هرم چیچن ایتزا | سازه افسانه ای مایاها

چندی پیش با لیست عجایب هفتگانه جدید جهان آشنا شدیم که از آن میان مفصل به معرفی مکان هایی چون: هرم بزرگ جیزه، دیوار چین، مجسمه مسیح منجی و آمفی تئاتر کولوسئوم پرداختیم. حال می رویم سراغ یکی دیگر از عجایب هفتگانه جهان، هرم کوکولکان که به نام هرم چیچن ایتزا هم شناخته می شود.

چیچن ایتزا خود شهری باستانی و کهن است که به دست قوم مایا ساخته شده و قدمتش به 900 سال پیش از میلاد مسیح بر می گردد. هرم چیچن ایتزا، هرم مرکزی این شهر محسوب می شد که ساختاری پلکانی دارد و بر روی هرمی با همان قدمت خود شهر ساخته شده. این هرم آمیزه ای از نبوغ نجومی، ریاضی و معماری مایاهاست و دقتی که در ساخت آن صرف شده و کابرد هوشمندانه این هرم، باعث شده تا در لیست عجایب هفتگانه جدید جهان بدرخشد. 

همچنین از دیگر نکات قابل توجه هرم کوکولکان آن است که در زمان خود یکی از بلندترین بناهای شهر و منطقه محسوب می شود. 

اما هرم چیچن ایتزا دقیقا برای چه و چگونه ساخته شد؟ داستان ها و افسانه های این سازه عجیب و مشهور را می دانید؟

همراه کارناوال به مکزیک و شهر کهن چیچن ایتزا بیایید و از راز ها و افسانه های هرم سر در آورید.  

چرا هرم چیچن ایتزا؟

---

_ این هرم نشان باشکوهی از خرد و دانش امپراتوری کهن مایاهاست.

_ هرم چیچن ایتزا دومین مکان پربازدید در میان آثار باستانی دنیاست و سالانه حدود 1.2 میلیون بازدیدکننده دارد. 

_ معماری و جزئیات هرم چیچن ایتزا بسیار قابل توجه است. 

_ از عجایب هفتگانه جهان به حساب می آید.

درباره شهر چیچن ایتزا و قوم مایا بیش تر بدانید

چیچن ایتزا مجموعه ای باستانی و با شهرت جهانی است که به دست قوم مایاها در 600 سال پیش از میلاد مسیح ساخته شده است. در واقع این شهر بزرگ ترین شهریست که این تمدن بنا کرده و اتفاقا یکی از اعجاب انگیز ترین ها در نوع خود محسوب می شود. چیچن ایتزا یکی از شهرهایی ست که تنوع قومیت در آن به وضوح دیده می شود و این از آن رو به اثبات رسیده که طیف متنوعی از معماری سازه ها را در این شهر باستانی می بینیم. همچنین جالب است بدانید که چیچن ایتزا بیش از آن که مکانی مذهبی و تشریفاتی بوده باشد، یک مرکز شهری پیشرفته و مدرن و قطب تجارت در آن منطقه محسوب می شده است. 

در شهر وسیع چیچن ایتزا، سازه های مختلفی به چشم می خورد که یکی از مهم ترین آن ها، هرم چیچن ایتزا یا کوکولکان است. از دیگر بناها می توان به معبد جنگجویان، محوطه بازی اشاره کرد. اکثر بناهای این شهر از سنگ ساخته شده و جالب است بدانید که جنس لایه درونی برخی از هرم های این منطقه کهن، از میکا بوده است. میکا سنگی است که در 2000 مایلی شهر چیچن وجود دارد و این در حالیست که مردمان آن زمان وسیله حمل و نقل چرخ داری نداشته اند! 

شهر چیچن ایتزا در بین سال های ۹۰۰ تا ۱۳۰۰ میلادی خالی از سکنه شد که دلیل به درستی مشخص نیست. این شهر در سال 1842 و توسط وکیلی نیویورکی کشف شد. پس از کشف او، باستان شناسان آماتور و غیر حرفه ای بسیاری به این منطقه هجوم آوردند و به برخی از مکان های باستانی صدمه زدند. در نهایت این شهر از سال 1988 میلادی در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. 

