پویا دهقان
انتشار
11 دی 1400
به روز رسانی
13 دی 1400
گردشگری سلامت یا توریسم درمانی یکی از انواع گردشگری است که خود شاخههای مختلفی را نیز در بر میگیرد. گردشگری سلامت از دیرباز تاکنون وجود داشته است اما به مرور بر درجه اهمیت آن افزوده شده و کشورها توجه بیشتری را معطوف به این سبک از گردشگری نمودهاند. به این ترتیب بعدها به طور مستقل آن را به عنوان یک زیرمجموعه از صنعت گردشگری بر شمردند. در ایران نیز امروزه به این بخش از گردشگری توجه ویژهای میشود؛ مجموعه گردشگری کارناوال در حوزه گردشگری سلامت خدمات در خور توجهی را برای بیماران در نظر گرفته که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به این لینک مراجعه نمایید. در ادامه از انواع گردشگری سلامت، اهداف و تاریخچه آن بیشتر برایتان خواهیم گفت.
گردشگری سلامت
چرا گردشگری سلامت؟
چرا گردشگری سلامت
وقتی سخن از گردشگری به میان میآید شاید ذهنمان تنها معطوف به بخش گشتوگذار شود، اما هدف از سفر شما هر چه که باشد فرقی نمیکند، شما در هر صورت در حال تجربه نوع یا انواع خاصی از گردشگری هستید. با رشد علم درمان، گروهی از افراد برای بهبود وضع سلامتی خود به مقاصدی سفر میکنند که خدمات خاصی را به آنها جهت درمان ارائه میدهند.
در گرشگری سلامت (Health Tourism)، افراد با اهداف پزشکی، درمان و تندرستی به محل دیگری سفر میکنند. در این سفرها معمولا همراه یا همراهانی نیز در کنار شخص بیمار وجود دارند که آنها هم جزو گردشگران سلامت محسوب میشوند. گردشگران برای معالجه، گذراندن دوران نقاهت، تغییر آبوهوا به توصیه پزشک، دریافت خدمات یا انجام تمرینات خاص و همچنین استفاده از آبهای گرم و معدنی به سوی مقصدی خاص میروند.
بر اساس تعاریفی که در سطح بینالمللی از گردشگری سلامت ارائه میشود هدف افراد در این نوع از گردشگری درمان است، به عبارتی دیگر افراد از محل اقامت خود خارج شده و برای درمان به شهر یا کشوری دیگر میروند که این نوع از گردشگری را گردشگری سلامت مینامند. در برخی منابع از این نوع گردشگری با عنوان گردشگری پزشکی هم یاد میشود که این شاخه از زیر مجموعههای گردشگری سلامت محسوب میشود و در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
خدمات ارائه شده در بخش پزشکی گردشگری سلامت متفاوت و به انتخاب گردشگر بستگی دارد. از خدمات اولیه و ساده دندانپزشکی تا عمل جراحیهای پیشرفته همچون تعویض زانو، جراحی قلب و یا جراحیهای زیبایی همهوهمه در انتخاب گردشگران جای میگیرند. بیماران برای درمان در دیگر کشورها باید ویزای درمان گرفته و با توجه به قوانین و مقررات هر کشور در زمینه پذیرش بیمار، هزینهها، تجهیزات و موارد دیگر در این زمینه، تصمیم بگیرند که کدام مقصد برای آنها با توجه به شرایطشان مناسب است.
در حال حاضر گردشگری سلامت یکی از سودآورترین صنایع در جهان به شمار میرود که انواع روشهای درمانی از جمله روشهای درمانی مدرن پزشکی، طب سنتی، استفاده از آبهای معدنی و حتی گل درمانی را شامل میشود. افراد با اهداف مختلفی مانند کمتر شدن هزینهها، استفاده از تجهیزات پیشرفتهتر، درمان به موقع و غیره برای درمان به دیگر کشورها سفر میکنند. در ادامه به این نوع از گردشگری نگاهی جزئیتر خواهیم داشت.
گردشگری تندرستی
Medical Tourism
توریسم سلامت نوع جدید از گردشگری نیست و از روزگاران قبل نیز وجود داشته است. طبق منابع موجود، از زمان گذشته مردمان روم و یونان باستان به منظور فراغت و درمان به کنار رودخانهها و آبهای معدنی میرفتند و مدتی را در آنجا میگذراندند؛ این سفرها هزاران سال قبل و در دورههای تاریخی مختلف انجام میگرفته و علاوه بر یونان مدیترانه شرقی هم به عنوان مقصدی کوچک برای شفا و درمان، پذیرای مردم بوده است. اولین سابقه تاریخی گردشگری سلامت به زمانی باز میگردد که زائرین از نقاط گوناگون از دریای مدیترانه میگذشتند و خود را به منطقهای در خلیج سرونیک به نام اپیدوریا میرساندند. باورها بر این بود که محراب خدای شفابخش یونانیها، اسقلپیوس، در آنجا وجود دارد، بیماران با روزه گرفتن و رازونیاز به دنبال شفای بیماریهای خود بودند.
