کلیسای کانتور قزوین | کلیسای سرخ ایران

با کارناوال همراه باشید تا شما را با کلیسای کانتور قزوین آشنا کنیم؛ بنایی سرخ که زمانی عبادتگاهی برای روس ها بود و حالا در سکوتی عمیق فرو رفته است. با هم به گذشته می رویم و تاریخچه کلیسای کانتور قزوین را مرور می کنیم و نگاهی هم به معماری این بنای تماشایی داریم. آدرس کلیسای کانتور قزوین را به شما می دهیم تا در سفرتان به این شهر برای دیدنش برنامه ریزی کنید. همراه ما به شهری بیایید که زمانی پایتخت شاهان صفوی به شمار می رفت و با یکی از کلیساهای کوچک ایران در این شهر آشنا شوید.

البته کلیسای کانتور تنها یکی از جاذبه هایی ست که در قزوین امکان بازدید از آن را دارید. اگر در حال برنامه ریزی برای سفر به قزوین هستید و می خواهید با دیگر دیدنی های این شهر آشنا شوید می توانید سری به صفحه راهنمای سفر به قزوین بزنید تا اطلاعات مفیدی در این زمینه به دست آورید. اما اگر علاقه دارید در قالب تورها و گشت های شهری از این شهر دیدن کنید، می توانید به صفحه رزرو تورهای قزوین بروید و تور مورد علاقه تان را رزرو کنید. 

چرا کلیسای کانتور؟

• اثری به جا مانده از دوران جنگ جهانی دوم است.
• از معدود کلیساهای ارتودکس در ایران به شمار می رود.
• تنها کلیسای سرخ ایران است.
• محلی است که در آن می توانید صنایع دستی زیبایی را خریداری کنید.

آشنایی با کلیسای کانتور | کوچک سرخ فام

در گوشه ای از شهر قزوین کلیسایی سرخ رنگ خودنمایی می کند که سال هاست دیگر کسی در آن به عبادت نمی پردازد و غبار فراموشی بر تنش نشسته است. نامش کانتور است اما آن را با نام برج ناقوس نیز می شناسند و چون توسط روس ها ساخته شده است با عنوان کلیسای روسی (Russian Church) نیز از آن یاد می کنند. زمانی پیروان مذهب ارتدکس مسیحیت در آن به راز و نیاز و برگزاری مراسم شان می پرداختند؛ اما حالا دیگر اثری از آنها دیده نمی شود و حتا صدایی از ناقوس کلیسا نیز به گوش نمی رسد. 

امروزه این کلیسا به یک بازارچه کوچک صنایع دستی تبدیل شده است و مراجعان در کنار بازدید از بنای کلیسا می توانند در دنیای صنایع دستی نیز غرق شوند. اما چرا این کلیسا به این روز درآمد و چگونه کارش به اینجا رسید؛ سوالی است که در ادامه پاسخ آن را به شما خواهیم گفت...

تاریخچه

یکی از محله های قدیمی قزوین پنبه ریسه نام داشت که بر اساس نقشه های امروزی از شمال به خیابان آیت الله طالقانی، از جنوب به محله گلبینه، از غرب به خیابان و محله بلاغی و از سمت شرق به خیابان باغ دبیر محدود می شد. شمال این محله محدوده وسیعی بود که امروزه به خیابان های دارایی، بوعلی و خیام محدود می شود. این محدوده در اواخر دوره قاجار در اختیار روس هایی قرار گرفت که در جریان جنگ جهانی دوم و حمله روس ها به ایران در این شهر ساکن شده بودند و آنها نامش را کانتور به معنای مقر یا مرکز گذاشتند. بیشتر کسانی که در این محله حضور داشتند مهندسان و کارکنان روسی بودند که در پروژه راه شوسه قزوین فعالیت می کردند. آنها دفاتر اداری خود را در این قسمت از شهر برپا کردند و علاوه بر ساختمان کنسولگری روسیه در قزوین، تاسیسات دیگری نظیر منبع آب، سالن تئاتر و باله و ... را در این شهر ساختند. 

