مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ سعدآباد | تلفیق تاریخ و طبیعت در شمال تهران

در شهر شلوغ تهران به سوی باغی زیبا می‌رویم که امروزه با عنوان کاخ سعدآباد شناخته می‌شود و بناهای متعددی را در خود جای داده است؛ جایی که به آن عنوان کاخ موزه سعدآباد هم داده اند و به واسطه فضای دل انگیز و کاخ موزه‌های جذابش طرفداران زیادی دارد. 

با کارناوال همراه باشید تا دیدن ‌های کاخ سعدآباد را با هم مرور کنیم و نگاهی به معماری و تاریخچه این مجموعه داشته باشیم.

چرا کاخ سعدآباد؟

• یکی از مهم‌ترین جاذبه های تاریخی تهران  است.
• یادگاری ارزشمند از قاجارها و پهلوی‌ها به شمار می‌رود.
• موزه‌های متعدد و منحصر‌به‌فردی را در خود جای داده است که می‌توانند پاسخگوی همه سلیقه‌ها باشند.
• یکی از مکان‌های محبوب برای عکاسی در تهران است.
• امکانات خوبی از جمله کافه و رستوران دارد و گشت کاملی را برای‌تان فراهم می‌کند.
• پیاده‌روی دلچسبی را می‌توانید در آن تجربه کنید.
• یکی از بهترین مکان‌ها برای گردش خانوادگی و دوستانه است.
• گنجینه‌های ارزشمند و بی‌بدیلی در خود دارد.
• می توانید ترکیبی از معماری ایرانی و اروپایی را در آن ببینید.

آشنایی با مجموعه کاخ سعدآباد تهران

راه‌تان را که به سمت شمال تهران کج کنید، می‌توانید گزینه‌های متفاوتی را برای خوشگذرانی بیابید. یکی از این گزینه‌ها مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ سعدآباد است که حدود 110 هکتار وسعت دارد. مجموعه‌ای متشکل از کاخ‌ها و ساختمان‌ها و موزه‌های متعدد که در شمالی‌ترین و خوش آب و هواترین منطقه تهران واقع شده است و جنگل طبیعی، چشمه‌سارها، قنات‌ها، باغستان‌ها، گلخانه‌ها و خیابان‌هایی را در خود دارد. این مجموعه از شمال با کوه‌های البرز، از شرق با گلاب‌دره، از غرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایه است و رودخانه جعفرآباد، از میان آن می‌گذرد. 

در این مجموعه می‌توانید قدمی در دنیای قاجارها بزنید و چند ساعتی را هم به مرور تاریخ پهلوی‌ها بپردازید. این جلوه‌گاه تاریخی شما را به سفری جذاب می‌برد و گشت‌وگذار در آن تبدیل به خاطره‌ای خوش برای‌تان می‌شود. در کنار اهمیت تاریخی، اینجا یک جای خوش آب و هوا برای گذران ساعاتی لذت بخش است. 

تاریخچه کاخ سعدآباد

قاجارها که شاهانی خوش‌گذران بودند همیشه دست روی ناب‌ترین مکان‌ها می‌گذاشتند و دل‌شان می‌خواست استراحتگاه‌های‌شان در بهترین نقاط باشند. تهران که عنوان پایتخت را یدک می‌کشید یکی از مکان‌های مطلوب برای ساخت و ساز اقامتگاه‌های گوناگون به شمار می‌رفت. برای این شاهان، چه جایی بهتر از گستره پر طراوت کوهپایه‌های توچال و دره سرسبز دربند تا اقامتی دلچسب را در آن تجربه کنند و فارغ از ناخوشی‌های روزگار اوقات بگذرانند؟

همین بهانه خوبی بود تا سعدآباد شکل بگیرد و در زمان قاجار به محل استقرار و سکونت تابستانی شاهان این سلسله تبدیل شود. قدمت قدیمی‌ترین بنای موجود در این مجموعه به دوران سلطنت احمدشاه قاجار باز می‌گردد. البته بخت خیلی با قاجارها یار نبود و فرصت چندانی برای استفاده از این مجموعه نیافتند. 

پس از کودتای 1299 و تصرف سعدآباد توسط خاندان اکبری، این مجموعه دستخوش تغییراتی شد و پس از گسترش به اقامتگاه تابستانی رضاخان اختصاص پیدا کرد. در جای‌جای این پهنه و در کنار خرده بناهای به جا مانده از قاجارها، سازه‌های جدیدی شکل گرفتند و به مرور 14 کاخ کوچک و بزرگ به سبک‌های مختلف معماری به وجود آمدند.

حاج آقا رضا رفیع ملقب به قائم‌مقام‌الملک -یکی از رجال سیاسی ایران در دوره قاجار و پهلوی و دوست رضاشاه پهلوی- در خاطرات خود چنین می‌نویسد:

من سعدآباد را از ابوالفتح سردار اعظم- پسر بانو عظمی خواهر ظل السلطان به مبلغ چهارصد هزارتومان با مهر حاج آقا نورا… و کلباسی برای رضاخان سردار سپه خریداری کردم. سعدآباد که من آن موقع خریداری کردم به این بزرگی نبود و وسعت آن هشت هزار متر کنار رودخانه با عمارت حالیه ملکه مادر بود. البته بعد از خریداری سعدآباد از سردار اعظم, تپه علی خان والی را از پدر سرتیپ والی به مبلغ هفت هزار تومان خریداری نمودم و این تپه همان تپه ای است که کاخ شهوند را رضا خان بر روی آن بنا کرد و مادر شاهپور عبدالرضا (عصمت دولتشاهی) در آن کاخ می‌نشست.

