تصاویری از سیاره مشتری | سفر به غول گازی منظومه شمسی

چگونگی پیدایش زمین، سوالی ست که از سال های بسیار دور ذهن انسان را به خود مشغول کرده و بشر هیچ گاه از تلاش برای حل این معما غافل نمانده است. بسیاری از دانشمندان بر این باورند که پاسخ چگونگی خلقت و پیدایش زیستگاه مان در دل کهکشان ها نهفته است و همین امر باعث شده تا هزینه های میلیاردی برای کشف اسرار کهکشانی صرف شود و ماموریت های بسیاری به فراتر از جو کره زمین صورت گیرد. 

یکی از همین ماموریت ها که در ابتدا تقریبا غیر ممکن به نظر می رسید، پرتاب فضاپیمای رباتیک جونو (Juno) به فراسوی اتمسفر زمین است. جونو در سال 2011 با هدف رسیدن به سیاره مشتری به فضا فرستاده شد. در نیمه سال 2016 این فضاپیمای بدون سرنشین به هدفش نایل شد و پس از فضاپیمای گالیله، دومین فضاپیمای بدون سرنشین نام گرفت که خود را به جو مشتری رسانده است. جالب آن که احتمال موفقیت و رسیدن جونو به مشتری را مانند بسیاری از ماموریت های فضایی تنها پنجاه درصد می دانستند. حالا جونو پس از طی کردن 2.8 میلیارد کیلومتر در مدار قطبی مشتری قرار گرفته است و عکس های بی شماری از بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی به زمین مخابره می کند. 
البته ماموریت جونو به ثبت عکس های زیبا از مشتری ختم نمی شود؛ این فضاپیما ترکیب میدان گرانشی، میدان مغناطیسی و مَگنِتوسفِر یا منطقه مغناطیسی پیرامون مشتری را بررسی می کند و همچنین تلاش هایی برای یافتن سرنخ‌هایی در مورد چگونگی تشکیل شدن این سیاره انجام می‌دهد؛ احتمال می دهند که غول گازی مشتری، هسته ای سنگی داشته باشد. جونو مقدار آب موجود در اعماق جو سیاره، بادهای عمیق آن و بسیاری مسایل دیگر را نیز در دست بررسی قرار داده است.

فضاپیمای جونو هر 53 روز یک بار، پروازی در ارتفاع کم از ابرهای مشتری دارد و تصاویر متعددی از این پروازها را به زمین ارسال می کند. خوب است بدانید که هر پرواز کامل و در ارتفاع کم به دور مشتری که توسط جونو صورت می گیرد، پری جُو (perijove) نام دارد. با توجه به برنامه کاری جونو، قرار است تا ماه ژوئیه سال 2018 این فضاپیما 12 بار به دور مشتری بچرخد.
حال ناسا طی پروژه ای به نام علوم شهروندی از علاقه مندان درخواست کرده است که تصاویر خام ارسالی از جونو را پردازش کنند. این پروژه با هدف جلب توجه عموم مردم به اقدام های فضایی ناسا صورت گرفته است. تصاویر به روی پایگاه اینترنتی «JunoCam» بارگذاری می شوند و علاقه مندان، آن ها را به شیوه دلخواه خود پردازش و رنگ آمیزی می کنند. با توجه به زمان اندکی که از راه اندازی «جونوکم» می گذرد، توجه مردم به پروژه های علوم شهروندی ناسا در سال های اخیر قابل ملاحظه است.

جرالد آیشستات (Gerald Eichstädt) و شان دوران (Seán Doran)، دو نفر از علاقه مندانی هستند که تصاویر پردازش شده آن ها از سطح مشتری در این روزها با استقبال گسترده ای رو به رو شده است. به حدی که بیننده محو چشم انداز زیبای مشتری می شود و برای مدتی از طبیعت خشن و نابودگر سیاره غافل می ماند! شاید برای تان جالب باشد که توفان های مشتری می توانند سرعتی بیشتر از ۵۰۰ کیلومتر بر ساعت داشته باشند، حتا تجسم این مقدار از سرعت، دلهره را دل جای می دهد. حال که از طبع خشن مشتری آگاه شدیم، می خواهیم نگاهی به مجموعه عکس های زیبا و چشم نواز سیاره داشته باشیم.