یکی از این بناها کلیسای کوچکی بود که در جنوب شرقی این مجموعه ساختمان ها قرار داشت و شرکت راه سازی روس ها آن را بنا کرد. روس ها که ناعادلانه خاک ایران را به اشغال خود در آورده بودند از شهریور 1320 تا بهار سال 1325 در سرزمین مان ماندگار شدند. بعد از رفتن آنها از آنجا که هیچ پیرو ارتدکسی در ایران وجود نداشت، کلیسای کانتور بلااستفاده ماند و کم کم به اثری تاریخی و نشانه ای از روزهای تلخ اشغال تبدیل شد.

بد نیست بدانید که در قزوین دو کلیسای فعال وجود دارد که مسیحی‌ها از آنها استفاده می کنند؛ اما غیر مسیحیان نمی توانند از آنها بازدید کنند.

تا مدتی این بنا هیچ کاربری خاصی نداشت تا اینکه به عنوان اثر تاریخی دَرِ آن به روی مردم گشوده شد و سپس به عنوان انبار مدرسه از آن استفاده کردند. حالا این بنا به بازارچه کوچکی از صنایع دستی تبدیل شده و مورد بازدید مردم قرار می گیرد.

معماری

این کلیسای کوچک ساختاری شبیه به بسیاری از کلیساهای دیگر دارد و بر اساس طرح چلیپایی (صلیبی) ساخته شده است. پلان چندضلعی نامنظم، استفاده از آجر قرمز لعابدار در نما و پوشش شیروانی گنبدها این بنا را از بسیاری از بناهای قزوین و سایر کلیساها متمایز می کند. بیشتر نمای این کلیسا، آجری است و با استفاده از آجر و ملات ساخته شده است. در دیوار آن پنجره هایی دیده می شود که مانند یک نعل اسب کشیده هستند و در میان دو ردیف آجرکاری برجسته قاب شده اند.

البته نمی توان نوآوری معماران در استفاده از فرم های هندسی را نیز نادیده گرفت که جلوه ای خاص به بنا بخشیده است. از جمله این فرم ها می توان به ستون‌های تزیینی در نمای خارجی کلیسا اشاره کرد. طاق ها و قوس ها از دیگر عناصری هستند که به وفور در بنا به چشم می خورند و در اتاق ها، ورودی ها، تاقچه ها و سالن از آن استفاده شده است. 

از آنجا که در مذهب ارتودکس به صورت ایستاده عبادت می کردند این کلیسا را کوچک ساختند و برای افزایش سرعت در ساخت و آماده سازی از انجام تزیینات زیاد در آن پرهیز کردند. 

بخش های مختلف

در اینجا نگاهی خواهیم داشت به بخش های مختلفی که در این کلیسا وجود دارند. 

1- محوطه

ورود به حیاط کلیسا از سمت جنوب آن میسر است. دو قسمت از پیرامون کلیسا با نرده های آهنی محصور شده و دو سوی شرقی و شمالی با دیوار محدود شده اند. ساختمان سرخ کلیسا از درون کوچه به راحتی قابل مشاهده است.

با ورود به محوطه و قدم گذاشتن بر آجرفرش آن به سنگ سیاهی بر می خورید و در پایین آن سنگ دیگری را خواهید دید. این ها سنگ آرامگاه هایی هستند که یکی از آنها به یک خلبان روس و دیگری به یک مهندس روس تعلق دارد. مهندس روس در ایران از دنیا رفته و هواپیمای خلبان روس نیز در نزدیکی قزوین سقوط کرده است. 

در این قسمت می توان نمای جنوبی ساختمان کلیسا را دید که سه نیم ستون برج مانند در آن به چشم می خورد و سرستون های آنها با آجرکاری برجسته و به صورت حلزونی شکل تزیین شده است. در بالا و حد فاصل ستون ها یک نوار آجری برجسته به صورت 8 کار رفته است که 50 سانتی متر عرض دارد.

 2- ورودی ساختمان کلیسا

ورودی کلیسا در غرب بنا قرار دارد و فضایی با سقف شیب دار را شامل می شود که دَرِ ورودی با قوسی هلالی در آن قرار گرفته است. اینجا تنها قسمت کلیساست که از آجر در نمای آن استفاده نکرده اند. فضای جلوی ورودی شبیه به ایوان کوچکی است که با ستون های چوبی احاطه شده است و حدود نیم متر ارتفاع دارد. در ابتدا خبری از سقف شیروانی با حایل ستون های چوبی نبوده است. این عناصر را جهت حفاظت از درِ چوبی ورودی و نقوش دیوارهای مجاور آن ساخته اند.