طبق گفته‌های وی، باغ فردی به نام آقامحمدجواد گنجه‌ای و میزان قابل توجهی از باغ امام جمعه خریداری و به اراضی سعدآباد افزوده شد. خانه‌های جنوبی سعدآباد را که به دوره قاجار تعلق داشتند، از نصیرالدوله -از دولتمردان و وزرای دوره ناصرالدین شاه قاجار- خریدند و در زمان پهلوی اول به عنوان سربازخانه سعدآباد آماده‌شان کردند. باغ‌های دیگری در اطراف سعدآباد از جمله باغ‌های سالار جنگ، سپهبد امان ا… میرزا، مستوفی الممالک، شکرا… قوام الدوله، همدم السلطنه خواهر مستوفی و محمود بدر نیز خریداری شد تا به سعدآباد اضافه شوند.

هر یک از بناهای ایجاد شده به محل سکونت یکی از افراد دودمان پهلوی اختصاص یافتند. پای محمدرضا پهلوی نیز در دهه ۱۳۵۰ به این مجموعه باز شد و در آن سکنا گزید. جدیدترین کاخ این مجموعه نیز به لیلا پهلوی -کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی- تعلق داشته است.

با وقوع انقلاب سال 1357 این مجموعه کاربری گذشته خود را از دست داد و به شکل موزه درآمد. مجموعه ای از کاخ های سعدآباد در معرض بازدید عموم قرار گرفت و تعدادی نیز به مرور زمان به نهاد ریاست جمهوری اختصاص یافت. 

دیدنی های مجموعه کاخ سعدآباد

کاخ موزه سعدآباد تهران مجموعه وسیعی است و گشت و گذار در آن نیاز به پیش‌زمینه ذهنی دارد؛ در اینجا سعی می‌کنیم به بخش‌های مختلف این مجموعه سر بزنیم تا از تجربه‌های جذاب آن جا نمانید. البته در اینجا تنها به توضیحی کوتاه در مورد آثار و موزه‌های مجموعه اکتفا می‌کنیم و در آینده به تک تک آنها به صورت مفصل می‌پردازیم:

باغ سعدآباد

اولین چیزی که در بازدید از کاخ سعدآباد با آن مواجه می‌شوید فضای متفاوت و محوطه چشم‌نواز آن است که به آن باغ سعدآباد می‌گویند. درختان سر به فلک کشیده و کهنسال در کنار خیابان‌های مجموعه محیطی جذاب را ایجاد کرده‌اند که به این راحتی‌ها نمی‌توانید از آن دل بکنید. در اینجا گونه‌های مختلفی از گیاهان و جانوران و پرندگان را می‌بینید و می‌توانید برای ساعت‌ها با آنها سرگرم شوید. وجود هزاران درخت کهنسال قدیمی‌چنار با قدمت حداقل 100 سال از مهم ترین ویژگی‌های این باغ محسوب می‌شود و به لحاظ کمیاب بودن برخی از گونه‌های گیاهی و قدمت باغ، می‌توان آن را به عنوان یک جاذبه گردشگری طبیعی در کنار بناهای تاریخی به حساب آورد. پرندگانی همچون زرد پره کوهی، زاغی، دم سرخ معمولی، دم جنبانک خاکستری، دم جنبانک ابلق، دلیجه کوچک، دلیجه، دارکوب سوری و ... مامنی را در این باغ یافته‌اند و در گوشه و کنار این مجموعه می‌توانید پستاندارانی همچون روباه و سنجاب ایرانی، خزندگانی همچون آگامای قفقازی، مار، حشرات و پروانه‌های زیبا را نیز ببینید.

از زیبایی و طراوت این باغ، همین بس که بدانید رودخانه دربند در میان این مجموعه جریان دارد و آب را از کوه‌های البرز به این مکان می‌آورد. تصور کنید که صدای گذر آب به همراه سمفونی پرندگان و وزش نسیم چه فضای دل انگیزی را پیش روی‌تان قرار می‌دهد.

موزه هنرهای زیبا | کاخ اسود

در جنوبی‌ترین نقطه مجموعه، ساختمانی وجود دارد که ساختش در سال 1319 به دستور رضاشاه آغاز شد. در سال 1320 با تبعید این شاه، ساختمان مذکور نیز نیمه کاره ماند تا آنکه در سال‌های 1342-1343 ساخت آن به دستور محمدرضا پهلوی از سر گرفته شد و در سال 1346 به عنوان وزارت دربار مورد استفاده قرار گرفت. استفاده از سنگ‌های مرمر سیاه باعث شد تا این بنا نمایی جذاب داشته باشد و به کاخ اسود معروف شود. تمام این سنگ‌ها را در آن زمان از معدن ولی آباد چالوس به این مکان آوردند.

پس از انقلاب اسلامی ایران و در سال 1361 کاربری تازه ای برای این ساختمان تعریف کردند و درِ آن را در سال 1364 به عنوان موزه هنرهای زیبا به روی عموم مردم گشودند. در این موزه می‌توانید آثار هنرمندان معاصر ایرانی همچون سهراب سپهری، حسین کاظمی، ناصر اویسی و ...، آثار نقاشان اروپایی قرن نوزدهم و بیستم میلادی، آثار نقاشی مدرن، مجسمه‌های برنزی و مرمرین، آثار ایرانی متعلق به دوران صفوی، افشار، زند و قاجار و ... را ببینید. 

