کویر ورزنه اصفهان | لذت لمس رمل های طلایی

فصل سرما که از راه می‌رسد، جاهایی که در تابستان گرم و طاقت‌فرسا بودند و حتی نگاه کردن به آن‌ها عطش انسان را بر می‌انگیخت به ما لبخند می‌زنند. یکی از این مکان‌ها کویر است و این‌بار می‌خوایم به کویر ورزنه اصفهان سری بزنیم؛ از امکانات کویر ورزنه و اقامت آن می‌گوییم. مسیر کویر ورزنه و لوازم ضروری مورد نیاز در این سفر راهنمای خوبی برای شما خواهد بود. همراه ما باشید.

چرا سفر به کویر ورزنه؟

• یکی از دیدنی‌ های استان اصفهان است که طرفداران بی‌شماری را سمت خود می‌کشاند.
• زیبایی کویر ورزنه در نوع خود بی‌نظیر است و لذت کویرنوردی و راه رفتن روی ماسه‌های داغ را به شما ارزانی می‌دارد.
• بزرگ‌ترین سایت تفریحی کویری ایران در کویر ورزنه قرار دارد.
• با سفر به ورزنه می‌توانید انواع تفریحات هیجانی مانند موتورسواری (چهارچرخ)، زیپ‌لاین، شتر‌سواری و کویر‌نوردی با ماشین‌های آفرود را تجربه کنید.
• این کویر در کنار شهر زیبا و تاریخی ورزنه قرار دارد بنابراین با سفر به کویر ورزنه می‌توانید از دیدنی‌های شهر و همچنین دیدنی‌های اطراف آن مثل تالاب بین‌المللی گاوخونی نیز دیدن کنید. البته به این نکته توجه داشته باشید که تالاب گاوخونی در همه روزهای سال آب ندارد.
• در این کویر ممکن است با گیاهان و جانوران مختلفی برخورد کنید چرا که این کویر دارای پوشش گیاهی و جانوری متنوعی است.

آشنایی با کویر ورزنه | لذت لمس رمل های طلایی

کویر ورزنه یکی از زیبایی‌های بخش شرقی شهر اصفهان و بخش مرکزی ایران است. این کویر در فاصله 117 کیلومتری شهر اصفهان و 10 کیلومتری شهر ورزنه و در جنوب‌غربی تالاب بین‌المللی گاوخونی قرار دارد و مساحتش چیزی در حدود 17000 هکتار است. در دل این بیابان تپه‌های شنی بزرگی خودنمایی می‌کنند که باد آن‌ها را به‌شکل بسیار زیبایی تراشکاری کرده و به اشکال مختلفی از جمله تپه‌های طولی، هلالی و هرم‌های ماسه‌ای در آورده است. 

بیابان خارا یا کویر ورزنه؟

کل این منطقه با عنوان بیابان خارا شناخته می‌شود اما امروزه این مکان را دو بخش مجزا در نظر می‌گیرند؛ یک بخش کویر ورزنه و بخش دیگر بیابان خارا است. بخشی که بیابان خارا خوانده می‌شود 30 کیلومتر دورتر از کویر ورزنه و در نزدیکی روستای خارا واقع شده است. این بخش از بیابان امکاناتی آن‌چنانی ندارد و از رمل‌های آن خیلی استقبال نمی‌شود. محلی‌ها می‌گویند به‌دلیل اینکه بخش خارا در انتهای کویر قرار دارد، تپه‌های آن سست است و برای انجام تفریحات کویری مناسب نیست. همچنین خودِ کویر ورزنه با عناوینی مثل کویر ورزنه و کویر حسن آباد شناخته می‌شود.

شاید بتوان دلایل استفاده از این نام‌ها را به این ترتیب تفکیک کرد که دسترسی به کویر ورزنه از جاده حسن آباد، نام روستایی در نزدیکی کویر، امکان‌پذیر است و به این علت به آن کویر حسن آباد هم گفته می‌شود. کویر ورزنه که نام خود را از شهر ورزنه گرفته است رمل‌ها و تپه‌های شنی تماشایی و مناسبی دارد و بزرگ‌ترین سایت تفریحی کویری ایران به‌نام واحه در آن قرار گرفته است. همچنین گفته می‌شود که اطلاق نام کویر به این منطقه با توجه به آن که ریگزارها در زیر مجموعه مناطق بیابانی قرار می‌گیرند اشتباه است و بیابان خارا واژه صحیح است. یکی از ویژگی‌های بارز این منطقه پوشش غنی گیاهی و جانوری آن است. حیواناتی از جمله روباه شنی، پا مسواکی و سارگپه و گیاهانی مثل تق تقو، اسکبیل و دیگر حیوانات در این بیابان زندگی می‌کنند.

