کاخ توپکاپی استانبول

کاخ توپکاپی استانبول، یکی از معروف ترین دیدنی های این شهر است که بیش از 500 سال قدمت دارد. این کاخ باشکوه، سالیان سال اقامتگاه سلطنتی حکمرانان عثمانی بود و از این رو بسیار مورد توجه است. همراه کارناوال باشید تا با هم به کاخ توپکاپی برویم، بخش های مختلفش را ببینیم و قیمت ورودی کاخ توپکاپی استانبول را بررسی کنیم. آدرس کاخ توپکاپی استانبول و راه های دسترسی به آن، از دیگر چیزهایی است که در این مطلب از بخش راهنمای سفر به استانبول با آن آشنا می شوید. 

چرا کاخ توپکاپی؟

• یکی از پربازدیدترین جاذبه های استانبول است.
• در موزه این مجموعه می توانید از یادگارهای مقدس پیامبر اسلام بازدید کنید.
• توپکاپی لوکیشن جذابی برای سلفی گرفتن و عکاسی است.
• نخستین کاخ سلطنتی است که در دوره عثمانی ساخته شد.
• امکان بازدید از جواهرات سلطنتی در موزه توپکاپی وجود دارد. 
• این کاخ سلطنتی در سال 2015 از سوی وبسایت تریپ ادوایزر، عنوان بهترین جاذبه شهر را گرفت.

معرفی کاخ توپکاپی | Topkapi Palace

کاخ توپکاپی یکی از بزرگ ترین و مهم ترین کاخ های استانبول است که به دستور سلطان محمد دوم (فاتح استانبول) ساخته شد. برای ساخت کاخ توپکاپی تپه ای کوچک و مشرف به آبراه شاخ طلایی را انتخاب کردند. ساخت کاخ توپکاپی از سال 1460 میلادی شروع شد و تا سال ۱۴۷۸ ادامه داشت. از اهمیت توپکاپی همین بس که در طی قرن های ۱۵ تا ۱۹ میلادی مرکز سیاسی سلطنت عثمانی بود و اقامتگاه اصلی سلاطین عثمانی به شمار می رفت تا اینکه نهایتا در سال 1924 به موزه تبدیل شد. در کنار این، از توپکاپی برای برگزاری مسابقات و تفریحات مختلف در استانبول استفاده می کردند. بد نیست بدانید در طی تاریخچه کاخ، آدم های زیادی در این مجموعه وسیع و سلطنتی زندگی کرده اند که شمار آن ها به ۴۰۰۰ نفر می رسد. 

کاخ وسیع توپکاپی از ۴ حیاط اصلی و تعداد بسیار زیادی ساختمان های کوچک و بزرگ تشکیل شده که مهمترین آن ها را می توان موزه سلطنتی، حرمسرا و کلیسای تاریخی ایا ایرنه دانست. وسعت این کاخ بارها در طی تاریخ افزایش یافت و بخش های مختلفی را به آن اضافه کردند. در مجموع وسعت کنونی کاخ توپکاپی را برابر با 700 هزار مترمربع می دانند. 

در اواسط قرن نوزدهم میلادی بود که کاخ توپکاپی دیگر نیاز سلاطین عثمانی را پوشش را نمی داد و به این ترتیب تصمیم گرفتند به کاخ بزرگتر و جدیدتری نقل مکان کنند. به این ترتیب کاخ دلمه باغچه جایزگزین توپکاپی شد. از آن پس تا انتهای امپراتوری عثمانی، کاخ توپکاپی به عنوان گنجینه امپراتوری، ضرابخانه و کتابخانه سلطنتی مورد استفاده قرار گرفت. با روی کار آمدن جمهوری ترکیه، کاخ توپکاپی به موزه بدل شد و عموم مردم به این کاخ سلطنتی راه پیدا کردند. 