در ادامه همراه کارناوال بمانید و از تماشای این تصاویر لذت ببرید.

1- تصویری با ریزبینی بالا، که مشتری را به خوبی شرح می دهد.

در این تصویر سه بعدی، موجی از ابرها در عرض جغرافیایی 37.8 دیده می شوند. این تصویر از ارتفاع 8850 کیلومتری به ثبت رسیده است و در تاریخ 19 مه 2017 نسخه ای از آن با پردازش و تشدید رنگ ها در جونوکم منتشر شد.

در تصویر پیش رو جزییات تا اندازه 6 کیلومتر قابل تشخیص هستند. ابرها در ارتفاع بالاتر و با رنگ روشن تر، عرضی در حدود 25 کیلومتر دارند و به طور حتم از جنس آب و یا یخ آمونیاک هستند و شاید از جنس هر دو.

در برخی نواحی تصویر رگه های باریکی از باد و طوفان های جبهه سرد نیز به چشم می خورد.

2- کمی دورتر از سیاره

3- لکه سرخ بزرگ، مهم ترین نشانه مشتری

یکی از مشهودترین نمادهای سیاره مشتری را در این تصویر می بینید؛ لکه سرخ بزرگ سیاره. این لکه در حقیقت توده گازی چرخانی ست که بسته به شرایط جوی مشتری قطر آن تغییر می کند؛ حتا گه گاهی به طور کل ناپدید می شود.

خوب است بدانید که این تصویر در سال 1979 توسط فضاپیمای وویجر 2 (Voyager 2) عکسبرداری شده و آنچه در پیش روی تان می بینید، نسخه بازسازی شده آن در جونوکم است.

4- ابرهای در هم پیچیده

این تصویر در حین پری جُو 9 یعنی همان نهمین پرواز جونو به دور مشتری به ثبت رسیده است.

5- گرداب هایی کوچک از جنس ابرها

مجموعه ای از ابرها که به دور هم پیچیده اند و همدیگر را به محاصره در آورده اند. تصویر متعلق به پری جُو هشت است.

6- سومین چرخش جونو به دور مشتری چنین گذشت...

7- ابرهای متلاطم در طلب آرامش طغیان کرده اند...

تلاطم و آشفتگی در میان ابرها، شکل جالبی را ایجاد کرده است؛ اما در نهایت همگی به آن طوفان سفید دایره ای ملحق می شوند و به نظم می آیند.

8- هرچه روشن تر، بالاتر

در حین نهمین گردش جونو به دور مشتری، دسته کوچکی از ابرهای سفید بر روی دریایی از گاز، سرگردانند. این ابرهای سفید، به احتمال بسیار زیاد، کریستال هایی از جنس یخ آمونیاک هستند که با آب یخ زده مخلوط شده اند.

9- رنگ تصویر، خامه هم زده در قهوه را تداعی می کند.

10- تصویری نزدیک تر و با جزییات بیش تر
این تصویر در پری جُو 9 به ثبت رسیده است.

11- از نیویورک تا استرالیا، از جونو تا مشتری
فضاپیمای جونو در فاصله 19 کیلومتری از ابرهای مشتری قرار دارد؛ یعنی تقریبا فاصله میان نیویورک و شهر پرت (Perth) در غرب استرالیا!
این تصویر نیم کره شمالی سیاره مشتری را نشان می دهد. 

12- مشتری طوفانی ست...

لکه های کوچک و بزرگ، طوفان هایی هستند که آسمان مشتری را در برگرفته اند. تصویر پیش رو در حین پری جو 4 به ثبت رسیده است.

13- از شمال به جنوب

لکه بزرگ و قرمز مشتری از دید فضاپیمای جونو خارج می شود و نواحی جنوبی بیشتر دیده می شوند. همان طور که حتما متوجه شده اید گوشه چپ تصویر، شمال سیاره و گوشه راست آن، جنوب سیاره را نشان می دهد. 

