تنگه رغز داراب | عروس تنگه های ایران

دره‌نوردی یکی از هیجان‌انگیزترین، جذاب‌ترین و در عین حال پرخطرترین رشته ورزشی و تفریحی است. کشورمان تنگ‌ها و دره‌های زیبا و جذابی دارد که یکی از آن‌ها، تنگه رغز داراب در استان فارس است. تنگه رغز عروس دره‌ های ایران نیز محسوب می‌شود، در مطلب پیش رو به شما خواهیم گفت تنگه رغز کجاست؟ و چه ویژگی‌هایی دارد. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا این جاذبه زیبا را بیشتر بشناسید.

چرا تنگ رغز؟

• از تنگه رغز به‌عنوان عروس تنگه‌های ایران یاد می‌کنند. 
• در حین پیمایش این تنگه آبشارها و حوضچه‌های آبی متعددی در مسیر گردش شما قرار می‌گیرد. 
• تنگه رغز یکی از مکان‌های جذاب و دل‌چسب برای گردش در ماه‌های گرم سال محسوب می‌شود.

تنگه رغز | عروس دره های ایران

راهی استان فارس می‌شویم و به‌سمت شهر داراب راه می‌افتیم، در 25 کیلومتری جاده داراب به فسا، مسیرمان را به‌سمت روستای حسن آباد تغییر می‌دهیم تا به دره زیبا و باشکوه رغز، معروف به "عروس دره‌های ایران" برسیم. دره‌ای با طول تقریبی 4 کیلومتر که در امتداد شمال به جنوب از سرچشمه رغز تا دره جنوبی کشیده شده و در حدود 64 آبشار کوتاه و بلند و 100 حوضچه طبیعی را در خود جای داده است؛ اما پیش از اینکه در مورد این گوشه از طبیعت زیبای ایران سخن بگوییم بهتر است بدانیم که رغز در لغت به معنی راه بکر و لغزنده است و این مکان رویایی در میان مردم بومی به نام تنگ رودخیز نیز شناخته می‌شود. 

شاید هنگام خواندن این مطلب برای‌‌تان سوال پیش بیاید که تنگ درست است یا تنگه؟

تنگ دره‌‌ای است که بسیار عمیق و باریک باشد. دیواره‌‌های تنگ تقریبا عمودی‌اند، شیب بسیار زیادی دارند و جوری به‌هم نزدیک شده‌‌اند که با شکل معمول دره‌‌ها کاملا متفاوت است. تنگه به باریکه‌‌ای از آب می‌‌گویند که دو دریای مجاور را به‌طور طبیعی به یکدیگر وصل کند مانند تنگه هرمز. نام دیگر تنگه باب است مثل باب المندب. در ادبیات روزمره به اشتباه واژه تنگه را برای هر دو پدیده طبیعی به‌کار می‌‌برند و از آنجا که اشتباه بسیار رایجی است و افراد برای جستجو از هر دو حالت آن استفاده می‌کنند در این نوشته هر دو شکل را به‌کار برده‌ایم؛ اما شما هم مثل ما بدانید که شکل صحیح آن تنگ رغز است.

"پیش از سفر بدانید"

توجه کنید که سفر به تنگ رغز و پیمایش آن نیاز به تجهیزات خاصی دارد و بدون راهنمایی و همراهی افراد مجرب امکان‌پذیر نیست. به‌طور کلی افرادی که قصد پیمایش تنگه رغز را دارند باید با مهارت‌های فرود و دست به سنگ مقدماتی آشنا بوده و جسارت و آمادگی جسمانی داشته باشند. 

"پیش از آغاز مطلب باید به این نکته اشاره کنیم که بیشتر عکس‌ها، نکته‌ها، توصیف‌ها و موارد مهم سفر به تنگ رغز، از سوی دوست عزیز کارناوالی آقای محمد نواب صفوی که در تابستان 1397 به اینجا سفر کرده‌اند، در اختیار ما گذاشته شده است. از آقای نواب صفوی بابت عکس‌ها و گزارش سفرشان بسیار ممنونیم و از دیگر عزیزان و همراهان کارناوال نیز درخواست می‌کنیم که اگر در مورد جاذبه‌های مختلف ایران، اطلاعات و عکس‌های خوب و مناسبی دارید برای ما بفرستید تا به‌نام خودتان در وب‌سایت کارناوال منتشر شود."

