معرفی شهر تنکابن | دانستنی های پیش از سفر

عازم خطه سرسبز مازندران می‌شویم، تا به معرفی شهر تنکابن بپردازیم؛ شهری که مرکز مرکبات ایران است و گل‌های زیبایی در آن پرورش داده می‌شود. تاریخچه شهر تنکابن حاکی از قدمت 3000 ساله این شهر است و جاذبه‌های گردشگری تنکابن و تفریحات تنکابن آن ‌را به یکی از مراکز جذب توریست در استان مازندران تبدیل کرده است. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا با این شهر دیدنی بیشتر آشنا شوید.

چرا سفر به تنکابن ؟

• قدمت آن به 3000 سال پیش باز می‌گردد.
• جاذبه‌های طبیعی زیادی را در دل خود جای داده است.
• بزرگ‌ترین مرکز پرورش انواع گل‌ و گیاه‌های رنگارنگ و زینتی در سطح استان است که سالانه مقدار زیادی صادرات به کشورهای حاشیه دریای خزر نیز دارد.
• پایتخت مرکبات کشور و یکی از تولیدکنندگان اصلی خرمالو در ایران به‌شمار می‌رود.
• قطب پرورش ماهی در ایران و دارای رتبه دوم در تولید چای و برنج است.

آشنایی با تنکابن

جغرافیا: تنکابن در مسیر راه رشت به چالوس، از شمال به دریای مازندران، از شرق به چالوس، از جنوب به سلسله جبال البرز و از غرب به شهرستان رامسر محدود می‌شود.

جمعیت: بر اساس آخرین سرشماری در سال 95، جمعیت کل شهرستان تنکابن ۱۶۶٫۱۳۲ نفر است. 

دین و مذهب: به احتمال زیاد دین مردم تنکابن در اوایل قرن دوم هجری قمری زرتشتی بوده است. با ورود سادات به طبرستان و سکونت آنها در دامنه‌های البرز مذهب شیعه در این شهر ترویج یافت.

زبان و نژاد: هر سه زبان فارسی، مازندرانی و گیلکی در این شهر کاربرد دارد. به‌علاوه گویش شهسواری که از هر دو زبان مازندرانی و گیلکی تاثیر پذیرفته اما ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارد نیز در این شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اقتصاد: اقتصاد تنكابن بر پایه کشاورزی، باغداری و دامداری است. آب كشاورزی از رودها و چشمه‌ها تأمين می‌شود و از محصولات كشاورزی آن می‌توان به برنج، گندم، جو، سبزيجات، گل گاوزبان، گياهان زينتی، چای، مركبات، كيوی، فندق، گردو، گلابی و... اشاره داشت. از مهم‌ترين صادرات اين شهرستان می‌توان انواع مركبات، برنج، چای، خرمالو و كيوی را نام برد. پرورش گل و گیاه، پرورش دام و طیور، شیلات و... از مشاغل دیگر در این شهر است؛ علاوه بر آنچه گفته شد می‌توان از صنعت گردشگری هم به عنوان شغلی درآمدزا در تنکابن نام برد.

اطلاعات گردشگری تنکابن

سوغات و صنایع دستی تنکابن

• خرید محصولات کشاورزی و باغی مانند گردو، فندق و لوبیا، مرکبات، برنج، چای، ماهی، زیتون پرورده، ماست چکیده و ...
• صنایع دستی مانند چوخا، چادرشب، جاجیم، سفره، کلاه پشمی، کول‏گیر، پوستین کلاه و جوراب پشمی، ظروف چوبی، سفال و ...

اگر می‌خواهید با دیگر سوغات و صنایع دستی این خطه آشنا شوید روی مطلب معرفی سوغات و صنایع دستی مازندران کلیک کنید و به دنیای جذاب‌ها خوشمزه‌ها و ساخته‌های هنری این استان سری بزنید. 

غذاهای محلی تنکابن

• مالابیج
• ناز خاتون
• کدوبره مازندران
•  اسپناساک

• خورشت سیر انار
• اسفناج مرجی
• کئی پلا یا کدوپلو
• آش کدو

برای آشنایی بیشتر با غذاهای مشهور محلی مازندران سری به مطلب معرفی غذاهای سنتی مازندران بزنید و در دنیای خوش طعم و عطر این غذاها غرق شوید. 

