ضریح فولادی حرم امام رضا | گنجینه صفوی

ضریح سازه‌ای مشبک از جنس چوب، طلا و یا نقره است که بر حریم مزار متبرک امامان و امام زادگان ساخته می‌شود. قسمت مشبک ضریح از آن روی است تا زائرین دست در شبکه‌های ضریح بیاندازند و به زیارت و راز و نیاز مشغول شوند. ساخت ضریح بر پیرامون مزار مبارک امام رضا از زمان های قدیم مرسوم بوده و تا آن جا که شواهد نشان می دهند  قدیمی ترین ضریح نصب شده به زمان صفویه برمی‌گردد. خوب است بدانید تا به حال شش ضریح مختلف بر روی مزار مبارک امام رضا نصب شده است که هر کدام مربوط به دوره ای هستند و شکل و شمایل متفاوتی داشتند. 

در پیش رو عکسی از سومین ضریح مزار امام رضا (ع) می بینید که با نام ضریح فولادی یا ضریح فولادجوهری شناخته می شود و قدمتش به دوره صفوی بر می گردد. البته باید بدانید در زمان صفوی، در مجموع سه ضریح در حرم امام رضا نصب شد که اولین آن ضریحی چوبی بود و به فرمان شاه اسماعیل صفوی ساخته شد، دومی نیز در زمان شاه طهماسب صفوی و از طلا پدید آمده بود.

ضریح سوم همان طور که از نامش بر می آید جنسی از فولاد داشت و به دلیل عدم وجود کتیبه وقف، از نام بانی آن اطلاعی در دست نیست. البته با توجه به تاریخچه و اسناد و مدارک می توان دریافت که زمان ساخت ضریح فولادی بین سال های 1069-1073 خورشیدی بوده و بنابراین زیر نظر سلطان حسین صفوی ساخته شده است. ابعادش را به طول ۵، عرض ۳ و ارتفاعی ۲ متری ارزیابی می کنند. 

باید بدانید که ضریح چهارم، ضریح جواهرنشان نادری بود که توسط نادرشاه افشار بر روی مزار قرار گرفت. از آن جا که این ضریح مزین به جواهرات بسیاری بود، ضریح جدید را درون ضریح فولادی قرار دادند. به این ترتیب ضریح فولادی به همراه ضریح چهارم تا سال ۱۳۳۸ بر روی مزار مبارک امام رضا قرار داشت تا آن که به موزه آستان قدس منتقل شده و ضریح شیر و شکر، ضریح پنجم جایگزین آن ها شد.

 امروزه با مراجعه به موزه تاریخ حرم رضوی در حرم مطهر امام رضا می توانید این ضریح تاریخی را از نزدیک ببینید.

برای اطلاعات جامع کامل از تاریخچه حرم امام رضا و همچنین اطلاع از امکانات این مجموعه معنوی وسیع بخوانید: