پل زمان خان شهرکرد | گذرگاه تاریخی زاینده رود

در هم آمیختگی تاریخ و طبیعت، باعث شده تا جلوه هایی دیدنی در سراسر کشورمان شکل بگیرند و به جاذبه هایی کم نظیر تبدیل شوند. زاینده رود یکی از مواهب طبیعی در کشورمان است که با تاریخ این سرزمین در آمیخته تا چهره ای تازه به خود بگیرد و نمایشی بی نظیر را در گوشه های مختلفی از کشورمان راه بیاندازد.

شاید در ذهن همه با آمدن نام زاینده رود، تصویری از پل های تاریخی اصفهان شکل بگیرد و نام سی و سه پل و پل خواجو و ... در کنار آن آورده شود اما این رود در استان چهار محال و بختیاری هم جریان دارد و طبیعت این استان را نیز به وجودش آراسته است. در گوشه ای از این استان و در شهرستان سامان پلی تاریخی دو ساحل این رود خروشان را به هم متصل کرده و سال های سال است که بر روی زاینده رود ایستاده و تصویر خودش را در میان آب پر تلاطم این رود جستجو می کند.

راهی سفری تازه می شویم تا پیوند تاریخ و طبیعت را به نظاره بنشینیم. شما هم کوله بارتان را ببندید و با ما به پل زمان خان بیایید و غرق در جلوه های زیبای طبیعی و تاریخی شوید.

با کارناوال همراه باشید...

چرا سفر به پل زمان خان؟

- با بازدید از پل زمان خان هم از دیدن این پل تاریخی لذت می برید و هم طبیعت زیبایی را به نظاره می نشینید.

- در سفر به این پل می توانید از امکانات رفتینگ نیز استفاده کنید و لحظات هیجان انگیزی را تجربه نمایید.

آشنایی با پل زمان خان | تاریخ در میان طبیعت

نام زاینده رود برای همه آشناست؛ رود زندگی بخشی که بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران است و از کوه‌های زاگرس مرکزی سرچشمه گرفته و در کویر مرکزی ایران جاری می شو د تا اینکه سر انجام به تالاب گاوخونی می ریزد. این رود میزبان پل های متعددی است که دارای ارزش تاریخی می باشند. زمان خان نام پلی تاریخی است که با عبور از روی آب خروشان زاینده رود، دو ساحل این رود را به هم متصل می کند. قرارگیری این پل در یک منطقه خوش آب و هوا باعث شده تا بر زیبایی آن افزوده شود و به عنوان یک مقصد پرطرفدار مطرح گردد. 

این پل یکی از آثار تاریخی مهم کشورمان است و نامش با شماره ثبت  1744 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

تاریخچه پل زمان خان

برخی قدمت پل تاریخی زمان خان را به دوران ساسانیان نسبت می دهند و می گویند که بعد ها تکمیل شده اما در کتاب شناخت سرزمین چهارمحال، آمده که ساخت این پل در زمان صفوی صورت گرفته است. بر اساس اکثر منابع تاریخی، فردی به نام زمان خان نفر ایل بیگی، یکی از سران ایل قشقایی، دستور احداث این پل را صادر کرده تا ایلات و عشایر قشقایی و بختیاری از روی آن عبور کنند.

پیش از احداث پل، عشایر مجبور بودند تا از زاینده رود عبور کنند. یک بار کودکی در حین عبور از آب غرق شد و مادرش جسد بی جان او را نزد زمان خان برد و به او گفت:

تا کی مادران ایل باید شاهد غرق شدن فرزندان خود باشند؟

همین جمله باعث شد تا زمان خان دستور احداث پل را صادر کند و از همه بخواهد در ساخت آن مشارکت نمایند. 

پل زمان خان تا به امروز سه بار مورد مرمت قرار گرفته است:

در سال ۱۲۰۲ توسط کارگزاران حکومت صفوی

در حدود سال 1289 توسط خوانین روستای ایل بیگی

در سال ۱۳۲۱ به وسیله حاج عبدالحسین قزوینی مالک قریه «چم عالی»

در آخرین مرمت، پل به طور کامل تعمیر و مرمت گردید و استحکام آن با احداث دیوار سنگی در دو سوی آن به میزان قابل توجهی افزایش یافت.