اقامت در تنکابن

برای اقامت در تنکابن گزینه‌هایی همچون اقامتگاه بومگردی، ویلا، سوئیت و چند هتل پیش‌روی شما است. می‌توانید با قیمت‌های مختلف، اقامتگاه مورد علاقه‌تان را در این شهر رزرو کنید و از امکانات متنوع آنها استفاده کنید. اگر هم می‌خواهید با این اقامتگاه‌ها و ویلاها بیشتر آشنا شوید و اطلاعات بیشتری درباره آنها کسب کنید؛ بهتر است سری به صفحه اقامت در تنکابن در کارناوال بزنید و محل اقامت مورد نظرتان را به صورت آنلاین رزرو کنید.

دیدنی‌ها و تفریحات تنکابن

جاذبه های داخل شهری

• بازار روز و بازار ماهی تنکابن: در اطراف خیابان فردوسی، بازار روز و بازار سنتی تنکابن قرار دارد؛ می‌توانید انواع ماهی‌های تازه صید شده مانند کفال، سفید، سوفی، قزل آلا، سالمون و... را از بازار ماهی در بازار روز تهیه کنید؛ این بازار در فصل صید شلوغ و پررونق است. انواع سبزی‌های تازه محلی، ترشیجات و زیتون‌های درجه یک نیز در این بازار به فروش می‌رسد.
• پل چشمه كیله تنكابن: پلی قدیمی که در خیابان امام تنکابن روی رودخانه چشمه کیله قرار دارد و ساخت آن در سال ۱۳۰۹ شمسی با طراحی مهندسان كشورهای روسیه و آلمان شروع و در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی به پایان رسید. این پل از زیباترین پل‌های کشور و نماد شهر تنکابن است که قدمت آن به دوران پهلوی اول باز می‌گردد. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۲۹ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• امامزاده شیرود: امامزاده سید حسین شیرود (ع) که مزار آن در جاده اصلی تنکابن به رامسر قرار دارد، مشهورترین مکان مذهبی شهرستان است و مقبره یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) را در خود جای داده است. در کنار این امامزاده گورستان مشهوری نیز قرار دارد که قبر تعدادی از شهدای سرشناس دوران دفاع مقدس مانند شهید شیرودی در آن به چشم می‌خورد. 

دیدنی‌های اطراف تنکابن

• جنگل دو هزار: دو هزار نام یک منطقه توریستی، وسیع و فوق‌العاده سرسبز در بخش خرم‌آباد از توابع شهرستان تنکابن است که به شما فرصت می‌دهد به دل جنگل‌ های شمال بروید و طبیعت‌گردی منحصربه‌فردی را تجربه کنید. 

زمانی که از سمت تنکابن به سمت این پهنه سرسبز حرکت می‌کنید، تقریبا در تمام طول مسیر، رودخانه دوهزار (که از ارتفاعات الموت سرچشمه می‌گیرد) و درختان هیرکانی، راش، چنار و ... شما را همراهی می‌کنند. پیاده‌روی در دل طبیعت، آب‌وهوای دلچسب، شکم‌گردی و ... ، تجربه گردش شما در جنگل‌های دوهزار را چند برابر می‌کند. 

• دشت دریاسر: دشت دریاسر یا دشت بهشت اردیبهشت، در میان کوه‌های زیبایی قرار گرفته که بلندترین آن کوه الموت است. در مناطق پایین این دشت چشمه‌هایی جاری‌اند که خاصیت درمانی دارند. این دشت مرزی ست که پوشش سبز و جنگلی شمال را به پوشش برفی و سپید رنگ کوه الموت وصل می‌کند. در فصل بهار سطح این دشت با فرشی از گل‌های زرد رنگ پوشیده می‌شود که زیبایی دلفریبی را خلق می‌کند.

• جاده و جنگل سه هزار: جاده سه هزار از جایی که رودخانه دو هزار و سه هزار به هم می‌رسند شروع می‌شود و نسبت به جنگل دو هزار طبیعت بکرتری دارد. این جاده در یک سوی خود درختان بلند قامت و افراشته‌ای دارد که دالانی جذاب برای عبور ایجاد کرده و در سوی دیگر رود زیبایی در آن جریان است که چشم‌اندازی بی‌نظیر را خلق می‌کند.

