جشنواره ی سامهین در انتهای هر فصل و برای برداشت محصول در انگلیس برگزار می شود.

آشنایی با ماه، تعامل انسان با ماه

از ابتدای بشریت و از زمانی که انسان پا روی زمین گذاشت ماه به عنوان «آینه ای فرهنگی» مورد قبول همه ی انسان ها قرار گرفت؛ آینه ای فرهنگی برای باورها و اعتقادات مردم و همینطور نوع جهان بینی آنها به دنیا و همه ی پدیده های موجود. در طول قرن های گذشته ماه به عنوان خدا و الهه ی زمین و آسمان معرفی شد زیرا نقشی آیینی را در اجرای مراسم انسان های دوران باستان ایفا می کرد. اقوام مختلف در مورد ماه اعتقادات متفاوتی داشتند و با توجه به رسم و رسومات و اعتقادات مذهبی شان رابطه خود با ماه را مشخص می کردند. شاید جالب باشد که در غرب ماه به عنوان پدیده ای رمانتیک برای شاعران، نویسندگان و نقاش های استفاده می شد اما در بین اقوام شرق مثل چین ماه مفاهیم متفاوتی داشت. مثلا شکل گرد و کروی آن نمادی از اتحاد خانواده و همینطور صلح و خوشبختی بود.

بعدها نوع رویکرد انسان به ماه تغییر کرد و فهمیدند که دریافت های علمی دیگری می توانند از ماه داشته باشند. آنها برای متوجه شدن تاریخ، تنظیم روزهای تقویم و در کل به عنوان وسیله ای زمان سنج از ماه استفاده کردند. در تمام ادوار تاریخ ماه به عنوان پدیده ای منحصر به قرد برای اکثر هنرمندان، شاعران، نویسندگان و همینطور موسیقی دان ها الهام بخش بود. بعدها و در قرن های اخیر از ماه برای اکتشافات علمی نیز استفاده کردند.

حال امروز هنرمندی دست به کار شد تا ماه را به روی زمین بیاورد تا شاید مرد بیشتر از پیش آن را بشناسند.

کارنامه ی هنری لوک جرام

لوک جرام هنرمند انگلیسی 19 ساله ای که کارهای هنری و تعداد پروژ های عظیمی که خلق کرده الهام بخش هنرمندان زیادی در دنیا بوده است. او در موردپروژه ماه و اجرای آن در چند کشور مختلف می گوید:                           

فرهنگ‌های مختلف جهان تعاملات تاریخی، فرهنگی و مذهبی خود را با ماه داشته‌اند و دارند، بنابراین بسته به مکانی که این ماه در آنجا به نمایش درمی‌آید، معنا و تفسیر آن هم تغییر پیدا می‌کند. همان‌طور که این اثر هنری در یک تور جهانی در حرکت است، سازه‌های جدیدی شکل می‌گیرد و برنامه‌های هنری اجرا می‌شود که به این مجموعه اضافه خواهد شد.

کارهای هنری لوک جرام شامل مجسمه سازی، اجرای چیدمان سازه و اجرای هنرهای زنده ( هنرهایی که خارج از فضای بسته اجرا می شوند و مثل تئاتر یا سینما در محیط بسته اجرا نمی شوند) می باشد. 

اجراهای آینده

موزه ی ماه در سال جدید پروژه های و چیدمان های دیگری در نقاط مختلفی از اروپا را تجربه خواهد کرد چندی از آنها در اینجا ذکر شده است:

1- فستیوال نورث فولک و نورث وست انگلیس، می 2017

2- فستیوال برایتون در انگلیس، می 2017

3- فستیوال داکلند + گرینویچ در نگلیس، ژوئن 2017

4- فستیوال گوبوت در هلند، سپتامبر 2017

سخن آخر

آیا در مورد پروژه ماه من چیزی شنیده بودید ؟

آیا تا به حال به یک اثر هنری به شیوه چیدمان در فضایی خارج از گالری رو به رو شده اید ؟

نظرتان در مورد این پروژه، اهدافش و برنامه هایی که دارد چیست؟

آیا واقعا می توان، این چنین درک و شناخت بهتری از ماه داشت؟

نظرات وتجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.