بخش های مهم کاخ توپکاپی

همان طور که توضیح دادیم، توپکاپی کاخ وسیعی است که صدها تالار و اتاق را در خودش جای داده است. امروزه تمام بخش ها بازدید عمومی ندارند و فقط قسمت های مهم کاخ قابل دسترسی است. این بخش های جذاب عبارت اند از:

کلیسای باستانی ایا ایرنه 

پس از ورود به محوطه کاخ توپکاپی، می توانید کلیسای معروف ایا ایرنه را پیدا کنید. این کلیسا بیش از 1500 سال قدمت دارد و خیلی قبل تر از آن که کاخ توپکاپی ساخته شود، وجود داشت. در واقع کلیسای باستانی ایا ایرنه به دست امپراتوری بیزانس بنا شده بود. گفته می شود ایا ایرنه اولین کلیسایی است که در قسطنطنیه (استانبول امروزی) ساخته شده و بنابراین از کلیسای ایا صوفیه نیز قدیمی تر است. 

پس از ورود عثمانی ها به استانبول، بسیاری از کلیساها تغییر کاربری پیدا کردند و به مسجد تبدیل شدند. از این جهت، کلیسای ایا ایرنه یکی از معدود کلیساهایی است که از این تغییرات جان سالم به در برد؛ اما در مقابل در همین دوره، ایا ایرنه به محلی برای ساخت و نگهداری سلاح و مهمات تبدیل شد. البته این کلیسا نیز همانند کاخ توپکاپی، بعدها به عنوان موزه گشایش یافت.

از جمله دیدنی های درون کلیسا ایا ایرنه می توان به موزائیک های تاریخی و تزئینی روی دیوار اشاره کرد که قدمتشان به قرن هشتم میلادی برمی گردد. 

حرمسرای کاخ توپکاپی | حرم همایونی

حرمسرای توپکاپی، یکی از خصوصی ترین بخش های کاخ بود که به خانواده سلطان و معشوقه هایش تعلق داشت. در وسعت این حرمسرا همین بس که بیش از 400 اتاق، 9 حمام، 2 مسجد، چندین خوابگاه، یک بیمارستان و رختشویخانه در آن دیده می شود؛ البته جداسازی ها به گونه ای انجام شده بود که سلسله مراتب افراد رعایت شود. از جمله افراد ساکن حرمسرا می توان به والده سلطان (ملکه مادر)، همسرها، معشوقه ها، سوگولی ها، شاهزاده ها و کنیزان اشاره کرد. از دیگر ساکنان حرمسرا، خواجه های سیاه پوست کاخ بودند که مسئولیت محافظت از زنان حرمسرا را به عهده داشتند.  

از آن جا که بخش های مختلف حرمسرا در طی قرن شانزدهم تا نوزدهم ساخته شده اند، طیفی از معماری های مختلف را با حضور در این بخش خواهید دید. در مجموع معماری حرمسرای توپکاپی ارزش تاریخی بسیاری دارد و در آن سبک معماری عثمانی و ترکیبی از معماری باروک ایتالیایی به چشم می خورد. 

در حرمسرای کاخ توپکاپی می توانید از این بخش ها بازدید کنید:

تالار امپراتوری | Imperial Hall

یکی از زیباترین تالارهای کاخ است که با گنبد بزرگ، کاشی کاری های ممتاز و تزئینات معماری اش شناخته می شود. درست در وسط این تالار، یک تخت طلایی سلطنتی به چشم می خورد که به پادشاه تعلق داشت و غرفه سمت راستی، محل نشستن همسران پادشاه و ملکه مادر بود. در کل از تالار امپراتوری برای برگزاری جشن های مذهبی، عروسی و دورهمی های سرگرم کننده استفاده می کردند. بد نیست بدانید صندلی های طلایی این تالار هدیه ای از ویلهلم دوم، امپراتور آلمان و ساعت های آن هدیه ملکه ویکتوریای انگلیس هستند. 

اتاق خصوصی مراد سوم | Privy Room of Murad III

این اتاق خصوصی یکی از قدیمی ترین بخش های به جا مانده در کاخ است که زیبایی منحصر به فردی دارد. معماری به کار رفته در ساخت این اتاق زبانزد خاص و عام است که توسط معمار معروف، معمار سنان طراحی و ساخته شده است. دیوارهای اتاق کاملا با کاشی های مرغوب شهر ایزنیک (İznik) پوشانده شده اند. در میانه دیوارها نوار آبی رنگی به چشم می خورد که آیاتی از سوره بقره را با خط سفید به نمایش گذاشته است. در قسمت پایین اتاق چندین پنجره وجود دارد که به سمت خلیج باز می شوند. 

