حمام وکیل شیراز | گرمابه ای دیدنی در شهر بهار نارنج ها

برای سفر امروزمان حمام وکیل شیراز را برگزیده‌ایم؛ حمامی که از بناهای مجموعه وکیل شیراز به شمار می‌رود و از گردشگران زیادی میزبانی می‌کند. با ما باشید تا به تاریخچه حمام وکیل شیراز بپردازیم و ببینیم چه بر سر این بنا گذشته است. معماری حمام وکیل شیراز و تزیینات زیبایش را نیز از نظر خواهیم گذراند. همراه ما بمانید.

چرا حمام وکیل؟

• یکی از جاذبه‌ های دیدنی شهر شیراز به شمار می‌رود که دسترسی آسانی دارد.
• یادگاری ارزشمند از دوران زندیه و از مکان های تاریخی شیراز است.
• نمونه بی‌بدیل آهک‌بُری و نگارگری محسوب می‌شود.
• علاوه بر زیبایی‌های بنا می‌توانید از بازدید موزه نیز لذت ببرید.

آشنایی با حمام وکیل | یادگار ارزشمند دوران زندیه

کریم خان زند از سال 1172 تا 1193 هجری قمری بر تخت پادشاهی ایران تکیه زد و پایتختش شهر شیراز بود. او بناهای زیادی را در این شهر ساخت که به بناهای وکیل شهرت یافتند. بناهایی مانند مسجد، بازار، حمام، آب انبار، ارگ، دیوانخانه، کوشک، سربازخانه، کاروانسرا، ضرابخانه، گمرک ،شترخان و غیره که همگی در محله درب شاهزاده شیراز قرار دارند. حمام وکیل یکی از همین بناهاست که به دلیل نقش‌ونگارهای کم‌نظیرش شهرت خاصی دارد و به یکی از دیدنی‌های مهم شهر بدل شده است. امروزه 30 مجسمه مومی نیز در این حمام وجود دارد تا سبک زندگی قدیم را به بازدیدکنندگان نشان دهند.

این بنا در غرب مسجد وکیل قرار دارد و از نظر سبک معماری و آرایه‌ها و نقوش تزیینی از حیرت‌انگیزترین سازه‌های حکومت زندیه به شمار می‌رود. حمام وکیل با ۱۱ هزار متر مربع مساحت، ۸ هزار و ۶۶۰ متر زیربنا، ۱۲۰ متر طول و ۸۰ متر عرض از حمام‌های وسیع ایران است که نامش با شماره ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد. در این حمام می‌توانید مجسمه‌هایی از مردم قدیم را ببینید و کمی بیشتر با حال‌وهوای آن روزها آشنا شوید.

تاریخچه حمام وکیل

کریم خان زند در سال ۱۱۸۷ هجری قمری دستور احداث حمام وکیل را صادر کرد. این بنا با وسعتی بیش از 1400 متر مربع ساخته شد و هنرمندان نگاره‌های کم‌نظیری را بر روی آن پیاده کردند. پس از کریمخان پادشاهان دیگری روی کار آمدند و این حمام تغییراتی را به خود دید. ساختمان و تزیینات حمام در دوران قاجار مورد مرمت قرار گرفت. معماران قسمت‌هایی از این ساختمان را با ساروج پوشاندند و دوباره به تزیین آن پرداختند. در دوره پهلوی و تا دوران پهلوی دوم این حمام دایر بود و بخش‌هایی از آن را به عنوان حمام نمره خصوصی و رختکن یا سربینه را به عنوان زورخانه مورد استفاده قرار می‌دادند. در همین زمان شکاف‌هایی در دیوار و سقف پدید آمد که منجر به تعطیلی حمام شد و در سال 1351 به همت اداره‌ باستان‌شناسی مرمتی اساسی در آن صورت گرفت. 