• آبشار فرهاد جوی: یکی دیگر از دیدنی‌های معروف مازندران آبشار فرهاد جوی است که برای رسیدن به آن باید راهی جاده سه هزار شوید. آبشاری دیدنی که ارتفاع آن به ده متر می‌رسد و در میان انبوهی از سرسبزی و زیبایی خودنمایی می‌کند.

• پارک جنگلی چالدره: در 18 کیلومتری مسیر تنکابن به دو هزار و در کنار مسیر آسفالته پارک جنگلی چالدره قرار دارد. جنگلی زیبا که در دره‌ای عمیق و سرسبز قرار گرفته و آرامش آن مثال زدنی است. در اینجا چشم‌اندازهای جنگلی، شالیزارها، باغ‌های مرکبات و سنگ‌های پوشیده از خزه‌های جنگلی نوازشگر چشمان‌تان خواهد بود.
• مرداب نشتارود: مردابی زیبا که در مرکز شهر نشتارود قرار گرفته است و از وسط بازار عبور می‌کند. به دلیل تخم‌گذاری ماهی‌هایی مانند کپور، سفید، کفال و اردک ماهی اینجا مکانی آرام و دل‌انگیز برای اکثر علاقه‌مندان به صید ماهی است. 
• آبگرم فلکده و رودخانه لیرسر: چشمه آبگرم فلکده، جاذبه‌ای ارزشمند است که خاصیت درمانی دارد. آب این چشمه قابل شرب و برای انواع بیماری‌ها مانند دردهای مفصلی مفید است. در کنار این چشمه رودخانه لیرسر قرار گرفته و در اطراف چشمه مناظر سرسبز و چشم‌نوازی را شاهد خواهید بود.
• پارک ملی خشکه داران: این منطقه حفاظت شده در کیلومتر 30 محور تنکابن به چالوس قرار دارد. اینجا از آخرین بازمانده‌های اکوسیستم‌های جنگلی جلگه‌ای شمال به شمار می‌رود. می‌توانید از موزه تاريخ طبيعی خشكه داران، با مجموعه تاكسيدرمی حيوانات شمال ايران در اين منطقه نیز دیدن کنید.
• قله سیالان: کوهی که قله آن در مرز استان‌های مازندران و قزوین واقع شده است و 4250 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این کوه از جنوب به منطقه رودبار الموت از استان قزوین و از شمال به دره دو هزار از شهرستان تنکابن در مازندران مشرف است. 
• منطقه حفاظت شده بلس کوه: بلس کوه بین دو منطقه دو هزار و سه هزار در استان مازندران قرار دارد که منطقه‌ای کوهستانی پوشیده از جنگل‌های انبوه و نیمه انبوه هیرکانی و مناطق ییلاقی است. این منطقه تنوع زیستی بالایی دارد و وجود گونه‌های با ارزش مانند شوکا و مرال، زمینه گردشگری را در این منطقه فراهم آورده است. از دیگر گونه‌های موجود در این منطقه می‌توان به خرگوش، تشی، پلنگ، خرس قهوه‌ای، گرگ، بز، پازن و... اشاره داشت.

دیگر آثار تاریخی و طبیعی تنکابن

جاذبه‌های دیدنی تنکابن تنها به آنچه گفتیم محدود نمی‎شود؛ آرامگاه‌ها، امامزاده‌ها و زيارتگاه‌ها (مانند: امامزاده درويش ماهرو، امامزاده ايوب پيغمبر و...)، عمارت‌ها و محوطه‌های باستانی (مانند: ساختمان شهربانی، ساختمان شهرداری، حمام سنگی باستانی مکرود و...)، قلعه‌ها، برج‌ها و آتشکده‌ها (مانند: قلعه سياورز خرم آباد، قلعه رودپشت و...)، بندها و پل‌ها (مانند: پل لپاسر تنكابن، پل حسن كلايه تنكابن و...)، روستاهای بکر و دیدنی، آبشارهای تنکابن، چشمه، رودخانه و غار‌های تنکابن از دیگر دیدنی‌های این خطه محسوب می‌شوند.

حمل و نقل برون شهری تنکابن 

ترمینال تنکابن 

ترمینال تنکابن به شهرهای تهران پایانه غرب (شهر بین راهی کرج)، مشهد (شهرهای بین راهی ساری، گرگان، آزادشهر، بجنورد)، تبریز (شهرهای بین راهی اردبیل و آستارا)، شهرکرد (شهرهای بین راهی فولادشهر، اصفهان)، اصفهان (شهر بین راهی ساوه) و... اتوبوس دارد.

