روز بزرگداشت سعدی | به یاد استاد سخن

همه ما در زندگی روزمره خود بارها و بارها به تقویم مراجعه می کنیم تا از تاریخ آگاهی یابیم و سر و سامانی به کارهای مان بدهیم. برگ های تقویم پر از مناسبت های ملی و بین المللی هستند که کمتر به آنها توجه داریم و بسیاری اوقات ساده از کنارشان می گذریم. بزرگداشت افراد مختلف از جمله این مناسبت ها هستند. نقش پر رنگ برخی افراد در سرنوشت سرزمین مان و یا رد پای آنها در فرهنگ این مرز و بوم باعث شده تا نام شان برای همیشه در تاریخ ایران ماندگار شود و تقویم را به نام شان مزین کنند. شعرا از جمله این افراد هستند که گامی مهم را در تاریخ فرهنگ و ادب این دیار برداشته اند و تاریخ ایران مفتخر به وجود نام شان است.

اولین روز از دومین ماه سال به نام یکی از شعرای بزرگ کشورمان مزین است که آوازه ای جهانی دارد و بسیاری در آن سوی مرزهای میهن مان آثارش را در دست گرفته و پند و اندرزهایش را به علاقه مندان می آموزند. سعدی همین شاعر مشهور است که همه حداقل یک بار شعر مشهورش را با مضمون "بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند" را شنیده و یا خوانده ایم. اما از شاعر این شعر پر مغز چه می دانیم؟ آیا او را به عنوان یکی از مشاهیر بزرگ کشورمان می شناسیم؟

اول اردیبهشت بهانه خوبی به دست مان داده تا در روز بزرگداشت سعدی این شاعر گرانقدر را بشناسیم و بیشتر و بیشتر از او بدانیم.

با کارناوال همراه باشید تا برگی از تقویم این سرزمین را ورق بزنیم...

 سعدی کیست؟

ابومحمد مُشرف‌الدین مُصلح بن عبدالله بن مشرّف متخلص به سعدی، شاعر و نویسنده فارسی زبان است که در سال ۶۰۶ هجری قمری چشم به جهان گشود و در ۶۹۰ هجری قمری دار فانی را وداع گفت. او را با القاب استادِ سخن، پادشاهِ سخن، شیخِ اجل و ... نیز می شناسند. وی تحصیلاتش را در نظامیه بغداد به پایان رسانید که در آن دوره مهم ترین مرکز علم و دانش جهان اسلام بود و پس از آن به عنوان خطیب راهی مناطقی از جمله شام و حجاز شد. وی پس از سفرهای متعدد به زادگاه خود در ایران بازگشت و تا آخر عمر در همان جا ماند. 

زندگی او مصادف با حکومت اتابکان فارس در شیراز بود و حمله مغول به ایران و سقوط بسیاری از حکومت‌های وقت نظیر خوارزمشاهیان و عباسیان نیز در زمان حیات او رخ داد. همچنین دوران زندگی وی مصادف با اوج‌گیری تصوف در ایران شد و این جریان فکری و فرهنگی تاثیر خودش را در آثار سعدی گذاشت. در آثار او نشانه‌هایی از ارادتش به خاندان پیامبر اسلام نیز مشاهده می شود و این نشان می دهد که او طرفدار ثابت و بی‌چون و چرای قاعده ای نبوده است.

تاثیر سعدی بر زبان فارسی انکارناپذیر است و هیچ کس نمی تواند شباهت قابل توجه فارسی امروزی و زبان سعدی را نادیده بگیرد. آثار او مدت ها منبع آموزش زبان و ادبیات فارسی در مدرسه ها و مکتب خانه ها بوده و بسیاری از ضرب‌المثل‌های رایج در زبان فارسی از نوشته های او برداشت شده است. او روش ساده‌نویسی و ایجاز را برگزید؛ چیزی که کاملا بر خلاف بسیاری از نویسندگان معاصر یا پیش از وی بود. سعدی با اتخاذ این روش توانست در زمان حیاتش شهرت زیادی به دست آورد و نامش برای همیشه ماندگار شود.