پس از انقلاب اسلامی ایران برای مدتی این حمام به عنوان رستوران و سفره‌خانه مورد استفاده قرار گرفت و آسیب‌هایی به آن وارد آمد. مسئولان مجددا کاربری این بنا را تغییر و آن را به عنوان موزه مورد بهره‌برداری قرار دادند. امروزه حمام وکیل با مجسمه‌هایی از مردم قدیم از علاقه‌مندان میزبانی می‌کند.

حمام وکیل در زمانی که موزه صنایع‌دستی بود

حمام وکیل در زمانی که سفره‌خانه بود

حال و روز کنونی حمام وکیل

بخش های مختلف حمام وکیل

یکی از ویژگی‌های حمام‌های قدیم این بود که آن‌ها را تنها مکانی برای شست‌وشو نمی‌دانستند و کاربری‌های دیگری نیز برای‌شان متصور بودند. حمام مکانی برای اجتماع مردم بود؛ جایی برای گرد هم آمدن و برگزاری مراسمی چون جشن حمام زایمان، جشن مراسم آشنایی و خواستگاری دختران دم‌بخت، مراسم سنتی حنابندان و موارد دیگر . چنین کاربری‌هایی نیاز به فضایی وسیع داشت و برای همین حمام‌های قدیمی بخش‌های متعددی دارند. حمام وکیل نیز از این قاعده مستثنی نیست و قسمت‌های مختلفی همچون دو فضای اصلی سربینه و گرم‌خانه و فضاهای خدماتی متعدد را شامل می‌شود. در ادامه با این بخش‌ها آشنا می‌شویم:

ورودی | تدبیری برای جلوگیری از ورود سرما و خروج گرما

یکی از نکات مهم در حمام گرم بودن فضای آن است تا فرد به راحتی در آن به نظافت بپردازد و البته دچار بیماری‌هایی همچون سرماخوردگی هم نشود. در حمام‌های امروزی این مساله با وسایل گرمایشی حل شده است؛ اما در گذشته اصول هوشمندانه معماری برای حل این مساله استفاده می‌شدند. در حمام وکیل، ورودی کوچک است تا تبادل هوا به حداقل برسد. این ورودی با شیبی ملایم به بخشی می‌رسد که پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد. پس از آن راهرویی مراجعان را به سمت رختکن هدایت می‌کند که ورودی آن به صورت زاویه‌دار ساخته شده است. این طراحی نشان از تدبیر معماران برای جلوگیری از تبادل هوا بین فضای حمام و بیرون از آن دارد.  

ورودی حمام وکیل در ابتدا ساده بود؛ اما در دوران قاجار به کاشی‌کاری مزین شد. اولین جایی که در حمام به آن قدم می‌گذارید هشتی است؛ فضایی سرپوشیده بین کوچه و فضای داخلی بنا که در معماری سنتی رابط بین بیرون و درون ساختمان محسوب می‌شود. هشتی این حمام نیز در ابتدا وجود نداشت و آن را در دوره پهلوی ساختند. سقف این هشتی مزین به گچ‌کاری برجسته است. 

سربینه یا رختکن

در حمام وکیل سربینه وسیع ترین فضای حمام به شمار می‌رود و قاعده آن هشت‌ضلعی منتظم است. در بخش میانی سربینه حوضی هشت‌ضلعی به چشم می‌خورد که جلوه زیبایی دارد. طاقِ رسمی‌بندیِ زیبا و وسیعی نیز در این بخش وجود دارد که بر هشت ستون سنگی حجاری شده قرار گرفته است و بخش میانی سربینه را می‌پوشاند. به طور کلی ستون‌های به‌کاررفته در این حمام، از جنس سنگ گندمک گوگرددارند و بر روی آن‌ها مقرنس‌های کم‌عمق و برجسته کار شده است.

