آیین باستانی جشن سده | ضیافت نور و آتش

یکی از معروف‌ترین جشن‌هایی که در بهمن ماه هر سال در شهرهای مختلف ایران برگزار می‌شود جشن سده است. آیین باستانی جشن سده در میان جامعه زرتشتی اهمیت خاصی دارد؛ جشنی که در آن نور و شعف و شادمانی موج می‌زند و مردم را از شهرها و مناطق مختلف به سمت خود می‌کشاند. همراه ما باشید تا با زمان برگزاری و آداب و رسوم جشن سده و تاریخچه این جشن جذاب بیشتر آشنا شوید.

چرا آیین باستانی جشن سده؟

• از جشن‌های با حدود 400 سال قدمت است که تاریخ و باورهای ایران باستان را بازگو می‌کند.
• سده جشنی است که همه در آن دست‌به‌دست هم می‌دهند تا مراسم انجام گیرد از این جهت نماد همکاری و همبستگی مردم نیز محسوب می‌شود.
• این جشن فرصتی برای آشنایی با دین زرتشتی است؛ در این جشن با آداب‌ورسوم زرتشتیان بیشتر آشنا می‌شویم.
• سده جشن نور و آتش و زندگی است که در برخی از نقاط ایران بسیار باشکوه برگزار می‌شود و در نوع خود بسیار دیدنی است.

آیین باستانی جشن سَده | ضیافت نور و آتش

در ایران باستان جشن‌ها و مراسم‌های متنوعی برگزار می‌شد که هر یک ریشه و فلسفه‌ مختص به خود را داشتند و دارای جایگاهی عمیق در فرهنگ ما بودند. یکی از این جشن‌ها، جشن سده است که در متون کهن از آن به عنوان جشنی ملی نیز یاد می‌کنند. این جشن در میان زرتشتیان از جایگاه خاصی برخوردار است و امروزه نه تنها پیروان زرتشت بلکه پیروان دیگر ادیان آن را بزرگ و ارزشمند می‌شمارند. با نزدیک شدن به دهم بهمن، زرتشتیان به تکاپو می‌افتند تا برای یکی از مهم‌ترین جشن‌های آیینی خود آماده شوند. علاوه بر نور، آتش، شعف و شادمانی، همدلی و همبستگی در برپایی این جشن است که آن را زیباتر می‌کند. 

زرتشتیان با برگزاری این جشن به مقابله با سرمای زمستان و تاریکی شب می‌روند و با گرما و نور آتش آن را شکست می‌دهند. این جشن نمادی برای نشان دادن اهمیت نور، آتش و انرژی است و شاید برایتان جالب باشد که بدانید جشن سده صرفا جنبه دینی ندارد و در تمام منابع تاریخی از آن به عنوان جشنی کهن و ملی یاد شده است. سده را به پیدایش آتش نیز نسبت می‌دهند که بر این اساس هوشنگ پادشاه پیشدادی، در دامنه کوه ماری را می‌بیند و به طرف مار سنگی را پرتاب می‌کند؛ سنگ به سنگی دیگر برخورد می‌کند و آتش پدیدار می‌شود.

جشن سده در صدمین روز از آغاز زمستان (از اول آبان تا 10 بهمن) برگزار می‌گردد، همچنین از آغاز این جشن تا نوروز 50 روز و 50 شب در پیش است. در گذشته بر این باور بودند که اوج و شدت سرما سپری شده و با افروختن آتش و برپایی جشن این روز را می‌گذراندند. این جشن به نوعی نشان‌دهنده پایان زمستان و آغاز بهار نیز است، در نگاره‌های تخت‌جمشید حکاکی از یک شیر در حال شکار از گاو به چشم می‌خورد که در اینجا شیر نماد بهار و گاو نماد زمستان است؛ این تصویر نشان می‌دهد که بهار و آمدن آن روشنی‌بخش زندگی مردمان بوده و به هر بهانه‌ای آمدن این فصل را جشن می‌گرفتند.

روز برگزاری جشن سده

در تقویم کهن ایرانی علاوه بر ماه‌ها، هر روزی نیز نام مختص به خود را داشت. بر اساس این تقویم دهم بهمن ماه برابر با آبان روز از بهمن ماه است که جشن سده هر سال در آن روز برگزار می‌شود.

