پریوش سارانی
نویسنده ارشد کارناوال
انتشار
27 دی 1402
به روز رسانی
30 دی 1402
گربه کاراکال که آن را با نام گربه سیاه گوش کاراکال نیز میشناسند، گونهای بسیار زیبا و نادر از گربهسانان در حیاتوحش است. این پستاندار شگفتانگیز در خاورمیانه و آفریقا زندگی میکند و یکی از سنگینترین و سریعترین انواع گربهسان در میان گربهسانان کوچک محسوب میشود؛ مطالعات ژنتیکی نشان میدهد که گربه طلایی آفریقایی و یوزگربه نزدیکترین خویشاوندان کاراکال به شمار میروند. دانستنی های جالب درباره سیاه گوش کاراکال وجود دارد؛ همراه ما باشید تا این موجود خارقالعاده را بیشتر بشناسید.
گربه کاراکال و توله
گربه کاراکال
گربه کاراکال
کاراکال
آشنایی با گربه کاراکال | نادرترین گربه سانان ایران
کاراکال یکی از 8 گونه گربهسان موجود در کشور است که به آن سیاهگوش بیابان نیز میگویند؛ شاید نام کویر کاراکال یزد را شنیده باشید، جایی که آن را زیستگاه کاراکال میدانند. پراکندگی این گونه محدود به آفریقا و آسیا است؛ جمعیت این گربهسان در قزاقستان به دلیل داشتن زمستانهای سخت و در هندوستان به شدت محدود شده است. برخی کاراکال را حیوان خانگی میدانند، اگرچه این گربهسان بهراحتی رام میشود اما نباید فراموش کرد که زیستگاه این گونه منحصربهفرد، تنها در طبیعت است، جایی که به آن تعلق دارد. وجود دسته موهای بلندی که روی گوشهای کاراکال وجود دارد ظاهر خاصی به این حیوان داده است و یکی از ویژگیهای خاص این جاندار محسوب میشود. گربه کاراکال در همه نوع زیستگاه خشک مانند زیستگاههای نیمه بیابانی، جنگلهای استپی و خشک زندگی میکند اما این گونه در مناطق کویری و بسیار خشک مانند مناطق مرکزی شبه جزیره عربستان مشاهده نمیشود.
پیشینه نام کاراکال
کاراکال از راسته گوشتخواران با نام علمی Carnivopa و تیره گربهسانان با نام علمی Felidae است. بهدلیل موهای سیاه و بلندی که در پشت و انتهای گوشهای بزرگ این گربه وجود دارد، به این نام معروف شده است. کاراکال از ریشه ترکی Qhara-Qulqq به معنای جانوری گوش سیاه است که در منابع و کتب جانورشناسی از این حیوان با نام Persian lgnx و Desert lgnx نیز یاد کردهاند. در زبان فارسی قدیم به کاراکال "پروانک" هم میگفتند که به معنی کسی است که پیک یا قاصد را راهنمایی میکند. نام دیگر این گربه (شاطر شیر)، به معنی پیشدونده شیر بوده است.
گربه کاراکال
گربه کاراکال
سیاهگوش کاراکال
کاراکال جثهای بزرگتر از گربههای اهلی دارد؛ طول سر و بدن 55 تا 90 سانتیمتر، طول دم 22 تا 34 سانتیمتر، ارتفاع بدن 40 تا 50 سانتیمتر و وزن 8 تا 18 کیلوگرم است و بدن کشیده و استوانهای شکل و دست و پای بلندی که دارد این جاندار را متمایز کرده است. در کاراکال پاها بلندتر از دستها و کف پا پهن است . این گربهسان گوشهای بزرگ و مثلثی شکلی با دستهای از موهای سیاه، به طول تقریبی 5 سانتیمتر در انتهای آن دارد. گوشهای کاراکال توسط ۲۰ عضله مختلف کنترل میشوند؛ این دستگاه حساس شنوایی، امتیاز بزرگی در یافتن شکار برای سیاهگوش کاراکال بهشمار میرود.
کاراکال در قسمت پشت بدن خزی انبوه، کوتاه و به رنگ زرد شنی متمایل به قرمز تا دارچینی متمایل به قهوهای با هالهای سیاهرنگ دارد. این جاندار از معدود گربهسانانی است که هيچ خط و خالی روی بدن ندارد، شاید بتوان این ویژگی را نوعی سازگاری برای زيستن در مناطق بیابانی دانست. زیر بدن، چانه و گلو کاراکال سفید و بالای چشمها و پشت گوشهایش سیاه و خط سیاه باریکی نیز از گوشههای دهان به چشمها امتداد یافته است. تولههای کاراکال خالهای قرمزرنگ در ناحیه زیرین بدن دارند و رنگ بدنشان تیرهتر از بزرگسالان است؛ در این جاندار نر و ماده همشکلاند اما مادهها جثه کوچکتری دارند، کاراکال دمی کوتاه و باریک بدون انتهای سیاه رنگ دارد که حدود یک سوم طول سر و تنه است.
