تصاویری از خشک شدن دریاچه الندان | داستان تلخ طبیعت مازندران

اگر این روزها پیگیر اخبار جهان بوده باشید، حتما نام طوفان های ایرما و هاروی برایتان آشنا به نظر می رسد؛ طوفان هاروی در ماه اخیر بخش هایی از کشور آمریکا را درنوردیده و ایالات تگزاس در این کشور را با حادثه ی عظیم سیل مواجه ساخته است. طوفان ایرما نیز، یکی از بزرگترین طوفانهایی که اقیانوس اطلس تا به حال به خود دیده، به قسمت هایی از قاره ی آمریکای شمالی و مرکزی صدمه زده و مردم زیادی را از خانه های خود آواره ساخته و همچنان مردم جنوب کشور آمریکا، به ویژه فلوریدا را به شدت تهدید می کند.

اما در این گوشه ی دنیا، در ایران عزیز ما، خبر بلایای طبیعی، متاسفانه، شکل دیگری به خود گرفته است؛ خشکسالی بحرانی است که چنگال هایش را در گلوی ایران فروکرده و هر لحظه بر شدت آن اضافه می کند. خشکسالی و کاهش شدید ریزش آب، که به اَبَر بحران و مشکل امروز و آینده ایران تبدیل شده، در کنار بی مبالاتی و کوتاهی های مسئولان و مردم جان ایران را تهدید می کند و دور زمانی نیست که زندگی مردم بر سر مسئله ی آب دچار مشکلات جدی شود. در این میان زمانی که صحبت از خشک شدن تالاب ها، دریاچه ها، رودها و چاه های ایران می شود، عمده ی بحث ها و ذهن ها به سوی مناطق مرکزی و جنوبی کشور روانه می شود و کسی صحبت از مناطق شمالی ایران به میان نمی آورد. چرا که شمال ایران در خاطره ی جمعیِ مردم همیشه به بارش های فراوان، پرآبی و سرسبزی شهره است و خبر خشک شدن رود و دریاچه و جنگل بسیار دور از ذهن به نظر می رسد. اما هیولای خشکسالی و کاهش بارش های جوی به شمال ایران نیز رسیده و در حال خشکاندن منابع آبی آن است. به گفته ی رئیس سازمان محیط زیست ایران، آقای عیسی کلانتری، مصرف آب تجدیدپذیر در ایران به 110 درصد رسیده که به این معناست ایران هر سال خشک تر می شود و کشور تنها تا 15 سال آینده برای جمعیت 80 میلیونی خود آب ذخیره دارد.

خشکسالی دریاچه ارومیه، تالاب شادگان، دریاچه هامون، تالاب گاوخونی، رود زاینده رود، کارون و بسیاری منابع آبی دیگر به اندازه ی کافی برای محیط زیست، آینده و پیشرفت ایران تلخ بود اما به تازگی خبر خشک شدن دریاچه ی الندان و دریاچه ی باغ عباس آباد در مازندران بر این داغ و نگرانی افزوده است. استان مازندران با میانگین میزان بارش حدودا 800 میلی لیتری از استان های پربارش کشور محسوب می شده اما در سال آبی امسال میزان بارش آن نصف شده و زنگ خطر بحران بی آبی را در این استان به صدا درآورده است.

 همین موضوع موجب شده است تا عکاس خبرگزاری ایرنا، آقای غلامرضا رضایی آغوزگله، سفری به دریاچه ی الندان که در روستای الندان، بخش چهاردانگه‌ی شهرستان ساری واقع است، داشته باشد و تصاویر دردناکی از روزگار بی آبی آن به ثبت برساند. کارناوال نیز در راستای وظیفه ی اطلاع رسانی خود مروری بر این عکس ها داشته است تا قصه ی پرغصه ی بحران خشکسالی ایران را این بار در مازندران و دریاچه الندان به تصویر بکشد. جالب است بدانید که دریاچه الندان به سبب قدمت کُواتِرنِری (بخش از زمان بندی زمین شناسی که از حدود 2.5 میلیون سال پیش آغاز و همچنان ادامه دارد) که دارد در فهرست آثار ملی ایرن به ثبت رسیده است اما امروز دیگر شکوه گذشته را ندارد.

با ما همراه باشید...

1- حیوانات نخستین قربانی خشکسالی

دریاچه ی الندان که آب بندان پله ازنی نیز نامیده می شود، در حوالی روستای ازنی از توابع بخش چهاردانگه شهر ساری قرار داشته و نام دوم خود را از این روستا گرفته است. حیوانات این منطقه تا حد زیادی به آب این دریاچه وابسته هستند و با خشکسالی آن، از منابع آبی آنها به شدت کاسته شده و حیات آنها در خطر قرار می گیرد.