کوشک دوقلو | The Twin Pavilions

کوشک دوقلو در قرن هفدهم برای ولیعهد ساخته شد. این کوشک درست در کنار اتاق خصوصی مراد سوم قرار گرفته و با پنجره های آبی رنگ فوق العاده اش شناخته می شود. تزئینات دیوار و سقف کوشک دوقلو بسیار دیدنی است.

حیاط سوگولی ها و معشوقه ها | The Courtyard of Concubines

حیاط سوگولی ها آخرین بخش حرمسراست که به باغ شمشاد و استخر مشرف است. این حیاط مختص سوگولی ها و معشوقه های محبوب سلطان بود که مهره اصلی بقای نسل او به شمار می رفتند. این اهمیت به قدری بود که هر سوگولی که باردار می شد، قدرت و محبوبیتی هم‌اندازه همسران اصلی سلطان پیدا می کرد. 

حیاط خواجه ها | Court of Eunuchs

این حیاط خارجی ترین حیاط حرمسرا و محل دسترسی به سایر بخش های کاخ بود و از آن جا که خواجه ها در آن مشغول حفاظت و نگهبانی بودند، این طور نام گرفت. 

مسجد خواجه ها | Mosque of Eunuchs

مسجد خواجه ها، مسجد کوچکی است که تزئیناتش در قرن هفدهم تکمیل شد. البته این مسجد مخصوص افراد بلندمرتبه حرمسرا بود و فقط به خاطر نزدیکی به حیاط خواجه ها، این گونه نامگذاری شده است. 

راهرو کنیزان

ظرف های خالی غذا در این راهرو گذاشته می شد و سپس کنیزان آن ها را جمع می کردند.

حیاط ها و سایر بخش های کاخ توپکاپی

اگر بخواهید از کاخ توپکاپی بازدید کنید، مسیر زیر پیش روی شماست:

حیاط اول کاخ

حیاط اول، بزرگترین حیاط و تنها بخش عمومی کاخ به شمار می رود که با دیوارهای بلند و مستحکم احاطه شده است. این حیاط روزگاری محل استقرار نیروهای ویژه ارتش بود. قبلا در این حیاط تعدادی ساختمان تاریخی وجود داشت که امروزه به غیر از کلیسای ایا ایرنه، چیز دیگری از آن ها نمانده است. اصلی ترین و بزرگترین دروازه کاخ توپکاپی «باب همایون» (Imperial Gate) است که در این حیاط قرار دارد و شما را به داخل کاخ هدایت می کند. حیاط اول همچنین یک دروازه دیگر دارد که شما را به حیاط دوم می رساند. این دروازه را با نام «باب السلام» می شناسند. 

باب همایون: این دروازه بزرگ که در جنوب حیاط قرار دارد، دروازه مورد استفاده سلطان بود که قدمتش به قرن پانزده میلادی برمی گردد. هم اکنون دیوارهای این دروازه را از مرمر پوشانده اند.

باب السلام: این دروازه را با نام دروازه میانی هم می شناسند. جالب است بدانید فقط سلطان و ملکه مادر اجازه داشتند سوار بر اسب از این دروازه عبور کنند و باقی افراد از جمله وزیر اعظم برای عبور، باید از اسب خود پیاده می شدند. 

حیاط دوم

این حیاط که با نام میدان دیوان هم شناخته می شود، فضای پارک مانند زیبایی دارد که محل برپایی جشن های تشریفاتی، سلطنتی و محلی برای پذیرایی از سفرا بود. در سمت راست حیاط، آشپزخانه کاخ و در سمت چپ، برج عدالت قرار دارد. در انتهای حیاط دوم هم دیوان همایونی دیده می شود که در کنار خود، گنجینه امپراتوری را به نمایش گذاشته است. از دیگر بخش های حاضر در این حیاط می توان به دروازه سعادت (باب السعادت)، اصطبل امپراتوری، مسجد بشیر آقا و کتیبه تاریخی سوخومی اشاره کرد. 