این تصویر در حین هفتمین چرخش از فاصله نزدیک فضاپیما به دور سیاره مشتری به ثبت رسیده؛ در این چرخش فاصله جونو با ابرهای مشتری 16.5 کیلومتر بوده است.

14- گره های طوفانی تمامی سیاره را در بر گرفته اند. 

فضاپیمای جونو در حین نهمین چرخش نزدیکش به دور سیاره، این طوفان سهمگین را به ثبت رسانده است. همانطور که می بینید طوفان در خلاف جهت عقربه های ساعت می چرخد، ابرهای تیره تر در عمق اتمسفر فرو رفته اند و ابرهای روشن تر در فاصله کم تری نسبت به جونو قرار دارند. همچنین نور خورشید از سمت چپ عکس می تابد.
تصویر در تاریخ 24 اکتبر 2017 در فاصله تقریبا 10 کیلومتری از ابرهای مشتری عکسبرداری شده است.

15- لکه های مشتری، نمونه بارزی از پدیده واچرخند

بخش پایینی قطب شمال مشتری را طوفان در برگرفته است. جالب آن که طوفانی پیش رو، عمری بسیار طولانی دارد و حتا برایش نامی هم برگزیده اند؛ از سال 1993 پژوهشگران، رد پای این واچرخند تخم مرغی را در تصاویر دنبال کردند  و آ ن را NN-LRS-1 نام نهادند. این لکه، سومین واچرخند بزرگ سیاره مشتری به حساب می آید و به طور معمول طولی برابر با 6000 کیلومتر دارد.

واچرخند ناحیه پرفشار دایره ای و غیر منظمی ست که جهت حرکت هوا در آن، مخالف جهت حرکت هوا در مراکز کم فشار است.

16- در هر گوشه عکس، غوغایی برپاست....

ابرهای در هم پیچ خورده پیش رو، حاصل نهمین پرواز جونو به دور سیاره مشتری هستند.

17- طوفان تخم مرغی

این دو طوفان تخم مرغی شکل در تاریخ نوزدهم ماه می 2017 به ثبت رسیده اند.

18- روشنی ها از دل تاریکی بر آمده اند...

ابرهای روشن تر در دل رنگ های بی روح و کدر کشیده شده اند و منظره ای زیبا به وجود آورده اند.

19- آیا ایده نقاشی ون گوک از نقش و نگار مشتری بوده؟!

تصویری از پری جُو ششم فضاپیمای جونو می بینید. نکته جالب توجه در این مجموعه تصاویر شباهت قابل ملاحظه عکس ها به نقاشی های هنرمند شناخته شده، ونسان ون گوگ (Vincent van Gogh) است؛ موج های ابر، آثاری همچون شب پر ستاره (The Starry Night) را در ذهن بیننده تداعی می کنند.

20- آخرین نگاه به سیاره

ابرهای سفید، تک و تنها بر اتمسفر مشتری سرگردانند. این تصویر در ششمین چرخش از فاصله نزدیکِ جونو در تاریخ هفتم ژوئن 2017 عکسبرداری شده است.

سخن آخر

سری به دنیای پرپیچ و خم سیاره مشتری زدیم و بیش تر با حال و هوای این روزهای غول گازی آشنا شدیم. وجود طوفان های کوچک و بزرگ در جای جای سیاره، شگفتی ما را در پی داشت. بسیاری از ما تا کنون این وجه از مشتری را ندیده بودیم... با وجود این که تصاویر زیبا و فریبنده ای را از نظر گذاراندیم، به خوبی حق مطلب درباره آشفتگی سیاره نیز ادا شد.

از تماشای این تصاویر لذت بردید؟ دیدگاه شما درباره مجموعه عکس های مشتری چیست؟

نظرتان را درباره پروژه علوم شهروندی ناسا با ما در میان بگذارید.

آیا شما هم با ناسا موافقید و این تصاویر پردازش شده را گامی رو به جلو در بهبود علم و دانش می دانید؟

منتظر دیدگاه های شما عزیزان هستیم...