آدرس: تنکابن، کمربندی تنکابن به رامسر

شماره تماس: 01154271060

شرکت های مسافربری ترمینال تنکابن

اعتماد سفر تنکابن: تنکابن، کمربندی تنکابن به رامسر، پایانه تنکابن، تعاونی اعتماد سفر     تلفن: 01154274112

ایران پیما تنکابن: تعاونی 1، تنکابن، کمربندی تنکابن به رامسر، پایانه تنکابن، تعاونی 1 (ایران پیما)     تلفن: 01154271050

ساحل تنکابن: تنکابن، کمربندی تنکابن به رامسر، پایانه تنکابن، تعاونی ساحل    تلفن: 01154274025

آب و هوای تنکابن

این شهر از لحاظ آب و هوایی، تابستان‌های شرجی و زمستان‌های پر باران و نسبتا سردی دارد. دمای این شهر در زمستان به ۲۱ درجه و در تابستان به ۳۲ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و از جمله خوش آب و هواترین شهرهای استان مازندران محسوب می‌شود.

بهترین فصل سفر به تنکابن بهار با طبیعت چشم‌نوازش و نیمه اول پاییز با درختان هزار رنگ و زیبایش است؛ البته اگر بتوانید هوای شرجی تابستان را تحمل کنید این فصل هم آب و هوای نسبتا مساعدی برای سفر دارد، اما به پای بهار و پاییزش نمی‌رسد.

تاریخچه تنکابن

در دوران باستان آماردها نخستین سکنه تنکابن و قومی آریایی و سکایی تبار بودند. براساس گفته تاریخ نگاران قبل از حمله اسکندر در ۳۳۱ سال قبل از میلاد کسی به منطقه تحت سیطره آماردها هجوم نیاورده بود. پس از آنکه اسکندر پارس را غارت و شهرهای زیادی را ویران ساخت داخل ولایت آماردها شد، این قوم که مردمی زحمتکش و دلیر بودند در مقابل لشکر اسکندر مقدونی شجاعانه جنگیدند؛ درجنگ گوگمل (1) تیراندازان چیره‌دست آماردی رشادت بسیاری از خود نشان دادند.

اشکانی و ساسانی

تنکابن در زمان اشکانی و ساسانی بخشی از تپورستان و ناحیه رویان بود. رویان به سرزمینی آباد در غرب مازندران گفته می‌شد که شامل هوسم، تنکابن، الموت، لنگا، طالقان، کلارستاق، کجور، لورا، ارنگه، رودبار قصران و لارقصران بود؛ در دوران اشکانی و ساسانی منطقه تنکابن تحت حاکمیت خاندان گشنسپ از پادشاهان تپورستان قرار داشت. پس از به قدرت رسیدن اشکانیان، فرهاد یکم اشکانی به آمارد‌ها حمله کرد و پس از شکست آنان، قوم آمارد را وادار به کوچ اجباری به بیرون از حاشیه جنوبی دریای مازندران کرد. کوچ گسترده دسته‌های قوم تپور به حاشیه جنوبی دریای مازندران و اسکان آنها در این ناحیه به جای قوم آماردها، منجر به شکل‌گیری سرزمین تپورستان شد. 

پس از اسلام

تا قرن هفتم و هشتم هجری قمری به شرق گیلان و غرب مازندران امروزی دیلمستان یا سرزمین دیلم می‌گفتند؛ اما پس از تسلط مغولان بر ایران به جای استفاده از واژه دیلم از واژه گیلان استفاده و مراکز قدرت از کوه‌های گیلان به سرزمین‌های جلگه‌ای منتقل شد. پس از این در متون تاریخی و جغرافیایی، گیلان به جای دیلم جایگزین شد. اما به‌طور کلی واژه گیلان برای مناطق جلگه‌ای و دیلم برای مناطق کوهستانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در کتاب مازندران در تاریخ، به گونه‌ای دیلمان توصیف شده که تداعی‌کننده منطقه تنکابن امروزی است. "دیلمان میان طبرستان و کوهستان (جبال) و گیلان است. مردمان آن سه گروه هستند، یک گروه بر کران دریا و گروه دیگر در کوهستان‌ها، و گروهی نیز میان آن دو قرار دارند."

