بحران در موزه های ایران از نگاه نماینده ایکوم جهانی

به نقل از خبرگزاری ایسنا، تنها وقوع زلزله، سیل، آتش سوزی و ... بحران محسوب نمی شود؛ بلکه شنیدن این جمله که «دیوارهای موزه مردم‌شناسی کاخ گلستان رطوبت دارد اما با این وجود پارچه‌ها و الیاف قدیمی را به دیوارها آویزان کرده‌اند» خود خبر از وجود بحرانی عمیق می دهد. 

جمله ای که در زمان بازدید نماینده ایکوم جهانی (شورای بین المللی موزه ها) از کاخ گلستان به چشم ایشان آمد و به آن معترض شد. در همین زمینه مسوولان ایکوم ایران از برنامه ریزی ها و درخواست ها برای برگزاری کارگاهی آموزشی از 20 شهریور با هدف مدیریت بحران موزه ها خبر دادند. کارگاهی که این روزها در جریان است و به بحث ایمنی موزه ها نیز در آن توجه شده است. از طرف دیگر در سال گذشته رسانه های فعال در حوزه میراث فرهنگی بارها نسبت به نامناسب بودن استانداردهای موزه های کشور و عدم آمادگی آنها در برابر بحران های مترقبه و غیرمترقبه خبر داده اند. 

کارلوس سرانو، نماینده ایکوم جهانی و هماهنگ‌ کننده و ظرفیت‌ ساز شورای بین‌المللی موزه‌ها هم در حاشیه افتتاح کارگاه آموزشی «مدیریت بحران در موزه‌ها» در مورد نحوه مدیریت بحران در موزه‌ها و وضعیت استاندارد موزه‌ها در کشور توضیحاتی ارایه کرد. 

ایشان که تا کنون از موزه های «موزه‌ی ملی ایران»، «کاخ گلستان»، «موزه سینما» و «موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» دیدن کرده است، در مورد استانداردهایی که موزه‌های کشور باید در مقابله با بحران داشته باشند می‌گوید:

 بیشتر استانداردها در ایکوم جنبه عملیاتی و عملی دارد و برای کار در حوزه‌های فنی و حرفه‌ای است، از سوی دیگر همه موزه‌ها مشابه یکدیگر نیستند و نمی‌ توانیم برای موزه‌ها یک استاندارد مشخص و واحد تعریف کنیم. 

آقای کارلوس سرانو در مورد جنبه های متفاوت‌ موزه ها اظهار می کند:

برخی از این تفاوت‌ ها تنوع را نشان می‌دهند، مانند موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس که تکنولوژی بسیار پیشرفته‌ای دارد، ویدیوها، موزیک، ترتیب صدا و نور و تصویر، از سوی دیگر موزه سینما که بیشتر به زندگی روزمره مردم نزدیک است، ابزار مورد استفاده هنرمندان را جمع‌ آوری و نشان می‌ دهد. 

نماینده ایکوم جهانی اما در مورد وضعیت موزه‌هایی مانند «موزه ملی ایران» و «کاخ گلستان» بیان می کند:

موزه‌ ملی ایران یک موزه سنتی را نشان می‌دهد که مجموعه و کلکسیونی بسیار غنی در آن جمع‌آوری شده است، جالب است که همه اشیای موجود در موزه به زبان انگلیسی نیز تعریف شده‌اند و دسترسی گردشگران خارجی به آثار شناسنامه‌ موزه‌ راحت‌ است. 

ایشان همچنین به امکاناتی که موزه ملی ایران برای نابینایان در نظر گرفته اشاره می کند و می گوید:

من به عنوان فردی که در ایکوم جهانی مسوولیت دارم این حس را دارم که باید کاری انجام دهیم تا موزه را برای همه افراد قابل دسترسی کنیم و کاری که تا کنون انجام داده‌اند، برای من بسیار ارزشمند است. 

با وجود این آقای سرانو در مورد استانداردهای مورد نیاز برای کالبد فیزیکی این موزه‌ها بیان می کند:

به بنای دو موزه با دید کارشناسی نگاه نکردم که در مواقع بحرانی ممکن است با چه مشکلاتی مواجه شوند، اما به طور کلی این موضوع را دریافت کردم که تمام اشیایی که آن‌جا وجود دارد با نگاه حفاظتی در مکان‌های خود قرار داده شده‌اند، حتا در همه‌ المان‌های ساختمان‌ها سعی شده تا این نگاه وجود داشته باشد. 

او استفاده از روکش برای کفش بازدیدکنندگان در برخی از فضاهای موزه‌ای کاخ گلستان را نمونه‌ای از این تلاش ها می‌داند و بیان می‌کند:

موزه مردم شناسی کاخ گلستان مشکل رطوبت دارد، با این وجود متاسفانه لباس‌ها و پارچه‌ها و الیاف روی دیوار آویخته شده‌اند، با توجه به رطوبت موجود روی دیوارها، این اتفاق می‌تواند به الیاف اویزان شده، آسیب وارد کند. دیوارهای موزه مردم‌شناسی کاخ گلستان رطوبت دارد و الیاف تاریخی را به دیوارها میخکوب کرده‌اند، این کار را به عقب نیندازید، فردا دیر است . 

نماینده ایکوم جهانی در ادامه توجه بیشتر مسوولان کاخ موزه گلستان را می خواهد و تاکید می کند:

بهتر است مسوولان این موزه زودتر به چنین نکاتِ حتی ریز توجه کنند و نگویند فردا آن را برطرف می‌کنیم، هر روز برای برطرف کردن این نوع از مشکلات دیر است. 

وی در ادامه می افزاید:

با توجه به بازدید یکی دو روزه‌ ام تا امروز از برخی موزه‌ها، هنوز زود است که بخواهم در مورد وضعیت موزه‌ها و بحران‌های بزرگتر و بلایای طبیعی نظر دقیقتری داشته باشم. 

اخبار روز گردشگری را از کارناوال دنبال کنید.