در دو سوی این ورودی، نقش گچ بری برجسته از یک صلیب در تاج گل دیده می شود که چهره ای متفاوت با دیگر صلیب های کلیساها دارد. این صلیب نماد مسیحیان ارتدکس است و یک خط مورب بر روی آن به چشم می خورد. ارتدکس ها بر این باورند که علاوه بر دست های حضرت عیسی (ع)، پاهای وی را هم به صورت اریب به صلیب کشیده بودند تا آن حضرت زجر بیشتری بکشد. البته برخی بر این باورند که این خط، خط سیر تکامل انسان است و می تواند نماد بهشت و جهنم نیز باشد. نمونه این صلیب در قسمت های دیگر از جمله گنبد نیز دیده می شود.

 3- فضای درونی کلیسا

پس از عبور از در ورودی به هال کوچکی وارد می شوید که برج ناقوس بر فراز آن قرار دارد. این فضا نمازخانه و محراب را در خود جای داده است و در شمال و جنوب آن دو فضای مستطیل شکل به چشم می خورد. این فضاها دارای پنجره های نعل اسبی زیبایی هستند که ارتباط با فضای بیرون را میسر می کنند. 

اتاق سمت راست (شمال) را به عنوان اتاق غسل تعمید مورد استفاده قرار می دادند. غسل تعمید برای نوزادان تازه متولد شده است و مسیحیان معتقدند که نوزاد پس از تولد باید غسل تعمید داده شود. 

اتاق سمت چپ به کشیش تعلق داشت. کشیش به دلیل تقدس زیاد محراب باید پیش از ورود، به اتاق می رفت و پس از تعویض لباس‌ها وارد محراب می شد.

امروزه ورود به این دو فضا میسر نیست و بازدیدکنندگان تنها می توانند از هال دیدن کنند. آنچه که در این هال توجه را به خود جلب می کند گچ بری های زیبایی به رنگ زیتونی است که البته به دلیل مرمت غیر اصولی بخشی از آنها به رنگ سفید دیده می شود. 

 4- محراب و نمازخانه

محراب کلیسا به شکل نیم دایره و رو به شرق بوده و بر فراز آن گنبدی قد برافراشته است. اهمیت زیاد طلوع خورشید برای مسیحیان، باعث شده محراب این کلیسا رو به شرق ساخته شود؛ امری متداول که در دیگر کلیساها نیز به چشم می خورد.

فضای نمازخانه این کلیسای کوچک نیز گنبد دارد و فضاهای جانبی آن دارای پوشش تخت هستند. این فضا نورگیرهایی نیز در سقف دارد.

 5- برج ناقوس کلیسا

یکی از قسمت های جالب توجه هر کلیسا برج ناقوس آن است. در کانتور این برجِ سه طبقه، حدود 11 متر ارتفاع دارد و گنبدی آبی رنگ بر فراز آن دیده می شود. برج ناقوس در قسمت غربی کلیسا قرار دارد. این بخش از ساختمان یک چهارطاقی ساده است که آن را بر روی راهروی ورودی استوار کرده اند و در 4 ضلعش پنجره های نعل اسبی به چشم می خورد. بر بالای پنجره های این قسمت نیز یک ردیف آجرکاری برجسته به صورت 8 انجام شده و چهره ای متفاوت به برج بخشیده است.

در جلوی پنجره های ضلع شمالی و جنوبی برج دو نیم ستون متصل به دیوار و دو ستون استوانه ای پیش آمده (غیر متصل به دیوار)، ایجاد کرده اند. ستون های دو گوشه طبقه اول برج بزرگ هستند؛ اما چهار ستون طبقه دوم برج کوچکترند و با فاصله‌ای از دیوارها (به صورت پیش آمده) ساخته شده اند.

بر روی این چهارطاقی یک بنای هشت ضلعی برپا شده است که از آن به عنوان محل نواختن ناقوس استفاده می کردند. بر فراز این برج گنبدی فیروزه ای دیده می شود که گردنی کشیده دارد. برج ناقوس مانند نمازخانه دارای نورگیرهایی است.

اگر می خواهید با نقد و بررسی کارناوال در مورد تعدادی از این جاذبه ها آشنا شوید و در مورد دیگر جاذبه های گردشگری و تفریحی قزوین بدانید؛ تنها کافی ست سری به صفحه دیدنی ها و تفریحات قزوین بزنید. 