تفریحات و دیدنی های کویر ورزنه

در کویر ورزنه تعدادی از تفریحات هیجان‌انگیز وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها لذت ببرید، البته قرارگیری بزرگترین سایت تفریحی کویری در ورزنه موقعیت بسیار مناسبی را برای ورود گردشگران در این منطقه فراهم کرده است. در این بخش به معرفی تفریحات کویر ورزنه می‌پردازیم. این نکته را در نظر بگیرید که بخشی از این تفریحات تنها در سایت تفریحی واحه انجام‌پذیر است.

نکته خیلی مهم: قیمت این تفریحات متنوع و زمان استفاده از تفریحات ورزشی از ساعت 8 تا 20 امکان‌پذیر است.

پیاده‌روی بر روی رمل ها و تپه های شنی کویر

یکی از رایج‌ترین تفریحات کویر پیاده‌روی شن‌های داغ و آفتاب‌دیده است. پس کفش‌هایتان را در بیاورید و تا می‌توانید روی شن‌ها و ماسه‌های داغ تپه‌های کویر راه بروید و آرامش کویر را از آن خود کنید.

شتر سواری

یکی دیگر از تفریحات کویر شترسواری است. این تفریح می‌تواند تجربه فضای زندگی بومیان منطقه در گذشته را برای شما تداعی کند. هر ساله اردیبهشت ماه در کویر ورزنه رقابت‌های شترسواری برگزار می‌شود. شترسواران از نقاط مختلف ایران در این مسابقات شرکت می‌کنند. اگر در این فصل به ورزنه رفته باشید احتمال این که این رقابت را از نزدیک ببیند وجود دارد. 

 شن سواری

این کویر رمل‌های بلندی دارد و برای شن‌سواری بسیار مناسب است. برای این‌کار می‌توانید از بُردهای موجود در اقامتگاه‌ها استفاده کنید که آن‌ها را به گردشگران کرایه می‌دهند.

موتور چهار چرخ سواری (ATV)

یکی دیگر از تفریحات هیجان‌انگیز کویر موتورهای چهارچرخ است که با سرعت زیاد روی تپه‌های شنی حرکت می‌کنند. البته شما به‌عنوان یک فرد غیرحرفه‌ای نمی‌توانید به‌تنهایی آن را برانید بنابراین راننده‌های موتورها این‌کار را برای شما انجام می‌دهند.

آفرود سواری (SUV)

آفرودسواری نیز نوع دیگری از تفریحات بیابانی به شمار می‌رود. به‌دلیل وجود ماسه‌های روان فقط این دسته ماشین‌های شاسی بلند می‌توانند در این مناطق حرکت کنند.

زیپ لاین

در این کویر دو زیپ لاین وجود دارد که یکی از آن‌ها در بیابان خارا واقع شده و تقریبا 30 متر طول دارد و دیگری زیپ‌لاین سایت تفریحی واحه ورزنه با 400 متر طول است.

نکته: هنگام سوار شدن وسایلی مثل عینک، تلفن همراه، هندزفری و غیره را به دوستان یا همراهان خود بسپارید چرا که ممکن است از دستتان بیفتد و پیدا کردن آن‌ها میان شن‌ها کار ساده‌ای نیست!

پاراگلایدر

نوعی ورزش هیجان‌انگیز است که در مناطق بادخیز و معمولا مرتفع انجام می‌شود. مناطق کویری به‌دلیل بادخیز بودن مکان مناسبی برای این نوع ورزش به شمار می‌روند.

رصد آسمان و عکاسی در شب

شاید بتوان گفت یکی از اصلی‌ترین اهداف سفر به بخش‌های کویری همین باشد. آسمان کویر در شب فوق‌العاده تماشایی و زیباست و طیف گسترده‌ای از گروه‌های مختلف علاقه‌مند به نجوم و عکاسی شب اعم از حرفه‌ای و آماتور را به این مناطق زیبا می‌کشاند. 

کمپینگ و شب نشینی

یکی دیگر از تفریحات هیجان‌انگیز کویر چادر زدن و شب مانی است. افراد زیادی که تمایل به چادر زدن در کویر را دارند با تجهیزات کمپینگ به مناطق کویری سفر می‌کنند. روشن کردن آتش و شب‌نشینی نیز از دیگر تفریحات رایج کویر قلمداد می‌شود.

باگی سواری (Buggy)

باگی یک وسیله نقلیه موتوری تفریحی است که چرخ‌های بزرگ و لاستیک‌های عریض دارد و برای استفاده در جنگل، تپه‌های شنی، سواحل و یا بیابان طراحی شده است و قدرت مانور و سرعت بالایی نیز دارد.