سیاهگوش کاراکال
سیاهگوش کاراکال
سیاهگوش کاراکال
میتوان گفت کاراکال اغلب اوقات فعالیت دارد اما بیشترین فعالیت این حیوان هنگام شب، اوایل غروب و هنگام طلوع آفتاب است. شاید در روزهای زمستانی هم این جاندار را در حال شکار ببینید اما بهطور کلی کاراکال را حیوانی شبگرد میدانند. کاراکال تمایل به زندگی انفرادی دارد و قلمرو وسیعی را به خود اختصاص میدهد؛ این گربهسان زیر بوتهها، شکاف سنگها و حفرههای طبیعی لانه میسازد و کف آن را با پشم و پر میپوشاند و معمولا روزها در زیر بوتهها استراحت میکند.
ویژگیهای فیزیکی کاراکال موجب شده تا این حیوان بسیار چابک باشد. گربه کاراکال هنگام مواجه با پرندگان بهطور عمودی به هوا میپرد و با سرعت بالایی آنها را در زمین و آسمان شکار میکند. این موجود در برخورد با انسان و وسایل نقلیه حیوان بسیار ترسویی است، گاهی با مشاهده اتومبیل بهشدت متوحش و بیحرکت میشود، بهطوریکه آنها را میتوان با دست گرفت. کاراکال به آسانی رام و تربیت میشود و در گذشته آن را برای شکار خرگوش، آهو، روباه و پرندگان تربیت میکردند.
گربه کاراکال
کاراکال
سیاهگوش کاراکال
کاراکال
کاراکال در زمستان جفتگيری میکند و پس از 68 تا 81 روز، معمولا 2 تا 3 توله بهدنيا میآورد. تولهها در زمان تولد 200 تا 250 گرم وزن دارند و پس از 4 تا 10 روز چشمانشان باز میشود؛ در حدود 9 تا 10 ماهگی از مادر جدا شده و در 2 سالگی بالغ میشوند. جانوران در اسارت که تغذیه مناسبی دارند، میتوانند تعداد بیشتری توله به دنیا بیاورند.
جفتگیری سیاهگوش کاراکال در تمام طول سال امکانپذیر است اما در زمانی که تغذیه مناسبتر باشد احتمال آن بیشتر است؛ تغذیه مناسب به باروری جنس ماده کمک میکند. دوره فحلی مادهها ۱۴ روزه است و ماده با چندین نر به نوبت جفتگیری میکند.
توله کاراکال
گربه کاراکال
کاراکال
سیاهگوش کاراکال
جبیر (نوعی آهو)، خدنگ، خرگوش، پرندگانی نظیر هوبره، کبک، مارهای سمی، موش، آهو، بز کوهی کوچک، بچه شترمرغ و حشرات از غذاهای مورد علاقه کاراکال است؛ این جاندار در صورت کمبود طعمه طبیعی از دام اهلی نیز تغذیه میکند. کاراکال مهارت بسیار زیادی در شکار پرندگان دارد؛ این گربهسان برای شکار حیوانهای بزرگتر پس از تعقیب و گریز بر روی گلوی شکار پریده و سپس خوردن شکار را از شکم آغاز میکند، اين جانور قادر است آب مورد نياز بدنش را از طعمهاش تأمين نمايد.
میانگین طول عمر کاراکال در حیاتوحش بین 9 تا 15 سال و در اسارت در صورتیکه از تغذیه، مراقبتهای پزشکی و نگهداری مناسبی برخوردار باشند، میتوانند تا 19 سال عمر کنند. سیاه گوش کاراکال با افزایش سن در طبیعت ممکن است به دلیل عفونتهای پوستی درمان نشده و یا عفونتهای ناشی از جراحات بیمار شود. همچنین مانند گربههای خانگی گاهی از حیوانات دیگر هاری گرفته و میمیرد.
سرگین کاراکال
کاراکال معمولا سرگین خود را در مناطق قابل رؤیت میگذارد. سرگین کاراکال سفت و محکم، بهرنگ خاکستری روشن تا سیاه است و بهصورت چند قسمتی دیده میشود و معمولا مملو از مو (موهای نازک موش، خرگوش و یا پرهای پرندگان) و استخوانهای نسبتا کوچک است.