پیمایش تنگه رغز

پیش از اینکه بخواهیم پیمایش در تنگ رغز را آغاز کنیم و راهی این مکان زیبا شویم بهتر است ابتدا در مورد مسیرهای مختلف دسترسی به تنگه بدانیم. 

مسیر رسیدن به تنگ رغز

برای رسیدن به سرچشمه تنگ رغز، جایی که مسیر پیمایش آغاز می‌شود، دو مسیر متفاوت در پیش دارید: 

• یک: مسیری که در حدود 4 ساعت کوه‌نوردی از روستا دارد و برای عامه مردم توصیه نمی‌شود.
• دو: مسیری که از سمت گردنه "دراگویه" می‌گذرد و بهتر است با کمک نیسان‌های اهالی منطقه پیموده شود. بعد از این سواری، مسیری کوهستانی و ناهموار پیش روی شما قرار می‌گیرد که طی آن در حدود یک ساعت و نیم زمان می‌برد. 

پس از طی این مسیرها شما به مکانی می‌رسید که محل آغاز آب سرد و زلالی است که درون تنگه جریان دارد. 

البته خوب است بدانید که از منطقه سرچشمه می‌توانید بدون وسایل فنی از چند حوضچه و آبشار دیدن کنید؛ اما در نهایت با رسیدن به آبشاری با طول 23 متر دیگر نمی‌توانید بدون ابزار فنی و کمک مسیر را ادامه دهید. 

پیمایش تنگه رغز | تفریح و هیجان در عروس دره های ایران 

کوله و وسایل مخصوص پیمایش تنگ را برمی‌داریم و راه می‌افتیم. در ابتدا کمی پیاده‌روی در انتظارمان است و باید با چند دست‌سنگ خود را به سرچشمه برسانیم. از اینجا پرش‌ها و فرودهای پرهیجان، پرتلاطم و بعضا پر استرس‌مان شروع می‌شود و حس و حال یک طبیعت‌گرد حرفه‌ای را می‌گیریم. 

آبشارها و حوضچه‌هایی که تعدادی از آن‌ها پشت سرهم و تعدادی نیز در امتداد دالان‌های مرتفع با دیوارهای آهکی قرار دارند را پشت سر می‌گذاریم. گاه در گوشه‌وکنار این دالان‌ها به لانه کبوترها برمی‌خوریم؛ اما با تمام دقت و توجه، مراقبیم که در طول مسیر به این پرنده‌ها و ماهی‌های درون حوضچه‌ها آسیبی نرسانیم. در برخی از حوضچه‌ها آب به‌قدری زلال و شفاف است که کف زمین و ماهی‌هایی که در آب شنا می‌کنند به‌راحتی دیده می‌شوند. نکته جالب این است که اینجا ماهی‌ها نه تنها از شما فرار نمی‌کنند بلکه زمانی که وارد یک حوضچه می‌شوید به استقبال‌تان می آیند و به شما خسته نباشید می‌گویند. 

زیبایی‌های شگفت‌انگیز و مسحورکننده تنگه، پوشش گیاهی متنوع و سرسبز که به‌صورت نواری سبز رغز را در آغوش گرفته‌اند، صدای دلنشین گذر آب، عظمت دیوارهای سربه‌فلک‌کشیده و صخره‌های سرخ و نخودی و کرم و نارنجی رنگ بستر تنگه که شما را محصور کرده‌اند، برای لحظاتی ما را در میانه راه از خود بی‌خود می‌کند و ناخواسته ما را از حرکت باز می‌دارد. تا جایی که باعث کندی گروه می‌شویم؛ اما از آنجایی که نمی‌خواهیم اینجا تنها بمانیم دوباره به راه می‌افتیم. 