موزه آلبوم های سلطنتی و اسناد کاخ سعدآباد

به یکی از بناهای قدیمی در مجموعه کاخ‌های سعدآباد می‌رسیم که پهلوی اول دستور ساخت آن را به عنوان ساختمان دفتر نگهبانی داد و در دوره پهلوی دوم به عنوان فرماندهی ضد اطلاعات گارد شاهنشاهی -یکی از مهم ترین واحدهای نظامی- اداری- به کار گرفته شد. گارد حفاظتی (گارد جاویدان) تامین امنیت ساکنان سعدآباد، کنترل و نظارت کامل بر تمامی رفت و آمدها و ورود و خروج وسایل و ... را بر عهده داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کاربری‌های متنوع اداری برای این بنا در نظر گرفتند تا اینکه در سال 1391 درِ آن را به عنوان موزه آلبوم‌های سلطنتی و اسناد سعدآباد به روی مردم گشودند. 

تمام اتفاقات دوره پنجاه ساله حکومت پهلوی با استفاده از عکس، فیلم، نوارهای صوتی و تصویری و اسناد نوشتاری ضبط می‌شدند و امروزه مجموعه‌ای از این اسناد در موزه آلبوم‌های سلطنتی و اسناد سعدآباد نگهداری می‌شوند. 

کاخ موزه ملت

کاخ موزه ملت یکی از آثار شاخص سعدآباد است که 5000 مترمربع وسعت دارد و عنوان بزرگترین کاخ مجموعه را یدک می‌کشد. استفاده از رنگ سفید در نمای آن باعث شده تا به کاخ سفید نیز شهرت پیدا کند. ساخت این بنا در سال‌های 1310- 1315 خورشیدی صورت گرفت و اقامتگاه تابستانی پهلوی دوم و همسرش فرح دیبا شد. کاخ سفید 54 واحد مختلف از جمله 10 تالار بزرگ تشریفاتی را در خود جای داده است و تلفیق هنر ایرانی و اروپایی از شاخصه‌های اصلی معماری داخلی و خارجی آن به شمار می‌رود. گچبری‌های استادانه زینت بخش این بنا هستند و مجموعه فرش‌های بافت دست هنرمندان کرمان، کاشان، یزد و مشهد نیز چهره‌ای متفاوت به آن بخشیده اند. فرح دیبا در فاصله سال‌های 49-1345 خورشیدی ساختمان کاخ را به سلیقه خود تعمیر و بازسازی کرد.

بخش‌های این کاخ عبارتند از: تالار انتظار بزرگ، تالار پذیرایی کوچک، دفتر کار محمدرضا پهلوی، سالن بیلیارد (اسنوکر)، تالار انتظار کوچک، اتاق استراحت فرح پهلوی، تالار پذیرایی بزرگ، تالار تشریفات، تالار نشیمن خانواده و اتاق استراحت نیمروزی محمدرضا پهلوی

 از جمله آثار و دیدنی‌های کاخ سعدآباد تهران می‌توان موارد زیر را برشمرد:

• شاهکار هنر سنگ در بخشی از نمای بیرونی و داخلی کاخ
• اوج زیبایی هنر گچبری در تالارهای تشریفات و دفتر کار شاه
• بزرگترین فرش و لوسترها و بیشترین مجموعه ظروف بالغ بر 500 قطعه در تالار غذاخوری سرسرای طبقه دوم
• مجسمه برنزی با نام "قابیل از شکار برمی‌گردد" در اتاق خواب شاه که در دوران پهلوی دوم به مناسبت قرارداد الجزایر (بین ایران و عراق) در سال 1975 از طرف بومدین -رییس جمهور وقت الجزایر- به هردو کشور اهدا شد.
• و...

موزه هنر ملل

در گذشته بخشی از کاخ سفید به عنوان گلخانه در نظر گرفته شد. فرح دیبا بین سال‌های 1345-1340 با ایجاد تغییرات اساسی در کاربری، موزه اختصاصی خود را در آن به راه انداخت. این موزه هم اکنون موزه هنر ملل نام دارد و مجموعه‌ای از تابلوهای هنرمندان را می‌توانید در آن ببینید. برخی هنرمندان مشهور این آثار عبارتند از:

• هنرمندان ایرانی: سهراب سپهری، لیلی متین دفتری، ایران درودی، فرامرز پیلارام، حسین زنده رودی، بهجت صدر، مسعود عربشاهی، معصومه سیحون و...
• هنرمندان خارجی: برنارد بوفه از فرانسه، هربرت بایر از اتریش، فرناند لژه از فرانسه، مک آووی از آمریکا، مارک شاگال از فرانسه و...

مجسمه‌ها و کارهای حجمی نیز بخش دیگری از دیدنی‌های این موزه را تشکیل می‌دهند و ماسک‌های چوبی آفریقا، سفال‌های باستانی تمدن مایا در آمریکای جنوبی، مجسمه‌های چوبی از آسیای جنوب شرقی و... نیز در این مجموعه به نمایش درآمده‌اند.

موزه آشپزخانه سلطنتی

موزه آشپزخانه سلطنتی، ساختمانی با مساحت 800 مترمربع در قسمت مرکزی باغ سعدآباد و جنب رودخانه دربند است که در زمان پهلوی دوم به آشپرخانه مخصوص شهرت داشت. ساخت بنای فعلی این آشپزخانه به زمان پهلوی دوم بازمی‌گردد؛ اما در قسمت زیرزمین بخش‌هایی وجود دارند که قدمت ساخت بنا را به دوره پهلوی اول نسبت می‌دهند.

آشپزخانه مخصوص در خدمت کاخ سفید بود و نیازهای روزمره ساکنان و مهمانان آن را برطرف می‌کرد. البته این تنها آشپزخانه موجود در مجموعه نبود و آشپزخانه‌های دیگر با نام عمومی‌ شناخته می‌شدند. 