سده یعنی چه؟

جشن سده یادگاری به‌جامانده از دوران ساسانی است و همانند جشن‌های تیرگان و مهرگان، در زبان پهلوی آن را با نام‌های همچون «ستک» (satak) يا «سدهگ» (sakhag) می‌شناختند. به مرور زمان اعراب این واژه را به صورت «سدق» و «سذق» تغییر دادند تا در نهایت به سده معروف شد. در فرهنگ‌های پارسی سده را آتشی با شعله‌های بلند معنا کرده‌اند که این تنها یک معنای مجازی و فرعی برای این جشن است و به دلیل آتش‌افروزی بزرگ این معنا را برای آن به‌ کار برده‌اند.

برای دیدن مراسم جشن سده به کجا برویم؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد این جشن در میان اقلیت زرتشتیان برگزار می‌شود از این‌رو هر جا که پیروان این دین باشند جشن سده نیز برقرار است. علاوه بر زرتشتیان مابقی ادیان و مسلمانان نیز برای دیدن این آیین کهن در مراسم شرکت می‌کنند. در استان‌های کرمان، فارس، تهران، گیلان، خوزستان، اهواز، شیراز، اصفهان، کشورهای سوئد، کالیفرنیا و استرالیا مراسم جشن سده برگزار می‌شود، اما در استان یزد و کرمان به دلیل وجود آتشکده‌های مختلف این روز را باشکوه‌تر جشن می‌گیرند. برای دیدن این مراسم در تهران باید به تهرانپارس، میدان مارکار، کوشک ورجاوند واقع در 16 کیلومتری جاده مخصوص کرج (مختص زرتشتیان)، در کرمان به باغچه دولت‌آباد (بداغ‌آباد) و در یزد به محله رحمت‌آباد بروید.

آداب و رسوم جشن سده

این جشن نیز مانند هر مراسم دیگری آداب خاص خود را دارد. همانند سیزده به در این روز به جشن و پایکوبی می‌پردازند. آجیل، شیرینی، خوراکی و آش ار خوردنی‌های این روز است. این مراسم با موسیقی، نقالی، پرده‌خوانی و شاهنامه‌خوانی همراه می‌شود و با فرا رسیدن غروب موبدان زرتشتی در حالی که بخش‌های از اوستا را زمزمه می‌کنند مراسم سده‌سوزی را انجام می‌دهند. پس از افروختن آتش مردم گرد آن می‌آیند و هنگامی که زبانه‌های آن فرو نشست از روی آن می‌پرند، برخی با اسب این‌کار را انجام می‌دهند. بعضی از کشاورزان نیز برای برکت و شگون مقداری از خاکستر به‌جامانده از سده‌سوزی را همراه خود می‌برند. در ادامه به صورت کمی جزئی‌تر به این آداب پرداخته‌ایم.

پیش از شروع مراسم

آتش عنصر اصلی این جشن است بنابراین از روزها قبل مردم با یکدیگر مقادیر زیادی از هیزم را برای برپایی آتش جمع‌آوری می‌کنند. تمامی مردم اعم از زن و مرد، پیرو جواد دست‌به‌دست یکدیگر می‌دهند تا تل از بوته، خار و هیزم را برای جشن مهیا کنند. پس از جمع‌آوری خرمنی مخروطی شکل به نام سده برای برپایی آتش درست می‌کنند؛ سده 5 تا 6 متر ارتفاع و 12 تا 14 متر قطر دارد. به دلیل آنکه در طی جشن این خرمن را می‌سوزانند به آن سده سوزی هم می‌گویند.

روز مراسم

در این روز مردم زودتر از روزهای قبل کسب‌وکار خود را تعطیل می‌کنند و خود را به محل جمع شدن هیزم‌ها می‌رسانند؛ حتی در برخی از مناطق روز سده تعطیل رسمی است تا همگی بتوانند در آن حضور پیدا کنند. کشاورزان هر کدام حداقل یک شاخه هیزم با خود می‌آورند تا در آخر مراسم مقداری خاکستر را با خود ببرند و خانواده‌ها نیز فرشی بر زمین می‌اندازند، آجیل و خوراکی می‌خورند و به گفتگو مشغول ‌می‌شوند. موسیقی و نقالی تا شب و هنگام سوزاندن خرمن‌ها ادامه دارد.

