باغ های ایرانی ثبت شده در یونسکو | میراثی ارزشمند و جهانی

آثار بسیاری در گوشه و کنار کشورمان وجود دارند که هر یک ویژگی های منحصر به فردی را از معماری، فرهنگ و تاریخ ایران به نمایش می گذارند. این آثار بخشی از جاذبه های مهم سرزمین مان هستند که هر ساله علاقه مندان بسیاری را حتا از آن سوی مرزها به سوی خود می کشانند. اهمیت برخی از این آثار باعث شده تا نام شان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد تا همه مردم دنیا از اهمیت حفظ آنها آگاه شوند و کشورها در راستای نگهداری شان گام بردارند. 

اثری همچون تخت جمشید که به جامانده از دوران هخامنشی است یا شهر سوخته سیستان و بلوچستان که یکی از مهم ترین سایت های باستان شناسی به شمار می رود و یا سازه های آبی شوشتر که شاهکاری از مهندسان ایران باستان هستند. یکی از جالب توجه ترین آثاری که در فهرست جهانی ایران به چشم می خورند باغ های ایرانی هستند که در برخی شهرهای ایران قرار دارند و بسیاری از کارشناسان را انگشت به دهان گذاشته اند. ساختار متفاوت این باغ ها و نوع معماری به کار رفته در آنها، این آثار را کاملا متمایز جلوه می دهد و هنر و هوش معماران ایرانی را به رخ می کشد.

امروز می خواهیم برای تان از این باغ ها سخن بگوییم و ببینیم نام کدام یک از باغ های این سرزمین کهن به فهرست جهانی راه یافته است. با کارناوال همراه باشید...

آشنایی اجمالی با میراث جهانی یونسکو

میراث جهانی یونسکو (World Heritage Sites) به مجموعه ای از مکان های فرهنگی یا طبیعی ثبت شده در سازمان جهانی یونسکو اتلاق می شود که توسط کمیته میراث جهانی یونسکو برگزیده شده اند. کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو، ترکیبی از ۲۱ کشور عضو است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد، هر چهار سال یک بار تعیین می‌شوند.

بر اساس کنوانسیون حفاظت از میراث جهانی فرهنگی و طبیعی آثاری که در این فهرست جای می‌گیرند به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص تعلق دارند و دولت‌ها باید در مورد حفظ و نگهداری آنها بکوشند.

کشورهای عضو یونسکو، می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌ عنوان میراث جهانی کنند. لازم به ذکر است که این آثار پس از ثبت در حیطه حاکمیت کشور مربوطه قرار می گیرند؛ اما حفاظت از آنها به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود.

ابتدا کشور متقاضی فهرستی از مکان‌های مهم طبیعی و فرهنگی خود را با عنوان «فهرست احتمالی» تهیه می کند و پرونده نامزدی آن توسط شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها و اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت مورد ارزیابی قرار می گیرد. نتایج به دست آمده از این ارزیابی به کمیته میراث جهانی یونسکو اعلام می شود و این کمیته در جلسه سالانه خود نتیجه را به کشور درخواست دهنده اطلاع می‌دهند.

ده معیار برای پذیرش یک مکان به عنوان میراث جهانی یونسکو وجود دارد که مکان مورد نظر باید حداقل یکی از آن‌ها را دارا باشد. از آنجا که در این مطلب به معرفی میراث فرهنگی می پردازیم، در اینجا معیارهای فرهنگی را به شما می گوییم. این معیارها عبارتند از:

(i): نشان دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی باشد.

(ii): نشان دهنده تبادل ارزش‌های بشری در یک بازه زمانی در یک منطقه فرهنگی از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری، برنامه‌ریزی شهری یا طراحی چشم‌انداز باشد.

(iii): گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته باشد.

(iv): نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد.

(V): نمونه برجسته‌ای از تعامل بین انسان و محیط زیست یا نماینده یک فرهنگ باشد.

(vi): به‌طور مستقیم یا ملموس مرتبط با رویدادها یا سنت‌های زندگی، افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی دارای اهمیت عالی جهانی باشد.

باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو

باغ ایرانی، باغ‌هایی هستند با معماری خاص، و عناصری از جمله ساختار هندسی، آب و درختان و ساختمان میانی که بیشتر در فلات ایران و مناطق پیرامونی آن ساخته شده اند.

سه ساختار و طراحی منحصر به فرد، باغ ایرانی را از سایر باغ ها متمایز می کند: ۱- در مسیر عبور جوی آب قرار دارد. ۱- با دیوارهای بلند محصور است. ۳- عمارت تابستانی و استخر آب در آن دیده می شود.

۹ باغ از باغ های ایرانی به فهرست میراث جهانی یونسکو راه یافته اند که عبارتند از: پاسارگاد در مرودشت فارس، ارم در شیراز، چهل‌ستون در اصفهان، فین در کاشان، عباس‌آباد، باغ شازده در ماهان کرمان، دولت‌آباد در یزد، پهلوان‌پور در مهریز یزد، اکبریه در بیرجند.

معیار ثبت: i, ii, iii, iv, vi

شماره ثبت: ۱۳۷۲

سال ثبت: ۲۰۱۱

سخن آخر

وجود نام تعدادی از آثار کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو مهر افتخاری بر سینه این سرزمین است پس چه بهتر که قدردان این افتخار باشیم و در سفرهای مان به شهرهای دور و نزدیک سری هم به این آثار بزنیم. دیدن این آثار ردایی از غرور را بر تن مان می نشاند و گوشه ای از تاریخ پر افتخار کشورمان را بازگو می کند. در این میان باغ های ایرانی را فراموش نکنید چرا که علاوه بر لذت بردن از مرور تاریخ از فضای دل انگیز آنها نیز بهره می برید.

تا کنون به کدام یک از باغ های این فهرست سر زده اید؟

جای خالی کدام باغ را در این فهرست می بینید؟

منتظر دیدگاه های شما خوبان هستیم...