و اما قوم مایا که بودند؟

مایا به گروه عظیمی از سرخ پوستان که در آمریکا میانه زندگی می کردند، گفته می شود، به طوری که زیرمجموعه این تمدن قبیله هایی با خصوصیات، فرهنگ، سنت ها و ویژگی های تاریخی مخصوص به خود اند. این تمدن در جنوب مکزیک، گواتمالا، بلیز، ال سالوادور و هندوراس پراکنده بوده است. جمعیت این قوم پیش از ورود کریستف کلمب به آمریکا 8 میلیون تخمین زده می شود و قدمت آن ها به هزاران سال پیش بر می گردد. قسمت بسیار جالب توجه این تمدن، وجود هیروگلیف های مایایی است که تنها سیستم نوشتاری مربوط به دوره آمریکای پیشاکلمبی بوده که به طور کامل توسعه یافته است. همچنین قوم مایا به سبب توانایی ها و دانش های هنری، معماری، ریاضی و ستاره شناسی خود بسیار شناخته شده اند. 

در آینده ای نزدیک در کارناوال به طور مفصل به قوم مایاها و شهر باستانی چیچن ایتزا خواهیم پرداخت. 

هرم چیچن ایتزا یا هرم کوکولکان | Chichen Itza Pyramid 

همان طور که از نامش بر می آید، هرم چیچن ایتزا نیز در شهر چیچن ایتزا قرار دارد و در واقع بخشی از بقایای این شهر کهن می باشد. نام اصلی هرم، کوکولکان است و جزء عجایب هفتگانه ی جدید جهان است که البته نام باستانی آن «El Castillo» یا «قلعه» است. قبلا در محل کنونی این هرم، معبدی باستانی به قدمت 800 تا 900 سال پیش از میلاد وجود داشته که بعدها در طی سال های 750 تا 1200 سازه ای جدیدتر که همان هرم کوکولکان است بر روی آن ساخته شد. 

هرم کوکولکان ساختمانی هرمی با قاعده ای مربعی شکل است که بر روی آن و در چهار طرف، ساختاری پلکانی را می توان دید. این هرم برای اهداف نجومی و تشخیص اعتدال بهاری ( 1 فروردین و 20 مارچ ) و پاییزی ( 1 مهر و 22 سپتامبر ) ساخته شده است. اعتدالین زمانی هستند که خورشید در بیش ترین ارتفاع به نسبت استوای سماوی قرار می گیرد و برابر با اولین روز بهار و پاییز می باشد. نحوه مشخص کردن این اعتدال ها به کمک نور آفتاب است، به گونه ای که در ساعت 3 بعدازظهر، نور خورشید کاملا نرده های غربی پلکان اصلی هرم را می پوشاند. هر وجه هرم کوکولکان به گونه ای ساخته شده که با تغییر زاویه آفتاب، نمایشگر سایه هایی متفاوت بوده و با آن می توان روز دقیق اعتدال را مشخص کرد.

هرم معروف چیچن ایتزا در شبه جزیره یاکوتان و 120 کیلومتری شهر مریدا مکزیک قرار دارد و نه تنها یکی از عجایب هفتگانه جدید جهان می باشد، بلکه نامش در لیست میراث جهانی یونسکو نیز وجود دارد. 

افسانه و واقعیت هرم کوکولکان

خدایگان ملت مایاها، کوکولکان یا کوتزالکوت ( Quetzalcoatl ) موجودی شبیه مار و پوشیده از پر بوده است. بنا بر افسانه های این قوم، سالی دو بار زمانی که روز ها و شب ها با هم در اعتدال قرار دارند، خدایگان کوکولکان به زمین و هرم هم نام خودش می آید تا به بندگان خویش فرصت راز و نیاز بدهد و به آن ها خوش بختی، عاقبت نیکو برای برداشت کامل محصول و سلامت را اهدا کند. پس از این مراسم او به درون آب مقدس باز می گردد و با شنا درون آن راه خود را به سوی دنیای مردگان ادامه می دهد. 

همه افسانه ها به کنار، معماری فوق العاده دقیق و فریبنده سازه به همراه چرخش طبیعی زمین، تصویری وهم انگیز و خارق العاده از موجودی غول پیکر، مار شکل و پردار می آفریند که در حال خزیدن به سوی پایین است. سالی دوبار و در طول 5 ساعت، بازی نور و سایه و تغییر زاویه نور آفتاب در طی روز، 7 مثلث متساوی الساقین را بر روی دیواره پلکان ایجاد می کند که به مرور زمان به سوی پایین حرکت می کند و در نهایت به سر مار در پایین هرم می رسد. در واقع این سایه ها به تدریج، حرکت و خزش آرام ماری رو به پایین را تداعی می کنند. طول این سایه مار شکل 34 متر است و در آخر و پیش از ناپدید شدن، به مدت 45 دقیقه به صورت کامل در جای خود باقی می ماند.

هرم کوکولکان بزرگ ترین هرم شهر چیچن است که طول اضلاع قاعده مربعی شکل آن 55.3 متر است. همچنین این هرم با ارتفاع 24 متری خود از دیگر بناهای این شهر بلندتر است. معبدی که بر بالای این هرم قرار دارد، به تنهایی 6 متر ارتفاع دارد. 

زمانی که بخواهید دقت و جزئیات معماری هرم کوکولکان را در نظر بگیرید، افسون فرهنگ آمریکای مرکزی و دانش بسیارشان در زمینه ریاضی و نجوم را درخواهید یافت. به طور مثال تعداد پله های هرم چیچن را در نظر می گیریم. هر یک از چهار وجه این هرم در 9 سطح، 91 پله دارند که در کل بر روی این بنا 364 پله خواهید دید و اگر معبد هرم را هم یک پله در نظر بگیریم، در مجموع 365 پله در این سازه خارق العاده وجود دارد. این بدان معناست که هر پله نمایان گر یک روز از تقویم سالانه می باشد. علاوه بر این طبقات نهگانه هرم توسط یک پلکان به دو بخش تقسیم شده اند که نشان دهنده هجده ماه تقویم سالانه مایاهاست. در واقع می توان گفت هرم کوکولکان تقویم مصور و باشکوه قوم مایاها می باشد. این باور وجود دارد که جهت گیری اندک این هرم به سمت شمال شرقی، به سبب ایجاد پدیده ای که به نام نزول کوکولکان شناخته می شود، درست شده است.

محققی مکزیکی به نام لوئیس ال آروچی، با اشاره به قسمت مار مانند هرم، آن را سرازیری نمادین کوکولکان می نامند و معتقد است که به آیین های و سنت های کشاورزی مایاها مرتبط است، چرا که مار در جهان باستان نماد نعمت و روزی بوده است.

درون هرم کوکولکان

لاندا، اسقفی اسپانیایی بود که در قرن شانزدهم میلادی زندگی می کرد و در کتاب ها و نوشته های خود، اطلاعات بسیاری درباره شرایط قاره آمریکا، تمدن مایا و آزتک به دست می دهد. در سال 1566، فریار دیگو د لاندا ( Friar Diego de Landa ) در نسخه خطی یوکاتان و در زمان تسخیر اسپانیایی آمریکا، هرم کوکولکان را توصیف کرده است. نزدیک به سه سال بعد، جان للوید استفان ( John Lloyd Stephens )، مکتشف، نویسنده و سیاست مدار آمریکایی قرن نوزدهم است که معماری این هرم را با جزئیات بیش تری در سفرنامه خود به یوکاتان توصیف کرده است. این کتاب در سال 1843 به چاپ رسید. در آن زمان منطقه باستانی چیچن ایتزا در مالکیت ژوان سوسا قرار داشت.   

