تصاویری از سرکوب بهار پراگ | روزهای تلخ چکسلواکی

پیمان نظامی ورشو (Warsaw Pact) بین سال های ۱۹۵۵ تا ۱۹۹۱ جاری بود و کشورهای شوروی، چکسلواکی، آلبانی، آلمان شرقی، بلغارستان، رومانی، لهستان و مجارستان از آن پیروی می کردند. این هشت کشور در ۱۴ مه ۱۹۵۵ (۲۳ اردیبهشت ۱۳۳۴) پیمان ورشو را امضا کردند که به موجب آن، این هم پیمانان پس از جنگ جهانی اول و در زمان جنگ سرد، رقیب پیمان ناتو محسوب می‌ شدند. چکسلواکی نام کشوری بود که از ۱۹۱۸ تا ۱۹۹۲ در اروپای شرقی وجود داشت و بعد از آن به دو کشور جمهوری چک و اسلواکی فعلی تقسیم شد. این کشور در آگوست ۱۹۶۸، توسط اتحاد جماهیر شوروی و چند کشور همراهش یعنی بلغارستان، آلمان شرقی، مجارستان و لهستان مورد حمله قرار گرفت. حمله ای که رخ داد در مخالفت با بهار پراگ (Prague Spring) بود.

پراگ پایتخت کشور چک فعلی و چکسلواکی سابق است. بهار پراگ به دوره طلایی کوتاه مدتی گفته می شود که طی آن اصلاحات سیاسی و اجتماعی زیادی در چکسلواکی صورت گرفت. این بهار در 5 ژانویه 1968 آغاز شد و خزان آن در 21 آگوست همان سال از راه رسید (برابر با 15 دی 1346 تا 30 مرداد 1347). سیاستمدار برجسته ای به نام الکساندر دوبچک (Alexander Dubček) رهبری چکسلواکی را در این دوره بر عهده داشت. دوبچک با کم کردن سلطه دولت بر مردم و گسترش آزادی های فردی امید را به مردم کشورش بازگرداند. البته همین رویکرد چیزی بود که اتحاد جماهیر شوروی آن را برنمی تافت. رهبران شوروی معتقد بودند که چک اسلواکی پا را از حد خود فراتر گذاشته و آزادی های زیادی به مردم عطا کرده است. در نتیجه با اصلاحات این کشور مخالفت کردند. رهبران اسلواکی به مذاکره فراخوانده شدند. پایان تابستان نزدیک می شد و روند مذاکرات، سیاستمداران شوروی را راضی نمی کرد. در نتیجه 2000 تانک و 200,000 نیروی پیمان ورشو برای حمله به چکسلواکی فرستاده شدند.

در هفته های اول، مردم به مقاومت مدنی و غیرنظامی متوسل شدند. اعتراض‌های صلح آمیز گسترده ای شکل گرفت. ولی این اعتراض‌ ها تلاش هایی بیهوده بودند. تعداد سرکوبگران بیشتر از معترضان بود و تجهیزات قوی تری داشتند. در نهایت، مقاومت مردم بی نتیجه ماند. بیش از 70 نفر از غیر نظامیان چکسلواکی در درگیری ها جان دادند. الکساندر دوبچک از قدرت کنار رفت، اصلاحاتش نادیده گرفته شد و دولتی سر کار آمد که تحت کنترل اتحاد جماهیر شوروی بود.

همراه با کارناوال عکس هایی را می بینیم که حمله اشغال گران به چکسلواکی و مقاومت مردم این کشور را برای نگه داشتن روزهای خوشِ آزادی و دموکراسی نشان می دهد. همراه هم تماشا می کنیم که 50 سال پیش در چنین روزهایی، این مردم چگونه بدون هیچ امکاناتی، روبروی تانک ها و اسلحه های مهاجمان ایستادند.

1- در اولین روز حمله، ساکنان پراگ در مرکز این شهر تانک های مهاجمان را احاطه کرده اند. عکس در مقابل ساختمان رادیوی چکسلواکی گرفته شده است، 21 آگوست 1968.

2- منظره پراگ از روی تپه های اطراف شهر، آگوست 1968.

3- تصویری که از رویارویی تظاهرکنندگان با تانک ها و نیروهای پیمان ورشو در شهر تْروتنُو (Trutnov) چکسلواکی ثبت شده است، آگوست 1968.

4- هیبتی سایه مانند از مردی که به پیشروی تانک های شوروی در خیابان های پراگ نگاه می کند، شبی در آگوست 1968.

5- در اولین روز حمله، مردم پراگ بر تانکی متعلق به شوروی سوار شده اند. تانک در مرکز پراگ از میدان واتسلاو (Wenceslas Square) پایین می رود. نوشته در دست این مرد معترض به معنی "ورود برای کارکنان غیرمجاز ممنوع" است، 21 آگوست 1968.

6- اهالی پراگ پرچم کشورشان را حمل می کنند و به سمت تانک های شوروی کوکتل مولوتف پرتاب می کنند. پراگی ها تلاش دارند که مانع رسیدن تانک به مرکز شهر بشوند، 21 آگوست 1968.