اقامت در کویر ورزنه

اگر به کویر ورزنه سفر می‌کنید به‌هیچ‌وجه نگران محل اقامت خود نباشید. امکانات اقامتگاهی کویر ورزنه و اطراف آن به‌نسبت مناسب و کافی است. اگر می‌خواهید در خود کویر بمانید می‌توانید از امکانات مجتمع گردشگری واحه استفاده کنید و یا به شهر ورزنه در 11 کیلومتری تپه‌ها بروید و از اقامتگاه‌های زیبای بومگردی شهر ورزنه بهره بگیرید. راهکار سوم یک اقامت هیجان‌انگیز کمپینگ است.

امکانات

کویر ورزنه طبیعت دور‌افتاده‌ای نیست و در نزدیکی شهر قرار دارد بنابراین دسترسی به امکانات رفاهی آسان است. نزدیک‌ترین اقامتگاه در مجتمع واحه قرار دارد؛ اما می‌توانید اقامتگاه‌های بومگردی شهر را نیز امتحان کنید. سایت تفریحی واحه که در کویر ورزنه قرار دارد می‌تواند تمام نیازهای شما را به‌عنوان مسافر مرتفع سازد. در این مجموعه اجرای موسیقی‌های محلی زنده، آتش‌بازی، اجرای حرکات نمایشی و مراسم‌هایی به مناسبت‌های مختلف مثل سال نو، شب یلدا و غیره برگزار می‌شود. امکانات مجموعه شامل: 

لوازم ضروری برای سفر به کویر ورزنه

 همان‌طور که همه ما می‌دانیم طبیعت همیشه غیرقابل‌ پیش‌بینی است بنابراین برای رفتن به طبیعت به‌ویژه طبیعت‌های خاص مانند کویر به لوازمی نیاز داریم تا بتوانیم سفری خوب و بدون خطر را تجربه کنیم.

نکات ایمنی سفر به کویر ورزنه

• حتما با یک فرد محلی در منطقه یا به‌صورت گروهی و یا با تورهای طبیعت‌گردی به‌همراه راهنمای مجرب به کویر بروید و از تنها رفتن بپرهیزید. 
• از وسایل الکترونیکی خود خوب مراقبت کنید. شن به‌راحتی در وسایلتان نفوذ می‌کند و ممکن است آن‌ها را از کار بیندازد.
• آب آشامیدنی به میزان دوبرابر مصرف معمول خود همراه داشته باشید. (چیزی معادل 4 لیتر). چون در مناطق کویری تبخیر به‌شدت صورت می‌گیرد و شما بیش از آنچه فکر کنید تشنه خواهید شد. 
• برای جلوگیری از اُفت قند خون خوراکی‌های کربوهیدرات‌دار به‌همراه داشته باشید و توجه کنید که خوراکی‌های شکردار به‌ویژه شکرهای مصنوعی برای زمان بسیار کوتاه قند بدنتان را تامین خواهند کرد.
• اگر قدم زدن روی شن‌ها باعث سوختن کف پای شما شد نگران نباشید؛ پاهای خود را زیر شن‌ها ببرید. خواهید دید چه قدر خنک می‌شوید؛ اما یادتان باشد که اگر بدون کفش راه می‌روید کفشتان را همراه خود ببرید تا اگر احساس خوشایندی نسبت به گرمای شن‌ها نداشتید فوری کفش‌هایتان را به پا کنید. 
• بهتر است قدم زدن روی شن‌ها را برای مدت کوتاهی تجربه کنید و بعد از آن برای جلوگیری از گزش جاندارانی مانند عقرب کفش‌هایتان را به پا کنید؛ بهتر است از کفش‌های ساق‌دار استفاده کنید. 
• اگر قصد عکاسی در شب و یا رصد آسمان شب در کویر را دارید اطراف خود را با نفت یا گازوئیل دایره‌ای بکشید تا از خطر نیش جاندران در امان باشید.
•  برای گرفتن عکس‌های بهتر از سه پایه استفاده کنید.
• اگر از لنز چشمی استفاده می‌کنید آن را در بیاورید چرا که در صورت وزیدن باد یا جابه‌جایی، شن‌ها به لنز شما چسبیده و برای سلامتی چشمان شما خوب نیست.
• بسیار مراقب حیوانات موجود در مناطق بیابانی باشید؛ برخی از آن‌ها نیش‌های سمی دارند و گزیدگی توسط آن‌ها جان فرد را به خطر خواهد انداخت. حتما کرم ضد گزیدگی به‌همراه داشته باشید.
• از لباس‌های آستین بلند و با رنگ روشن استفاده کنید.
• اگر آب همراهتان نیست! بهتر است تا جایی که می‌توانید غذا نخورید چون خوردن غذا موجب تشنگی بیشتر می‌شود.
• تلاش کنید در هنگام حرکت مصرف انرژی در بدنتان را به حداقل ممکن برسانید. تا هم رطوبت موجود در بدن خود را حفظ کنید و هم نیازتان به وعده غذایی مجدد کاهش پیدا کند.

