بهترین غذاهای محلی جمهوری آذربایجان

یکی از بخش های جذاب سفر به یک شهر و یا کشوری جدید، امتحان خوشمزه های متنوع و مختلف آن جاست. این که در میان خوراکی های رنگارنگش سرک بکشی و خودت را میهمان وعده هایی جذاب کنی، اتفاقی است که در طول سال شاید تنها چند بار نصیبت شود. جالب است بدانید که بسیاری از گردشگران تنها به این دلیل به کشور و یا شهری جدید می روند تا غذاهای محلی اش را در طعم اصیل خودش بچشند و مزه واقعی اش را احساس کنند. 

آذربایجان کشوری باستانی است که به سبب طبیعت چشمنواز، مردمان خونگرم و دوست داشتنی، فرهنگی مشابه و البته فاصله بسیار کمشان با ایران، بسیار مورد توجه گردشگران می باشد. در این میان نباید غذاهای خوشمزه و متنوع آذربایجان را از قلم انداخت. شاید بتوان گفت یکی از خوشمزه ترین غذاهای منطقه قفقاز را در این کشور خواهید دید که از ترتیب سرو متفاوتش غافل گیر می شوید و از طعم های منحصر به فردش لذت می برید.

آشنایی با فرهنگ غذایی آذربایجان

 شاید ندانید اما فاصله نزدیک کشور آذربایجان با کشور عزیز ما تنها در مرزهای جغرافیایی محدود نمی شود و وقتی خوب به مردم و فرهنگ غذایی شان نگاه کنیم، با نام های آشنا و طعم های مشابهی رو به رو می شویم و چندان احساس غربت به ما دست نمی دهد. فرهنگ غذایی مردم آذربایجان به فرهنگ غذایی آذری های ایران شباهت بسیاری دارد و در کل در موارد زیادی با فرهنگ غذایی ایران و ترکیه همخوانی دارد. به گونه ای که بسیاری از غذاهای بومی آذربایجان را قبلا خورده ایم و یا با شکل و شمایلش آشنایی داریم. 

خوب است بدانید که از میان 11 اقلیم شناخته شده در جهان، 9 اقلیم آن را در کشور آذربایجان شاهد خواهید بود. تنوع آب و هوایی در یک سرزمین به معنای تنوع مواد و محصولات غذایی است و در نتیجه این موضوع خود باعث غنای فرهنگ غذایی آن جا می شود. بنابراین عجیب نیست وقتی که نگاهی به لیست غذاهای این کشور می اندازید، با تنوعی دوست داشتنی و جالب توجه رو به رو شوید. 

برای مردمان آذربایجان، غذا عنصر مهمی در زندگی روزمره محسوب می شود و عمیقا در تاریخ، سنت ها و ارزش های این سرزمین ریشه دارد. اغلب غذاهای این کشور همسایه، به سبب سبزیجات تازه و فصلی اش شهرت دارد. سبزی های معطری مانند نعنا، شوید، گشنیز، ریحان، جعفری، ترخون، تره فرنگی، پیازچه، آویشن، مرزنگوش، پیاز سبز و تره آبی در آشپزی آذری بسیار محبوب اند و اغلب به همراه غذای اصلی سرو می شوند. از طرفی دیگر کشور آذربایجان در کنار دریای مازندران قرار گرفته و بنابراین رد پای ماهی های مختلف را در غذاهای بومی آذربایجان می بینیم. ماهی هایی چون خاویار سیاه، سالمون خزری، قزل آلا، ساردین، کفال راه راه و ... از آن جمله اند. 

همانند غذاهای ایرانی، پلو در آذربایجان هم نقش پر رنگ و مداومی دارد که با سبزیجات مختلف و یا با زعفران سرو می شوند. جالب است بدانید که پلوهای آذری به بیش از 40 نوع می رسند و با انواعی از خورشت ها و کباب ها مورد استفاده قرار می گیرند. یکی دیگر از انواع غذاهای پرکاربرد و مرسوم آذربایجان، کباب ها و شیشلیک های آن است. آذری ها انواع گوشت های بره، گوساله، مرغ، اردک، ماهی و حتی خاویار را به سیخ کشیده و کباب هایی لذیذ تهیه می کنند. 

