وقتی داریوش دریای پارس را بر کتیبه سوئز حک کرد

 به نقل از ایسنا، مدال های جنگجویان آمریکایی یا سنگِ قبر مبارزان‌ آنها، حتی نوشته‌ها و نسخه‌های خطیِ ایرانی، عربی و خارجی، از مهم ترین اسناد برای تایید سندیتِ نام "خلیج فارس" هستند. آنها هیچ سندی ندارند، اما هرازگاهی نام "خلیج‌عربی" را بر زبان می‌آورند و با استفاده از عنوانی ساختگی و مجعول، سعی در جلب توجه دارند. گویی این افراد از سند ۲۵۰۰ ساله ای که در موزه‌ی لوور نگهداری می شود و مهر تاییدی بر موجودیتِ خلیج‌فارس است، اطلاعی ندارند. این سند یکی از قدیمی‌ترین اسناد درباره خلیج فارس است که در مصر و در «کانال سوئز» حک شده و اکنون در موزه لوور در معرض بازدید قرار دارد.

علی شهیدی، ایران‌شناس و مدرس دانشگاه تهران، کتیبه داریوش در کانال سوئز را یکی از قدیمی‌ترین منابع در تاریخ می‌داند که نام خلیج‌فارس بر روی آن حک شده است. وی در این باره گفت:

معمولا کتیبه‌های هخامنشی به جز چند کتیبه، اکثرا سه‌زبانه و به زبان‌های فارسیِ باستان، ایلامی و بابلی نوشته شده‌اند. کتیبه‌ی به دست آمده‌ای نیز که در داخل مرزهای امروزیِ ایران وجود ندارد، سال‌ها قبل در شمال آفریقا و در مصر پیدا شد که امروز به دلیل محتوای آن، به کتیبه سوئز (کانال سوئز) مشهور است.

او با اشاره به اینکه متن این کتیبه از زبان داریوش بزرگ هخامنشی نوشته شده و محتوای آن به ساخت آبراه یا کانالی اشاره دارد که دریای سرخ یا دریای سرخ را به رود نیل وصل می کند، اظهار داشت:

این راهِ آبی از خلیج‌فارس به مصر می‌رسد و برای کوتاه شدن مسیر در پایان مسیر آبی کانالی حفر شده است.

وی بر اینکه تعاریفِ ۲۵ قرن پیش با امروز متفاوت‌اند، تاکید نمود و ادامه داد:

داریوش بزرگ ۲۵ قرن پیش در کتیبه هخامنشی گفته است: «فرمان دادم که آبراهی بکَنَند از رودی به نام نیل، تا دریایی که از پارس می‌آید»... این یک سرنخ جالب از تاریخی است که منظور هخامنشیان، دریایی‌ست که «از پارس می‌آید»، جمله‌ای که جای دقیق آن را بیان می‌کند.

وی معادل امروزیِ دریای پارس را همان خلیج‌فارس دانست و گفت:

«دریایی که از پارس می‌آید» بسیار فراتر از خلیج فارس امروزی بوده است. خلیج فارسِ امروزی، دریای عمان و بخشی از اقیانوس هند که در این مسیر است را به همراه دریای سرخ تا آبراهی که به نیل وصل می‌شود، شامل می‌شده است.

او با بیان اینکه به مرور زمان و در طول تاریخ بخش‌هایی از این مسیر، نام‌های دیگری به خود گرفته اند، گفت:

در نقشه‌های کهن، به دریای پارس، بحر الفارسی، خلیج فارس و دریای فارس نیز گفته می‌شد.

شهیدی با اشاره به اینکه روی کلمه «دریای عمان» در قطب نماهایی که در سرزمین‌های عربی ساخته شده، کلمه «بحر فارسی» حک گردیده، گفت:

تا سده‌های گذشته و حتی تا اوایل سده حاضر بسیاری از این آثار در منطقه جنوب خلیج فارس اعتبار داشته‌اند.

این مدرس دانشگاه افزود:

کتیبه‌ی ایرانیِ داریوش بزرگ در سوئز، قدیمی‌ترین اثری است که از لفظ «دریای پارس» استفاده کرده، با قدمتی نزدیک به ۲۵ قرن، یعنی ۲۵۰۰ سال پیش یک متن با این نام وجود دارد.

قبل از هر اظهارنظر، سری به موزه لوور بزنند.