مسیر طولانی است و بالا و پایین پریدن‌ها، شنا و فرودهای پرهیجان و کوه‌نوری و حتی هوای تازه باعث شده تا کالری و انرژی فراوانی از دست بدهیم. خوب شد که مقداری نوشیدنی گرم و خوراکی‌های انرژی‌زا مانند خرما و خشکبار همراه داشتیم.

بالاخره پس از یک دره‌نوردی هیجان‌انگیز و جذاب اما پرخطر به آخرین آبشار و حوضچه که به‌دلیل شکل خاصش به نام حوضچه قلبی شناخته می‌شود رسیدیم. وسایل ایمنی و فنی را کناری گذاشتیم و خوشحال از اینکه توانستیم به این نقطه برسیم، زمانی را به شنا و استراحت در کنار حوضچه و گرفتن عکس و فیلم یادگاری گذراندیم. 

بازگشت به خانه 

حالا که به انتهای مسیر کوه‌پیمایی از سمت جنوب دره رسیدیم باید فکری برای برگشت به خانه کنیم. برای این‌کار از حوضچه قلبی شکل خداحافظی کردیم و پا در مسیر پیمایشی که در آن حوضچه‌های فصلی زیادی وجود دارد می‌گذاریم. در این راه باید قسمت زیادی از مسیر را با استفاده از تکنیک دست به سنگ و با عبور از "راه‌های گربه‌رو" بر روی صخره‌های سنگی پشت سر بگذاریم. مسیری که طی آن با کلی استرس و هیجان همراه بود و به دقت زیادی نیاز داشت. 

البته خوشبختانه اخیرا هیات کوه‌نوردی داراب چند ده متر لوله و سیم بکسل برای عبور راحت‌تر از مسیرهای گربه‌رو در دل سنگ کار گذاشته است که پیمایش را کمی راحت‌تر می‌کند. هر چند در برخی جاها حتی جا پای کافی برای عبور وجود ندارد و حرکت از دیوارها بسیار سخت‌تر و نفس گیرتر از مسیر فرود خود تنگه است. 

آبشارهای مشهور تنگه رغز

همان‌گونه که پیش‌تر گفتیم تنگ رغز محل تعداد زیادی آبشار و حوضچه است که تعدادی از آن‌ها شهرت بیشتری دارند و بین طبیعت‌گردان معروف‌ترند. در ادامه شما را با نام تعدادی از این آبشارهای مهم که "گروه کوه‌نوردی آذرخش داراب" آن‌ها را به‌ترتیب پیمایش از سرچشمه تنگه رغز نام‌گذاری کرده‌اند آشنا می‌کنیم.

• آبشار نگین (ارتفاع 23 متر ، عمق آب 10 متر و طول حوضچه 41 متر)
• آبشار بوم رنگ (ارتفاع 7 متر، عمق آب 8 متر و طول حوضچه 31 متر)
• آبشار مسعود (ارتفاع 8 متر، عمق آب 12 متر و طول حوضچه 15 متر)
• آبشار گلاب (ارتفاع 11 متر، عمق آب 7 متر و طول حوضچه 12 متر)
• آبشار فتح (ارتفاع 8 متر، عمق آب 1.5 متر و طول حوضچه 6 متر)
• آبشار حکمت (ارتفاع 11 متر، عمق آب 15 متر و طول حوضچه 32 متر)
• آبشار کبوتر معروف به تاریک (ارتفاع 25 متر، عمق آب 10 متر و طول حوضچه 6 متر) در این آبشار نور بسیار کم است و باید سریع مسیر را ادامه داد تا سرما مشکلی ایجاد نکند. 
• آبشار جام (ارتفاع 9 متر، عمق آب 7 متر و طول حوضچه 36 متر)
• آبشار دماغه معروف به فراز (ارتفاع 12 متر، عمق آب 8 متر و طول حوضچه 4 متر)
• آبشار یادگار (ارتفاع 4 متر، عمق آب 8 متر و طول حوضچه 11 متر) حوضچه بعد از آبشار یادگار، گهر نام دارد که پس از آن مکانی معروف به پارکینگ وجود دارد که برای شب مانی بسیار مناسب است. گروه آذرخش برای زیبا شدن این منطقه اقدام به کاشت انواع درخت کرده است. 
• آبشار آذرخش (ارتفاع 45 متر، عمق آب 4 متر و طول حوضچه 11 متر) این بلندترین آبشار تنگ رغز است که بعضی از آن فرود نیامده و از اطراف دست به سنگ عبور می‌کنند.
• آبشار وداع (ارتفاع 38 متر، عمق آب 10 متر و طول حوضچه 11 متر)