چاشنی های مرسوم و پرکاربرد در غذاهای آذری، نمک، فلفل سیاه، سماق و زعفران هستند. از دیگر چیزهایی که در طبخ غذاهای آذری مورد استفاده قرار می گیرند، می توان به میوه های خشک و گردو اشاره کرد. 

از بخش های جالبِ سرو یک وعده غذای آذری این است که اغلب 4 تا 5 ساعت طول می کشد و ابتدا با نوشیدن چایی آغاز می شود. 

 در غذاهای آذری انواعی از سوپ ها، غذاهای سبک، دسرها، پلوها و غذاهای گوشتی وجود دارند که در ادامه با ده تا از بهترین غذاهای اصیل و گوشتی آذربایجان آشنا خواهید شد.

1- دلمه | Dolma

دلمه این، غذای خوشمزه و نام آشنا که ما ایرانی ها با آن خاطرات خوش بسیاری داریم و با بویش به سرعت غرق در رویا و خانه مادربزرگ می شویم، تنها مختص به ما نیست و در کشورهای منطقه قفقاز همچون آذربایجان نیز به چشم می خورد. 

در آذربایجان انواع مختلفی از دلمه ها وجود دارد که تعدادشان به 20 تا 30 نوع می رسد. برخی از دلمه های آذری ها با سبزیجات و برخی دیگر با گوشت طبخ می شوند و البته شباهت بسیاری به دلمه های ایرانی دارند. 

از جمله سبزیجاتی که از آن ها برای درست کردن دلمه های آذری استفاده می کنند می توان به گوجه فرنگی، فلفل و بادمجان اشاره کرد. البته دلمه برگ مو نیز طرفداران خاص خودش را دارد. برای پر کردن دلمه ها از ترکیب برنج و گوشت قیمه شده و طعم دار شده با نعنا، رازیانه و دیگر سبزیجات بومی استفاده می شود. 

گاهی دلمه ها را در ظروف سفالین می پزند، چرا که طعمی ویژه به غذا می بخشد. 

2- دوشبارا | Dushbara

دوشبارا یکی از غذاهای سنتی و محبوب آذربایجان است که شکل و شمایلی مشابه پیراشکی دارد با این تفاوت که بسیار کوچک اند.

برای پخت دوشبارا، ابتدا گوشت گوساله را ریز کرده و به همراه پیاز، سبزیجات معطر، گوجه فرنگی، نمک و فلفل سیاه تفت می دهند. سپس مواد آماده شده را در داخل لقمه های خمیری قرار می دهند. پس از آماده شدن لقمه ها، آن ها را درون آبِ گوشت از پیش آماده شده گذاشته و می گذراند تا کمی بپزد.

پس از 10 دقیقه دوشبارا، این لقمه های گوشت را به همراه آب گوشت همراهش سرو می کنند. 

3- لاوانگی | Lavangi

لاوانگی نوعی خورشت آذری است که با مرغ یا ماهی شکم پر تهیه می شود. بسته به سلیقه، مرغ یا ماهی را با موادی مانند پیاز، گردو، کشمش، آلو بخارا و گوجه سبز پر می کنند. 

خورشت لاوانگی بومی بخش های جنوبی آذربایجان بوده که البته امروزه کاملا در شهر باکو، پیتخت اذربایجان نیز رایج است.

4- لوله کباب | Lyula-kabab

لوله کباب نوعی کباب لذیذ و پرطرفدار است که به کباب کوبیده ما شباهت بسیاری دارد و ماده اولیه کباب را با ترکیبی از گوشت بره، سبزیجات معطر و ادویه تهیه می کنند. سپس آن را به سیخ کشیده و بر روی ذغال کباب می کنند.

آذری ها اغلب لوله کباب را در لای نان لواش می پیچند و با پیاز و سبزی سرو می کنند. 

5- قطاب | Qutab

اشتباه نکنید! با یک نوع شیرینی رو به رو نیستید! قطاب هم یک جور غذای اصلی است که به پیراشکی شباهت زیادی دارد. خمیر قطاب آذربایجان را با استفاده از آرد، آب، تخم مرغ و نمک تهیه می کنند و سپس شکلی هلالی به آن می دهند.

قطاب را با ترکیبی از گوشت های مختلف، اسفناج، پنیر و کدو پر کرده و در ادامه با بستن اطراف آن، دو طرف قطاب ها را سرخ می کنند. 