سومریان (حدود 4000 پیش از میلاد) اولین مجتمع سلامت را در اطراف چشمههای آبگرم ساخته بودند که دارای امکاناتی مانند معابد با شکوه با استخرهای آب معدنی روان بود. در هند نیز سابقه گردشگری پزشکی با محبوبیت یوگا و طب آیورودا به حدود 5000 سال پیش باز میگردد.
مردم در دوره حاکمیت امپراتوری رم برای مدت دو هزار سال، به زیارتگاههایی مراجعه میکردند تا خود را در آب مقدس شستشو دهند. در رم پس از تبدیل شدن به قدرت جهانی چند حمام و چشمه آبگرم ایجاد شد که هم مراکز درمانی بودند و هم جزو مهمترین مراکز یادگیری طب پزشکی برای گردشگران محسوب میشدند.
با سقوط تمدن رم، آسیا به نخستین مقصد گردشگری پزشکی برای مسافران خدمات درمانی تبدیل شد که در آن معابد بیشماری به صورت بیمارستانهای بین راهی که خدمات پزشکی و درمانی به مسافران به همراه مراقبتهای بهداشتی، ارائه میدادند، ساخته شد. در ژاپن، در همین دوره چشمههای معدنی آبگرم آنسن که تحت مالکیت یک قبیله جنگجو بودند شروع به ارائه خدمات برای کاهش درد، بهبود زخم، و بهبود جراحات ناشی از جنگ برای جنگجویان سراسر دنیا نمود.
گردشگری سلامت در قدیم
Health Tourism in Past
به جز اروپا، یونان و رم، مردم آمریکا نیز به چشمههای آب معدنی و اقامتگاههای اطراف آنها مراجعه میکردند و هدف آنها نیز دریافت خدماتی برای بهبود سلامت جسم و روان و پیشگیری از امراض مختلف بود. افراد بیشتر برای درمان بیماریهایی از قبیل رماتیسم، ورم مفاصل، خستگی جسم، نقرس، التهاب مهرهها و ستون فقرات به این مقاصد میرفتند.
«ساراتوگا» یکی از قدیمیترین مقاصدی بود که چشمههای آبگرم و تسهیلات مختلف مانند اقامتگاه برای گردشگران داشت. غیر از ساراتوگا میتوان به فیلادلفیا و ویرجینیا و چشمههای آب معدنی آنها نیز اشاره کرد. وجود سالنهای موسیقی، تماشاخانه، تالار موسیقی، زمین بازی و موارد مشابه، قصد سفر را برای بخش قابل توجهی از مسافران تغییر داد، به این ترتیب افرادی هم بودند که قصد درمان نداشتند و فقط برای اینکه امکان استفاده از این ویژگیها را داشته باشند به این مقاصد سفر میکردند.
قدمت گردشگری سلامت در فرهنگ اسلامی نیز قابل بررسی است. در سال 1248 میلادی، بیمارستان منصوری در قاهره با ظرفیت 8000 نفر به عنوان بزرگترین و پیشرفتهترین بیمارستان در جهان آن زمان به ارائه خدمات درمانی و مراقبتهای پزشکی به مسافران بدون در نظر گرفتن نژاد و مذهب میپرداخت.
جراحی پلاستیک در گذشته
اقامتگاههای ساراتوگا
در قرن 18 میلادی نیز ثروتمندان اروپایی به ویژه آلمانیها با اهداف آرامش و سلامتی به کنار رود نیل سفر میکردند. در مجموع، میتوان گفت که مقاصد ابتدایی و اولیه گردشگری سلامت، شهرهایی با چشمههای آبگرم با خاصیت درمانی بوده است. اواخر قرن 18 میلادی در اروپا مواد معدنی اهمیت بالاتری پیدا کردند و رفتهرفته شهرهای دارای چشمه آبگرم نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفت. در این شهرها برای جذب بیشتر مردم اقامتگاهها و کلینیکهایی تعبیه شد تا نیازهای اولیه مسافران تامین شود. توجه جدیتر به خدمات ارائه شده و تلاش برای بهبود و ارتقا آنها موجب شد تا توریسم گردشگری جدیتر توسعه پیدا کند و ادامه یابد.