گربه کاراکال
کاراکال
گربه سیاهگوش کاراکال
کاراکال در آفریقا (بهویژه در نواحی جنوبی) و آسیا از شبه جزیره عربستان تا غرب هندوستان زندگی میکند. زیستگاه سیاهگوش استپهای خشک، نواحی نیمهبیابانی، بوتهزارها، ساوانا و جنگلهای کمدرخت است و بهندرت در نواحی همیشهسبز و جنگلهای کوهستانی دیده میشود.
در ایران گربه کاراکال در مناطق بیابانی و نیمهبیابانی بهویژه حاشیه کویر مرکزی زندگی میکنند. شهرستان مهریز منطقه حفاظت شده کالمند در استان یزد، شهرستانهای استهبان، نیریز و منطقه بهرام گور، استان خراسان شمالی، استان ایلام، لرستان، خراسان جنوبی، منطقه حفاظتشده عباسآباد نائین از بهترین زیستگاهها برای سیاهگوش کاراکال است. اخیرا در استان چهارمحال و بختیاری بخش ناغان این گونه جانور یافت شد.
کاراکالها مناطقی که شامل پوشش گیاهی خوب و یا مناطق صخرهای که پوششی جهت پناه آنها برای کمین کردن مهیا کند را ترجیح میدهند و گاهی در شکافهای زمین و حفره حیوانات دیگر لانه میسازد.
پراکندگی کاراکال
سیاه گوش کاراکال
9 زیر گونه مشخص از کاراکال وجود دارد که هفت زیر گونه در آفریقا و 2 زیر گونه در آسیا گزارش شده است.
سیاه گوش کاراکال
سیاه گوش کاراکال
خطرات و تهدیدها
سیاه گوش کاراکال
گربه کاراکال
سیاه گوش کاراکال
براساس قوانين سازمان حفاظت محيط زيست کاراکال در زمره گونههای حمایت شده است. اين جانور در گروه کمترین نگرانی (LC) فهرست سرخ IUCN و در قاره آسيا در پيوست I کنوانسيون CITES قرار دارد. به نظر میرسد کاراکال از جمله گربهسانانی است که بهدلیل زندگی در مناطق دورافتاده، خشک و عدم تعارض با انسان از وضعيت نسبتا مناسبی برخوردار است. این گونه از نظر سازمان حفاظت محیط زیست ایران، گونهای حمایت شده محسوب میشود.
گربه کاراکال
مشاهده کاراکال در مناطق مختلف
کاراکال در رشتخوار
کاراکال در خارو
گربه کاراکال
گربه کاراکال
گربه کاراکال
دوستی شیر و کاراکال
در قدیم به کاراکال، پروانه، پروانک، فَرانَک و شاطر شیر هم میگفتند؛ چراکه در مناطقی که این دو جاندار در کنار یکدیگر زندگی میکنند، ارتباط نزدیکی میان آن دو دیده میشود و سیاهگوش بسیاری از زمانها از شکار شیر تغذیه میکند.
بوفون، طبیعتدان فرانسوی قرن هجدهم، وابستگی متقابل شیر و سیاهگوش کاراکال در آفریقا را توضیح داده است؛ در نواحی حاره آفریقا، کاراکال بهدلیل جثه کوچکی که دارد در کنار شکارچیان بزرگی مثل شیر، کفتار و پلنگ زندگی میکند و از باقیمانده غذای همنوعان قدرتمند خود استفاده میکند. در برخی موارد هم سیاهگوش کاراکال گاهی ناخواسته راهنمای شیر در پیدا کردن شکار میشود؛ قوه بویایی کاراکال بسیار قویتر از شیر است، شیر با کمک شامه تیز سیاهگوش کاراکال میتواند طعمه را از فرسنگها دورتر پیدا کند.
توله کاراکال
توله کاراکال
سیاه گوش کاراکال
گربه کاراکال
کاراکال و انسان
متأسفانه کاراکال در برخورد با انسان و وسایل نقلیه، جانور بسیار ترسویی است و گاهی هنگام مواجه با اتومبیل کاملا متوحش و بی حرکت میشود بهطوریکه میتوان آن را با دست گرفت؛ سیاهگوش کاراکال در مقایسه با خویشاوند گربهسان خود یوز، جانوری کوچکتر، ضعیفتر و کندتر است.