 موزه استاد فرشچیان 

موزه استاد محمود فرشچیان ساختمانی به‌جامانده از دوران قاجار است که در حدود 600 مترمربع وسعت دارد. رضاشاه به همراه همسر چهارمش، ملکه عصمت برای مدتی در این بنا زندگی می‌کرد. در سال 1380 تصمیم بر این شد که آثار استاد فرشچیان در این ساختمان به نمایش درآید و به عنوان یک موزه به کار خود ادامه دهد. 

موزه ظروف سلطنتی | کاخ اشرف

در شرق مجموعه سعدآباد ساختمانی وجود دارد که به دستور رضاشاه برای اشرف -خواهر دوقلوی محمدرضا پهلوی- بین سال‌های 1315 تا 1318 ساخته شده است. در سال 1350 اشرف پهلوی دستور بازسازی فضای داخلی و خارجی این بنا را صادر کرد. ساختمان مذکور در محدوه ای به مساحت 2600 مترمربع با زیر بنای 1800 مترمربع در دو طبقه توسعه یافت. این مکان از خرداد ماه 1389 با نام موزه ظروف سلطنتی آثاری ارزشمند را به نمایش گذاشته است.

امروزه بیش از 500 قطعه ظروف و اشیای تزیینی در 5 سالن این موزه به نمایش درآمده اند که به 3 دسته ظروف قاجار، پهلوی دوم و ظروف اهدایی تقسیم می‌شوند.

موزه سلاح های دربار

موزه سلاح‌های دربار، ساختمانی در شمال مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد است که پیش از انقلاب اسلامی غلامرضا پهلوی، برادر شاه سابق از آن استفاده می‌کرد. بیش از 110 قبضه سلاح گرم از نوع شکاری، جنگی، کمری و ملزومات آنها را می‌توانید در این موزه ببینید که همگی به پهلوی دوم و درباریان تعلق داشته اند.

موزه پوشاک سلطنتی

یکی از ساختمان‌های سعدآباد کاخ تابستانی خواهر تنی محمدرضا پهلوی، شمس پهلوی است که در زمان سلطنت رضاشاه در سال 1314 تا 1318 ساخته شد. شمس پهلوی در سال 1342 به کاخ اختصاصی اش در مهرشهر کرج نقل مکان کرد و این بنا به نگهداری اشیا و ظروف قیمتی شامل هدایای خارجی شاه اختصاص یافت و عنوان موزه اختصاصی هدایای سلطنتی را به خود گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این ساختمان را مکانی برای برپایی موزه مردم شناسی در نظر گرفتند و در اسفند ماه 1373 درِ آن را به روی مردم گشودند. در بهمن ماه سال 1388 بود که کاربری موزه تغییر یافت و با عنوان تاریخ معاصر و سپس موزه پوشاک سلطنتی بازگشایی شد.

در این مجموعه می‌توانید عکس و پوشاک دوره قاجار، پوشاک سنتی ایران با تزیینات سنتی و دست‌دوز، پوشاک برخی از اعضای خانواده پهلوی همچون فرح دیبا، محمدرضا پهلوی، اشرف و شهناز پهلوی و ... را ببینید. برخی از اشیای تزیینی دوره پهلوی دوم نیز در گوشه و کنار موزه قابل مشاهده است.

موزه استاد حسین بهزاد

موزه استاد حسین بهزاد،  از مفاخر نگارگری ایران، بنایی متعلق به دوران قاجار است که با عنوان کاخ کرباسی، دفتر کار و استراحتگاه رضاشاه در سعدآباد بود. این بنا به عنوان اقامتگاه تابستانی رضا پهلوی از دوره کودکی تا نوجوانی با نام «کاخ ولیعهد» مورد استفاده قرار گرفت.

در سال 1372 خورشیدی با ایجاد تغییرات در فضای داخلی، ساختمان مذکور را برای اختصاص به موزه استاد حسین بهزاد آماده کردند. این موزه در 28 اردیبهشت 1373 خورشیدی به مناسبت صدمین سالگرد تولد استاد حسین بهزاد در روز جهانی موزه‌ها افتتاح شد و در آن می‌توانید طراحی‌های مدادی و مرکبی، نگارگری‌های رنگی با مضامین مختلف از دوره‌های چندگانه کاری هنرمند و استاد ارزشمند مینیاتور، حسین بهزاد را ببینید.

موزه نظامی | کاخ شهرام

در بخشی از مجموعه سعدآباد تعدادی ادوات نظامی توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند که به موزه نظامی تعلق دارند. این بنا را در سال 1317 برای تاج الملوک همسر دوم رضاشاه و مادر محمدرضاشاه بنا کردند. این کاخ در سال‌های 1352-1351 مورد بازسازی قرار گرفت و به شهرام پسر بزرگ اشرف اختصاص یافت. از این پس این ساختمان کاخ شهرام نام گرفت.

در سال 1360 سازمان عقیدتی ارتش جمهوری اسلامی ایران تغییراتی را در این مکان ایجاد کرد تا موزه نظامی را از دانشکده افسری به این مکان انتقال دهد. در 31 شهریور سال 1362 و در سومین سالگرد هفته دفاع مقدس این موزه گشایش یافت و پوشاک، سلاح‌ها، مدال‌ها، نشان‌ها و ... مربوط به ارتش و نیروهای نظامی در آن دیده می‌شود.

کاخ موزه سبز

وقت آن است که با یکی از زیباترین کاخ‌های ایران آشنا شوید که در گذشته با عنوان کاخ شهوند شناخته می‌شد و اکنون «کاخ موزه سبز» نام دارد. «علیخان والی» از زمینداران سرشناس قاجار بنای اولیه این کاخ نیم طبقه‌ای را ساخت و رضاخان در سال 1301 آن را از صاحبش خریداری کرد. میرزا جعفر خان معمارباشی نیز اوج هنر و سلیقه را به کار گرفت و بدون ویران کردن بنای اولیه، کاخ تابستانی رضاخان را پس از 7 سال تلاش ساخت. 