او در ادامه با اشاره به نقشه‌های زیادی که در طول تاریخِ دوره اسلامی به فارسی و عربی وجود داشته و نام «بحرالفارسی» بر روی آنها شده است، اظهار کرد:

کتیبه‌ «کانال سوئز» امروز در موزه‌ی لوور قرار دارد و البته در طول تاریخ آسیب‌هایی دیده بوده که باستان‌شناسان و متخصصانِ زبان‌های باستانی دست به دست هم دادند تا قطعات آن را کنار یکدیگر قرار دهند.

وی ادامه داد:

بخش‌هایی از متنِ کتیبه آسیب دیده که با توجه به نوع خط آن، بخش‌های ریخته شده به کمک متن کتیبه‌های دیگر بازسازی شده‌اند.

شهیدی تاکید نمود:

این کتیبه شهرت جهانی دارد و مورخان و باستان‌شناسان جهان از وجود و محتوای آن آگاهند.

وقتی داریوش نام «دریای پارس» را بر کتیبه سوئز حک می‌کند.

حفر کانال سوئز در قرن هفتمِ قبل از میلاد توسط دومین فرعون مصر از سلسله بیست و ششم به نام «نکو» آغاز گردید اما به دلیل بروز مشکلات، به پایان نرسید تا اینکه یک قرن پس از آن، بار دیگر به دستور داریوش ساخته شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. شایان ذکر است که سه کتیبه از داریوش به یادبود ساخت این کانال در ۳۳ کیلومتری شمال سوئز در ساحل غربی کانال فعلی پیدا شده‌اند و بر روی یکی از آنها چنین نوشته شده است:

من، داریوش، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورهای دارای همه گونه مردم، شاه در این زمین بزرگ دور و دراز، پسر ویشتاسپ هخامنشی.

در کتیبه بزرگ‌تر که ۱۲ سطر دارد، به دستور داریوش برای حفر کانال اشاره شده است:

من پارسی هستم. از پارس مصر را گرفتم. من فرمان کندن این جوی (ترعه) را دادم، از رودخانه‌ای به نام نیل، که در مصر جاری است تا دریایی که از پارس می‌رود. پس از آن این جوی کنده شد، چنان‌که فرمان دادم و کشتی‌ها از مصر از میان این جوی به سوی پارس روانه شدند، چنان‌که میل من بود.

تقدیر آمریکایی‌ها از سربازان‌شان با مدال خلیج‌فارس

پس از پایان جنگ ایران و عراق، حمله‌ی ارتش عراق به کویت در مرداد ماه ۱۳۶۹ آغاز گردید. از آنجا که عراق با این حمله موجب بروز بحرانی بین‌المللی شد و اخطار شورای امنیت را نپذیرفت، آمریکا با ائتلافی از کشورهای دیگر به کویت و سپس به عراق حمله نمود و ارتش عراق را از کویت اخراج کرد. به پایان رسیدن جنگ بین این دو کشور حدود دو سال طول کشید و پس از آن ارتش آمریکا در سال ۱۳۹۲ از سربازان‌ش که در این جنگ که به نام «جنگ خلیج‌ فارس» شهرت یافته بود، حضور داشتند، با مدالی که نام خلیج‌ فارس (Persian Gulf) بر آن حک شده تقدیر کرد و آن را به گردن سربازان انداخت.

دورِ این مدال کلمه‌ی «Persian Gulf Veterans National Medal» به معنای «مدال ملی سربازان جنگ خلیج‌ فارس» حک شده و در مرکز آن چنین توضیحی آورده شده است:

مدال ملی رزمندگان خلیج فارس، ویژه مردان و زنان نیروهای مسلح ایالات متحده که در جنگ خلیج فارس به کشورشان خدمت کردند.

کهن ترین سندِ تاریخی و جغرافیایی با نام «خلیج فارس»

«مسالک ‌و ممالک» نام یکی  از نفیس‌ترین نُسخ خطی اثر ابواسحق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری در زمینه تاریخی و جغرافیایی است که در قرن چهارم هجری قمری (دهم میلادی) نگاشته شده است. این اثر نقشه شهرها و کشورها، راه‌های ارتباطی و نقشه، موقعیت ممالک، کوه‌ها و دریاها را مشخص نموده که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موقعیت و نام خلیج فارس با عنوان «بحر صوره فارس» اشاره کرد.

این نسخه‌ی خطی در دوم دی ماه ۱۳۸۷ در فهرست کمیته ملی حافظه جهانی یونسکو و به شماره‌ی ۱۰۰۵ به ثبت رسید و اکنون در موزه دوران اسلامیِ موزه ملی ایران نگه داری می گردد.

#اخبار روز گردشگری را در کارناوال دنبال کنید.