جشنواره لومیناریس | آغاز سال نوی میلادی به سبکی متفاوت

سفر و رهسپار شدن به سرزمین های گوناگون آن هم برای اولین بار، از بهترین روش ها برای کسب تجربه و آشنایی با دیگر کشورها و مردمان آن هاست. شاید تا به حال به این موضوع دقت نکرده باشید؛ اما مردمان هر دیار نیز نقش مهمی در تجربه ها و خاطره های تلخ و شیرین ما از سفر دارند. مردم شناسی و معاشرت با ساکنان سرزمین های دیگر حس جالبی دارد. از بهترین روش ها برای شناخت فرهنگ و رسوم ساکنان دیگر کشورها آشنایی و یا حتا شرکت در جشنواره ها و مراسم خاص آن هاست. کارناوال تا به امروز جشنواره های گوناگونی را به شما معرفی کرده است؛ فستیوال هایی چون رقص سماع، بالن فیستا، جشن ماسک ها، هالووین و... که هر یک ویژگی های منحصر به فرد خودشان را دارند.

 این بار هم می خواهیم به همراه یکدیگر در جشنی شرکت کنیم که ریشه در آداب و سنت های اروپایی ها و بخصوص اهالی اسپانیا دارد و شما را به یاد سنت های اهالی آسیای شرقی می اندازد. با کارناوال همراه باشید تا بیشتر با جشنواره زیبا و با شکوه لومیناریس آشنا شویم.

آشنایی با جشنواره لومیناریس | مقدمات شروع سالی پاک

لومیناریس (Luminaria) یا لومیناریا نام جشنواره ای بین المللی است که در آمریکا بخصوص ایالت نیومکزیکو و در اروپا به ویژه کشور اسپانیا طرفداران زیادی دارد و هر سال به بهترین شکل برپا می شود. قدمت این جشن به بیش از ۵۰۰ سال می رسد و بدون شک با گذشت زمان، دستخوش تغییراتی نیز شده است.

در جشنواره لومیناریس، شمع، مشعل و آتش می افروزند و شب را چراغانی و روشن می کنند... همه چیز کم کم برای شروع سال نو آماده می شود... بله همه چیز در این جشنواره با هدف آماده شدن برای کریسمس و پاک شدن برای آغاز سال جدید صورت می گیرد. این جشن ۸ الی ۹ روز از ۱۶ تا ۲۴ ماه دسامبر (از ۲۵ آذر ماه) هر سال برپا شده و پس از آن، سال نو آغاز می شود.

یکی از مکان هایی که امروزه نیز این جشن را همانند سال ها پیش برپا می دارند، دهستانی به نام سان بارتولومه د پینارس (San Bartolomé de Pinares) است. این دهستان در آویلا (Provincia de Ávila)، یکی از استان های غربی کشور اسپانیا واقع شده و ساکنان آن اغلب به جای برپایی کریسمس جشن لومیناریس را برگزار می کنند. بد نیست بدانید که دهستان در اسپانیا بعد از استان، دومین جز از تقسیم بندی شهری است.

هدف اصلی این جشنواره، پاک کردن حیوانات برای فرا رسیدن سال نو است، تفکری که جایگاه مهمی در فرهنگ های مدرن امروزی ندارد؛ اما در لومیناریس به این موضوع بسیار توجه می شود. برای برپایی این جشن، مهم ترین محله و یا شلوغ ترین نقطه شهر را انتخاب می کنند، مانند خیابان اصلی، پارک بزرگ محلی و...

در ادامه بیشتر با دلیل به وجود آمدن، آداب و چگونگی برپایی این جشنواره دیدنی آشنا خواهیم شد.

روز سنت آنتونی | علت اصلی برپایی جشن لومیناریس

شاید نام سالروز سنت آنتونی به گوش تان خورده باشد؛ روزی که به حمایت از حیوان ها هم معروف شده است. دلیل به وجود آمدن جشن لومیناریس ریشه در داستان راهبی به نام سنت آنتونیو د پادوا (Santo António de Pádua) دارد. او از حامیان حیوانات هم بود و پس از مرگش در زمره قدیس های مسیحی قرار گرفت.