در پیرامون سربینه سکوهایی تعبیه شده اند که طاق‌های رسمی‌بندی بر فراز آن‌ها خودنمایی می‌کند. چهار حوض کوچک در چهار سکوی رو‌به‌روی هم در سربینه دیده می‌شود و در جلوی هر یک از این حوض‌ها، پلکانی قرار دارد. مراجعان قبل از رسیدن به سکوها و معمولا بعد از شست‌وشو، پاها را در حوض می‌گذاشتند چرا که در دین اسلام مستحب است بعد از حمام کردن پاهای‌ خود را در آب سرد بگذارید.

در پایین ستون‌ها و زیر سکوهای سنگی، کفش‌کن وجود دارد که فضایی برای قرار دادن کفش ها است. کفش‌کن‌ها از سنگ ساخته شده‌اند و تزیینات ساده‌ای دارند. فضای سربینه اندکی پایین‌تر از سطح زمین است چرا که مردم در آن زمان معتقد بودند هر چه به عمق نزدیک‌‌تر شوند بهتر به آب دسترسی دارند. مراجعان حمام بعد از ورود به سربینه بر اساس پایگاه و منزلت اجتماعی خود به سکویی خاص می‌رفتند یعنی علما و تجار، افراد حکومتی و افراد دیگر جامعه فضای مخصوص به خود را داشتند.

دیوارها و طاق‌ها و تویزه‌های (1) سربینه مزین به آهک‌بری‌های دوران زندیه‌اند و نقوش ظریف گیاهی بر روی آن‌ها دیده می‌شود. در دوره قاجار این تزیینات را با نقوش دیگری پوشانده بودند که در مرمت‌های اخیر موفق شده‌اند تزیینات اولیه را از زیر نقوش جدید بیرون آورند. در کنار تزیینات دوره زندیه، نقوش مربوط به دوره قاجار نیز به چشم می‌خورد؛ صحنه‌هایی از داستان‌های قربانی شدن اسماعیل به دست حضرت ابراهیم، معراج پیامبر (ص)، یوسف و برادرانش، سلطان سنجر و پیرزن، شیرین و فرهاد، بیژن و منیژه، چهره امام علی (ع) و غیره .

در این تزیین‌ها نقش‌های افسانه‌ای و داستانی در کنار نقوش گیاهی هندسی و چهره‌ها قرار گرفته‌اند و همگی از مذهب، رویاها و سنت‌ها و علایق مردم این دیار نشات می‌گیرند.

روشنایی این بخش و سایر قسمت‌های حمام نیز از هورنور یا جامخانه‌هایی تامین می‌شود که در سقف تعبیه شده‌اند. جامخانه نوعى پنجره است که بر فراز پوشش‌هاى گنبدى شکل تعبیه می‌کردند تا نور را به صورت طبیعی تامین کنند.

پاورقی

1- تویزه در لغت به معنی قوس‌وقزح و شاخه‌های خمیده است و در اصطلاح معماری سنتی به باریکه‌هایی از سقف‌های قوسی شکل گفته می شود که بارهای فشاری را به دیواره‌های جانبی و پایینی منتقل می‌کنند.

میان در

حد فاصل سربینه و گرمخانه فضایی به نام میان در قرار دارد که بخش اصلی آن فضایی هشتی مانند است و به آن برزخ یا هشتی دوم می‌گویند. این فضا طاق رسمی‌بندی دارد و تزیین‌های آهک بری بر سقف و دیوارهای آن به چشم می‌خورد. میان در به گونه‌ای طراحی شده که تبادل حرارت سربینه و گرمخانه به حداقل ممکن برسد و از سوی دیگر دید مستقیم میان این دو فضا را از بین ببرد. این راهرو پر پیچ و خم است و اجازه نمی‌دهد کسی به یک باره وارد گرما شود و یا به هنگام خروج از گرمخانه به یک باره با سرما برخورد کند.

متاسفانه تصویری از این بخش در دست نیست. اگر عکسی از این قسمت دارید آن را برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را اینجا آپلود کنید.