استفاده از سنگ‌های سبز منحصر به فرد در نمای این ساختمان باعث شده تا نام کاخ سبز را به خود بگیرد. نکته جالب آن که در مصالح این کاخ از سرب استفاده شده است تا از خرد شدن سنگ‌ها به علت سرد و گرم شدن هوا جلوگیری شود.

این بنا، اولین مجموعه کاخ سعدآباد است که در زمان پهلوی به بهره‌برداری رسید و بد نیست بدانید که افرادی چون ملک حسین و کنستانتین پادشاه سابق یونان برای مدتی در این کاخ اقامت داشته اند.

موزه برادران امیدوار

در بخش شمال غربی مجموعه سعدآباد ساختمانی متعلق به دوره قاجار وجود دارد که با نمای آجری قرمز رنگ و گچ بری‌های زیبا توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند. در گذشته این بنا کالسکه خانه و استراحتگاه سورچی‌ها بود؛ اما پس از انقلاب اسلامی ایران بدون استفاده ماند. در سال 1381 خورشیدی بود که ساختمان مذکور مورد مرمت قرار گرفت و در پنجم مهر ماه 1382 موزه ای جذاب در آن برپا شد. در این موزه می‌توانید حاصل سفرهای اولین جهانگردان ایرانی را ببینید و غرق در لذت شوید. 

عیسی و عبدالله امیدوار برادرانی هستند که به ترتیب در سال 1308 و 1311 در تهران به دنیا آمدند. سفر به 99 کشور از پنج قاره جهان ماحصل تلاش‌های آنها بود و هزاران عکس، فیلم، صنایع دستی نقاط مختلف جهان و تعداد زیادی مقالات و تحقیقات علمی را برای‌شان به ارمغان آورد. حالا شما می‌توانید با بازدید از موزه این برادران در تجربه آنها شریک شوید و از تصاویر قبیله آدمخوارها گرفته تا ادوات جالب توجه قبایل بدوی را ببینید.

اگر اهل سفر هستید و یا می‌خواهید بیشتر از آن بدانید کارگاه سفر و گردشگری این موزه را از دست ندهید که ماهی یک بار برگزار می‌شود. اگر علاقه مند به دیدار عیسی امیدوار هستید هم می‌توانید اولین یکشنبه هر ماه فرصت همنشینی با او را در موزه برادران امیدوار به دست آورید.

موزه آب 

موزه آب یا گنجینه آب سعدآباد در جنوب شرقی کاخ سبز قرار دارد. این ساختمان برای مدتی دفتر رییس تشریفات کاخ بود و پس از آن در اختیار تیمسار کسرائیان مسئول حفاظت ارتش قرار گرفت. 

گنجینه آب موسسه ای فرهنگی است که در راستای جمع آوری، نگهداری، نمایش و حفظ و احیای میراث گذشتگان در بخش‌های مرتبط با آب فعالیت دارد. گنجینه آب سعدآباد 2670 مترمربع وسعت دارد و آثار مربوط به آب در آن به نمایش درآمده‌اند.

موزه خط و کتابت میرعماد

در بخشی از کاخ سعد آباد بنایی دو طبقه وجود دارد که پیشینه آن را به اواخر قرن 13 و اوایل قرن 14 هجری قمری نسبت می‌دهند. این بنا شباهت زیادی با بناهای متعلق به اواخر دوره قاجار دارد و به نظر می‌رسد که در اواخر قاجار و اوایل پهلوی شکل گرفته باشد. این ساختمان در گذشته محل زندگی فرحناز و علیرضا از فرزندان محمدرضا پهلوی بوده است. تلفیق معماری سنتی ایران و اروپا در این بنا به چشم می‌خورد و ظاهری متفاوت را به نمایش می‌گذارد.

پس از انقلاب اسلامی ایران تا مدت‌ها این بنا بدون استفاده بود تا اینکه سازمان میراث فرهنگی آن را محلی مناسب برای نمایش آثار خطی دانست و دست به تغییراتی در آن زد. این موزه را با نام بزرگترین استاد خوشنویسی قرن 11 هجری قمری میرعماد الحسنی سیفی قزوینی مزین کردند و عنوان موزه خط و کتابت میرعماد را به آن دادند. دیوان اشعار و مرقعات و کتاب‌های خطی، اشیای کاربردی در کتابت و خوشنویسی، نمونه‌هایی از کتیبه‌های میخی عیلامی و کتیبه‌های پهلوی ساسانی و اوستایی و ... از جمله آثاری هستند که در این موزه می‌توانید ببینید.

موزه اتومبیل های سلطنتی 

یکی از جذاب‌ترین موزه‌های مجموعه سعدآباد موزه اتومبیل‌های سلطنتی است که تعدادی از تولیدات شرکت‌های خودروسازی معروف جهان را می‌توانید در آن ببینید. این موزه تنها موزه در ایران است که تمامی اتومبیل‌های موجود در آن سلطنتی هستند و به دوران پهلوی تعلق دارند.

 اتومبیل‌های این موزه عبارتند از: سه دستگاه رولز رویس ،یک دستگاه خودروی اسپید باگی، پنج دستگاه بنز، شش دستگاه موتور سیکلت، یک دستگاه اسنوموبیل و یک دستگاه کالسکه

موزه نگارستان

در شمالی‌ترین نقطه مجموعه سعدآباد ساختمانی با معماری منحصربه‌فرد و زیبا قرار گرفته است که در تاریخ ۱۲ اسفند سال ۱۳۸۵ خورشیدی به عنوان نمایشگاه پوشاک سنتی و طراحی لباس شروع به کار کرد و از آن پس میزبان نمایشگاه‌های متعددی شد.