برافروختن آتش

با فرا رسیدن غروب آفتاب، تاریکی جای نور را می‌گیرد، موبدان زرتشتی با لباس‌های سپید خود در حالی که آتش نیایش از اوستا را زمزمه می‌کنند و یک دستشان در دست موبد و در دست دیگرشان لاله است به سمت تل هیزم می‌روند. گروهی از جوانان هم با لباس‌های سپید و با در دست داشتن هموخ (مشعل) روشن در کنار موبدان حرکت می‌کنند. آن‌ها سه دور به سمت راست در اطراف هیزم‌ها می‌چرخند و در نهایت موبدان بزرگ با آتشدان و جوانان با هموخ هیزم‌ها را از چهار طرف آتش می‌زنند. آتشی که برای برافروختن هیزم استفاده می‌شود را هنگام بامداد از آتشکده می‌آورند.

سروده آتش نیایش در جشن سده

آتش نیایش نام یکی از سروده‌های اوستاست که در جشن سده مردم و موبدان آن را می‌خوانند. این نیایش را با عنوان یسنای ۶۲ نیز می‌شناسند که بخش مهمی از ادبیات مزدیسنا نیز به شمار می‌رود. در ادامه به بخشی از این سروده ‌زیبا اشاره می‌کنیم:

یتا اهو وییریو ! [دوبار] ستایش و نیایش، و هدیه خوب و هدیه آرزو شده،

و هدیه دوستانه را آرزو دارم، برای تو ای آتش، ای پسرِ اهورا مزدا! قابلِ ستایش و نیایش هستی،

قابلِ ستایش و نیایش باشی، در خانه مردمان. خوشبخت باشد آن مرد، که تو را بستاید، به راستی فراستاید.

هیزم در دست، برسم در دست. شیر در دست، هاون در دست.هیزم [برایت] فراهم شود.

بویِ خوش فراهم شود. خورش فراهم شود. اندوخته فراهم شود.

«برنایی» به نگاهبانیِ تو بُواد! «آگاهی» به نگاهبانیِ تو بُواد! ای آتش، ای پسرِ اهورا مزدا! سوزان‌ باشی در این خانه.

بی‌گمان سوزان باشی در این خانه. فروزان باشی در این خانه. شعله‌ور باشی در این خانه.

به زمانی دیرپا. تا به فرشگردِ (=رستاخیز) توانا. همچنان تا به فرشگردِ توانای نیک.

جشن و پایکوبی

با برافروختن آتش گروه نوازندگان شروع به نواختن موسیقی می‌کنند و مردم کمی از آتش فاصله می‌گیرند. مردم به جشن و پایکوبی می‌پردازند و پیروزی روشن شدنِ آتش سده را با شادی جشن می‌گیرند.

فروکش کردن آتش

با کم شدن زبانه‌های آتش جمعیت به سمت آن آمده و از روی آتش می‌پرند، برخی این‌کار را با پریدن اسب تجربه می‌کنند. با خاکستر شدن آتش مردم به خانه‌های خود می‌روند. براساس یک باور کهن در این شب ستاره گرما بر زمین درود می‌فرستد و در این میان کشاورزان نیز برای برکت مقداری از آتش خاکستر را به نشانه پایان زمستان به کشتزارهای خود می‌برند تا سرمای زمین را بشکنند.

سده در گذشته‌های دور

یکی از بخش‌های این جشن در گذشته که چهره ناخوشایندی نیز داشته آتش زدن مرغان و حیوانات صحرا بوده است. این‌کار به دستور پادشاه انجام می‌گرفته و در آن حیوان یا پرنده را آغشته به نفت می‌کردند سپس به پای حیوان دسته گیاه خشک می‌بستند و پس از به آتش کشیدن او را رها می‌کردند تا در صحرا و آسمان تیره پرواز کند. در گذشته نیز این مراسم در روز دهم بهمن ماه و با آتش زدن تلی از هیزم انجام می‌گرفت. این آتش در روبروی سلطان یا امیر روشن می‌شد و نقالان اشعاری در تعریف و تمجید از شاه می‌سرودند. مردم نیز در این میان به شادی و شعف می‌پرداختند و پدران برای فرزندانشان بوق سفالی می‌خریدند.

دلایل برگزاری جشن سده

در رابطه با دلیل پیدایش این مراسم حرف و سخن بسیار است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

فرا رسیدن صدمین روز از زمستان: سده بر اساس تقویم زرتشتی صدمین روز از زمستان است. در تقویم ایرانیان باستان 210 روز را به تابستان و 150 روز را به زمستان اختصاص می‌دادند. اول آبان را نخستین روز زمستان می‌دانستند و دهم بهمن ماه برابر با صدمین روز زمستان بوده است. بر اساس باور زرتشتیان از روز صدم زمستان به بعد انسان به آتش دست می‌یابد و همانند روز شب را نیز گرم نگه می‌دارد؛ به همین دلیل از شامگاه جشن سده شب‌ها را روز در نظر می‌گرفتند و از 10 بهمن تا نوروز را 50 شب و 50 روز در مجموع 100 روز می‌دانستند.