7- روبروی ساختمان رادیوی چکسلواکی در مرکز پراگ، سنگری که از کامیون ها و اتوبوس ها درست شده است می سوزد، 21 آگوست 1968.

8- تانک ارتش شوروی از روی سنگری که از کامیون ها و اتوبوس ها در مقابل مرکز رادیویی درست شده است رد می شود، 21 آگوست 1968.

9- یک تانک متعلق شوروی، ماشین های در حال سوختن و مردم خشمگین در شهر پراگ دیده می شوند. نیروهای شوروی در حال ورود به پایتخت چکسلواکی هستند، 21 آگوست 1968.

10- این عکس در کارلووی واری (Karlovy Vary) شهر کوچکی در غرب جمهوری چک ثبت شده است. جوانان معترض رنگ های ملی کشورشان را به سینه خود دوخته اند. مضمون نوشته روی پارچه این است که دیگر هرگز با شوروی همراه نمی شویم (Never Again with the Soviet Union).

11- پلی که تانک شوروی در حال عبور از آن بوده است فرو می ریزد و تانک غیر قابل استفاده می شود. یکی از شاهدان می گوید که دینامیت پل را منفجر کرده است اما ممکن است به دلیل وزن زیاد تانک پل تخریب شده باشد، 21 آگوست 1968.

12- سربازان ارتش شوروی روی تانک های خود در مقابل ساختمان رادیو چکسلواکی نشسته اند، 21 آگوست 1968.

13- این فرمانده ارتش چکسلواکی توسط مردم شهر کوشیتسه (Košice) مورد طعنه و ریشخند قرار گرفته است. او مدت کمی پس از اشغال شهر توسط نیروهای شوروی، مردم را به خارج از تالار شهر هدایت می کند، 21 آگوست 1968.

14- هزاران نفر از مردم معترض در میدان واتسلاو، 24 آگوست 1968.

15- کامیون های ارتش چکسلواکی جوانان را در شهر پراگ می گردانند. تانک های شوروی بیرون از پراگ توقف کرده و محاصره سربازخانه های ارتش چکسلواکی را شروع کرده اند. رهگذران پرچم ملی کشورشان را تکان می دهند، سرودهای ملی می خوانند و شعارهای میهن پرستانه سر می دهند.

16- هزاران نفر از معترضان در میدان واتسلاو جمع شده اند و به حمله شوروی اعتراض می کنند، آگوست 1968.

17- در مرکز شهر پراگ، مردم چکسلواکی با اعتراض به این سربازانِ تانک ارتش شوروی طعنه می زنند.

18- یک دختر جوان با خشم بر سر سربازان شوروی فریاد می کشد. عکس در شهر پراگ گرفته شده است، 26 آگوست 1968.

19- مردم خشمگین شهر براتیسلاوا (Bratislava، پایتخت اسلواکی فعلی) از یک تانک متعلق به شوروی بالا می روند تا رانندگان آن را مورد تمسخر قرار دهند، 22 آگوست 1968.

20- پناهندگان اهل چکسلواکی در حال مهاجرت هستند. تصویر در مرز اتریش ثبت شده است، پاییز 1968.

21- جوانانی که صلیب در دست دارند، در راه مراسم خاک سپاری دوست خود هستند. جوانی که امروز به خاک سپرده می شود، به ضرب گلوله نیروهای شوروی در پراگ کشته شده است، 27 آگوست 1968.

22- زنی در مراسم خاک سپاری یکی از کشته شدگان اشک می ریزد.

23- یک ماشین که در روزهای حمله 1968 به تنهایی از کنار تعداد زیادی تانکِ متعلق به شوروی عبور می کند.

24- اهالی چکسلواکی جمع شده اند تا به اخبار یک رادیوی ترانزیستوری درباره حمله به کشورشان گوش بدهند، 29 آگوست 1968.

25- دانشجویان در فعالیت های مخفیانه خود، روی پوسترها شعارهایی علیه شوروی می نویسند، 3 سپتامبر 1968.

26- سربازان شوروی در خیابان های پراگ رژه می روند. بعد از حمله، نیروهای شوروی در چکسلواکی حضور ثابت داشتند تا از اصلاحات احتمالی بعدی جلوگیری کنند، سپتامبر 1968.

سخن آخر

با تماشای تصاویری از حمله شوروی و هم پیمانانش به چکسلواکی، بخشی از تاریخ را مرور کردیم. دیدیم که مردم این کشور چطور با دست خالی برای حفظ اصلاحاتِ کشور خود مقاومت کردند.

شما به خواندن تاریخ و تماشای عکس های وقایع مهم علاقه دارید؟

پیش از این چقدر درباره این حمله اطلاعات داشتید؟

این عکس ها توانستند اطلاعات مفیدی درباره این واقعه تاریخی به شما بدهند؟

به ما بگویید که شما از این عکس ها و این رویداد چه برداشتی دارید.