بهای بلیت: رایگان

مجسمه های مشهور کاخ سعد آباد

 یکی از شاخص‌ترین تصاویری که از سعدآباد می‌بینیم مجسمه‌هایی هستند که در محوطه مجموعه قرار دارند. این تندیس‌ها در نزدیکی کاخ ملت قرار دارند و عبارتند از:

تندیس برنزی رضاشاه با چکمه‌های سربازی: این تندیس که امروزه تنها چکمه‌های آن باقی مانده است، در ابتدا تندیسی تمام قد از رضاشاه در لباس سربازی بود. با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ ایران این تندیس در اهواز توسط مردم تکه تکه شد. این تندیس تنها بازمانده از تمام مجسمه‌های شاهان پهلوی بود و از نظر تاریخی ارزش داشت پس باقی‌مانده‌اش را حفظ و به مجموعه کاخ‌موزه سعدآباد منتقل کردند. 

تندیس آرش کمانگیر: درست روبه‌روی کاخ ملت تندیس آرش کمانگیر توجه را به خود جلب می‌کند. آرش کمانگیر نام یکی از اسطوره‌های کهن ایرانی است و ارزش زیادی برای ایران دارد. او به واسطه جان‌فشانی و فداکاری در راه وطن شهرت پیدا کرده است و نماد فرهنگ و تاریخ ایران محسوب می‌شود. مجسمه آرش کمانگیر در محوطه مجموعه فرهنگی-تاریخی سعدآباد 4 متر طول دارد و از سنگ مصنوعی و مواد پلاستیکی توسط استاد ارژنگ پور ساخته شده است. استاد ارژنگ پور حجاری های نمای دادگستری تهران، بازسازی میدان حر، ساخت مجسمه فردوسی در توس و.... را نیز در کارنامه خود دارد.

ساختمان های غیر قابل بازدید در کاخ سعد آباد تهران

به جز موزه‌ها و کاخ‌هایی که برای بازدید آماده شده‌اند، ساختمان‌هایی نیز وجود دارند که نمی‌توانید از آنها بازدید داشته باشید. برخی از این ساختمان‌ها به عنوان اماکن اداری مجموعه در نظر گرفته شده اند و برخی نیز در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارند. در اینجا به این بناها اشاره می‌کنیم:

• کاخ احمدشاهی که ساخت آن در اواخر سلطنت احمد شاه قاجار صورت گرفته است.
• کاخ اختصاصی که در اختیار نهاد ریاست جمهوری ایران قرار دارد.
• کاخ ملکه مادر که محل گذران آخرین سال‌های زندگی رضاشاه، پیش از تبعید به جزیره موریس بود و امروزه مخصوص اقامت مهمانان ویژه دولت است و آن را با عنوان ساختمان جمهور می‌شناسند.
• کاخ احمدرضا که در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.
• ساختمان عبدالرضا که متعلق به هفتمین فرزند و چهارمین پسر رضا شاه پهلوی بود و امروزه ساختمان اداری مجموعه است.
• کاخ بهمن پهلوی که زمانی محل زندگی بهمن، پسر غلامرضا پهلوی بوده است.
• کاخ فریده دیبا که محل زندگی مادر فرح ديبا بود وامروزه در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد. 
• کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی که برای مدتی به موزه دفینه تبدیل شد و در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.
• کاخ لیلا که اقامتگاه تابستانی لیلا پهلوی، کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی به شمار می‌رفت و امروزه مرکز هدفمندی برنامه‌ریزی برای کودکان و نوجوانان در این مکان برپاست.

کاخ سعدآباد، جایی برای خوشگذرانی

برای رسیدن به سعدآباد باید دل به محله‌های قدیمی‌و البته پرهمهمه پایتخت سپرد. بعد از پشت سر گذاشتن شلوغی‌ها و ورود به خیابان‌های فرعی به درِ ورودی سعدآباد می‌رسید؛ دری که می‌توان آن را مرز بین تهران امروز و دیروز دانست. کافیست چند قدم از این در دور شوید تا خود را در میان فضایی متفاوت در پایتخت شلوغ ایران بیابید. می‌توانید نفس راحتی بکشید و به دور از دغدغه‌ها تکه تکه این باغ بزرگ را کشف کنید.

یک پیاده روی دلچسب 

قدم بزنید و از گذرگاه‌های تاریخی عبور کنید. نقشه مجموعه را دست‌تان بگیرید و به دنبال موزه‌ها بگردید. در قدم به قدم این باغ بزرگ، بهانه ای برای ایستادن، تماشا کردن و لذت بردن پیدا می‌کنید. در بهار لباس گل گلی بر تن این باغ می‌نشیند و جمعیت بسیاری را به سوی خود می‌کشاند. می‌توانید شاهکار سعدآباد را در پاییز نظاره کنید؛ صدای خش خش برگ‌ها و عبور از خیابان‌هایی که از دو سو با درختان کهنسال احاطه شده اند، حسی وصف نشدنی را برای‌تان به ارمغان می‌آورد. 

جایی رومانتیک

سعدآباد را می‌توان مکانی رومانتیک نیز دانست؛ در طول حضورتان زوج‌ها و خانواده‌های زیادی را می‌بینید که تصمیم گرفته اند گردش شان را با تاریخ درآمیزند و در حین قدم زدن‌ها و صحبت‌های شان از تماشای جلوه‌های تاریخی نیز جا نمانند. گذرگاه‌های سعدآباد جان می‌دهند برای یک پیاده روی دو نفره و خلق خاطره‌ای ماندگار و شیرین.