توصیه های سفر به تنگ رغز

• از آنجایی که پیمایش تنگ رغز به انرژی زیادی نیاز دارد بهتر است برای داشتن آمادگی و استراحت کافی، شبِ قبل از پیمایش تنگ رغز، به‌سوی محل آغاز پیمایش راه بیفتید. برای این‌کار می‌توانید از نیسان‌های اهالی منطقه استفاده کنید و با یک ساعت و نیم کوه‌پیمایی خود را به "سرچشمه تنگ رغز" برسانید.
• برای حفظ انرژی و کالری بدن‌تان در زمان پیمایش بهتر است تعدادی بطری آب و مقداری خشکبار ترجیحا خام، خرما، نوشیدنی‌های گرم، بیسکوییت و غیره همراه ببرید. 
• بهتر است کوله‌ای که برای این پیمایش استفاده می‌کنید، از نوع درای بگ باشد. همچنین داخل این کوله‌ها، تعدادی بطری خالی قرار دهید تا در زمان پیمایش کوله‌های‌تان روی آب شناور بماند و داخل آب فرو نرود. 
• وسایل و مواد خوردنی که قرار است در در طول پیمایش از آن‌ها استفاده کنید را درون کیسه‌ای جداگانه (کیسه‌های ضدآب) داخل کوله قرار دهید.
• برای دفع حشرات و در امان ماندن از نیش آن‌ها، خوب است یک قلم دافع حشرات همراه داشته باشید. 
• برای آشامیدن آب و پرکردن بطری‌های خالی‌تان می‌توانید روی اولین چشمه آبی که این پیمایش به آن بر می‌خورید حساب باز کنید. در کنار آن حتما در تمام کوله‌های افراد گروه، آب
• برای گذر از این تنگه باید مهارت شنا کردن داشته باشید یا جلیقه نجات بپوشید.  
• به علت سردی آب حتما از لباس غواصی استفاده کنید، به‌علت استفاده از طناب به دستکش‌های بی‌انگشت نیاز دارید. 
• در انتخاب کفش دقت داشته باشید، کفش‌هایی بپوشید که هم آب داخل آن‌ها نمی‌رود و هم در برخورد با سنگ‌ها اصطکاک خوبی ایجاد می‌کنند. کفش‌های روباز یا کفش‌های کوه‌نوردی برای این مسیر مناسب نیستند و بهتر است از کفش‌های اسپرتکس استفاده کنید. 
• در زمان بستن کوله به ازای هر نفر حداقل یک فلاسک کوچک چای یا نسکافه گرم همراه ببرید تا در زمان نیاز از آن بنوشید و گرم شوید. 
• بهترین نوع کوله برای این برنامه کوله‌های مخصوص دره‌نوردی و غارنوردی است. این کوله‌ها هم آب را درون خودشان راه نمی‌دهند و هم آب به‌راحتی از آن‌ها خارج می‌شود. 
• بهتر است از میان افراد گروه یک نفر کوله پشتی نداشته باشد تا بتواند به‌راحتی طناب‌ها و ابزار مورد نیاز را به دوش بگیرد و آن را به افراد جلویی برساند. 
• اگر در تابستان و زمانی که هوا گرم است به این منطقه سفر می‌کنید و قصد دارید تا شب را بیرون در ورودی تنگ بگذرانید بهتر است یک بی‌واک (نوعی کاور که هوای گرم را در خود نگه می‌دارد و ضدآب است) همراه ببرید تا موقع خواب از آن استفاده کنید. بی‌واک‌ها جای زیادی در کوله شما اشغال نمی‌کنند و می‌توان آن‌ها را به‌راحتی ضد آب کرد؛ مساله‌ای که باعث سبک ماندن کوله سفرتان می‌شود. از آنجایی که بی‌واک‌ها نازک‌اند بهتر است برای احتیاط و دور ماندن از سرما یک ملافه مخصوص هم ببرید تا داخل بی‌واک از آن استفاده کنید.  
• در زمان سفر به تنگ رغز یک گونی یا کیسه همراه داشته باشید تا زباله‌های‌تان را با خود برگردانید. 
• پیش از سفر حتما و حتما پیگیر وضعیت آب‌وهوا باشید و پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی را دنبال کنید. خطر سیل در این‌گونه تنگه‌ها بسیار جدی است و امکان کمک به افرادی که در این زمان بارندگی در تنگه‌ها گیر افتادند نیست. 
• سعی کنید برنامه بازدیدتان را با افراد کمتری انجام دهید تا ایمنی و سرعت کارتان افزایش پیدا کند. 