دیوان همایونی یا شورای امپراتوری: این ساختمان محل برگزاری جلسات امپراتوری عثمانی است که به گنبد و معماری خاصش شهرت دارد. در ساخت این دیوان کاری کرده اند تا ذات امپراتوری عثمانی را در ظاهر ساختمان منعکس کنند. ساختمان شورای امپراتوری در اطراف، با رواق عریضی احاطه شده که 11 ستون دارد و از سنگ سماق و مرمر ساخته شده اند. دیوان همایونی فعلی به دستور سلطان سلیمان و به جای دیوان قبلی که چوبی بود، بنا شد.

برج عدالت: برج عدالت، ساختمانی چند طبقه و بلندترین سازه در کاخ توپکاپی است. این برج درست در کنار دیوان همایونی قرار دارد و سلاطین عثمانی از این ویژگی استفاده می کردند تا جلسات شورا را شنود کنند. البته تمام اعضا و کابینه سلطنتی از این موضوع خبر داشتند و به این ترتیب در تصمیم گیری ها محتاط و جدی بودند. بلندی این سازه همچنین به سربازان اجازه می داد تا اوضاع اطراف را زیر نظر داشته باشند. 

گنجینه امپراتوری: امروزه در این گنجینه می توانید مجموعه ای از تسلیحات نظامی دوره عثمانی را تماشا کنید.

کتیبه تاریخی سوخومی: این کتیبه متعلق به قلعه سوخومی در گرجستان فعلی است که در قرن نوزدهم میلادی به دستور سلطان وقت از آن قلعه باستانی جدا شد. 

حیاط سوم

با عبور از دروازه سعادت وارد حیاط سوم کاخ می شوید؛ جایی که به «اندرونی» کاخ مشهور است. در این حیاط، باغی وسیع و سرسبز خواهید دید و امکان بازدید از این بخش ها را خواهید داشت: ساختمان اندرونی، تالار دادخواست، تالار یادگارهای مقدس، گالری نقاشی های سلطان، کتابخانه احمد سوم، کوشک فاتح، بخش خزانه داری، مکتب خانه سلطنتی، خوابگاه نیروهای ارتش، مسجد آگاس و خوابگاه پیشخدمت ها. 

ساختمان اندرونی: ساختمان اندرونی به سلطان و خواجه های سفیدپوستش اختصاص داشت. همچنین اشراف زاده و دیگر افراد بلندمرتبه در این بخش رفت و آمد داشتند. 

تالار دادخواست: اولین ساختمانی که در حیاط سوم می بینید، تالار دادخواست است. در این تالار سلطان با وزیر اعظم، دیگر وزرا و سفیران دیدار می کرد. 

کوشک فاتح (گنجینه امپراتوری): این کوشک یکی از قدیمی ترین ساختمان های قصر است که در حال حاضر مجموعه نفیسی از جواهرات سلطنتی، آثار هنری و میراث عثمانی را به نمایش گذاشته است. 

کتابخانه احمد سوم: این کتابخانه درست پشت تالار دادخواست قرار گرفته و معماری داخلی چشمنوازی دارد. همچنین در این کتابخانه بیش از 3500 نسخه خطی در موضوعات مختلف دیده می شود.  

مسجد آگاس: آگاس بزرگترین مسجد درون کاخ توپکاپی است و یادگاری از روزهای نخستینِ ساخت کاخ محسوب می شود. 

حیاط چهارم

به آخرین حیاط کاخ توپکاپی رسیده ایم که باغ گلی زیبا و چشمنواز را در خودش جای داده است و بلندترین نقطه کاخ محسوب می شود. در این حیاط ساختمان هایی مرمری و زیبا، یک استخر، چندین حوض و فواره دیده می شود. در این حیاط بخش هایی چون کوشک ایروان، کوشک بغداد، اتاق ختنه، کوشک مجیدیه، آلاچیق افطاری، کوشک تراس دار، مسجد تراس دار و تالار لباس قابل بازدیدند. جذاب ترین بخش های حیاط چهارم عبارت اند از:

کوشک ایروان: یکی از زیباترین کوشک های درون کاخ توپکاپی است که در حیاط آخر کاخ می بینید. در ساخت کوشک ایروان از مرمر سفید و کاشی های آبی رنگ بهره برده اند. این کوشک به دستور سلطان مراد پنجم ساخته شد، چرا که در یکی از جنگ های وقت در ایروان به پیروزی رسیده بودند. 