می توانید این غذای خوشمزه را در رستوران های باکو گیر بیاورید و آن را با دوغ، سبزیجات و سماق میل کنید.

6- سبزی قورمه | Sabzi Qovurma

این بار نه تنها با اسمی آشنا، بلکه شکل و طعمی دوست داشتنی طرفید! همان طور که نامش نشان می دهد سبزی قورمه، بسیار به قورمه سبزی ما ایرانی ها شباهت دارد. جالب آن که کلمه سبزی نیز از زبان پارسی گرفته شده است.

مردمان آذربایجان برای طبخ سبزی قورمه، از گوشت و سبزیجات معطر و همچنین روشی مشابه ما استفاده می کنند. شاید بتوان گفت از جمله فرق های این دو غذا، اندازه سبزی های سبزی قورمه است. آذری ها بر خلاف ما ایرانی ها، سبزی را چندان ریز نکرده و برای طعم دار کردن سبزی قورمه از گوجه سبز استفاده می کنند. 

خوب است بدانید که سبزی قورمه نیز نوعی خورشت محسوب می شود که به همراه پلو سرو می شود.

7- بالیق | Balig 

بالیق، از آن دست غذاهایی است که در سفرتان به کشور آذربایجان نباید از دستش بدهید. جالب است بدانید که بالیق در زبان ترکی و در لغت به هر نوع ماهی گفته می شود، اما در آذربایجان به طور خاص به یکی از غذاهای مورد علاقه مردم اشاره دارد. در قدیم این غذا را با ماهی خاویار تهیه می کردند، اما به طور کلی امروزه با دیگر ماهی ها نیز طبخ می شود.

بالیق نوعی ماهی کبابی است که با سسی ترش طعم دار شده و بر روی منقل تهیه می شود. 

8- کوفته آرزومان | Arzuman kyufta

کوفته آرزومان، کوفته ای ترکی است که امروزه برای طبخش دو نوع دستور پخت وجود دارد. دستور پخت سنتی کوفته پر دردسر تر، مشکل تر و البته لذیذ تر بوده و دستور پخت جدید آن، ساده تر است و در زمان کم تری حاضر می شود.

در کل کوفته آرزومان ترکیبی خوشمزه ازگوشت تازه بره، تخم مرغ و کره می باشد که در نهایت گلوله های کوفته را درون آب گوشت می پزند.

 پس از پخته شدن کوفته آرزومان، معمولا آن را با نان و سبزی میل می کنند.

9- تکه کباب | Tika kabab

یکی دیگر از کباب های خوشمزه و پرطرفدار آذربایجان، تکه کباب است. جالب است بدانید که در تمام رستوران های آذربایجان سه غذا را به صورت ثابت خواهید دید. آن سه غذای افسانه ای، کباب لیولا، بلیگ و البته تکه کباب می باشد.

برای تهیه تکه کباب ابتدا قطعاتی از گوشت بره را در سسی از پیاز، سرکه و رب انار می خواباناند و پس از آن که ساعاتی گذشت، تکه های گوشت را به سیخ کشیده و بر روی منقل کباب می کنند. 

10- خاویار شیش کباب | Sturgeon Shish Kebab

یکی از غذاهای دوست داشتنی و خوشمزه ای که با ماهی خاویار در آذربایجان تهیه می شود، خاویار شیش کباب است. برای تهیه این غذا، ابتدا ماهی خاویار را آماده و تکه تکه کرده و سپس با نمک، فلفل و سسی ترش آن را می پوشانند. حالا وقت کباب کردن است!

تکه های خاویار را سیخ کرده و بر روی منقل کبابی می کنند.

معمولا خاویار شیش کباب را با گوجه فرنگی تازه و پیاز می خورند.

سخن آخر

همان طور که گفتیم این ها تنها لیستی از بهترین غذاهای گوشتی آذربایجان بودند که به عنوان وعده اصلی سرو می شوند. 

شما در سفرتان به آذربایجان این غذاها را چشیده اید؟

کدام غذا را بیش از باقی دوست داشتید؟

نظرات و خاطرات خود را با ما در میان بگذراید و بگویید این بار به سراغ خوشمزه های کدام دیار برویم؟