چهلمین روز از تولد خورشید: بر اساس پژوهش‌های رضا مرادی غیاث‌آبادی در کتاب نوروزنامه و مهرداد بهار در کتاب پژوهشی در فرهنگ ایران، به این واژه در زبان اوستایی توجه شده که به معنای برآمدن و طلوع کردن است. با توجه به گفته این پژوهشگران عدد سد در عربی به شکل صد می‌آید اما در متون عربی از واژه سذق برای اشاره به جشن سده استفاده شده است که از این مورد نتیجه گرفتند نام‌گذاری این روز ربطی به عدد 100 ندارد. بر این اساس اگر نخستین روز زمستان یعنی روز پس از شب یلدا را تولد دیگری برای خورشید بدانیم جشن سده دقیقا در چهلمین روز تولد خورشید برگزار می‌شود، که می‌توان آن را شبیه برگزاری جشن‌هایی در دهمین و چهلمین روز تولد کودک دانست.

صد روز پیش از به دست آمدن محصول و غلات: برخی دیگر دلیل نام‌گذاری این جشن را زمان برگزاری آن می‌دانند که صد روز پیش از به دست آمدن محصول و غلات است؛ در بین عشایر سیرجان و بافت مراسم سده با آتش زدن چهل شاخه از درختان هرس شده به نشانه چله بزرگ برگزار می‌شود که در طول برگزاری آن آتش در میدان ده می‌سوزد و مردم شعر (سده سده دهقانی/ چهل کنده سوزانی/ هنوز گویی زمستانی) را می‌خوانند.

مبارزه با اهریمن: در روایتی دیگر و بر اساس باورهای ایرانیان قدیم دو ماه میانی زمستان (دی و بهمن) به دلیل نیرومند گشتن اهریمن و دشمن سخت سپری می‌شد. آن‌ها برای گذراندن این دو ماه نیایش‌های بسیاری را می‌خواندند تا آن را راحت از سر بگذرانند. مردمان آن زمان عقیده داشتند که در شب چله یا چله بزرگ، مهر (خورشید) برای مبارزه با اهریمن بار دیگر زاده می‌شود و تا شب دهم بهمن ماه به فاصله 40 روز جان می‌گیرد. از نظر این مردمان، آتش کشف شده در روز سده یا همان چله کوچک مظهر گرما، نور و زندگی است و به سبب نور و گرمای خود به دشمنی برای اهریمن تبدیل گشت و شب را مانند روز روشن نمود. از این اتفاق تا آغاز اسفند 20 روز و 20 شب، در مجموع 40 شب و روز فاصله است.

روز پدید آمدن آتش: در برخی از متون تاریخی جشن سده را روز پیدایش آتش می‎‌دانند و بر این باورند در این روز برای نخستین بار انسان آتش را کشف کرد. داستان پدیدآمدن آتش و بنیاد نهادن جشن سده را به هوشنگ، پسر چهارم آدم (ع)، نسبت می‌دهند. او به هنگام عبور از کنار کوه، مار سیاهی را می‌بیند و با این فرض که دشمن اوست سعی می‌کند تا با سنگ بزرگی مار را بزند اما سنگ به کوه برخورد می‌کند و آتشی پدید می‌آید. مار در آتش می‌سوزد و او به دلیل این اتفاق آتش را نابودگر دشمن می‌داند. این واقعه در شاهنامه به شکل زیر توصیف شده است:

   برآمد به سنگ گران‌سنگ خرد         هم آن و هم این سنگ گردید خرد

فروغی پدید آمد از هر دو سنگ       دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ

جهان‌دار پیش جهان آفرین            نیایش همی کرد و خواند آفرین

که اورا فروغی چنین هدیه داد              همین آتش آن‌گاه قبله نهاد

یکی جشن کرد آن‌شب و باده خورد    سده نام آن جشن فرخنده کرد

بلوغ صدمین فرزند نخستین انسان: در برخی از منابع دلیل برگزاری این جشن را تولد یا بلوغ صدمین فرزند انسان می‌دانند و در بسیاری از منابع تاریخی نام‌هایی مانند کیومرث، آدم (ع)، نسل میشی و میشیانه هم ذکر شده است که تمامی آن‌ها به نخستین انسان بر روی زمین اشاره دارند. 