امروزه شاهدیم که کاراکال گاهی به عنوان حیوان خانگی نگهداری میشود و بهخوبی با زندگی در کنار انسان خو میگیرد. شکار این جانور برای استفاده از پوستش بهویژه در غرب و مرکز آفریقا تهدیدی برای ادامه حیات اوست.
توله کاراکال
کاراکال
کاراکال
حقایق جالب درباره سیاه گوش
کاراکال
گربه کاراکال
گربه کاراکال
تفاوت سیاهگوش وشق سرده Lynx با سیاهگوش کاراکال سرده Caracal
سیاهگوش کاراکال را نباید با گربهسان دیگری با نام علمی (F lynx) اشتباه گرفت که در گذشته وشق و در دوران معاصر سیاهگوش نامیده میشود. این دو جانور شباهت ظاهری زیادی به هم دارند که میتوان به داشتن گوشهایی سیاه اشاره کرد. تا مدتها در طبقهبندیهای علمی جانورشناختی نیز سیاهگوش در سرده Lynx قرار میگرفت و در زبانهای اروپایی با نامهایی چون لینکس ایرانی، صحرایی و یا آفریقایی شناخته میشد. امروزه این جاندار را در سرده خاص خود در زیرخانواده گربهسانهای کوچک قرار گرفته است. سیاهگوش وشق شامل چهار گونه وشق اوراسیایی، وشق کانادایی، وشق ایبری و گربه دمکوتاه است و در جنگلهای کوهستانی با تراکم بالای بته و درختچه و علف زندگی میکند.
سیاهگوش وشق
وشق
سیاه گوش کاراکال
سخن آخر
حیاتوحش هر کشوری، گنجینهای غیرقابل جایگزین و بینظیر برای آن کشور محسوب میشود؛ گنجینهای که باید برای حفظ و نگهداری آن حداکثر تلاش را به کار بست. سیاه گوش کاراکال از جمله جانداران ارزشمندی است که باید برای حفظ و بقا آن کوشید؛ اما باید بدانیم این مهم تنها با تکیه بر اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست و سایر نهادها مؤثر نخواهد بود، بلکه مردم جامعه نیز باید در این راه حداکثر تلاش خود را به کار گیرند تا این مخلوقات زیبا هم بتوانند در زیستگاههای کوچک مختص به خودشان که بشر با خودخواهی بخش وسیعی از آن را اشغال کرده، در آرامش زندگی کنند.
قدم در راهی گذاشتم که در آغاز برایم مبهم بود، اما حالا جذاب است. انگیزه، امید و عشق موجب شد تا از سختیهای این راه ترسی به خود راه ندهم، خستگی جسمم را با طراوت و شادابی روحم تسکین دهم و با قدرت بیشتر و
...
آیا این مطلب مفید بود؟
2 دیدگاه
خیلی خوب بود. خیلیا. از موجودات زیبای سرزمینمون مطلب بیشتر بذارید.
انتشار:04 آذر 1403
آیا این دیدگاه مفید بود؟
بسیار زیبا و دقیق همه چیز بیان شده در مورد این خلقت خدا ممنونم
انتشار:17 اسفند 1402
آیا این دیدگاه مفید بود؟
اپلیکیشن کارناوال
با نصب اپلیکیشن کارناوال، کنترل سفر را این بار شما به دست بگیرید. در این اپلیکیشن شما دنیایی از امکانات و خدمات را همیشه و همه جا در جیب خود دارید؛ آشنایی با جاذبه ها و فرهنگ شهرها و کشورهای مختلف، رزرو آنلاین بلیت هواپیما و یا حتی رزرو انواع اقامت بسته به سلیقه و بودجه ای که دارید. اپلیکیشن کارناوال یعنی کنترل سفر در دست شما.
Android
IOS
هدف اصلی کارناوال این است که بهترین خدمات گردشگری را به صورت آنلاین به کاربران خود ارائه دهد. هر آن چیزی که برای سفر خود نیاز دارید را از کارناوال بخواهید؛ از آشنایی با جاذبه ها، سوغات و غذاهای محلی تا رزرو آنلاین بلیت هواپیما و انواع اقامتگاه. در هر جا و در هر ساعت از شبانه روز، می توانید به صورت آنلاین خدمات سفر خود را رزرو کنید و یا هر سوالی دارید از ما بپرسید. کارناوال کنترل سفر شماست!
کلیه حقوق مادی و معنوی کارناوال برای شرکت کاروان سفر های هیرمان محفوظ است. استفاده از محتوای سایت تنها در صورت پذیرش شرایط و ضوابط امکان پذیر است.