زمان خان نفر ایل بیگی که بود؟

زمان خان، رئیس طایفه نفر بود و فردی از خاندان ایل بیگیِ ایلات ترک زبان قشقایی استان فارس به شمار می رفت. وی همچنین از سرداران معروف شاهان صفوی نیز بود و زمانی دامنه ی کوچ طایفه اش تا منطقه سامان می‌رسید و همین باعث شد تا در روستای ایل بیگی سکنی گزینند. ایل بزرگ قشقایی همان عشایر ترک زبان جنوب را در بر می گیرند و زمان خان به عنوان یکی از مردان این ایل بزرگ شناخته می شد. امروزه طایفه نفر از این ایل بزرگ در شهرستان مرودشت واقع در استان فارس و در محله نفر سکونت دارند.

در فارسنامه ناصری، کتابی در حوزه ی تاریخ و جغرافیای فارس، سلسله خوانین طایفه نفر از تیره زمان خان لو قشقایی دانسته شده اند و در آن درباره ی نوادگان زمان خان نفر چنین آمده است:

حاج حسین خان نفر در زمان دولت نادرشاهی و سلطنت کریم خان اعتباری تمام در مملکت فارس داشت، راتق و فاتق امور دیوانی بود و حکومت طایفه بهارلو و نفر در کف کفایتش به اقتدار می‌گذشت و بعد از وفات او خلف الصدقش محمد تقی خان نفر به جای پدر برقرار گردید و بعد از وفات او خلف الصدقش علی اکبر خان نفر شاعر «انجم» تخلص بعد از وفات پدر به حکومت بهارلو و نفر برقرار گردید

معماری پل زمان خان

پل زمانخان شباهت‌های بسیاری به پل‌های دوران ساسانی دارد و برخی آن را بازمانده ای از پل دز در شهرستان دزفول و سایر بندها و پل‌های مربوط به این دوران می دانند.

پیش از آنکه پل زمان خان در این منطقه احداث شود، پل های متعددی ساخته شدند اما به دلیل مهندسی اشتباه دوام نیاوردند و نتوانستند در مقابل جریان آب مقاومت کنند. معماران برای ساخت پل زمان خان با توجه به خروشان بودن رود، فضای بین دو پیچ رودخانه که توسط صخره باریکی از هم جدا شده، را انتخاب کردند. گفته می شود که در عهد صفوی یک دهانه برای این پل درنظر گرفته شده بود و سپس در دوره ی قاجار دهانه غربی به آن اضافه گشته است. 

امروزه این پل دو دهانه نامساوی قوسی شکل دارد که بر سه پایه سنگی استوار گردیده اند. پایه ی میانی پل با چرخشی 30 درجه نسبت به جریان آب، حالتی قوسی دارد و دریچه ای کوچک نیز بر بالای پل برای کاهش وزن و جلوگیری از رانش پل تعبیه گردیده است. 

بدنه ی پل زمان خان از آجر است و استفاده از طاق های ضربی و ملات گچ و ساروج رمز استحکام و استواری آن می باشد. صخره ای که پل بر روی آن احداث شده نقش یک پایه و موج شکن را دارد تا امواج خروشان زاینده رود آسیبی به پل نرساند. 

این پل 32 متر طول دارد و با پهنای 4.5 متر در ارتفاع 12 متری از بستر زاینده رود قرار گرفته است تا در سالیان متمادی راهی برای عبور عشایر باشد و امروز به نشانه ای از تاریخ تبدیل شود.

پل زمان خان | جایی برای خوشگذرانی

شاید در زمانی این پل تنها برای رفت و آمد استفاده می شد اما امروزه آنچه که بیشتر درباره ی این پل زبانزد است جنبه ی گردشگری آن می باشد. قرارگیری این پل بر روی زاینده رود، وجود مناظر طبیعی چشم نواز، وجود باغات درختان هلو، بادام و گردو و امکانات مناسب در این منطقه بهانه ای شده تا گردشگران به این منطقه بیایند و به تفریح بپردازند. در بازدید از این پل تاریخی می توانید فعالیت های زیر را انجام دهید و اوقات خوشی را برای خود خلق نمایید:

1- رفتینگ در زاینده رود خروشان

رفتینگ، قایق سواری و گشت و گذار بر روی آب های خروشان است که امروزه به عنوان تفریحی سراسر هیجان، جایگاه خوبی را در میان گردشگران دارد. عبور زاینده رود از زیر پل زمان خان نیز اعث شده تا امکانات رفتینگ در کنار این پل ایجاد شود و بازدیدکنندگان علاوه بر لذت بردن از تماشای این پل، از این تفریح نیز لذت ببرند.