با مطالعه جزئیتر گردشگری سلامت، خواهیم فهمید که در دهه 1980 افراد زیادی بودند که برای جراحی زیبایی و رسیدگی به دندانهای خود به کاستاریکا سفر میکردند. این سفر برای بسیاری از افراد به یک هدف تبدل شد، به این ترتیب در دهه 1990 پزشکان با قیمتهای پایینتر سعی در جذب مشتری بیشتری داشتند.
گردشگری سلامت در روزگاران کنونی نیز همچنان اهدافی مشابه دارد و افراد در نهایت برای بازیابی سلامت یا تداوم آن سفر میکنند. حال این سفر با توجه به انواع مختلف گردشگری سلامت میتواند گوناگون باشد و در یکی از زیرمجموعههای آن قرار گیرد. توجه بیشتر به این بخش توسط مقاصد گردشگرپذیر با هدف گردشگری سلامت، باعث شده تا آنها روزبهروز امکانات خود را افزایش دهند تا روندهای درمانی و انجام امور مختلف مربوط به گردشگر، در سفر، هنگام بستری شدن و همچنین استفاده از امکانات دیگر تسهیل شود و فرد با کمترین مشکل روبهرو نشود.
گردشگری سلامت
به طور کلی کسانی را گردشگر سلامت میدانند که به منظور برخورداری از خدمات سلامت، شامل پیشگیری و درمان به یک مقصد سفر میکنند. این حوزه از گردشگری را با عناوین مختلفی میشناسند که از میان آنها میتوان به «توریسم سلامت» و «توریسم درمان» اشاره کرد.
طبق تعریفی که سازمان WTO از گردشگری سلامت ارائه داده است به فردی که برای استفاده از یکسری خدمات به منظور بهبود یا افزایش سلامت و روحیه به محلی خارج از محل سکونت خود برود و بیش از 24 ساعت در آنجا بماند، گردشگر سلامت میگویند. این خدمات میتوانند شامل آبهای و چشمههای معدنی، آبوهوا، مداخلات پزشکی و مواردی از این دقبیل باشند.
کلیات گردشگری سلامت
اقامتگاه برای گردشگری سلامت
شاید حساسترین زیر شاخه گردشگری سلامت، گردشگری پزشکی باشد. این نوع از گردشگری به دلیل اینکه به طور مستقیم با جان و سلامت انسانها سروکار دارد و از اهمیت بالایی برخوردار است. معمولا افرادی این شاخه از گردشگری سلامت را انتخاب میکنند که نیاز به جراحی، چکاپ و یا درمان یک بیماری دارند؛ گردشگر به مقاصد هدف میرود تا از امکانات پزشکی بیشتر برای درمان بیماری برخوردار باشد. البته امکانات پزشکی لزوما نمیتواند تنها دلیل سفر این افراد محسوب شود، جلوتر به این مبحث هم خواهیم پرداخت. برای گردشگری پزشکی، علاوه بر وجود زیرساختها، علم پزشکی و قوانین نظارتی بر آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، علاوه بر اینها به وجود اقامتگاه و خدمات گردشگری نیز باید اهمیت ویژهای داده شود. در این میان پزشکی ایران نیز با قدمت 1000 سالهای که دارد، از استانداردها و کیفیت خوبی برخودار است و میتواند در زمینه گردشگری پزشکی به مقصدی ایدهآل تبدیل شود. بازاریابی ضعیف و عدم معرفی صحیح به جوامع دیگر موجب شده تا در این حوزه تا حدی مهجور بماند و آنطور که بایدوشاید شناخته نشود.
گردشگری پزشکی
گردشگری طبیعت درمانی نوع دیگری از گردشگری است که هدف سفر استفاده و بهرهمندی از منابع و خدمات درمانی طبیعی زیر نظر پزشک است. استفاده از آبگرم، دریاچه نمک، حمام گیاهی، ماساژ طبی، سفر به طبیعت مناسب و خوش آبوهوا در گروه گردشگری طبیعت درمانی قرار میگیرند. نقل شده است که پس از ابتلای مظفرالدین شاه به بیماری سل به دستور پزشکش وی را به منطقهای خوش آبوهوا بردند تا برای بهبود بیماری مدتی را در آنجا سپری کند. به همین دلیل، مظفرالدین شاه در عمارتی که بعدها بیمارستان مسیح دانشوری نیز به محوطه آن اضافه شد، انتقال یافت. البته طبق تعریف WTO نمیتوان گفت که یک «گردشگری طبیعت درمانی» صورت گرفته، چرا که مظفرالدین شاه قبل از این انتقال نیز در تهران زندگی میکرده؛ اما به عنوان طبیعت درمانی، این مثال میتواند قابل قبول باشد.