کوشک بغداد: سلطان مراد پنجم که در جنگ دیگری در بغداد پیروز شده بود، این بار دستور ساخت کوشک بغداد را داد. این کوشک در معماری و زیبایی به سرعت جای کوشک ایروان را گرفت و بسیار مورد توجه قرار گرفت. 

اتاق ختنه: این اتاق به دستور سلطان سلیمان ساخته شد؛ اما در ابتدای قرن هجدهم میلادی بود که برای ختنه پسران شاه مورد استفاده قرار گرفت. از آن پس این کار به امری رایج تبدیل شد. اتاق ختنه معماری خارق العاده ای ندارد؛ اما به سبب کاشی های زیبای بیرون و درون اتاق، مورد توجه است. 

آلاچیق افطار: این آلاچیق طلایی را درست در کنار کوشک بغداد می بینید. درون این آلاچیق بایستید و از منظره زیبای آبراه شاخ طلایی و شهر استانبول لذت ببرید. 

کوشک مجیدیه یا کوشک بزرگ: این کوشک آخرین بخشی است که به کاخ توپکاپی اضافه شد. ساخت کوشک مجیدیه به دستور سلطان عبدالمجید اتفاق افتاد.

موزه توپکاپی

در موزه توپکاپی مجموعه های مختلفی در نقاط مختلف به نمایش گذاشته شده که عبارت اند از:

گنجینه امپراتوری | Imperial Treasury

گنجینه امپراتوری، مهمترین و باارزش ترین مجموعه توپکاپی محسوب می شود که منتخبی از جواهرات گرانبها مانند الماس کاشیکچی، تخت های سلطنتی، سلاح های جواهرنشان، غنیمت های جنگی و هدایای پادشاهی است. 

• الماس کاشیکچی: مهمترین و معروفترین الماس گنجینه امپراتوری است که وزنی برابر با 86 قیراط دارد و با 49 الماس برش خورده کوچک قاب گرفته شده است. 
• تخت های سلطنتی: مهمترین بخش در گنجینه، اتاق مربوط به تخت های پادشاهیست که انواعی از تخت های سلطنتی و گرانقیمت اعضای کاخ را به نمایش گذاشته است.
• جواهرات گرانبها: جواهراتی مانند تاج، نیمتاج، گردنبند و ... که اغلب در مهمانی های سلطنتی استفاده می شدند و متعلق به اعضای خانواده سلطنتی بودند. از آن جا که این اشیا به نوعی یادگاری خانوادگی محسوب می شدند، پادشاهان در نگهداری و افزایش آن ها می کوشیدند. تا مدت ها این جواهرات را در صندوقچه و به دور از دید عموم نگهداری می کردند تا آن که این سنت به دست سلطان عبدالحمید (سی و چهارمین خلیفه امپراتوری عثمانی) شکسته شد و به مردم عادی اجازه بازدید از گنجینه را دادند.  
• هدایای دریافتی: جواهرات گنجینه از چند طریق جمع آوری شده اند، هدایای دریافت شده در جشن ها و مناسبت ها، هدایای سفیران دیگر کشورها و هدایای خاص هنرمندان و جواهرسازان از آن جمله اند. یکی از مهمترین این هدایا، خنجر توپکاپی است که دسته و غلافش تماما از طلا ساخته شده و روی دسته آن 3 سنگ درشت زمرد قرار دارد. یکی دیگر از این هدایای مهم، تخت سلطنتی طلایی است که با سنگ های زمرد تزئین شده است. 
• غنایم جنگی: جام نوشیدنی، کمربند و بازوبند شاه اسماعیل صفوی، از نفیس ترین غنایم جنگی این گنجینه هستند.
• آویزها و پرهای جواهرنشان: از این آویزها برای تزئین تخت های پادشاهی، سقف اتاق سلاطین و درهای ورودی استفاده می کردند. پرهای جواهرنشان نیز یکی از مهمترین جواهرات سلاطین و شاهزاده های عثمانی بود که روی سربند آن ها متصل می شد. این پرها اغلب با زمرد، یاقوت، الماس و مروارید تزئین می شدند. 
• سلاح های جواهرنشان: شامل انواعی از شمشیر و خنجر، کمان، تیردان، کلاهخود، تپانچه، تفنگ و گرز می شود که همگی با سنگ های قیمتی زینت یافته اند. 
• گنجینه های کاخ ییلدیز: پس از روی کار آمدن جمهوری ترکیه، جواهرات و اشیای ارزشمند کاخ ییلدیز (یکی دیگر از کاخ های استانبول که در قرن 19 میلادی توسط سلطان عبدالمجید دوم ساخته شد) را به این گنجینه منتقل کردند. 