گرمخانه

گرمخانه در واقع فضای اصلی شست‌وشو است. این فضا در حمام وکیل قاعده‌ای مربع دارد و کوچک‌تر از فضای سربینه به نظر می‌رسد. چهار ستون سنگی در بخش میانی این فضا جا خوش کرده‌اند و طاق رسمی‌بندی زیبایی بر فراز آن‌ها استوار شده است. دو فضای غرفه مانند عمیق در دو سوی گرمخانه وجود دارد که هر یک از طاقی رسمی‌بندی برخوردارند و حوضی در میان آن‌ها دیده می‌شود. کف گرم‌خانه سنگ‌فرش است و در زیر این سنگ‌فرش، دالان‌های باریکی تعبیه شده که با به جریان انداختن هوای گرم و بخار آب در آن کف حمام را گرم می‌کردند. 

در ضلع شمالی گرمخانه، سه خزینه تعبیه شده است: خزینه مربع شکل میانی برای آب گرم بود و دو خزینه طرفین آن برای آب سرد و ولرم. از دو دیگ بزرگ برای گرم کردن آب خرینه در حمام استفاده می‌شده است.

در دو طرف محوطه گرم‌خانه، دو شاه‌نشین قرار دارد و در دو طرف خزینه نیز دو حاکم‌نشین ساخته شده که در وسط هر یک حوضی از سنگ مرمر قرار داشته است. یکی از قسمت‌هایی که در دوران پهلوی به حمام نمره تبدیل شد شاه‌نشین سمت راست گرم‌خانه بود که امروزه دیگر اثری از حوض سنگی میان آن دیده نمی‌شود.

فضاهای خدماتی

گلخن و انبار سوخت در پشت خزینه‌ها قرار دارد. در دو سوی بخش خزینه‌ها، دو شاه‌نشین با قاعده مستطیل شکل واقع است. در سوی شمال‌شرقی و خارج از حمام، گاورو قرار دارد. گاورو مسیری شیب‌دار در کنار چاه آب بود که در آن از نیروی گاو برای کشیدن آب از چاه استفاده می‌کردند. 

در گذشته در سمت راست ورودی هشتی دوم بخشی وجود داشته که دارای دیواری ضخیم، قطور و توپر بوده است. در بالای این بخش و بر روی بام حوض آبی تعبیه کرده بودند تا آب حمام در ابتدا به آن وارد شود. پس از تبدیل سربینه به زورخانه در دوران پهلوی این دیوار را برداشتند و راهی به خیابان طالقانی باز کردند که به ورودی حمام تبدیل شد. این در امروزه مسدود شده است.

تامین آب این حمام از طریق چاهی در ضلع غربی صورت می‌گرفت که نوعی گاوچاه بود و با گاو از آن آب می‌کشیدند. در زیر خزینه آب گرم تون حمام ایجاد شده است. تون، مجموعه راهرو، اتاقک و ظرفی مسی در کف و زیر خزینه است که به آن گلخن، تیون یا پاتیون نیز می‌گویند. در کف و مرکز خزینه ظرفی مسی به شکل گودالی کوچک وجود دارد. در زیر این ظرف اتاقکی است که از طریق راهرویی به بیرون از حمام راه پیدا می‌کند. شخصی به اسم "تون تاب" در فواصل زمانی منظم هیزم و بوته‌ها را در تون می‌افروخت تا آب داخل خزینه گرم بماند.

دود و دم سوختن تون ابتدا از گربه روهای کف حمام می‌گذشت. گربه‌روها سوراخ‌های هواکش زیر کف گرم‌خانه‌اند که دالان‌های مختلفی دارند. دود و آتش پس از عبور از آن‌ها از طریق دودکش خارج می‌شدند. گربه‌روها نقش رادیاتور را در فضای حمام داشتند و عبور دادن دود تون از گربه‌روها کف حمام را گرم می‌کرد.