همه آثار سعدی اعم از نظم و نثر در کتاب کلیات سعدی قابل دسترسی است و از بین آثاری که در این کتاب آمده، بوستان و گلستان از شهرت خاصی برخوردارند. گلستان به نظم و نثر مسجع و بوستان به نظم نگاشته شده است. به جز این ها آثار دیگری نیز در این کتاب هستند که عبارتند از: قصاید، مراثی، ملمعات و مثلثات، ترجیعات، صاحبیه، رباعیات، مفردات، غزلیات و هزلیات

بوستان، گلستان و غزلیات و هزلیات به‌ صورت مستقل نیز به چاپ رسیده‌اند. این شاعر علاوه بر گلستان، آثار دیگری نیز دارد که به نثر نگاشته شده اند و عبارتند از: نصیحةالملوک، رساله عقل و عشق و مجالس پنج‌گانه.

آرامگاه این شاعر در شهر شیراز استان فارس قرار دارد و همه روزه از علاقه مندان میزبانی می کند.

ورود به صفحه اختصاصی معرفی آرامگاه سعدی

مرکز سعدی شناسی

جایگاه ویژه سعدی شیرازی در تاریخ ادبیات فارسی و نقش برجسته اش در فرهنگ و ادب ایران باعث شد تا در شهریورماه 1378 مرکز سعدی شناسی در شیراز تشکیل شود. این مرکز موسسه‌ای فرهنگی و پژوهشی است که اهداف فرهنگی و مقاصد غیرتجاری دارد و به صورت غیرسیاسی و غیرانتفاعی فعالیت می کند. برخی اهداف این موسسه عبارتند از:

سامان‌دهی علمی «سعدی‌پژوهی»

ایجاد کتابخانه مرجع درباره سعدی با استفاده از کلیه آثار خطی و چاپی و هنری

ایجاد پایگاه اطلاعات رایانه ای سعدی شناسی

تشکیل گروه‌های پژوهشی، فرهنگی و هنری در زمینه‌های مورد نیاز مرکز

برپایی همایش‌ها، نشست‌ها، سخنرانی‌ها، کلاس‌ها و نمایشگاه‌ها و...

تدوین دانشنامه سعدی

 تاسیس موزه سعدی‌شناسی

و...

اول اردیبهشت | روز بزرگداشت سعدی

مرکز سعدی شناسی ایران در سال ۱۳۸۱ روز اول اردیبهشت ماه را به نام روز سعدی نام گذاری کرد تا نام این شاعر را جاوید نگاه دارد. در اول اردیبهشت ماه ۱۳۸۹ بود که در اجلاس شاعران جهان در شیراز این روز از سوی نهادهای فرهنگی داخلی و خارجی نیز به عنوان روز سعدی نامگذاری شد. برگزاری برنامه های روز سعدی در اول اردیبهشت‌ماه هر سال در ایران و سایر نقاط جهان نیز بر عهده مرکز سعدی شناسی قرار گرفت. 

ویژه برنامه های بزرگداشت سعدی در سال 1398

 اصلی ترین برنامه این روز در شهر شیراز برگزار می شود که پیکر سعدی را در آغوش کشیده است. این برنامه ها عبارتند از:

بازدید رایگان در دوم اردیبهشت ماه از سعدیه

گلباران آرامگاه سعدی، غزلخوانی و حکایت خوانی نقالان سعدی

خوشنویسی و اجرای سرود ویژه سعدی در آرامگاه سعدی

برگزاری نشست‌های علمی با با حضور استادانی چون اصغر دادبه، نصرالله پورجوادی، جعفر موید شیرازی، ابراهیم انصاری لاری، حسن ذوالفقاری، زیبا اشراقی، حسین کرمی، محمد رضا خالصی و منصور پایمرد در تالار فرهنگ مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس

نمایشگاه عکس و سند سعدیه

چاپ و انتشار کارت‌های غزل و حکایت و دوفصلنامه سعدی‌شناسی

مسابقه گلستان‌خوانی دانش آموزان

و ...

سخن آخر

اگر در این روز در شیراز بودید حتما سری به آرامگاه شیخ اجل بزنید و خودتان را به خواندن اندرزی از گنجینه ارزشمند او مهمان کنید. این سخن را با خواندن شعری از سعدی به پایان می بریم:

علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد

دریغ سود ندارد چو رفت کار از دست

به روزگار سلامت سلاح جنگ بساز

وگرنه سیل چو بگرفت،سد نشاید بست

دیدگاه های تان را با ما در میان بگذارید...منتظرتان هستیم