در سال 1924، موسسه تحقیقاتی کارنیج در شهر واشنگتن دی سی از دولت مکزیک برای انجام حفاری هایی درون شهر باستانی چیچن ایتزا و اطراف آن درخواست داد و در نهایت در سال 1927 با همکاری دستیاران مکزیکی این اتفاق صورت گرفت. در آپریل 1931 باستان شناسان در جست و جوی دلایلی بودند تا اثبات کنند هرم کوکولکان بر خلاف تصور عمومی، بر روی معبدی کهن ساخته شده و به همین جهت حفاری ها و کاوش های جدید را آغاز کردند. در ژوئن سال 1932 بود که باستان شناسان در کنار بقایای انسانی به جعبه ای از ظروفی با سنگ های مرجان، فیروزه و ابسیدین برخوردند که امروزه در موزه ملی انسان شناسی در شهر مکزیکو سیتی قرار دارد.

در نهایت و پس از تلاش های گسترده، کاوشگران، مجسمه چاک مول ( Chac Mool ) را درون هرم کوکولکان یافتند. قسمت بسیار جالب توجه این مجسمه مزین شدن چشم ها، دندان ها و ناخن ها به صدف مروارید است. اتاقی که مجسمه در آن کشف شده بود، به تالار شمالی یا تالار پیشکش معروف بود.

کشفیات درون هرم چیچن ایتزا

بیش از یک سال از آغاز حفاری های درون این هرم می گذشت که اتاق دیگری با فاصله یک متری از اتاق اول کشف شد. این اتاق به نام اتاق قربانی شهرت گرفت چرا که باستان شناسان در دیوار پشت این اتاق دو ردیف موازی از استخوان های انسانی  کشف کردند.

از آن جا که تنها منبع دائمی آب شهر چیچن یک مجموعه چاه زیرزمینی بود، این چاه ها اهمیتی حیاتی برای مردمان داشت و این قوم اعتقاد داشت که خدای باران در اعماق این مکان زندگی می کند. بر اساس شواهد و قرائن تاریخی، مایاها بانوان جوان را به زور به این اتاق وسیع می بردند و به خدای باران تقدیم می کردند.  از همین روی بود که اتاق دوم به نام اتاق قربانی شناخته شد. بعدها کاوشگران در همین مکان یک قنات با عمق 20 تا 35 متر یافتند. آن ها اعتقاد داشتند که آب تأمین کننده این حفره زیرزمینی، از شمال تا جنوب ادامه داشته است.

علاوه بر استخوان ها، تعدای جواهر و زیور آلات نیز همراه آن ها کشف شده بود. همچنین در این اتاق یک مجسمه جگوار قرمز پیدا شد که به خاتم کاری هایی از یشم آراسته شده بود. جگوار یا پلنگ خالدار، بزرگ ترین جانور در تیره گربه سانان در آمریکاست. چشم های مجسمه جگوار را با خطوطی از یشم و دندان ها و نیش های حیوان را با چخماق سفید نقاشی کرده بودند. در پشت مجسمه جگوار یک دیسک فیروزه ای یافت شد که احتمالا از آن به عنوان عود سوز استفاده می کردند. 

هر دو این مجسمه ها در بخش شمالی و شمال غربی درون هرم کوکولکان پیدا شدند. پس از تمام این کشفیات، باستان شناسان به این نتیجه رسیدند که یک هرم درونی مشابه هرم بیرونی وجود داشته با این تفاوت که عرض 33 متر، طول 17 متر و 9 پلکان داشته و ارتفاعش تا پایین معبد هرم بیرونی می رسیده است. محققان معتقدند قدمت این هرم و سازه درونی متعلق به قرن 11 میلادیست. !!! پس از آن که کار اکتشاف به پایان رسید، یک راهرو در قسمت پلکان شمال شرقی هرم برای دسترسی گردشگران به درون هرم کوکولکان ایجاد شد. 

دانستنی های جالب هرم چیچن ایتزا

1- جالب است بدانید که برای پیش بینی جنجالی اتمام دنیا در سال 2012، از همین تقویم استفاده شده بود. 

2- دانش نجومی قوم مایاها به قدری بود که حتی می توانستند خورشیدگرفتگی را پیش بینی کنند و امروزه یک رصدخانه فوق العاده پیشرفته در این مکان می توان دید.