کیائیان (2)

از حکمرانی سادات کیائیان بر تنکابن و وقایع آن دوران مطالب فراوانی در منابع آمده ‌است، از جمله اینکه سید رکابزن کیا، بر تنکابن و قسمتی از دیلمستان مانند شیرود و هزار حکمرانی می‌کرد و بسیاری از اهالی مانند او شیعه زیدی بوده‌اند.

دوران معاصر

در دوره مشروطه با قیام محمد ولی خان تنکابنی (ملقب به سپهدار تنکابنی)، تنکابن به یکی از مراکز آزادی‌خواهی تبدیل شد. سال 1310 شمسی آبادی تنکاب، به دستور رضاشاه بر طبق اصول صحیح و نقشه توسعه یافت و بندر شهسوار خوانده شد.

پاورقی

1. نبرد گوگَمِل آخرین جنگ داریوش سوم و اسکندر بود که در سال ۳۳۱ پیش از میلاد بین امپراتوری هخامنشی به فرماندهی داریوش سوم و مقدونیه به فرماندهی اسکندر مقدونی رخ داد. طی این جنگ قوای هخامنشیان در شرق موصل امروزی، شکست سنگینی را متحمل شدند.

2. آل كیا یا کیائیان از سلسله‌های حاکم شیعی در گیلان بودند که نسب آنان به امام سجاد (ع) می‌رسد. آنان با کمک سادات مرعشی و همزمان با حکومت تیمور گورکانی در گیلان با مرکزیت لاهیجان، تشکیل حکومت داده و تا حکومت شاه عباس صفوی به حکمرانی ادامه دادند. کیائیان در آغاز حکومت، زیدی مذهب بودند و بعدها به اثناعشری گرویدند.

پیشینه نام شهرستان تنکابن

نام های پیشین: تنکا، فیض، دیلم خاصه، شهسوار

تنکابن با نام پیشین تّنکا در دوران باستان، شهری بزرگ و دژ مانند بود که در غرب طبرستان و ناحیه رویان قرار داشت. دژ تنکا، محل استقرار حاکمان بود که در حمله‌ای که به شهر صورت گرفت نابود شد. پس از نابودی، شهری پایین‌تر از شهر مخروبه قدیمی ساخته شد که به پایین تنکا یا تنکابن معروف شد؛ به نوشته یاسنت لویی رابینو جغرافی‌‌دان و تاریخ‌نویس بریتانیایی، تنکابن به معنای پایین تنکا است. در دوران زندیان، افشاریان و صفویان این منطقه با نام دِیلَم‌خاصه یا دیلمستان شناخته می‌شد که مرکز آن تنکابن یا فیض بود، نقاط جلگه‌ای و پایین دست رودخانه نیز، شهسوار (به معنای سوار دلیر و ماهر در سواری اسب) نام گرفت. در دوران پهلوی شهر جدید التأسیس شهسوار مرکز منطقه تنکابن شد و پس از انقلاب اسلامی نیز نام شهسوار دوباره به تنکابن تغییر یافت.

علت‌های دیگر برای نامگذاری

در مورد علت نامگذاری تنکابن دو دلیل دیگر نیز مطرح است. در زبان مازندرانی «تنک» به معنی اندک و کم و پسوند بُن به معنی پایین است. تنکابن یا تنک آب بن به معنی جایی است که جلگه ساحلی دریای کاسپین تنک (کم) می‌شود. دلیل دیگری که برای این نامگذاری بیان می‌کنند این است که به علت تابستان‌های شرجی و طاقت فرسا، زمستان تقریباً سرد منطقه و شرایط کشاورزی در این آب و هوا، از واژه «تن کاه» به معنی کاهنده جسم و تن استفاده می‌شده که تن کاه بن به شکل تنکابن در آمده‌ است.

سخن آخر

امروز به تنکابن رفتیم، شهری که تاریخچه آن به دوران کهن باز می‌گردد و علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، جاذبه‌های تاریخی را نیز در خود جای داده است.

از تجربه‌های سفر خود به این شهر برایمان بگویید؛ از جاذبه‌هایی که از آن‌ها دیدن کرده‌اید.

جذابیت‌های این شهر برای شما چه بوده است؟