2- مشاغل از دست رفته

آب این دریاچه تنها با بارش باران و نزولات جوی تامین می شده و هیچ رودخانه ای به آن نمی ریزد. این پدیده ی طبیعی زیبا تا چندی پیش یکی از جاذبه های گردشگری اطراف شهرستان ساری بوده و اکنون با خشک شدن آن، مشاغل مرتبط با گردشگری نیز از بین رفته است.

3- اثری ملی که دیگر حیاتی ندارد

 در سال 1394 دریاچه ی 17 هکتاری الندان به عنوان یکی از میراث های طبیعی ایران ثبت ملی شد. این دریاچه که در زمان های پربارش سال تا 300 هکتار نیز وسعت پیدا می کرد، امروزه حال خوشی نداشته و تا 90 درصد وسعت آن خشک شده است.

4- در حسرت روزگار پرآبی

دریاچه ی الندان در میان جنگل های سربه فلک کشیده و پرپشت ساری قرار گرفته است؛ جنگلی که روزی دریاچه ای زیبا را در آغوش کشیده بود امروز میزبانی زمینی خشک است...

5- تصویری از کویر لوت یا شمال ایران؟

 نوع خاک و نحوه قرارگیری این دریاچه باعث شده بود تا باران ها و برف های باریده شده به سمت این دریاچه هدایت شود و عدم نفوذپذیری خاک موجب می شد تا آب به مدت طولانی در این گودال باقی مانده و دریاچه تشکیل شود. اما امروزه به دلیل کاهش شدید نزولات جوی، خاک دریاچه خشک شده و شکل تفتیده ی بیابان های ایران را پیدا کرده است.

6- فاجعه در راه است

آب دریاچه ی الندان برای مصارف کشاورزی زمین های برنج روستاهای پایین دست آن مورد استفاده قرار می گرفته و اکنون با خشک شدن آن به سختی می توان جایگزینی برای آبیاری زمین های کشاورزی پیدا کرد.

7- راه بی بازگشت

بحران خشکسالی در ایران بسیار جدی است و هر سال بر شدت آن افزوده می شود تا جاییکه به ابرچالش ایران تبدیل شده است. اگر به سرعت الگوی مصرف کشاورزی، صنعت و مردم تغییر نکند، ایران به سوی نزاع های داخلی و مهاجرت های گسترده ناشی از کمبود آب پیش می رود.

8- ریه های سبز ایران در معرض نابودی

درختان جنگل های شمال ایران، ریه سبز آن را تشکیل می دهند و با نابودی آنها گستره ی استانهای شمالی، ذخایر تنفسی خود را از دست خواهند داد. در کنار هجوم مردم و مسئولین برای ویلاسازی و ایجاد مراکز صنعتی، قاچاقچیان چوب و آتش سوزی های گاه و بیگاه، خشکسالی و کاهش بارش باران و برف درد بی امان دیگری است که بر دردهای جنگل کهن شمال اضافه می کند.

9- رنگ تیره خاک جایگزین آبی روشن آب

10- در جستجوی مایه حیات

11- امید که این سبزی ها با بارش دوباره باران به زردی نرسند

12- به فکر دیگر منابع آبی باشیم

شاید دیگر نتوان برای دریاچه الندان کاری کرد و تنها دست به دعا برداشت تا بلکه ریزش های آسمانی جان دوباره ای به این اثر ملی و طبیعی بدهند اما می توان از حالا به فکر دیگر منابع آبی بود تا آنها به سرنوشت غم انگیز دریاچه ی الندان دچار نشوند.

13- مرگ زودهنگام درختان به واسطه خشکسالی

14- زیر تیغ خشکسالی

در سالهای اخیر از نعمت دریاچه ی الندان استفاده شد و هزاران ماهی در درون این دریاچه رهاسازی گردید تا بر کاربردهای دریاچه افزوده شود. این کار باعث شد تا ماهیگیری در این منطقه رونق پبدا کند و رزق و روزی مردم روستا شود. اما خشکی دریاچه ی الندان موجب شد تا این راه درآمد نیز بر مردم بسته و حدود 50 هزار ماهی تلف شود.

15- روزهای سیاه بی آبی

این تصاویر غم انگیز نشان می دهد چگونه عملکرد نامناسب ما در کنترل منابع آبی روزی به خود ما بازمی گردد و گریبان خودمان را می گیرد.

سخن آخر

امروز به همراه شما در کارناوال، تصاویری از روزگار تلخ و خشک دریاچه ی الندان در مازندران را مرور کردیم. عکس هایی که وجه دیگری از شمال ایران را به نمایش می گذاشت و زنگ خطر کم آبی را برای همه ی ایران به شدت به صدا درآورد. نظر شما در مورد این تصاویر چیست؟ به نظر شما چگونه می توان با این بلای طبیعی مقابله کرد؟ نظر و دانسته هایتان را با ما در کارناوال به اشتراک بگذارید.