بهترین فصل سفر به کویر ورزنه

می‌دانیم که بیابان‌ها مناطق گرم و خشکی‌اند و گرمای آن‌ها برای افراد غیر بومی قابل تحمل نیست بنابراین تلاش کنید تا فصل مناسب سفر را حتما در نظر بگیرید.

بهار و تابستان: اوایل فروردین آخرین مهلت شما برای بازدید از کویر بوده و بعد از آن فقط گرما نصیبتان می‌شود. 

پاییز و زمستان: شاید بتوان گفت که بهترین فصل سفر به کویر پاییز است. روزها خیلی گرم نیست و شب‌ها هم خیلی سرد نمی‌شود؛ اما در فصل زمستان باید کمی احتیاط کرد چرا که کویر و شب‌های سردش همیشه مشهورند.

*** این کویر در بخش شرقی حسن آباد -ورزنه قرار دارد و دسترسی به بخش غربی آن به‌راحتی با ماشین امکان‌پذیر است؛ اما اگر قصد بازدید از حاشیه شرقی آن را دارید 2 راه برای شما وجود دارد. یا باید از سمت شهر ورزنه و از میان شنزارها عبور کرده تا به بخش شرقی برسید یا اینکه حاشیه جنوبی شهر ورزنه که در امتداد زاینده رود قرار دارد را به‌سمت شرق ادامه دهید که هر دو مسیر فقط با خودروهای آفرود دو دیفرانسیل قابل دسترسی‌اند. برای پیمودن این مسیرها حتما به راهنمای مجرب نیاز دارید.

ویژگی های جغرافیایی کویر ورزنه

گستره تپه‌های شنی کویر ورزنه از شمال به جنوب و شکل آن بیضی است؛ هرچه تپه‌ها به‌سمت داخل می‌آیند ارتفاعشان کم می‌شود. همچنین عرض کویر از شمال به جنوب کاهش می‌یابد. این کویر در قسمت جنوبی به 2 دیواره ماسه‌ای جنوبی و شمالی تبدیل می‌شود و مابین این 2 دیواره خاک‌های آهکی قلیایی قرار دارند. این دو دیواره در نزدیکی جنوب‌غربی تالاب گاوخونی به‌هم می‌پیوندند و تشکیل دیواره واحدی با جهتی شمالی جنوبی را می‌دهند.

گیاهانی که در کویر ورزنه می بینید

یکی از نقاط قوت بیابان خارا تنوع پوشش گیاهی و جانوری آن است که به شرح بخشی از آن‌ها می‌پردازیم.

•  گیاه اسکنبیل | Calligonum

این گیاه در گستره‌ای از شهرهای مختلف ایران از جمله خور و بیابانک، نایین، کرمان، کویر مرکزی، ریگ جن، دامغان، سیستان و بلوچستان، کرج و آذربایجان می‌روید و از خانواده علف‌های هفت بند (Polygonaccae) است. در عربی به این گیاهان بطباط گفته می‌شود؛ رویش آن‌ها از اسفند آغاز شده و تا اواسط فروردین ادامه می‌یابد. گل‌های ریز و سفید رنگ این گیاه از فروردین تا اواخر اردیبهشت رشد می‌کنند.

• تاغ ها | Haloxylon

این گیاه به‌شکل درختچه‌ای و از تیره تاج خروسان است، در برابر گرما و خشکی بسیار مقاوم و سیستم ریشه‌ای بسیار گسترده‌ای دارد بنابراین برای بیابان‌زدایی بسیار مناسب است.

• نسی | Stipagrostis plumose

نسی از خانواده گندمیان بوده و در خاک‌های گچ‌دار، آهک‌دار و غیره یافت می‌شود. در اطراف ریشه گیاه غلافی از شن دانه وجود دارد که گیاه را در مواقع کم‌آبی مقاوم می‌سازد. این بوته گونه‌ای ویژه است که به بیابان‌زدایی بسیار کمک می‌کند.

حیواناتی که در کویر ورزنه خواهید دید

کم آب شدن تالاب گاوخونی اکوسیستم منطقه را دچار تغییرات منفی فراوانی کرد. یکی از بارزترین این تغییرات کاهش چشمگیر پرندگان مهاجر بود، این تغییرات محدوده وسیعی از تالاب و اطرافش را تحت‌ تأثیر خود قرار داده است. بیابان خارا نیز از این تغییرات مصون نماند؛ اما هنوز هم حیوانات زیبا و دوست‌داشتنی در این بیابان زندگی می‌کنند که به شرح تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم.