تزیینات چشم نواز حمام وکیل

پیش از این گفتیم که این بنا از نظر معماری نمونه بسیار مهمی از دوران زندیه به شمار می‌رود و آرایه‌های متفاوتی را در خود دارد. بر اساس نظر کارشناسان این حمام از پیشرفته‌ترین اصول معماری زمان خود بهره برده است تا بهترین فضا را برای مراجعان داشته باشد.  

یکی از جلوه‌های زیبای این حمام تزیینات آن است که هر کسی را به خود خیره می‌کنند و به وسیله آهک‌بری ایجاد شده‌اند. آهک‌بری به هنر حكاكی نقوش برجسته بر سطحی از آهک گفته می‌شود که در حمام وکیل به زیبایی به نمایش گذاشته شده است. فلسفه استفاده از آهک‌بری نیز به رطوبت حمام باز می‌گردد. با وجود این رطوبت اگر گچ به جای آهک به کار رود دوام بنا پایین می‌آید و در مدتی کم فرو می‌ریزد.

اصل آهک‌بری‌ها مربوط به دوران زندیه است که طرحی گلدانی دارند؛ اما قاجاریان نگاره‌هایی را بر روی آن‌ها ایجاد کرده‌اند که بیانگر داستان‌هایی از علایق، رویاها، سنت و مذهب مردم ایران و شیراز باستان‌اند. می‌توان گفت جلوه‌های داستانی، حمام وکیل را از دیگر حمام‌ها متمایز می‌کند. در این بخش از این مطلب به طور مفصل به این نقوش خواهیم پرداخت.

کارشناسان تاریخی با توجه به بررسی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که همه این نقوش از فرهنگ و تمدن ایرانی از دوران ایران باستان تا دوران صفویه نشات گرفته‌اند. این نقوش به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

موضوعات و مضامین قرآنی: صحنه معراج حضرت رسول (ص)، شمایل حضرت علی (ع) و ذوالفقار ایشان، صحنه قربانی کردن حضرت اسماعیل به دست حضرت ابراهیم، صحنه عشق بازی شیخ صنعان و دختر نصرانی، صحنه بیرون آوردن حضرت یوسف (ع) از چاه، صحنه به چاه انداختن حضرت یوسف (ع)

موضوعات داستانی ادبیات فارسی: صحنه شست‌وشوی شیرین در چشمه، صحنه سلطان سنجر و پیرزن، صحنه دیدار شیرین و فرهاد، صحنه دیدار بیژن و منیژه

مضامین طبیعی: گل‌وبوته

در ادامه نگاهی نزدیک‌تر به این نقوش داریم: 

صحنه معراج حضرت رسول (ع)

در این تصویرسازی، نقوش، تزیینات و چین لباس‌ها توجه را به خود جلب می‌کنند و تنها جنبه خاص فرازمینی که در این نقش دیده می‌شود داشتن بال است. پیامبر سوار بر یک براق (اسب با سر شبیه به انسان) است و سرشار از نور و در نهایت آرامش در کانون و مرکز کادر قرار دارد.

فرشتگانی دورتادور آن حضرت به فرم حلزونی و دایره‌ای قرار دارند که هر یک در حالت و زاویه‌ای خاص نقش شده‌اند و تکرار در حالت آن‌ها به چشم نمی‌خورد. هر یک از این فرشته‌ها هدیه‌ای برای آن حضرت در دست دارند.

ترکیب‌بندی انتخاب شده از جانب نقاش توجه بیننده را به مرکز جلب می‌کند و نگاه او را با دنبال کردن چیدمان حلزونی فرشتگان در تمام نقش به حرکت در می‌آورد.