دسترسی: این گنجینه را می توانید در حیاط سوم واقع در کوشک فاتح پیدا کنید. 

تالار یادگارهای مقدس | Holy Relics Chamber

تالار یادگارهای مقدس جایی است که می توانید مجموعه ای از اشیا مقدس منسوب به پیامبر اسلام را از نزدیک ببینید. از آن جمله می توان به عمامه، چند تار از ریش، دندان، اثر انگشت، چندین نامه، تیر و کمان و شمشیر ایشان اشاره کرد. 

داستان جمع آوری این اشیا جالب است. در اواسط قرن شانزدهم میلادی که با انتقال خلافت از عباسی ها به دست عثمانی ها، عمامه مقدس حضرت محمد نیز به دست سلطان وقت عثمانی رسید. پس از آن جمع آوری سایر یادگارهای پیامبر مورد توجه قرار گرفت؛ به خصوص آن که در دوره ای، وهابی ها شروع کردند به نابودی یادگارهای به جا مانده از پیامبر اسلام. به این ترتیب به زودی تعدادی از وسایل به جا مانده از پیامبر را از مدینه به توپکاپی فرستادند. 

در کنار یادگارهای پیامبر، وسایل دیگری نیز در این مجموعه به چشم می خورد که ادعا می شود مربوط به چندی از دیگر پیامبران و یاران نزدیک حضرت محمد هستند که عبارت اند از: سینی حضرت ابراهیم، وسایل حضرت موسی، شمشیر داوود، ردای یوسف و شمشیر یاران حضرت محمد.

دسترسی: برای بازدید از این تالار، به حیاط سوم و کوشک خصوصی یا تالار یادگارهای مقدس بروید. 

سایر مجموعه های موزه توپکاپی

از دیگر مجموعه های موزه توپکاپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ظروف سرامیکی: مجموعه متنوع و بزرگی از ظروف سرامیکی چینی و ژاپنی است که در آشپزخانه سلطنتی در حیاط دوم به چشم می خورد. گفته می شد اگر در این ظروف غذای سمی بریزند، تغییر رنگ پیدا می کنند و به همین جهت به امپراتوری عثمانی تقدیم شده بودند. 
• ظروف مسی آشپزخانه: در آشپزخانه سلطنتی در حیاط دوم
• مجموعه تسلیحات نظامی: در گنجینه امپراتوری در حیاط دوم 
• ظروف شیشه ای و سرامیکی اروپایی
• ظروف شیشه ای و سرامیکی استانبولی
•  گالری نقاشی های سلطان: این گالری در حیاط سوم و کنار گنجینه امپراتوری قرار دارد. 
• مجموعه منسوجات و پوشاک سلطنتی و قالیچه

تاریخچه و معماری کاخ توپکاپی 

پس از آن که سلطان محمد دوم با لشگریانش استانبول را فتح کرد، کاخ سلطنتی پیشین تقریبا نابود شده بود. به این ترتیب فاتح استانبول تصمیم گرفت کاخ جدیدی بنا کند تا مقر فرماندهی اش باشد. در سال 1460 میلادی بود که ساخت کاخ توپکاپی آغاز شد. برای این کار یکی از بلندترین تپه های مشرف به آبراه شاخ طلایی و دریای مرمره را انتخاب کردند. ساخت این کاخ باشکوه نزدیک 18 سال زمان برد؛ چرا که سلطان محمد دوم می خواست بهترین کاخ را برای خودش دست و پا کند. برای ساخت این کاخ بهترین بنایان، سنگ تراشان و نجاران را به سر کار بردند و بهترین مصالح را مهیا کردند. 