لوازم مورد نیاز برای سفر به تنگه رغز

برای پیمایش تنگ رغز همان‌گونه که پیش از این نیز گفتیم به تجهیزات خاص دره و سنگ‌نوردی مانند هارنس، طناب مخصوص فرود، جلیقه نجات، کلاه ایمنی، کوله‌های ضدآب، کارابین، خود حمایت، ابزارهای فرود مانند کارابین، هشت، دستکش فرود و سایر تجهیزات، کفش‌های مخصوص مانند کفش‌های اسپرتکس و غیره نیاز دارید. 

بهترین فصل سفر

به‌طور کلی بهترین زمان پیمایش این دره آخر اردیبهشت تا آخر مهر است.  

بهار و تابستان: به‌طور کلی بهترین زمان سفر به تنگ رغز بهار و تابستان است؛ اما بهار این مزیت را دارد که آب درون تنگه بیشتر و طبیعت زیباتر است؛ هر چند ممکن است سردی آب در بهار برای بسیاری قابل تحمل نباشد. مساله مهم دیگر در مورد سفر به رغز در فصل بهار، ریزش باران‌های سیل‌آسا و ناگهانی است که می‌تواند برنامه دره‌پیمایی شما را تحت‌تاثیر قرار دهد؛ اما فصل تابستان این مسائل را ندارد و برای افراد با توانایی و آشنایی کمتر با طبیعت بهتر است.

پاییز و زمستان: مهرماه تنها ماه مناسب برای سفر به تنگه رغز است و بعد از آن دره‌پیمایی در تنگ رغز تا اوایل خرداد امکان‌پذیر نیست.

امکانات

تنگه رغز به دلیل بکر بودن امکانات چندانی ندارد و تنها امکانی که در این منطقه به چشم می‌خورد، سیم بکسل‌ها و لوله‌هایی است که در مسیر بازگشت برای راحتی گذر از صخره‌ها، در دل کوه قرار گرفته‌اند. البته قرار است مسیر ابتدایی تنگه رغز، سنگ‌فرش شود تا عبور کوه‌نوردان راحت‌تر شود. 

ویدیویی زیبا از پیمایش تنگه رغز

سخن آخر

امروز به همراه شما گشتی در عروس تنگه‌های ایران زدیم و با پیمایش در این منطقه زیبا و جادویی بیشتر آشنا شدیم. برای‌تان از حال‌وهوای دره‌نوردی در تنگ رغز گفتیم و با توصیه‌هایی سعی کردیم سفر جذاب‌ و امنی پیش پای‌تان بگذاریم. 

نظر شما در مورد طبیعت‌گردی‌هایی از این دست چیست؟ به ما بگویید برای برنامه‌ریزی‌های سفرتان تا چه اندازه به دنبال خطرکردن و کسب تجربه‌های تازه هستید یا دوست دارید تنها از جاذبه‌های طبیعی که بی‌خطرتر و ساده‌تر هستند دیدن کنید. 

دیدگاه‌ها، پیشنهادها و انتقادهای‌تان را در این زمینه با ما و دوستان کارناوالی‌تان در میان بگذارید. اگر هم تجربه سفر به این منطقه را دارید عکس‌ها و سفرنامه‌تان را از طریق لینک زیر با دیگر کارناوالی‌ها در میان بگذارید.