امروزه مسیحیان، یک روز در سال را به عنوان روز سنت آنتونی مشخص کرده اند که این روز اغلب 17 ژانویه (27 دی) است. در این تاریخ، پیروان مسیحیت برای پاکیزه کردن حیوان های‌شان، به کلیساهای از قبل مشخص شده ای می روند تا آداب این روز را به جا بیاورند. معروف ترین کلیسایی که میزبان این مراسم است، کلیسای سنت آنتوان (Church of St. Antoine) یا سنت آنتونی در شهر مادرید است.

در روز سنت آنتونی کشیشی ملقب به آنتونی یا حامی حیوان ها حضور پیدا می کند. او به نوبت روی حیوانات خانگی آب پاکیزگی می ریزد تا از آلودگی ها پاک شوند. در روز سنت آنتونی صدها و بلکه هزاران نفر در صف های طولانی به همراه حیوان های خانگی شان منتظر می مانند تا با آب پاکیزگی آن ها را از آلودگی ها رها سازند.

ریشه پاکیزه کردن حیوانات در جشن لومیناریس نیز با رسم سنت آنتونی در آمیخته شده است و اکنون افراد بسیاری این جشن را در شبِ سنت آنتونی برپا می کنند تا در این روز یک بار دیگر با ریختن آب پاکیزگی روی حیوانات مطمئن باشند که حیوان های شان با پاکیزگی تمام، وارد سال نو می شوند. 

عده ای هم عقیده دارند که ریشه و تاریخ به وجود آمدن جشن لومیناریس در همین سُنتِ سَنت آنتونی بوده و اختلاف های تاریخی بین این دو واقعه را نیز نادیده می گیرند. در هر صورت باز هم هدف از برپایی این جشن ها، پاکیزه کردن حیوانات از آلودگی و پلیدی هاست.

آداب جشنواره لومیناریس

در سال های اخیر برخی از کشورها، جشن لومیناریس را در زمان هایی به جز کریسمس برپا می کنند. علت اصلی این موضوع، علاقه زیاد مردم به جشن مهم کریسمس است و دوست ندارند آن را از دست بدهند و مشغول مراسم دیگری باشند. با توجه به این که جشن لومیناریس در کشورهای مختلف دستخوش تغییراتی هم شده، در این بخش سعی می کنیم به آداب حایز اهمیت این جشن بپردازیم.

1- چراغانی کردن

جشنواره لومیناریس باید در شب برگزار شود به همین خاطر در طی آن برای از بین بردن تاریکی، از چراغ های گوناگونی استفاده می شود. این روزها اغلب این چراغ ها الکترونیکی شدند و شباهت بسیاری به ریسه های کریسمسی پیدا کرده اند. جالب است بدانید که به این چراغ ها لومیناریا گفته می شود.

اعتقاد بر این است که در ابتدای ظهور جشن لومیناریس، از مشعل های کوچک برای روشن کردن شب استفاده می شد؛ اما این مشعل ها آرام آرام جای خود را به فانوس های کاغذی دادند که درون آن فانوس ها شمع های کوچکی روشن می شد. برای ثابت نگه داشتن این فانوس ها از شن و ماسه استفاده می کردند؛ اما به مرور باز هم استفاده از این فانوس ها منسوخ شد زیرا نیاز به مراقبت زیادی داشتند و چند نفر باید در تمام طول جشن مراقب شمع و فانوس های کاغذی بودند.

شاید از قبل می دانستید که فانوس های کاغذی ریشه در فرهنگ اهالی آسیای شرقی و بخصوص کشور چین دارند؛ اما چگونه سر از اسپانیا و اروپا در آورده اند؟

پاسخ این سوال به تاجران اسپانیایی مربوط می شود، آن ها که بین چین و اروپا رفت و آمد بسیاری داشتند، فرهنگ روشن کردن فانوس های کاغذی را به اسپانیا بردند.

بعد از منسوخ شدن فانوس ها، لومیناریس رنگ و چهره جدیدی پیدا کرد و برای روشن کردن شب، از شمع هایی در ابعاد و رنگ های مختلف استفاده شد. اگر امروزه به تماشای این جشن بروید چراغ های پلاستیکی رنگارنگی را مشاهده خواهید کرد و دیگر خبری از شمع ها نیست مگر آن که دست اندرکاران جشن افرادی خوش سلیقه و خلاق باشند. به نوعی می توان گفت روشنایی این جشن با کریسمس تلفیق شده است.

در نیومکزیکو شرکت کننده های لومیناریس نرده ها و سقف خانه های شان را با اشیای تلفیقی از کریسمس و لومینارس تزیین می کنند و اینجاست که می توانید تلفیق فرهنگ ها را به وضوح ببینید. چراغانی های این مراسم اغلب تا پایان کریسمس باقی می مانند.

گفته می شود که در زمان های دور در کیسه هایی شبیه به کیسه های چای امروزی شمع می افروختند و برای ثابت نگه داشتن آن ها درون شان کمی شِن می ریختند؛ اما به مرور به دلیل دشواری روشن نگه داشتن این شمع و آتش ها، کیسه ها جای خود را به فانوس و... دادند که روند پیشرفت شان را بیان کردیم.

هدف از روشن کردن چراغ و آتش

همیشه هر کاری که شرکت کننده ها در یک جشنواره انجام می دهند معنا و مفهوم خاصی دارد. در جشن لومیناریس هم همین گونه است. گفته می شود که روشن کردن شمع، چراغ و آتش، ریشه در تفکرات کاتولیک های رومی دارد. آن ها اعتقاد داشتند که با برافروختن روشنایی در شب های تاریک می توانند به روح حضرت عیسی کمک کرده و او را راهنمایی کنند.

2- موسیقی زنده

اهالی بعضی از شهرها و کشورها ترجیح می دهند جشن لومیناریس را در سکوت و آرامش جشن بگیرند؛ اما در بعضی مکان های دیگر این فستیوال خوش آب و رنگ را همراه با موسیقی زنده جشن می گیرند و به رقص و آواز می پردازند.

موسیقی از زمانی وارد لومیناریس شد که برگزار کننده های این جشن، تلاش کردند تا شکوه امپراتوری های کهن را شبیه سازی کنند به همین خاطر طبل، نی و آلات موسیقی محلی شان را به لومیناریس آورند.

هدف از اجرای موسیقی های محلی

انواع موسیقی های محلی و کوبیدن بر طبل های بزرگ، دلیل خاصی در لومیناریس دارد. شرکت کننده ها با این کار تلاش می کنند که صحنه ای شبیه به پایان دنیا به وجود آورند. موسیقی های چنینی، امروزه بیشتر در سان بارتولومه د پینارسِ اسپانیا و روستای سن بارتولوم د لس (San Bartolome de los) در نزدیکی مادرید به چشم می خورند و در مکان های دیگر شکوه کمتری دارند.

3- پرش اسب از روی آتش

همان طور که در عکس ها مشاهده می کنید علاوه بر فانوس و آتش های برافروخته در این جشنواره، حیوان ها و بخصوص اسب ها نیز نقش مهمی دارند. اگر خاطرتان باشد در ابتدا اشاره کردیم که جشن لومیناریس با هدف پاکیزه کردن حیوانات انجام می شود و افرادی که در این مراسم شرکت می کنند، عقیده دارند که حیوان ها نیز باید مانند انسان ها، سال جدید را پاکیزه آغاز کنند. به همین منظور مراسمی برای حیوانات به صورت نمادین برپا می شود.

در لومیناریس چندین کُپه آتش می افروزند و افراد مختلف سوار بر اسب های تنومندشان شده و از روی آتش می پرند. رسمی شبیه چهارشنبه سوری ما ایرانی ها؛ اما سوار بر اسب. البته کپه های آتش در لومیناریس بسیار بزرگتر از چهارشنبه سوری درست می شوند، به صورتی که اسب ها بعد از پرش، باید چند متری را درون آتش قدم بزنند.

هدف از پریدن اسب ها

هدف از این کار در جشن لومیناریس این است که اسب ها از پلیدی ها رد شده و پاکیزه وارد سال نو شوند. گفتنی است که به این رسم اعتراض های گسترده ای شده و حامیان حیوان ها می گویند که این کار حیوان آزاری به شمار می آید و حتما باید متوقف شود به همین خاطر احتمال دارد در سال های آتی دیگر شاهد این رسم نباشیم.

مراحل جشن لومیناریس

در جشنواره لومیناریس آتش به جنگ تاریکی و آلودگی ها می رود. مردم از چند روز قبل از برپایی این مراسم به فکر تهیه خوراکی و نوشیدنی های خوشمزه هستند. افرادی که قصد سوارکاری دارند به تهیه وسایل ایمنی مثل دست‌کش، عینک و کلاه ایمنی می پردازند و گاهی برای اسب های شان هم وسایل ایمنی و محافظ می خرند.

بعضی ها به جمع آوری هیزم برای برپایی آتش می پردازند و برخی دیگر درگیر تهیه خوراکی های رنگارنگ برای شرکت کنندگان هستند. همه برای برگزاری جشن به بهترین شکل ممکن تلاش می کنند.

جالب این که اسپانیایی هایی که به این جشن اعتقاد دارند با اصرار می گویند که این جشن هیچ گونه آسیبی به اسب ها نمی رساند و در طی 500 سال برگزاری آن، هیچ صدمه ای به حیوانات وارد نشده است. بنابراین هنوز هم با اسب ها از روی آتش می پرند.

پرش از روی آتش با اسب ها، تا نیمه شب ادامه پیدا می کند و در آخر به خوردن غذا، نوشیدن نوشیدنی های گوناگون و پایکوبی می پردازند.

تاریخچه جشن لومیناریس

کهن ترین نوشته تاریخی که در آن درباره جشن لومیناریس صحبت شده مربوط به یک مورخ مسیحی به نام توریبیو د بناونته موتولینیا (Toribio de Benavente Motolinia) بوده است. او نوشته که در مکزیک و در شب کریسمس، اهالی کلیساها به خیابان و پشت بام ها می روند و اعمال دینی خود را در این اماکن انجام می دهند.

اگر بیشتر بخواهید درباره تاریخچه و پیشینه لومیناریس بدانید، باید بگوییم که به دلیل آن که نامش در سال های مختلف تغییر کرده، بررسی تاریخ این مراسم دشوار است.

آنچه هیچ شکی در آن وجود ندارد، استفاده از فانوس های کاغذی در این جشن است. می دانیم که بدون شک پیشینه لومیناریس به اسپانیا بر می گردد زیرا اسپانیایی ها از دیرباز همیشه در نیمه های شب، برای هدایت دیگران و آسان تر شدن عبور و مرور در کوچه و خیابان ها فانوس یا شمع روشن می کردند.

این رسم از اروپا به مکزیک رفت و کمی شکل و شمایلش تغییر یافت. در همین راستا گفته می شود کلمه اسپانیایی فارولیتوس (farolitos) که به معنای کیسه های قهوه ای رنگ چای است، به این مراسم مربوط می شود و از همین کیسه ها در گذشته به عنوان فانوس استفاده می کردند. علت استفاده از این کیسه ها را هم ارزان بودن و فراوانی آن ها بیان می کنند. 

امروزه بعضی ها لومیناریس را به آمریکایی ها نسبت می دهند و قدمتش را 300 سال برآورد می کنند؛ اما شواهد نشان می دهد که چنین نیست و مردمان آمریکا از این جشن اطلاعات زیادی ندارد.

افسانه لومیناریس

با همه تلاش هایی که پژوهشگران و تاریخ شناسان درباره پیشینه لومیناریس انجام داده اند هنوز هم به اتفاق نظر خاصی بر سر چگونگی به وجود آمدن آن نرسیده اند؛ اما افسانه ای درباره چگونگی به وجود آمدن این جشن وجود دارد که بین مردم آمریکا و اروپا دهان به دهان می شود با هم نگاهی گذرا به این داستان می اندازیم.

هزار و یک سال پیش جنگ بزرگی در دنیا رخ داد. هر مبارز برای خدای خود می جنگید و جهان به دسته های متعددی تقسیم شده بود. در میان این ناآرامی ها بین الهه روشنایی و خدای تاریکی، درگیری شدیدی رخ داد.

سرانجام الهه روشنایی برای نجات پیروانش و دیگر ساکنان جهان مجبور شد خود را قربانی کند. با مرگ این الهه، دنیا پر شد از تکه های کوچک آتش. پیروان و معشوقه این الهه آن قدر گریه کردند که آرام آرام جهان رو به تاریکی رفت و همه جا غرق در ظلمات و باران های پراکنده شد، باران هایی که حاصل اشک ها بودند. این روند آن قدر ادامه پیدا کرد که همه نورهای دنیا به تاریکی تبدیل شدند و تنها نور چند شمع کوچک باقی ماندند.

امروزه در این افسانه و نظایر آن دخل و تصرف های بسیاری شده و داستان هایی درباره خیانت معشوقه الهه نور و مرگ آرام آرام الهه تاریکی و... نیز بیان می شود که هر یک زیبایی های خاص خودشان را دارند و بررسی همه آن ها در این جا نمی گنجد.