•  روباه شنی | Vulpes rueppelli

جثه این حیوان از روباه معمولی کوچک‌تر است و در نگاه اول گوش‌های درازش بسیار جلب توجه می‌کند. همچنین این روباه در کف پاهایش موهای بسیار بلندی دارد تا راحت‌تر در شن‌ها حرکت کند و معمولا شبگرد است. روباه شنی در بخش کویر مرکزی، فارس، خوزستان و سایر مناطق دیده می‌شود.

• پا مسواکی | Jaculus

این موش چشم‌های درشت و جثه و گوش‌های بزرگی دارد. این حیوان نیز مثل روباه شنی کف پاهایش پر از مو است تا راحت‌تر بتواند در شن‌ها راه برود. این حیوان شبگرد است اما در شب‌های مهتابی کمتر دیده می‌شود.

• سارگپه پا بلند | Long-legged buzzard

نوعی از پرندگان شکاری است و صدایش مانند سارگپه معمولی آوایی مثل (پی ی -وو) با صدایی آرام‌تر دارد. در ایران بومی و فراوان است و بر روی تک درخت یا روی زمین زندگی می‌کند. این پرنده در زمره حیوانات حمایت شده قرار گرفته است.

شهر ورزنه 

کویر ورزنه به‌تنهایی زیباست. شاید لازم باشد برای کشف تمام زیبایی‌های آن چندین روز زمان بگذاریم. غنی بودن پوشش گیاهی، تنوع پوشش جانوری، ترکیب زیبای آبی آسمان و خاک گرما دیده کویر همه و همه کافیست تا انسان زیباخواه و زیبااندیش را قانع کند؛ اما قرارگرفتن این کویر در نزدیکی شهر کوچک و تاریخی ورزنه ما را مجاب می‌کند تا سری به این شهر زیبا بزنیم و از آن بی‌نصیب نمانیم.

شهر ورزنه در 10.5 کیلومتری کویر ورزنه قرار دارد؛ شهری که به‌دلیل پوشش بانوانش به دیار فرشتگان شهره است. روزها و شب‌ها شهر پر می‌شود از فرشتگان سپیدپوشی که به شهر نور می‌پاشند. نام شهر به‌احتمال زیاد برگرفته از پیشه گذشتگان آن‌ها یعنی کشاورزان (ورزندگان) است. پوشش سفید زنان را نیز مربوط به محصولاتی مانند پنبه می‌دانند که در این منطقه کشت آن رایج بوده است. روایتی دیگری نیز بیان می‌دارد که شهر ورزنه در گذشته محل زندگی روحانیون زرتشتی بوده که لباس سپید از جنس پنبه و به رنگ سفید به تن می‌کردند.

سایر دیدنی های اطراف کویر ورزنه

•  مسجد جامع ورزنه: ساختار بنا نشان می‌دهد که در گذشته آتشکده بوده و در دوران تیموریان به مسجد تبدیل شده است. مسجد دو شبستان در شرق و غرب دارد و مناره‌ای به ارتفاع حدودا 20 متر بر فراز آن خودنمایی می‌کند. صحن مسجد هندسه مربعی دارد و محراب مسجد دارای کاشی‌کاری چشم‌نوازی است که در هلال آن با خط ثلث آیاتی از سوره عمران به چشم می‌خورد. خطاطی‌ها توسط سید محمود نقاش انجام شده است.
•  برج کبوتر خانه ورزنه: برج کبوترخانه ورزنه دارای مساحت تقریبی 254 مترمربع و شعاع 9 متر و ارتفاع حدودا 20 متر است. داخل شهر قرار دارد و مثل سایر کبوترخانه‌ها کاربری نظامی و کشاورزی (استفاده از کود کبوترها) داشته است. اکنون تعداد کمی کبوتر در آن زندگی می‌کند همچنین یک نمایشگاه کوچک صنایع‌دستی نیز در آن وجود دارد.
•  گاو چاه حاج ابراهیم: این نوع سیستم جهت برداشت آب از مخازن چاه تعبیه شده و در گذشته بسیار رواج داشته است. گاو در شیبی نسبتا تند حرکت می‌کند و حدود 200 لیتر آب از چاه بیرون می‌کشد. در کنار گاو چاه یک آسیاب شتر که که معمولا گیاه حنا را آسیاب می‌کند و یک شربت‌خانه وجود دارد.
•  پل تاریخی ورزنه: این پل با آجر ساخته شده و ۱۰ چشمه دارد و بنای آن مربوط به دوره دیلمیان و سلجوقیان است. در حال حاضر جزو آثار تاریخی محسوب می‌شود و رفت‌وآمدی روی آن صورت نمی‌گیرد. گمان می‌رود شخصی بنام سیف‌الله اردکانی آن را بنا کرده باشد.