نظرات خارجی ها

شاید برای تان جالب باشد که بدانید قزوین جزو شهرهای پرطرفدار نزد گردشگران خارجی است و آنها نیز به بناهای این شهر علاقه خاصی نشان می دهند. در اینجا سری به سایت گردشگری تریپ ادوایزر می زنیم و نظرات تعدادی از این گردشگران را در مورد کانتور می خوانیم:

گردشگر لهستانی | تاریخ بازدید فروردین 1397

مکانی مذهبی

با دیدن این ساختمان فهمیدیم که تنها مسلمانان در ایران نیستند شما نشانه های سایر مذاهب را نیز در این کشور پیدا می کنید. مثل کلیسای روسی کانتور.

گردشگر آلمانی | تاریخ بازدید فروردین 1397

جایی خوب

اینجا بیشتر شبیه یک عبادتگاه است تا یک کلیسا. متاسفانه از آن به عنوان یک فروشگاه استفاده می کنند و مراقبش نیستند.

گردشگر هلندی | تاریخ بازدید فروردین 97

کلیسای ارتدوکس روسی

کلیسا برای مهندسانی ساخته شده که در ابتدای قرن بیستم برای ساختن جاده ها به قزوین آمدند. کلیسای کوچکی که در گوشه ای پنهان است و شاید پیدا کردنش چندان کار آسانی به نظر نیاید. متاسفانه اینجا دیگر یک کلیسا نیست و از آن به عنوان یک فروشگاه سوغات و صنایع دستی استفاده می شود. 

گردشگر اسپانیایی | تاریخ بازدید آبان 1396

یک کنج دنج

کلیسای ارتودوکس روسی که در بازدیدمان از قزوین به سراغش رفتیم و با یک فروشگاه در آن مواجه شدیم. این کلیسا خیلی کوچک است اما زیباست.

گردشگر چینی | تاریخ بازدید مهر 96

کلیسایی کوچک در قزوین

یک کلیسای کوچک روسی که از قرن بیستم در شهر قزوین است. خیلی ارزش ندارد که به خاطر دیدن این بنا راه تان را کج کنید اما با این حال بد نیست یک عکس از این اثر در یک روز زیبای آفتابی بگیرید.

دغدغه های کارناوالی

کلیسای کانتور در عین کوچکی اثری بسیار جالب توجه و البته کم نظیر است؛ اما آن گونه که باید به این مکان توجهی نمی شود. فرسایش و کم توجهی بلای جان این ساختمان شده و آن را به ویرانی نزدیک و نزدیک تر می کند. مرمت های غیر اصولی چهره گچ بری و تزیینات را کاملا تغییر داده و از شکوه بنا کاسته اند. امیدواریم در آینده ای نزدیک شاهد رسیدگی بیشتر مسوولان به این بنای ارزشمند باشیم...

توصیه های کارناوالی

از چشیدن طعم غذاهای قزوینی به ویژه قیمه نثار غافل نشوید و خاطره ای خوشمزه برای خود خلق کنید.

اگر در زمان برنامه ریزی برای سفر به قزوین به دنبال گزینه مناسبی برای اقامت می گردید و می خواهید بهترین انتخاب را داشته باشید، می توانید روی گزینه های پیشنهادی کارناوال حساب باز کنید. به عنوان مثال شما می توانید با استفاده از صفحه راهنمای هتل های کارناوال با انواع هتل ها در این شهر آشنا شوید و به بررسی امکانات و خدمات آنها بپردازید؛ تنها کافی ست سری به صفحه رزرو هتل های قزوین بزنید. 

سخن آخر

کلیساهای متعددی در نقاط مختلف ایران وجود دارند که هر کدام شان دارای جذابیت خاص خود هستند. تعدادی از آنها ارزش تاریخی ویژه ای دارند و یادگاری ارزشمند از گذشته این سرزمین هستند. در برنامه ریزی های تان برای سفر این بناها را فراموش نکنید و در گشت و گذارهای تان سری به آنها نیز بزنید.

آیا تا به حال به قزوین سفر داشته اید؟

کلیسای کانتور را دیده اید؟

دیدگاه ها و تجربه های خود را با ما و دوستان کارناوالی تان به اشتراک بگذارید...