جالب آن که طراحی اولیه کاخ را خود سلطان محمد دوم ارائه داد. او تصمیم گرفت که ساختمان خصوصی خود را بر روی دماغه بسازد و سایر عمارت ها و ساختمان ها را دور این ساختمان و رو به دریا بنا کند. دور تا دور ساختمان ها، دیوارهای دفاعی بلندی کشیدند. البته برخی از دیوارها از قبل وجود داشتند و قدمت شان به دوره بیزانس برمی گردد. همین طراحی اولیه به الگوی ساخت سایر ساختمان ها و گسترش کاخ در دوره های بعدی تبدیل شد. در نهایت ظاهر توپکاپی شکل بی بدیلی به خود گرفت؛ به گونه ای که هیچ کسی نمونه مشابهش را ندیده بود. بسیاری از بازدیدکنندگان خارجی این بنا را غیر معمول و نامتقارن توصیف می کنند و به اعتقاد خودِ سلاطین عثمانی، توپکاپی، «کاخ سعادت» است.

شرایط متفاوت و نامعمول توپکاپی

یکی از ویژگی های جالب کاخ توپکاپی، زندگی روزانه افراد ساکن آن بود که بسیار تشریفاتی و سختگیرانه بود. در واقع این سبک زندگی ناشی از قوانین تدوین شده به دست سلطان محمد دوم بود که تمام این دستورات را در کتابی به نام قانون‌نامه نوشته بود. وجود این روابط تشریفاتی، کم کم در ظاهر کاخ توپکاپی و نحوه ساخت تالارهای جدید نمود پیدا کرد. در واقع معماری کاخ به گونه ای بود که سلطان و خانواده اش در بخش های مختلف بتوانند از فضای خصوصی و مختص به خود لذت ببرند. وجود راهروهای مخفی و پنجره های حفاظ دار از آن جمله راهکارها بودند. 

دوره تغییرات کاخ توپکاپی

در دوره سلطان سلیمان بود که قلمروی عثمانی افزایش قابل توجهی پیدا کرد. سلطان که از این بابت بسیار خوشحال بود، دلش می خواست این موضوع را در کاخ توپکاپی هم نشان دهد و در نتیجه، با روی کار آمدن معماری ایرانی به اسم علاالدین، وسعت کاخ را در بخش های مختلف افزایش دادند. در اواخر قرن شانزدهم بود که کاخ توپکاپی به ظاهر و وسعت کنونی خود دست پیدا کرد. در این زمان برای برخی از ساختمان ها یک طبقه دیگر ساختند و دو طبقه شدند. کل کاخ، مجموعه ای از ساختمان هاست که دور تا دور حیاط مرتب شده اند. در مجموع اگر کاخ توپکاپی را از بالا نگاه کنیم، شاهد 4 حیاط اصلی خواهیم بود که در دسترس ترین، حیاط اول و خصوصی ترینش، حیاط چهارم و ساختمان حرمسراست. البته درون هر حیاط، ساختمان های کوچک و بزرگ و حیاط های کوچک به چشم می خورد. درست در سمت غرب و جنوب کاخ، یک پارک سلطنتی بزرگ دیده می شود که امروزه آن را با نام «پارک گلهانه» می شناسند.