• برج کبوتر خانه قورتان: این کبوترخانه در بخش شمال‌غربی قلعه قورتان و در کنار رودخانه زاینده رود قرار گرفته است. نمای بیرونی آن برخلاف سایر کبوترخانه ها صاف و دارای 12 سیلوی هلالی شکل است که هرکدام از این سیلوها کار یک پایه را برای این بنا انجام می‌دهد. ارتفاع کبوترخانه 15 متر و قطر آن 12 متر است.
•  قلعه قورتان: این قلعه متعلق به دوران ساسانیان است. حدود 5 هکتار مساحت دارد و از خشت و گل ساخته شده و 14 برج دیده‌بانی داشته است که بر اثر طغیان رودخانه از بین رفته‌اند. این سازه خشتی در فهرست آثار ملی است.
• کاروانسرای قلعه خرگوشی: این کاروانسرا در مسیر جاده ابریشم قرار دارد و قدمت آن به دوره صفویان بر می‌گردد. در داخل کاروانسرا غاری به‌نام غار خانه دیو وجود دارد که بر اثر حرکت آب تالاب گاوخونی در شیب به وجود آمده است. توجه! این غار فقط برای بازدید افراد حرفه‌ای مناسب است.
• تالاب گاوخونی: تالاب بین المللی گاوخونی در نزدیکی شهرستان ورزنه قرار دارد و رودخانه زاینده رود آن را سیراب می‌کند. بخشی از این تالاب در استان اصفهان و بخش دیگر در یزد قرار دارد. این تالاب پناهگاه پرندگان مهاجر بوده که با کم آب شدن تالاب تعداد این پرندگان به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. مساحت کلی تالاب حدود 476 کیلومتر مربع برآورد می‌شود.
• دریاچه نمک خارا: این دریاچه در نزدیکی روستای خارا قرار دارد و از جاذبه‌های آن پولی گون (1) های گلی و نمکی است. 
• موزه مردم شناسی ورزنه (خانه یوسفی): این موزه در مرکز بافت تاریخی شهر قرار دارد. شخصی به نام حاج حسن یوسفی این خانه را برای تشکیل یک موزه در شهر به سازمان میراث فرهنگی اهدا کرد. موزه به‌منظور نشان دادن ویژگی‌های مردم بومی و ابزار آلات بافندگی به‌ویژه (کار بافی) تشکیل شده است. این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

پاورقی

1- با هر بار بارش و تبخیر آب در دریاچه، نمک‌های موجود در دریاچه کرت بندی‌های زیبایی را تشکیل می‌دهند که به آن ها پلی گون گفته می‌شود.

تجربه سفر گردشگران خارجی

در این بخش می‌خواهیم مروری داشته باشیم بر نظر گردشگران خارجی که از کویر ورزنه بازدید کرده‌اند.

گردشگری از انگلیس | تاریخ ثبت دیدگاه فروردین 1397

کارهایی که باید در ورزنه انجام دهید

تپه‌های شنی ورزنه فوق‌العاده‌اند و دسترسی به آن‌ها بسیار آسان. طلوع و غروب خورشید در این کویر بسیار تماشایی است و فرصت‌های بسیار مناسبی برای عکاسی وجود دارد. اگر به ورزنه رفتید می‌توانید از دریاچه نمک هم بازدید کنید که البته به اندازه تپه‌های شنی هیجان‌انگیز نیست. اما ارزش یک بار دیدن را دارد.

گردشگری از نروژ | تاریخ ثبت دیدگاه فروردین 1397

مکانی فوق‌العاده برای کمپینگ

مکانی فوق‌العاده برای بازدید است. در این کویر دیدن طلوع و غروب خورشید و تماشای آسمان شب بسیار لذت‌بخش است. اگر به کویر رفتید حتما شن‌سواری را با بُرد امتحان کنید.

گردشگری از استرالیا | تاریخ ثبت دیدگاه آبان 1397

مایوس‌کننده برای خیلی‌ها

 اگر کویرهای دیگر دنیا را دیده باشید این کویر آن‌چنان چنگی به دل نخواهد زد؛ اما اگر برای اولین برای بازید از طبیعت کویر به اینجا می‌آیید احتمالا خوشتان خواهد آمد. تپه‌های شنی بسیار کثیف و پر از زباله و بطری‌های پلاستیکی بود و رد پای انسانی در همه جای تپه‌ها دیده می‌شد که باعث ایجاد آلودگی محیط شده بود.