صحنه به چاه انداختن حضرت یوسف (ع)

این صحنه بر روی طاق ورودی رختکن قرار دارد و داستان این صحنه ماجرای بین یوسف و برادرانش است. هنگامی که برادران یوسف با یکدیگر گفتند با اینکه ما چندین برادریم؛ اما پدر یوسف را از همه بیشتر دوست می‌دارد. یکی از برادران یوسف از آن‌ها خواست که از کشتن وی صرف نظر کنند و او را بر سر راه کاروانیان به چاهی بیفکنند تا کاروان او را بیابد. برادران اجازه او را از یعقوب (ع) گرفتند و همراه خود به صحرا بردند. در فرصتی مناسب موفق شدند یوسف را به چاه افکنند. در این نگاره یوسف را در چاه می‌بینید و برادران در دو سوی چاه به تصویر کشیده شده‌اند.

صحنه بیرون آوردن حضرت یوسف (ع) از چاه

پس از آن که یوسف را در چاه انداختند کاروانی به آنجا رسید و سقای قافله او را در چاه یافت. این مضمون صحنه‌ای است که در حمام وکیل می‌بینید.

صحنه عشق بازی شیخ صنعان و دختر نصرانی (دختر ترسا)

شیخ صنعان پس از دیدن دختر نصرانی عاشق او می‌شود. دین و ایمانش را از دست می‌دهد و زنار (کمربند مسیحیان) می‌بندد و لباس ترسایان بر تن می‌کند. در آخر داستان او فردی پشیمان می‌شود و با چهره‌ای روحانی‌تر به شکل یک شیخ معنوی در می‌آید. در این داستان، قهرمانان هم انسان و هم غیر انسان هستند؛ مثلا خورشید که در خواب با دختر ترسا حرف می‌زند.

در این نگاره، شیخ در مقابل دختر ترسا زانو زده است و از دستش شراب می‌نوشد. دختر ترسا نیز بر روی ایوان به او نگاه می‌کند. این دختر در وسط تابلو قرار دارد و با شکل و شمایل زنان قاجاری و ابروهای پیوسته به تصویر کشیده شده است. گل‌هایی بر روی موهایش است و دامن بلند به رنگ قرمز و گل‌دار دارد. 

در اطراف نیز همراهان و مریدان شیخ با نگرانی نقش شده‌اند. دو دختر در تصویر ایستاده‌اند که در دست یکی از آن‌ها تنگی شیشه‌ای قرار دارد. صورت زنان بسیار خشک و قراردادی است؛ اما درماندگی و اندوه در چهره شیخ دیده می‌شود. نگاره با دقت با نقوش اسلیمیِ موسوم به ماری و دهن اژدری تزیین شده و شیخ در مرکز آن‌ها قرار دارد. این نقش تنها انسان‌ها را نشان نمی‌دهد و آن‌ها را با نقش‌ها و طرح‌های حیوانات و پرندگان درآمیخته و ترکیب شلوغی پدید آمده است.

با وجود تمام شلوغی‌ها توجه بیننده به عنصر اصلی داستان، یعنی شیخ و دختر ترسا جلب می‌شود. در این نگاره شیخ در حال گرفتن جام از دست دختر ترساست و مریدان شیخ با نگرانی این صحنه را نظاره می‌کنند.

شمایل حضرت علی (ع) و ذوالفقار ایشان

در این نقاشی چهره حضرت علی (ع) با هاله‌ای نورانی دیده می‌شود. وی در مرکز تصویر و سوار بر مرکب به تصویر کشیده شده است؛ در حالی که ذوالفقار را بالا برده و بر پیکر دیوی نشانه رفته است. در سمت راست تصویر دیو در حال خواهش از امام دیده می‌شود و اطراف آن گل‌ها و سبزه‌ها کشیده شده‌اند. تصویر طبیعت مانند سایر آثار نگارگری زیبا و چشم‌نواز ترسیم شده و در زمینه کار استفاده از عناصر طبیعی مشهود است.

صحنه قربانی کردن حضرت اسماعیل به دست حضرت ابراهیم

این نگاره حضرت ابراهیم را در هیبت سرداران رومی و اسماعیل را چون اشراف‌زاده‌های رومی نشان می‌دهد. این نگاره شخصیت فکری و هنری طراح را نشان می‌دهد.