جشن لومیناریس را در ویدیو تماشا کنید

بهترین مکان برای دیدن جشن لومیناریس مدرن

حالا که کمی بیشتر با جشن لومیناریس آشنا شدید خوب است، مکانی را معرفی می کنیم که می توانید در آن این جشن را به صورت مدرن و امروزی تماشا کنید. فرق این مکان با جاهای دیگری که در این مطلب معرفی کردیم تلاش برای تلفیق مدرنیزه و فرهنگ کهن است.

در سال 1978 میلادی افرادی برای زنده نگه داشتن رسم لومیناریس داوطلب شدند تا در باغ گیاه شناسی دیزرت یا کویر (Desert Botanical Garden) آمریکا این جشن را برپا کنند. از همان زمان تا به امروز در این باغ گیاه شناسی سالانه حدود 700 لومینا یا فانوس کاغذی روشن می شود. تقریبا هر سال 600 نفر در این جشن شرکت می کنند و با فرهنگ و آداب آن بیشتر آشنا می شوند.

جشن لومیناریس در این باغ شامل روشن کردن تاریکی شب با وسایل ابتدایی، موسیقی، غذا و نوشیدنی است. یکی از ویژگی های جالب لومیناریس در اینجا پخش موسیقی ماریاچی، نوعی موسیقی کهن مکزیکی است که شرکت کننده ها را سرگرم می کند. رسم پخش این موسیقی در باغ گیاه شناسی دیزرت از سال 1979 میلادی باب شد.

در سال 1986 میلادی مسوولان باغ با حدود 8400 شیرینی (کوکی) از میهمانان پذیرایی کردند که کار نوینی بود. در سال 2003 میلادی نیز تصمیم گرفتند که از ساعت 12 شب به بعد لومیناها را روشن کنند و پیش از این ساعت، باغ غرق در تاریکی باشد.

از سال 2005 میلادی آرام آرام فندک و چراغ های تزیینی مقاوم تر وارد این باغ شدند؛ اما شرکت کننده ها همچنان تلاش می کردند تا اصالت جشن را حفظ کنند. حالا حدود 40 سال است که این جشن ملی، مذهبی در باغ گیاه شناسی دیزرت برپا می شود و هر کسی هم اجازه شرکت در آن را دارد. برای رفتن به این باغ کافی است به آدرس زیر مراجعه کنید:

آدرس: آمریکا، ایالت آریزونا، مرکز ایالت آریوزنا فینیکس، بزرگراه گالوین، پلاک 1201 شمالی

Address: 1201 N Galvin Pkwy, Phoenix, AZ 85008, USA

اختلاف فرهنگی در جشن لومیناریس 

عواملی مثل ترکیب فرهنگ ها، گذشت زمان، آداب کهن اهالی و... باعث شده اند که جشن لومیناریس در کشورها و حتا شهرهای مختلف کمی با هم تفاوت داشته باشند. در این بخش به اختلاف های فرهنگی و حادثه های جالب در جشن لومیناریس در سراسر دنیا می پردازیم:

• در ایالت یوتا (Utah) که یکی از ایالت های آمریکاست، این جشن همه ساله در اولین دوشنبه ماه دسامبر برپا می شود و از همه جالب تر این که اغلب بابانوئل نیز در این مراسم شرکت می کند و چراغ، مشعل و... را در کنار هم روشن می کنند. به عبارت دیگر لومیناریس و کریسمس را یکباره جشن می گیرند.
• از سال 2008 میلادی تا امروز همه ساله اهالی شهر کرک‌وود (kirkwood) با روشن کردن شمع و مشعل ها، مراسم لومیناریس را در سکوت جشن می گیرند. این رسم به دلیل احترام به قربانی هایی انجام می شود که در سال 2008 بر اثر تیراندازی در این شهر جان باختند. در این مکان جشن لومیناریس با مراسم خداحافظی با مردگان تلفیق شده است.
• در آمریکا و در زمان جشن لومیناریس، انتهای کوچه های بن بست مشعل و شمع قرار می دهند. یکی از دلیل های این کار جلوگیری از خودکشی است زیرا در سال های اخیر آمار خودکشی در هنگام شب و در کوچه های بن بست، در این کشور رو به افزایش گذاشته است. در آمریکا نیز این جشن با موضوعاتی از این دست تلفیق شده است.
• در کالجی در آمریکا به نام سن جوان (san juan) همه ساله در زمان جشن لومیناریس حدود 30000 چراغ روشن می شود.
• در کالیفرنیا بعضی افراد در زمان جشنواره لومیناریس به جمع آوری اعانه (کمک های مالی) می پردازند.
• در جلینا ایلینوی (Galena Illinois) یکی از شهرهای ایالت متحده آمریکا، یک شب در ماه دسامبر به عنوان شب لومیناریس انتخاب می شود و آن را جشن گرفته و شب لومینا می نامند.
• از 22 سال پیش در کنار دریاچه واشینگتن نیز حدود 1800 چراغ روشن می شود. این چراغ ها به یک کشتی بزرگ منتهی می شوند که به کشتی کریسمس معروف است.
• در بعضی شهرهای انگلستان طی جشن لومیناریس، لومینا یا انواع چراغ ها فروخته می شوند و با درآمد حاصل از آن ها برای نیازمندان غذا تهیه می کنند و یا از روش های دیگر به آن ها کمک می کنند.
• امروزه در نیومکزیکو روستایی ها از چند روز پیش از جشن لومیناریس به جمع آوری شاخه های درختان و میوه های کاج خشک شده می پردازند تا خود را برای یک آتش بازی بزرگ آماده کنند.

از یاد نبرید که امروزه به جز برخی دهستان ها و روستاهای کوچک، جشن لومیناریس شکلی مدرن به خود گرفته و بیشتر در شمع های مدرن و برقی، آتش بازی ها و پخش موسیقی های از پیش ضبط شده خلاصه می شود.

اختلاف ها بر سر نامگذاری جشن

اختلاف نظر روی نام جشن لومیناریس از دیرباز وجود داشته و این موضوع در مکزیک پر رنگ تر است. در نیومکزیکو به این جشن فرولیتو (farolito) و در بخش جنوبی این سرزمین به آن لومیناریاس گفته می شود. در اسپانیا به آن لیتل لنترن (little lantern) به معنای فانوس کوچک می گویند، در حالی که کلمه لومیناریا (luminaria) هم به معنای جشنواره نور است.

با ورق زدن کتاب های تاریخی متوجه می شویم که از دیرباز به این جشنواره، لومیناریا (luminaria) گفته می شد و اختلاف های به وجود آمده بر سر این نام، ریشه در تغییر نظر بومیان مکزیک دارد.

نظر منتقدها درباره جشن لومیناریس

منتقدان درباره این جشن اظهار نظر کرده اند، با هم به برخی از این نقدها نگاه می کنیم:

• در این مراسم به اسب ها آسیب وارد می شود.
• هرچه از وسایل ایمنی هم در رابطه با اسب ها استفاده شود باز هم از لحاظ تنفسی برای حیوانات زیان بار است.
• بسیار پیش می آید که سوارکارانِ ناشی در طول مسیر عبور از میان آتش از روی اسب ها سقوط کنند و این موضوع خطرات جانی زیان باری به همراه دارد.
• اغلب سوارکاران از ماسک های محافظ استفاده نمی کنند و این کار باعث ایجاد مشکلات تنفسی می شود.
• سوارکاران برای شجاعتِ بیشتر، پیش از عبور از میان آتش مشروبات الکلی مصرف می کنند که همین موضوع سلامتی و ایمنی آن ها را با خطری جدی رو به رو می کند.

توصیه کارناوال

جشنواره لومیناریا یا لومیناریس امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته برپا می شود؛ اما شکلی شبیه به آتش بازی یا جشن رقص و موسیقی به خود گرفته است، بنابراین اگر قصد دیدن این جشن را به صورت اصیل را دارید باید به سن بارتولوم د لس مراجعه کنید. در این دهستان هنوز پرش و عبور اسب ها از روی آتش انجام می شود؛ اما در دیگر کشورها توقع دیدن این جشن را به شکل اصیل نداشته باشید.

سخن آخر

با هم سری زدیم به یکی از جشنواره های جذاب جهان که آرام آرام در حال تغییر و حتا نابودی است. شما از وجود جشنواره لومیناریس خبر داشتید؟ از نظر شما در این جشن به حیوانات آسیب وارد می شود؟

منتظر دیدگاه های شما خوبان هستیم.