گردشگری طبیعت درمانی
نمایی از طبیعت مازندران
این زیرشاخه از گردشگری سلامت، صرفا برای کسب آرامش فرد است و مداخلات پزشکی در آن وجود ندارد؛ فرد برای دوری از تنش، ریلکس کردن یا پیشگیری از بیماری به این نوع از گردشگری روی میآورد. ایران نیز با دارا بودن بیش از 1000 چشمه متنوع طبیعی، پتانسیل بسیار خوبی برای پذیرش گردشگران دارد. آب چشمههای معدنی ایران با توجه به بهرهمندی از عناصری از جمله منیزیم، پتاسیم، سولفور، کلسیم و غیره، میتوانند مقصد هدف بسیاری از گردشگران سلامت باشند. نکته حائز اهمیت در این میان، توجه به زیرساختها است. وجود ویلاهای جنگلی، ساحلی و کوهستانی از جمله فضاهایی است که گردشگران میتوانند در آنها حضور داشته باشند و به برخی از اهدافی که عنوان شد، برسند.
توریسم تندرستی
Wellness Tourism
در گردشگری سلامت یک شعار جهانی وجود دارد که میگوید امکانات و خدمات باید در حد کشورهای جهان اول یا پیشرفته باشد، هزینهها و قیمتها نیز باید در حد کشورهای در حال توسعه و جهان سوم قرار گیرد. در زمینه گردشگری سلامت، اهداف مختلفی هم برای بیمار و هم برای کشور مقصد وجود دارد که جنبههای متفاوتی را نیز در بر میگیرد که ما از میان آنها به چند مورد به طور مختصر اشارهای خواهیم داشت.
گردشگری سلامت
چرا بیماران برای درمان به کشورهای دیگر میروند؟
مزایای گردشگری سلامت برای کشور میزبان
هزینه کمتر برای گردشگران
برخورداری از کادر مجرب
با توجه به منابع تاریخی میتوان به این موضوع پی برد که ایران از گذشته تا به امروز، در این عرصه فعالیت داشته است. به طور مثال میتوان در نیشابور به کانالکشیهایی اشاره کرد که از آنها آب معدنی را به نزدیکی معبد آناهیتا هدایت میکردند و مردم هم برای درمان و شفا گرفتن به آنجا میرفتند. مشابه این موضوع در مرانو ایتالیا با قدمت 5 هزار ساله قابل مشاهده است. کشور ما از نظر پزشکی در جایگاه قابل قبولی قرار دارد و از لحاظ کیفی نیز مناسب است، این موارد در کنار قیمت پایین، پکیج خوبی را برای بیماران و کسانی که متقاضی گردشگری سلامت هستند ایجاد میکند.
در حال حاضر از کشورهای مختلفی به ایران سفر میکنند تا از خدمات درمانی و سلامت بهرهمند شوند که از میان آنها میتوان به جمهوری آذربایجان، افغانستان، عراق، بحرین، ترکیه، ترکمنستان، سوریه، لبنان و کویت اشاره کرد. خدماتی که به گردشگران سلامت ارائه میشود، بیشتر حول درمان ناباروری، دندانپزشکی، جراحی قلب، جراحی چشم، جراحی پلاستیک، درمان بیماریهای مربوط به سرطان و مواردی از این قبیل است. همچنین میتوان اردن و دبی را در این حوزه از رقبای سرسخت ایران دانست.
جایگاه ایران در گردشگری سلامت
از استانهایی که در ایران به این منظور مورد هدف هستند و در این امر سرآمد به حساب میآیند، میتوان مازندران و یزد را نام برد. استان یزد اولین مرکز درمان ناباروری در ایران و خاورمیانه را در خود دارد و خیلی از افراد و گردشگران سلامت این استان و حوزه گردشگری سلامت آن را به سبب درمان ناباروری میشناسند. مازندران هم به خاطر آبوهوا، آب معدنی و طبیعت بکر خود، بسیار مورد توجه قرار دارد.