صحنه دیدار بیژن و منیژه

منیژه که دختری زیبا با چشمانی خمار و قدی چون سرو و مویی زیباست در راست تصویر نقش بسته است و در سمت چپ بیژن در بیشه‌زار دیده می‌شود. در اطراف گل‌ها و پرندگان نقش شده‌اند. می‌گویند در همین‌جا بود که منیژه دل به بیژن باخت.

صحنه سلطان سنجر و پیرزن

در این تصویر پیرزن ستمدیده‌ای را می‌بینید که روبروی سلطان سنجر ایستاده است و از او امان می‌خواهد. او سلطان را مسبب نابسامانی‌های مملکت می‌داند و ستم‌های مسئولان بر خود و دیگران را بازگو می‌کند. سلطان در این تابلو حالت تعجب دارد و به همان سبک قدیمی ایران که انگشت به دهن می‌گیرند تصویر شده است. 

صحنه شست و شوی شیرین در چشمه

این اثر صخره‌های رنگارنگ و پیکره‌های انسانی و حیوانی نهفته در دل صخره‌ها را به نمایش در آورده است. شیرین که در شعر به صورت شاهزاده ارمنی توصیف شده اینجا با چهره‌ای مغولی ترسیم شده است. در این نگاره شبدیز، اسب شیرین، برای مادیان خسرو شیهه می‌کشد و شیرین را از وجود خسرو آگاه می‌کند. خسرو، شاهزاده ایرانی، برای نخستین بار شیرین، شاهزاده ارمنی، را در محل آب‌تنی او می‌بیند. این تصویر، سبک قاجاری دارد و در آن صورت گرد و ابروان پرپشت زن و رنگ‌آمیزی کم به چشم می‌خورد.

صحنه دیدار شیرین و فرهاد

اشکال مضحک و عجیب و غریب تخته‌سنگ‌ها جالب‌ترین قسمت این نقاشی است که در سراسر آن دیده می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: عکس‌العمل‌های میان آدم‌ها، شکار جانوران و دیگر تصاویر عجیب و غیرعادی همچون جفت‌گیری دو بز، سنگ لیسی گوسفند، ریزش آبشار از دهان یک موجود عجیب الخلقه و پسرک ندیمه شیرین، که از کوه بالا می‌رود.

در این نگاره نشانی از قهرمان دیده نمی‌شود و فرهاد دلباخته در نخستین نگاه مردی بسیار معمولی با سبیل بلند است. شیرین گلی در دست دارد و طنازی می‌کند. چهره و پیکر دیگران، شبیه مردم کوچه و بازار کشیده شده است و پوشاک آنان نه گران قیمت است و نه پرکار.

گیاهان با طرح‌های طلایی کم‌رنگ کشیده شده‌اند و از کناره به زمینه آمده‌اند. در این تصویر پیکره خسرو در بالا و شیرین در پایین به نمایش گذاشته شده است.

مضامین طبیعی

در زیر سقف حمام، حاشیه‌ای با طرح‌های اسلیمی، گل‌وبوته به چشم می‌خورد. طرح‌های اسلیمی رایج‌ترین نقش گیاهی است که در بسیاری از بناها دیده می‌شود. این نقش به صورت گیاهی است که گویا از تاک نشات گرفته است. در این نقش پیچیدگی و درهم‌رفتگی برگ‌ها و ساقه‌ها به سهولت قابل تفکیک است؛ اما به صورت پیچیده و در هم مشاهده می‌شود. بر اساس یک باور کهن تزیین معماری با گل‌وبوته به قداست رستنی‌ها و گیاهان در زندگی انسان اشاره دارد.