تماشای موزه‌های متفاوت

به هر بنایی که قدم بگذارید، قصه ای تازه در انتظارتان است؛ در جایی محو تماشای پوشاک سلطنتی می‌شوید، در گوشه ای از باغ گردشی بامزه را در آشپزخانه سلطنتی تجربه می‌کنید، در قسمتی دیگر به دنیای هنر قدم می‌گذارید و در بخشی، از تجربیات نخستین جهانگردان ایرانی بهره‌مند می‌شوید. 

خلق لحظات خوشمزه

هر چند خستگی در این باغ معنایی ندارد؛ اما اگر دل‌تان خواست نفسی تازه کنید، می‌توانید به سراغ کافه و رستوران مجموعه بروید و در حین نوشیدن یک فنجان چای یا خوردن یک وعده غذای دلچسب از مناظر اطراف لذت ببرید و بر شیرینی گردش‌تان بیفزایید.

عکاسی

دقایقی را بر روی نیمکت‌ها بنشینید و از تماشای تاریخی که با طبیعت تهران در آمیخته است لذت ببرید. بساط عکاسان همیشه در سعدآباد برپاست و به احتمال زیاد گروه‌هایی از عکاسان را خواهید دید که به تمرین تکنیک‌های مختلف می‌پردازند و در صدد به تصویر کشیدن تمام زیبایی‌های این مجموعه هستند.

در پایان به این نکته توجه داشته باشید که باید همه قسمت‌های مجموعه را خودتان کشف کنید؛ کافیست یک بار قدم به این باغ بگذارید تا مشتری دایمش شوید. به یک بار رفتن به این مجموعه اکتفا نکنید؛ چرا که حسابی سرتان کلاه می‌رود و از تجربه‌های بسیاری جا می‌مانید. 

امکانات مجموعه کاخ سعد آباد

• سرویس بهداشتی
• نمازخانه
• سرویس حمل و نقل در مجموعه
• نیمکت ها
• کافه و رستوران | در مجاورت کاخ‌موزه ملت و کاخ‌موزه سبز
• عکاسخانه قاجاری | روبروی کاخ ملت
• پارک ورزش
• سالن سینمای کاخ ملت | مناسب برای برگزاری همایش‌های تخصصی، برنامه‌های فرهنگی، هنری و آموزشی
• ایستگاه رادیو 
• کتابخانه | در کنار درِ ورودی میدان دربند
• نگارخانه و مرکز هنری | فضایی مستقل برای انجام امور هنری و نمایشگاهی
• دفتر یونسکو

برنامه های جانبی کاخ سعدآباد

علاوه بر امکان بازدید از کاخ ها و استفاده از امکانات می توانید در برنامه های جانبی این مجموعه نیز حضور پیدا کنید که عبارتند از:

• اول هر فصل در کاخ موزه ملت: نمایشگاه بخشی از آثار هنری موجود در مخزن
• ماهی یک بار در موزه برادران امیدوار: کارگاه سفر و گردشگری
• اولین یکشنبه هر ماه در موزه برادران امیدوار: دیدار عیسی امیدوار و علاقه‌مندان
• ماهی یک بار در موزه فرشچیان: نشست تخصصی و کارگاه آموزشی نگارگری
• دو ماه یک بار در موزه میرعماد: کارگاه آموزشی هنرهای سنتی

علاوه بر این برنامه‌های روتین، نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و کنسرت‌های جذابی نیز در این مجموعه برگزار می‌شود که برای جا نماندن از آنها باید گوش به زنگ باشید.

اتوبوس و خط بی آر تی: میدان تجریش مقصد خطوط مختلف اتوبوس است و تقریبا از نقاط اصلی شهر به راحتی می‌توانید به پایانه این میدان دسترسی پیدا کنید. از جمله این خطوط می‌توان به میدان راه آهن - میدان تجریش، فاز 2 شهرک قائم - میدان تجریش، جماران - میدان تجریش و ... اشاره کرد. خط بی آر تی پایانه راه آهن - میدان تجریش نیز گزینه مناسبی برای پیمودن بخشی از مسیر است.

پس از رسیدن به میدان تجریش هم به ابتدای خیابان شهید ملکی بروید و با تاکسی های آصف یا اسدآباد خودتان را به ابتدای خیابان طاهری برسانید. پس از 10 دقیقه پیاده روی، سعدآباد پیش روی شماست.

تاکسی: از بسیاری از نقاط شهر تهران تاکسی هایی برای رسیدن به میدان تجریش وجود دارند. پس از رسیدن به این میدان مانند دو روش قبل عمل کنید.

خودروی شخصی: وارد خیابان ولیعصر به سمت جنوب شوید و به خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه سابق) در سمت راست خود بروید. بعد از چراغ قرمز در دست راست خود خیابان شهید ظاهری را می‌بینید. وارد این خیابان شوید و سعی کنید پیش از رسیدن به انتهای آن و مجموعه سعدآباد جای پارک مناسبی بیابید.

آدرس ورودی دربند: استان تهران، شهر تهران، میدان تجریش، خیابان شهید جعفری، ضلع جنوبی میدان دربند

راهنمای مسیر

مترو: با متروی خط 1 خودتان را به ایستگاه تجریش برسانید. در میدان تجریش، ابتدای خیابان جعفری و میدان قدس، جنب ایستگاه مترو می‌توانید تاکسی هایی را برای رسیدن به میدان دربند بیابید.