در این میان میتوان به سرعین هم اشاره داشت که با چشمههای آبگرم خود سالانه گردشگران فراوانی را به سمت خود میکشاند. گردشگرانی که از سایر شهرهای ایران و همینطور از کشورهای مختلف برای استفاده از این چشمهها به این شهر سفر میکنند. سایر شهرهای ایران هم با ویژگیهایی دیگر پذیرای گردشگران سلامتاند که از میان آنها میتوان به مشهد (افرادی که برای زیارت میروند و از خدمات درمانی هم استفاده میکنند)، تهران (به دلیل پایتخت بودن و وجود مراکز درمانی و متخصصان متعدد)، اهواز (عربزبانان زیادی که به دلیل فرهنگ و زبان مشترک و امکانات درمانی به آنجا میروند) و شیراز (ارائه خدمات مطلوب در حوزه سلامت) اشاره کرد.
گردشگری سلامت
گردشگری سلامت
نقاط ضعف ایران در گردشگری سلامت
نقاط قوت ایران در گردشگری سلامت
سامانه گردشگری سلامت
ویزای درمان چیست؟
ویزای درمان به افرادی داده میشود که بر اساس تعاریف بینالمللی، فرد با هدف درمان از محل اقامت خود به کشوری دیگر برای درمان میرود. امروزه گردشگری سلامت یکی از صنایع پرسود جهان محسوب میشود و انواع روشهای درمانی از جمله مدرن پزشکی، طب سنتی، استفاده از آبهای معدنی و حتی گل درمانی را در بر میگیرد.
متولیان گردشگری سلامت در ایران
استانداردهای ipd
International Patient Department به معنای بیماران بخش بینالمللی یا همان (IPD) است که نوعی مجوز برای بیمارستانها و کلینیکها جهت درمان بیماران خارجی محسوب میشود.
معرفی مهمترین مراکز آی پی دی دار در ایران
مرکز قلب
بیمارستان شریعتی
گردشگری سلامت در دیگر کشورها
شهر سلامتی دبی
گردشگری سلامت در هند
چالش های گردشگری سلامت
گردشگری سلامت علاوه بر تمامی مزیتها و نقاط مثبتی که دارد، همراه با خود چالشها و ریسکهایی را نیز به دنبال خواهد داشت که فرد باید کاملا به آنها واقف باشد و سپس اقدام به سفر کند. در ادامه برخی از این چالشها و موارد را با هم بررسی خواهیم کرد.
موارد تاملبرانگیز در گردشگری سلامت
صرفه اقتصادی برای کشورهای گردشگر پذیر
اقدامات پیش از سفر
نمایی از سنگاپور
گردشگری سلامت، روی دیگری از گردشگری است که میتواند چند هدف مختلف داشته باشد، اما مهمترین هدف در آن رسیدگی به سلامت جسم و روح است که خود در چند بخش مختلف صورت میگیرد. اهدافی که در این نوع گردشگری وجود دارند، با توجه به افراد و شرایط آنها میتواند متفاوت باشد، به همین خاطر هر فرد میتواند دلیل خود را برای سفر پیدا کند که برخاسته از انگیزه او برای اقدام به سفر است. اگر موضوع و مطلبی است که باعث کاملتر شدن مباحث فوق میشود، خوشحال میشویم که آن را به ما یادآوری کنید.
آیا این مطلب مفید بود؟
0 دیدگاه
اپلیکیشن کارناوال
با نصب اپلیکیشن کارناوال، کنترل سفر را این بار شما به دست بگیرید. در این اپلیکیشن شما دنیایی از امکانات و خدمات را همیشه و همه جا در جیب خود دارید؛ آشنایی با جاذبه ها و فرهنگ شهرها و کشورهای مختلف، رزرو آنلاین بلیت هواپیما و یا حتی رزرو انواع اقامت بسته به سلیقه و بودجه ای که دارید. اپلیکیشن کارناوال یعنی کنترل سفر در دست شما.
Android
IOS
هدف اصلی کارناوال این است که بهترین خدمات گردشگری را به صورت آنلاین به کاربران خود ارائه دهد. هر آن چیزی که برای سفر خود نیاز دارید را از کارناوال بخواهید؛ از آشنایی با جاذبه ها، سوغات و غذاهای محلی تا رزرو آنلاین بلیت هواپیما و انواع اقامتگاه. در هر جا و در هر ساعت از شبانه روز، می توانید به صورت آنلاین خدمات سفر خود را رزرو کنید و یا هر سوالی دارید از ما بپرسید. کارناوال کنترل سفر شماست!
کلیه حقوق مادی و معنوی کارناوال برای شرکت کاروان سفر های هیرمان محفوظ است. استفاده از محتوای سایت تنها در صورت پذیرش شرایط و ضوابط امکان پذیر است.