2- ماهیگیری

بستر زاینده رود مکانی برای زیست قزل آلای وحشی (گوشت صورتی) است و به همین دلیل برخی این منطقه را برای تجربه ی ماهیگیری انتخاب می کنند. اگر ابزار ماهیگیری دارید و با اصول آن آشنا هستید می توانید در سفر به پل زمان خان برای این کار نیز برنامه ریزی کنید.

3- پیک نیک و عکاسی

در اطراف پل، طبیعت بسیار زیبایی میزبان شما خواهد بود. می توانید بساط یک پیک نیک خانوادگی یا دوستانه را در این طبیعت برپا کنید و از بودن در کنار کسانی که دوستشان دارید، لذت ببرید. در هر گوشه ای از این منطقه منظره ای زیبا وجود دارد که می توانند سوژه ای برای تصاویر تماشایی باشند. پس دست به کار شوید و خودتان را برای ثبت تصاویر به یادماندنی آماده کنید.

امکانات رفاهی و گردشگری

برای آنکه گردشگران از بودن در این منطقه لذت بیشتری ببرند، امکانات نسبتا خوبی در آن ایجاد شده است که از جمله ی آنها می توان به اقامتگاه، سرویس بهداشتی، فروشگاه های خرید سوغات، آلاچیق کنار رودخانه، چایخانه، پاركینگ، سكوی نشیمن، آب آشامیدنی، تجهیزات جهت بازی كودكان و فضای سبز مناسب اشاره نمود.

کجا بمونیم؟

در سفر به این منطقه نگران اقامت نباشید. چرا که هم می توانید در هتل ها و مهمانسراها اقامت کنید و هم از ویلاهای اجاره ای استفاده نمایید. اگر هم دوست داشتید می توانید با برپایی کمپ، اقامت در طبیعت را تجربه کنید و خاطره ای متفاوت برای خود بسازید.

بهترین فصل سفر

بهترین زمان برای سفر به پل زمان خان بهار و تابستان است

بهار و تابستان: شهر سامان در این فصول با آب و هوایی معتدل از شما پذیرایی می کند.

پاییز و زمستان: سرما هوا در این دو فصل آزار دهنده است و کاهش دما به شدت احساس می شود.

دغدغه های کارناوالی

در روز های تعطیل ترافیک سنگینی در مسیر این پل وجود دارد و لازم است که راه حلی برای جلوگیری از آن پیش بینی شود. کمبود فضای پارکینگ، کمبود سرویس بهداشتی و کمبود فضای استقرار دستگاه امدادی، امنیتی، نظارتی از دیگر مشکلاتی است که بازدیدکنندگان از این جاذبه با آن دست و پنجه نرم می کنند.

توصیه های کارناوالی

در بازدید از پل زمان خان و استفاده از زیبایی های طبیعت، فضا را با زباله ها آلوده نکنید و باعث مخدوش شدن چهره ی این اثر نشوید.

سخن آخر

به هنگام برنامه ریزی برای سفر به سراغ مقاصد تاره بروید و دنیای پیرامون خود را کشف کنید. پل زمان خان انتخاب خوبی برای آنهایی است که به دنبال هیجان، تاریخ و طبیعت هستند و می خواهد این معجون را یک جا سر بکشند. 

اگر تا به حال از این پل بازدید داشته اید، از جلوه های آن برایمان بگویید و ما را در تجربیات خود سهیم کنید.

اگر به جاذبه ی دیگری در منطقه آشنایی دارید، دیده ها و شنیده هایتان را در اختیار دوستان کارناوالی بگذارید و در راستای معرفی آن جاذبه گام بردارید.

منتظر دیدگاه های شما هستیم...