نظرات خارجی ها

شیراز از جمله شهرهایی است که گردشگران خارجی در سفر به ایران به آن سر می‌زنند. بسیاری از آن‌ها از حمام وکیل نیز بازدید می‌کنند و جالب است بدانیم که در مورد این اثر چه نظری دارند. در اینجا نظرات تعدادی از این گردشگران را در وب‌سایت تریپ ادوایزر می‌خوانیم:

 گردشگر لهستانی | 15 فروردین 1397

یک حمام سنتی

حمام وکیل یک حمام سنتی ایرانی است و بخشی از تاریخ این سرزمین به شمار می‌رود. در اینجا شما خواهید دید که ایرانی‌ها مدت ها قبل، چگونه زندگی می‌کردند. این مکان ارزش دیدن و صرف زمان را دارد و سقف زیبا با نقاشی‌های شگفت‌انگیز شما را مسحور خود می‌کنند. متاسفانه مانند هر جای دیگری در ایران، گردشگران 5 یورو می‌پردازند و ایرانیان کمتر از 1 یورو.

جاستین از فرانسه | 21 اسفند 1396

عالی

من تحت تاثیر اشکال موجود قرار گرفتم. این حمام قدیمی بسیار چشمگیر بود. من روزهای قبل از نوروز آنجا بودم، بسیاری از گردشگران ایرانی با من سلفی گرفتند. 

سارا از نیویورک | 25 آبان 1396

معماری و ساختار فوق العاده

من با ساختار این حمام شگفت‌زده شدم، مانند حمام‌های ترکیه که جریان آب گرم، زهکشی و ساخت‌وسازشان کاملا حساب شده است. حمام کردن در چنین جایی بیشتر شبیه یک رویاست.

سو از استرالیا | 11 آبان 1396

غیر قابل توصیف

این مکان شما را انگشت به دهان می‌گذارد. اینجا زیباترین حمامی است که تا به حال دیده‌ام. ترکیبی چشم‌نواز از اصول معماری و کار هنری. حتی یک ساعت سنگی آنجا بود. چقدر هوشمندانه! با توجه زاویه تابش نور خورشید زمان را می‌فهمید. عاشق اینجام.

انریکو از هلند | 30 مهر 1396

مجسمه های مومی زندگی را در اینجا به جریان انداخته اند

یک موزه خوب با مجسمه‌های مومی. اگرچه توضیحات بسیار کوتاه بود؛ اما وجود مجسمه‌ها باعث شد کارکرد این محل را به خوبی درک کنم. یکی از موزه‌های خوبی که در ایران دیدم.

توصیه های کارناوالی

در بازدید از حمام وکیل می‌توانید از غرفه سوغات آن صنایع‌دستی ناب تهیه کنید و یادگاری‌های خوبی با خود به همراه ببرید.

اگر در برنامه‌ریزی سفر خود به شیراز برای انتخاب محل اقامت مناسب از میان گزینه‌های مختلف به مشکل خوردید اصلا نگران نباشید، چرا که در کارناوال می‌توانید اقامتگاه‌های مختلف را بر اساس قیمت، ستاره هتل، امکانات و موارد دیگر فیلتر و دسته‌بندی کنید. پس اگر در سفرهای خود اهل اقامت در هتل هستید بدون معطلی سری به صفحه رزرو هتل های شیراز بزنید و هتل مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید.  

سخن آخر

شیراز، شهر بهارنارنج همیشه عطر و بویی خاص برای گردشگران دارد. در این شهر جاذبه‌های فراوانی وجود دارند که می‌توانند اوقات شما را پر کنند و لحظاتی خوش و ساعاتی به یادماندنی به شما هدیه دهند. حمام وکیل تنها یکی از چندین گزینه‌ای است که در این شهر انتظارتان را می‌کشد و بازدید از آن شما را به سفری به گذشته مهمان می‌کند.

آیا تا به حال به شیراز سفر داشته‌اید؟

بازدید از حمام وکیل را در برنامه سفرتان قرار داده‌اید؟

منتظر دیدگاه‌های شما عزیزان هستیم...