امکانات کاخ توپکاپی

در کاخ توپکاپی امکانات رفاهی زیر در دسترس شماست:

• راهنمای صوتی: این راهنما زبان فارسی هم دارد و محل اجاره آن، غرفه های موزه است. 
• راهنما: کاخ موزه توپکاپی راهنما ندارد و اگر مایلید در حین بازدید از توضیحات راهنما بهره مند شوید، می توانید قبل از ورود به توپکاپی، یکی از راهنماهای ثبت شده در غرفه راهنما را انتخاب کنید. 
• کافه: در حیاط اول و دوم کاخ
• رستوران: در حیاط چهارم کاخ
• سرویس بهداشتی مخصوص افراد کم توان جسمی: این سرویس در گوشه راست حیاط دوم کاخ قرار دارد.
• فروشگاه و کتاب فروشی: در تمام حیاط های کاخ، فروشگاه های سوغاتی را خواهید دید. همچنین چندین کتابفروشی در داخل و اطراف توپکاپی وجود دارد که انواع کتاب های راهنما و هنری و وسایل تزئینی و هنری را می فروشند. 

بازدید از موزه برای گردشگران خارجی زیر 8 سال و بازدید از حرمسرا برای افراد زیر 6 سال رایگان است.

ورود تمام افراد کم توان جسمی و یکی از همراهان آنان رایگان است. البته باید بدانید دسترسی به برخی از قسمت ها به دلیل وجود پله، برای این افراد ممکن نیست. 

ساعت بازدید: کاخ توپکاپی به جز سه شنبه ها هر روز از ساعت 10:00 الی 16:00 باز است.

آخرین زمان ورود به کاخ توپکاپی، 45 دقیقه پیش از بسته شدن مجموعه است. 

آدرس: استانبول، منطقه اروپایی فاتح، محله جانکورتران، نزدیک میدان سلطان احمد، جنب پارک گولهانه، کاخ توپکاپی

Addres: Topkapi Palace, Gulhane Park, Near Sultanahmet Square, Cankurtaran Mahallesi, Fatih, Istanbul, Turkey

قوانین و نکات بازدید

• عکاسی داخل سالن نمایشگاهی موزه ممنوع است.
• ورود به بخش های مختلف موزه با کالسکه کودک ممنوع است. 
• برای بازدید از بخش یادگارهای مقدس نباید لباس هایی مانند تاپ، آستین حلقه، دامن کوتاه، شلوارک و ... به تن داشته باشید. در غیر این صورت لازم است از لباس های آماده مجموعه استفاده کنید.
• برای استفاده از سه پایه درون کاخ توپکاپی، باید اجازه بگیرید.

دانستنی های کاخ توپکاپی

1. امروزه محافظت از کاخ توپکاپی را سربازان ارتش و وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه به عهده دارند. 
2. کاخ توپکاپی در منطقه تاریخی استانبول قرار دارد؛ منطقه ای که جزو میراث جهانی یونسکو محسوب می شود. 
3. توپکاپی در لغت به معنای «دروازه توپ جنگی» است.
4. تا قرن هجدهم میلادی، نام کاخ، «سرای جدید عامره» بود که بعدها به توپکاپی تغییر پیدا کرد. 
5. تلفظ اصلی نام این کاخ، «توپقاپی» است که در بین گردشگران خارجی به توپکاپی معروف شده است. 
6. جالب است بدانید خنجر معروف گنجینه توپکاپی را به عنوان هدیه برای نادرشاه فرستادند؛ اما هنگامی که هدیه به ایران رسید؛ نادرشاه از دنیا رفته بود و بنابراین خنجر زمردین به گنجینه توپکاپی بازگشت. 
7. در رابطه با تاریخ اتمام ساخت کاخ توپکاپی بین مورخین اختلاف نظر است. برخی معتقدند ساخت کاخ در سال 65 تمام شد و برخی می گویند در اواخر دهه 60 قرن 15 به پایان رسید. 

سخن آخر

با هم به کاخ بزرگ توپکاپی رفتیم و بخش های جذابش را دیدیم. نظر شما درباره این کاخ چه بود؟ 

دوست دارید توپکاپی را از نزدیک ببینید؟

چه ویژگی این کاخ برای شما جذاب بود؟

اگر تا به حال از توپکاپی دیدن کرده اید، بازدید از آن را به دیگران هم پیشنهاد می دهید؟