3- دانشمندان یک لایه ضخیم آهکی به قطر 4 متر یافتند که در واقع جایی است که هرم بر روی آن قرار گرفته است. کشف این لایه به کمک فناوری های جدید و با استفاده از الکترودهایی که در سازه کار گذاشته بودند، انجام شد. 

4- هرم کوکولکان بزرگ ترین و آخرین بنایی است که مایاها پیش از منقرض شدن آن را ساخته اند. 

5- امروزه هرم کوکولکان یکی از پربازدیدترین و شناخته شده ترین سازه های پیشاکلمبی در روزگار امروزه مکزیک است. 

6- تا پیش از سال 2006، امکان بالا رفتن از پله های هرم و بازدید از بخش های داخلی هرم وجود داشت. اما پس از آن که خانمی از بالای هرم به پایین سقوط کرد و جان خود را از دست داد، دسترسی عموم به این بخش ها ممنوع شد.

7- از آن جا که تنها سالی دوبار می توانید سایه های خدایگان کوکولکان و موجود پردار را ببینید، این پدیده هر شب و به صورت مصنوعی در طی نمایشی از نور و صدا بازسازی می شود که زمستان ها در ساعت 7 شب و تابستان ها در ساعت 8 شب اجرا دارد. 

بهترین فصل سفر

عمدتا آب و هوای منطقه چیچن ایتزا گرمسیری است و به طور متوسط در حدود 34 درجه سانتیگراد است. بنابراین بهترین زمان بازدید از هرم چیچن ایتزا زمان اعتدالین بهاری و پاییزی ست که می شود اول ماه های فروردین و مهر. آب و هوا خنک تر است و علاوه بر آن می توانید سایه خدای مایاها، مار پردار را ببینید. اما اگر به دنبال بازدید در زمانی خلوت و به دور از سر و صدا هستید، بدانید در این مواقع با حجم بالایی از دیگر گردشگران رو به رو خواهید شد. 

دسترسی به هرم چیچن ایتزا

از شهر کنکون مکزیک به راحتی می توانید خود را با استفاده از اتوبوس های گردشگری به هرم کوکولکان برسانید و یا می توانید در جاده 180 غربی برانید. 

حتما پیش از حرکت اطلاعات دقیق تر را از هتل و محل اقامت خود دریافت کنید، چرا که در جاده های کشور مکزیک در طی زمان تغییرات بسیاری ایجاد می شود و اط این تغییرات اطلاع رسانی ضعیفی وجود دارد. 

برای آن که از شهر مریدا به هرم چیچن ایتزا برسید، 74 مایل در سمت شرقی بزرگراه 180 برانید. 

هزینه بازدید: 

بزرگسالان خارجی: 224 پزو

بزرگسالان مکزیکی: 150 پزو

کودکان زیر 13 سال: رایگان 

کهنسالان با کارت INAPAM: رایگان

  توجه داشته باشید که هزینه ورودی را در دو مرحله پرداخت می کنید و برای ورود به هر دو بلیت احتیاج دارید. همچنین برای گذاشتن وسایل و کیف های خود می توانید از کمدهای قفل دار در قسمت ورودی استفاده کنید. استفاده از این کمدها رایگان است و در طی ساعات بازدید امکان پذیر است. 

ساعات بازدید: 8 تا 16:30

آدرس: مکزیک، یوکاتان، تینوم 

Address: Tinum, Yucatan, Mexico

موقعیت هرم چیچن ایتزا بر روی نقشه:

توصیه های کارناوال

اقامت در منطقه چیچن ایتزا این امکان را به شما می دهد که بتوانید صبح زود، به دور از شلوغی و هوای گرم به بازدید از هرم چیچن ایتزا و دیگر بخش های این شهر باستانی بپردزاید.

بازدید از رقص نور شبانه در این محل را از دست ندهید.

می توانید در زیر ویدیویی از هرم کوکولکان یا هرم چیچن ایتزا ببینید:

در پایان هرم چیچن ایتزا را مجازی سیاحت کنید

سخن آخر

بازدید از یکی از  شگفتی های هتفگانه چگونه بود؟

نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید و بگویید این بار کارناوال راهی کدام محل شود؟