 گردشگر سنگاپوری | تاریخ ثبت دیدگاه آذر 1396

از کویر تا دریاچه نمک

تپه‌های شنی ورزنه از نظر اندازه کاملا با تپه‌های صحرای گُبی برابری می‌کردند. یک بخشی از کویر که سایت تفریحی وجود داره از شما ورودیه می‌گیرد. اما اگر می‌خواهید رایگان از کویر بازدید کنید حدودا 40 کیلومتر به‌سمت جنوب می‌روید و به دریاچه نمک کویر می‌رسید. تماشای غروب آفتاب برای ما بسیار لذت‌بخش بود اما ما برای دیدن طلوع آفتاب هم ماندیم، بدون هیچ تجهیزاتی. لازم است به شما بگویم که به‌هیچ‌وجه شما این‌کار را انجام ندهید.

 گردشگری از دانمارک | تاریخ ثبت دیدگاه اردیبهشت 96

آرام بخش

حتما با دوستانتان به آنجا بروید و حسابی خوش بگذرانید. سر ظهر بود، ما کفش‌‌هایمان را درآوردیم و در شن‌ها پیاده‌روی کردیم اما کفش‌هایمان را همراه نبردیم. شن‌ها خیلی داغ شده بودند و ما وقتی به کفش‌هایمان رسیدیم پاهایمان کاملا سوخته بود. اما ساربانی که در کویر بود پمادی برای سوختگی به ما داد که در عرض نیم ساعت تاول کف پاهایمان کاملا بهبود پیدا کرد.

توصیه های کارناوال

• کاربافی از جمله هنرهای دستی مردمان بومی مناطق کویر مرکزی ایران است که در شهرهایی مثل میمند، ورزنه، آباده، بروجن و دیگر شهرها رواج دارد. کار در اصطلاح به همان کرباس گفته می‌شود احتمال دارد که پیشینه بافت این سفره به دوره تیموریان برگردد. برای بافت این سفره‌ها از نخ پنبه استفاده می‌شود و بیشتر به رنگ آبی تیره‌اند .معمولا بافت این سفره‌ها در شهر ورزنه توسط زنان بالای شصت سال صورت می‌گیرد. اما سالهاست که استقبال از این صنعت دستی زیبا هم از طرف مردم بومی و هم گردشگران کم شده است.
• همه ما به‌عنوان یک گردشگر مسئول وظیفه داریم تا در راستای توسعه اقتصاد محلی و حفظ محیط زیست مناطقی که به آن‌ها سفر می‌کنیم کوشا باشیم. این موارد با فعالیت‌های ساده‌ای نظیر خرید از مقصد سفر و همچنین مراقبت از محیط زیست آن مرتفع خواهد شد.

دغدغه های کارناوال | مراقب کویرها باشیم، آن ها جان دارند!

در سال‌های اخیر کویرها به یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری به‌ویژه برای جوانان و طبیعت‌گردان تبدیل شده‌اند. کویرها اکوسیستم‌های خاصی‌اند که به‌خاطر شوری فراوان خاک و تبخیر بالا منظره متفاوتی از تپه‌ها و رمل‌های شنی را به وجود می‌آورند. هماهنگ شدن با این شرایط سخت آب‌وهوایی برای جانداران دشوار است بنابراین گیاهان و جانورانی که در این مناطق زندگی می‌کنند خاص‌ و دارای ارزش فراوانی‌اند.

اما آنچه نگران کننده است ورود بی‌رویه گردشگران و عدم نظارت درست بر تعداد آن‌هاست که شرایط طبیعی اکوسیستم را بر هم می‌زند. تفریحات رایجی مثل آفرود یا موتورسواری کنترل نشده در مناطق کویری باعث جابه‌جایی غیرطبیعی خاک و ایجاد سروصدا می‌شود. همین امر باعث ایجاد وحشت در حیوانات بومی شده و منجر به مهاجرت اجباری آن‌ها در طول زمان و مرگ تدریجی آن‌ها می‌شود. جابه‌جایی خاک همچنین باعث از بین رفتن و فقیرتر شدن پوشش گیاهی منطقه نیز خواهد شد.