• بر اساس کتاب التفهیم بیرونی:  اندر اين روز از فرزندان پدر نخستين (آدم) صد تن تمام شدند.
• گرديزي در کتاب زين‌الاخبار می‌گوید: سده بزرگ، چنين گويند مغان كه اندر اين روز سد مردم تمام شده بود از نسل ميشی و ميشيانه و ايشان دو مردم نخستين بودند، چنانكه مسلمانان گويند آدم و حوا، مغان را آن دو تن بودند.
• در برهان قاطع این جشن به کیومرث، نمادی از نخستین انسان روی زمین، نسبت داده شده است. در چنین روزی فرزندانش به صد تن رسيدند و چون بالغ شدند در شبِ اين روز جشن گرفتند و همه را كدخدا كرد و فرمود كه آتش بسيار افروختند و بدان سبب آن را سده گويند. وی در بخش دیگری از کتاب می‌گویدکیومرث به یمن وجود صد فرزند اناث و ذکور خود جشنی بزرگ برپا کرد و آتشی بزرگ برافروخت و مردم ایران زمین را مهمان کرد به این دلیل این روز را سده می‌گویند.

جشن سده در طول تاریخ

در بسیار از متون تاریخی به جشن سده اشاره کرده‌اند که این نشان از دیرینگی این جشن دارد . بر اساس گفته بسیاری از تاریخ‌نویسان و محققان برگزاری این جشن به صورت دسته‌جمعی  بوده و مردم برای آن در جایی خارج از محل زندگیشان دور هم جمع می‌شدند و با برپایی آتش به پایکوبی می‌پرداختند.  از آداب‌ورسوم این جشن در روزگار ساسانیان و پیش از اسلام اطلاعات چندانی در دست نیست اما فردوسی در شاهنامه باها به این جشن اشاره کرده است. این جشن پس از ورود اسلام نیز همچنان پابرجا بوده و مورخانی مانند بیرونی، بیهقی، گردیزی، مسکویه و دیگران شکوه این جشن را در دوران پس از اسلام تایید کرده‌اند.

نوشته‌های این مورخان به شیوه برگزاری این جشن در دوران پادشاهی غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، آل زیار  تا دوران مغول اشاره دارد  که در آن سخنی از عامه مردم نمی‌گویند و  بیشتر به نحوه برگزاری در میان درباریان می‌پردازد. شاعرانی مانند عنصری، فرخی، منوچهری و عسجدی نیز در توصیف چگونگی این مراسم به انداختن پرندگان و جانوران به درون آتش اشاره کرده‌اند و با توجه به گفته‌هایشان مهم‌ترین بخش مراسم که از گذشته تا امروز همچنان پابرجا مانده، برافروختن آتش است.

در این مراسم مردم با توجه توانایی خود، هیزمی را به این آتش هدیه می‌کردند و در دهم بهمن ماه آن را می‌افروختند. سلطان وقت دقیقا روبه‌روی آتش می‌نشست در برابر او سفره‌ای می‌گستراندند و شعرا به مدح و ثنایش می‌پرداختند. با برافروختن آتش شادی مردم افزون می‌گشت و در انتها با خاکستر شدن آتش این جشن تمام می‌شد. برپا کردن دود و آتش راهی برای دفع آسیب و ضرر بوده است.

بیهقی، بیرونی و گردیزی نیز جشن سده را یکی از سه جشن بزرگ ایرانیان می‌دانند و معتقدند که این جشن در دوران اسلامی، تا اواخر دوران خوارزمشاهیان و حمله مغول همچنان توسط سلاطین و مردم عادی برگزار می‌شده است. مردآویج زیاری نخستین کسی بود که بزرگ‌ترین و مشهورترین جشن سده را پس از اسلام در اصفهان برگزار کرد و به همین دلیل نیز پس از پایان مراسم کشته شد. جشن سده در زمان سلطان مسعود غزنوی نیز از مهم‌ترین جشن‌های شده در طول تاریخ محسوب می‌شود. با گذشت هزاران سال از برگزاری نخستین سده، این جشن هنوز هم تغییر خاصی نکرده و با فرا رسیدن دهم بهمن ماه آتش سده در بسیاری از نقاط ایران برافروخته می‌شود.