 اتوبوس و خط بی‌آر‌تی: اتوبوس‌های خطوط متعددی به میدان تجریش می‌روند و تقریبا از نقاط اصلی شهر به راحتی می‌توانید به این پایانه و میدان قدس دسترسی پیدا کنید. از جمله این خطوط می‌توان به میدان راه آهن - میدان تجریش، میدان رسالت - میدان قدس، پایانه دستواره - میدان قدس، پیچ شمیران - میدان قدس، میدان امام خمینی - میدان قدس، جماران - میدان تجریش و ... اشاره کرد. خط بی‌آر‌تی پایانه راه آهن - میدان تجریش نیز گزینه مناسبی برای پیمودن بخشی از مسیر است.

پس از رسیدن به میدان قدس یا تجریش هم  به ابتدای خیابان جعفری یا جنب ایستگاه مترو بروید و با تاکسی خودتان را به میدان دربند برسانید.

تاکسی: از بسیاری از نقاط شهر تهران تاکسی هایی برای رسیدن به میدان تجریش وجود دارند. پس از رسیدن به این میدان مانند دو روش قبل عمل کنید.

خودروی شخصی: به میدان تجریش بروید و در ضلع شمالی آن وارد خیابان دربند شوید. در انتهای این خیابان به میدان دربند می‌رسید. مجموعه پارکینگ ندارد پس در همین محل باید جای پارک مناسبی بیابید.

پیشنهاد: اگر با وسایل نقلیه عمومی ‌راهی سعدآباد می‌شوید و در ابتدای ورود نمی‌خواهید به واحد روابط عمومی و یا حراست مراجعه کنید بهترین گزینه برای شما ورودی دربند است. در صورت استفاده از خودروی شخصی به درِ زعفرانیه مراجعه کنید چرا که یافتن جای پارک در آنجا آسان تر است.

تماس با مجموعه سعدآباد

تلفن: 9-22752031-021

کدپستی: 1989643936

ارتباط با روابط عمومی

رییس اداره روابط عمومی: محمد حیدری

تلفن: 27940379 -021

ساعت و هزینه بازدید از مجموعه کاخ سعدآباد

زمان بازدید: همه روزه به جز چهاردهم خرداد (رحلت امام خمینی (ره))، بیست و یکم رمضان (شهادت حضرت امام علی (ع))، بیست و پنجم شوال (شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع))، نهم و دهم محرم (تاسوعا و عاشورای حسینی)، بیست و هشتم صفر (رحلت حضرت رسول اکرم (ص) و شهادت حضرت امام حسن مجتبی (ع))

ساعات بازدید: 

• نیمه اول سال همه روزه (شنبه تا جمعه) از ساعت 9 تا 18:00، فروش بلیت و ورود به مجموعه تا ساعت 16:00 (به جز ایام نوروز و لیالی قدر)
• نیمه دوم سال همه روزه (شنبه تا جمعه) از ساعت 9 تا  17:00، فروش بلیت و ورود به مجموعه تا ساعت 15:00

ساعت کار بخش اداری: 08:00 تا 16:00

هزینه بازدید

نکته: پرداخت ورودی مجموعه برای همه حتا کسانی که تنها قصد استفاده از کافه‌رستوران را دارند، اجباری است. 

نکته: موزه نظامی تا اطلاع ثانوی تعطیل است.

تخفیف ها

افرادی که می توانند از بلیت نیم‌بها استفاده کنند:

• دانش آموزان و دانشجویان (به صورت گروهی به همراه معلمان و سرپرستان)
• بازنشستگان به همراه یک نفر از اعضای خانواده
• افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور
• آزادگان، جانبازان، خانواده معظم شهدا
•  بسیجیان (فقط یک نفر)

افرادی که می توانند از بلیت رایگان استفاده کنند:

• پرسنل محترم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
• دارندگان کارت راهنمای تور

نکته: بازدیدهای رایگان و نیم‌بها در تعطیلات رسمی سالانه، نوروز و پنجشنبه و جمعه‌های هر هفته لغو می‌شوند.

نکته: بازدید گروهی تنها با هماهنگی قبلی با روابط عمومی سعدآباد به شماره های 27940379-021 و 27940378-021 امکان‌پذیر است.

توصیه‌های کارناوالی

اگر بازدید از ساختمان خاصی در این مجموعه را مد نظر دارید، پیش از برنامه ریزی از باز بودن آن مطمئن شوید.

برای اطلاع از آخرین نمایشگاه ها و تحولات مجموعه این لینک را دنبال کنید.

می توانید از طریق این لینک عضو باشگاه مشتریان موزه سعدآباد شوید و ارتباط بهتری با این مجموعه داشته باشید.

با مراجعه به این لینک می توانید به ویدیوهای متنوعی از این مجموعه دسترسی پیدا کنید.

سخن آخر

مجموعه سعدآباد یکی از مهم ترین جاذبه های پایتخت است که علیرغم عمر کوتاهش نسبت به بسیاری از جاذبه‌های این شهر، اهمیت بسیاری دارد. گنجینه های موجود در این مجموعه ارزشی غیر قابل تصور دارند و بازدید از آنها لذتی وصف نشدنی دارد. آنچه خواندید تنها توصیفی گذرا و کوتاه از آثار بی‌بدیل این مجموعه بود؛ آثاری که باید در مطالب جداگانه و به طور مفصل به آنها بپردازیم تا بتوانیم حق مطلب را ادا کنیم. 

اگر بازدیدی از این مجموعه داشتید، از حس و حال‌تان برای‌مان بگویید.

شانس دیدن کدام اثر نصیب‌تان شد و کدام یک را بیشتر دوست داشتید؟

آیا بازدید از این مجموعه را به دیگران نیز پیشنهاد می‌کنید؟

چه جاذبه دیگری را در پایتخت می‌شناسید؟ دوست دارید کارناوال این بار به سراغ کدام جاذبه برود؟

منتظر دیدگاه‌های شما خوبان هستیم...