کویر ورزنه نیز از نامهربانی‌های گردشگران در امان نمانده است. در بیشتر بخش‌های کویر ورزنه بطری‌های آب معدنی و زباله‌های انسانی دیده می‌شود که همین امر از عدم کنترل و نظارت درست بر روی تعداد گردشگران ناشی می‌شود. این امر از جایی مهم جلوه می‌کند که سفرهای کویری و غیره توسط افراد و گروه‌هایی صورت می‌گیرد که به اصطلاح حامی محیط زیست‌اند در صورتی که به‌طور عمدی یا غیرعمدی باعث آسیب رساندن به منطقه می‌شوند. البته نباید گروه‌های حامی محیط زیست را که برای پاکسازی مناطق این چنینی دست‌به‌کار می‌شوند را نیز نادیده بگیریم؛ اما متاسفانه تعدادشان بسیار محدود است.

در نزدیکی کویر ورزنه دو جاذبه بسیار مهم وجود دارد که بی‌توجهی به آن‌ها کاملا مشهود است یکی از آن‌ها تالاب گاوخونی است که از رودخانه زاینده رود مشروب می‌شد. خشک شدن تالاب آسیب‌های جدی فراوانی به محیط زیست منطقه و پوشش گیاهی و جانوری وارد کرده است.

مکان دیگر مسجد جامع ورزنه است؛ مسجدی تاریخی با قدمت حدود 500 سال که نامش در فهرست آثار ملی به چشم می‌خورد اما این مسجد کاملا متروک مانده و هیچ مسئول یا ناظری در منطقه وجود ندارد و هیچ کنترلی روی افراد بازدیدکننده صورت نمی‌گیرد. حتی ساخت‌وسازهای نادرست و غیراصولی در اطراف این بنای ارزشمند موجب تحریک بنا و نشست آن شده است و به‌عبارتی در شرف فروریختن است.

همه ما به‌خوبی می‌دانیم که طبیعت و آثار تاریخی به‌جای‌مانده از گذشته سرمایه‌هایی‌اند که در صورت از بین رفتنشان جایگزینی برای آن‌ها وجود نخواهد داشت. فرصت را غنیمت بدانیم و فرهنگ استفاده درست از این منابع ارزشمند را به‌صورت فردی از خودمان شروع کنیم و آن‌ها را برای آیندگانمان حفظ کنیم.

بعد از نقد و بررسی کارناوالی | آنچه از ورزنه نصیب من شد!

بهار بود همان اوایلش؛ همان موقع که تازه شکوفه‌ها هوای شکفتن به سرشان می‌زند. همان موقع که تازه سفر هفت‌سین را چیده‌ایم و به همدیگر سال نو را تبریک می‌گوییم. وقت سفر بود. راهی اصفهان شدم و حوالی 5 صبح به شهر ورزنه رسیدم تا کمی استراحت کنم. قبل از رفتن به اقامتگاه کمی چشم گرداندم تا شاید یکی از آن کبوتران سپید بال زیبا که حرفشان را شنیده بودم را ببینم؛ اما شهر در خواب بهاری بود. آرام پلک‌هایش را گشود و به من مسجد آجری زیبایی که زمینه‌اش آسمان آبی تیره و زهره بود را پیشکش کرد. روز اول چرخی در شهر اصفهان زدم. من دلباخته آن کاشی‌های فیروزه‌ای هستم که زیباییشان آه از نهادم بلند می‌کنند. روز بعد نوبت دیدن دریا بود! دریای شن‌های  سوخته زیر آفتاب بی‌تاب صحرا! وقتی کویر را می‌بینم کودک تشنه‌ای می‌شوم که کفش‌هایش را می‌کَنَد و می‌دوَد تا کویر را بو کند، ببیند و لمس کند. تا چشم کار می‌کرد موج‌های شنی بود که تاب می‌خوردند و به سمتم می‌آمدند. شب کویر اما مرا نخواند چرا که دیگر وقت رفتن بود. تصمیم گرفتم که قبل از رفتنم نگاهی به گاوچاه شهر بیندازم. چهار دیواری بود ساده و داخلش پیرمرد مهربانی که گاو عزیزش را در سراشیبی مسیر چاه با ترانه‌ای زیبا به حرکت می خواند. آه....ترانه‌های فولکوریک همیشه می‌خواهند دلم را به درد بیاورند. مرد شروع به خواندن کرد. اشک‌های من جاری شد. اشک‌هایم زیر عینک آفتابی خود را پنهان کردند، با غلیانی از احساس به جاده زدم و دوباره به شهر نور، تهرانم، بازگشتم...

سخن آخر

قدم در میان کویر زیبای ورزنه گذاشتم؛ از تفریحات و امکانات کویر زیبای ورزنه برایتان گفتیم و جذابیت‌های آن را بازگو کردیم. شما در میان این شن‌های روان چه یافتید؟ حال‌وهوای خود را از سفر به این منطقه برای ما و همراهان کارناوالی بگویید و تجربه‌‌های سفر و عکس‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.