پیدایش جشن سده در میان کتاب‌ها

• فردوسی: هوشنگ، پادشاه پیشدادی که شیوه کشت‌وکار، کندن کاریز و کاشتن درخت را به او نسبت می‌دهند، روزی در دامنه کوه ماری دید و سنگ برگرفت و به سوی مار انداخت، مار فرار کرد. اما از برخورد سنگ‌ها جرقه‌ای زد و آتش پدیدار شد.
• کتاب «التفهیم» و «آثارالباقیه» ابوریحان: در این کتاب به پدید آمدن آتش اشاره‌ای نشده و در آن‌ها به برافروختن آتش بر روی بام‌ها به دستور فریدون پرداخته شده است.
• کتاب نوروزنامه خیام: آفریدون همان روز که ضحاک بگرفت جشن سده برنهاد و مردمان که از جور و ستم ضحاک رسته بودند، پسندیدند و از جهت فال نیک، آن روز را جشن کردند و هر سال تا به امروز، آیین آن پادشاهان نیک عهد را در ایران و دور آن به جای می‌آورند. بعد از آن به امروز، زمان این جشن به دست فراموشی سپرده شد و فقط زرتشتیان که نگهبان سنن باستانی بوده و هستند این جشن باستانی را بر پا می‌داشتند.
• ابوریحان بیرونی: او واژه سده را برآمده از واژه " صد " می‌داند و می‌گوید: سده گویند یعنی صد و آن یادگار اردشیر بابکان است و در علت و سبب این جشن گفته‌اند که هرگاه روزها و شب‌ها را جداگانه بشمارند، میان آن و آخر سال عدد صد بدست می‌آید و برخی گویند علت این است که در این روز زادگان کیومرث، پدر نخستین، درست صدتن شدند و یکی از خود را بر همه پادشاه گردانیدند و برخی برآنند که در این روز فرزندان مشی و مشیانه به صد رسیدند و شمار فرزندان آدم ابوالبشر در این روز به صد رسید.

جشن سده در دیگر کشورها

جشن سده در سال 2017 به عنوان یک عید رسمی در تقویم تاجیکستان به رسمیت شناخته شد و روز 30 ژانویه برابر با 10 بهمن ماه را به بزرگداشت این روز اختصاص دادند. این جشن همانند جشن نوروز و مهرگان از جشن‌های مهم و در خور توجه برای مردم تاجیکستان است که طیف گسترده‌ای از مردم در آن شرکت می‌کنند و اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری و جشن و پایکوبی را شامل می‌شود. تاجیکستان در تلاش برای ثبت جشن مهرگان و جشن سده در فهرست میراث ناملموس این کشور است.

جشن نوسره چیست؟

یکی از جشن‌های که امروزه نام آن را کمتر می‌شنویم و تقریبا به دست فراموشی سپرده شده جشن نوسره است. نوسره یکی از جشن‌های ایران باستان بوده که 5 روز پیش از برگزاری جشن سده برگزار می‌شده است. در جشن نوسره مردم خود را برای برگزاری هر چه زیباتر جشن سده آماده می‌کردند و برپایی آتش و خواندن دعا و نیایش برخی از آداب آن بوده است. از عناصر اصلی موجود در این جشن ایرانی و باستانی می‌توان به شاد زیستن، تداوم و تازه‌سازی روابط اجتماعی و خانوادگی، شکرگزاری و طلب صلح و نعمت اشاره داشت. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در آیین باستانی پارسی به مناسبت سبزکنندگان زمین و سبز شدن زمین، روز پنجم از هر ماه را سپندارمذ می‌نامیدند که این روز در ماه را به منظور ستایش بانوان روز گرامیداشت زنان نام‌گذاری کرده بودند.

سخن آخر

جشن سده جشنی از جنس نور و آتش در میان سرمای زمستان است که در نقاط بسیاری اجرا می‌شود اما در برخی موارد کسی غیر از پیروان دین زرتشتی نمی‌توانند در آن حضور یابند. پیش از انجام اقدامات سفر یا مراجعه به محل برگزاری جشن از این محدودیت اطلاع پیدا کنید. شکل عمومی این جشن تنها در یزد و کرمان برگزار می‌گردد و با توجه به اینکه این مراسم یکی از آیین‌های کهن ایرانی و مراسم مهم زرتشتی به شمار می‌رود پس به آن احترام بگذارید و آداب آن را رعایت نمایید.

نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را از شرکت در این مراسم دیدنی با ما در میان بگذارید...