روستای کندلوس نوشهر | ییلاق چهارهزار ساله مازندران

به جاده چالوس می‌زنیم و به دیدن یکی از روستاهای شمال ایران می‌رویم. می‌خواهیم روستای کندلوس را به شما معرفی کنیم؛ ییلاقی 4000 ساله در مازندران که علاوه بر پیشینه غنی، طبیعت زیبایی نیز دارد. در این مطلب شما را با دیدنی های کندلوس آشنا می‌کنیم، در مورد اقامت در کندلوس اطلاعاتی را به شما می‌دهیم و راه دسترسی به این روستا را بیان می‌کنیم. همراه ما باشید.

چرا روستای کندلوس؟

• روستای کندلوس سکونتگاهی با قدمت 4000 سال است و ارزش تاریخی فراوانی دارد.
• جلوه‌های طبیعی این روستا بسیار دیدنی هستند و طبیعت شگفت‌انگیز آن حال خوبی را برای‌تان به ارمغان می‌آورد.
• این روستا نخستین موزه روستایی جهان را در خود جای داده است و به شما امکان بازدید از قدیمی‌ترین آثار و اشیای منطقه از هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره قاجار را می‌دهد.
• وجود امکانات گردشگری بسیار مناسب و پاکی روستا از دلایلی است که می‌تواند کندلوس را به عنوان یک مقصد مناسب برای سفرهای خانوادگی و دوستانه مطرح کند.

آشنایی با روستای کندلوس

کمی آن طرف‌تر از شهر مرزن‌آباد و بر دامنه‌های البرز مرکزی، روستایی به نام کندلوس با جلوه متفاوتش خودنمایی می‌کند. این روستا 4000 سال قدمت دارد و یکی از ییلاق‌های مازندران محسوب می‌شود. فضای سنگ‌فرش شده روستا و طبیعت چشم‌‌نواز آن دنیایی متفاوت را در اینجا ایجاد کرده و وجود نخستین موزه روستایی جهان با آثاری شگفت‌انگیز و کمیاب و حتی نایاب، بر جذابیتش افزوده است. به هر جای این روستا که بروید فضا عاری از هرگونه زباله است و هیچ پوششی از آلودگی بر تن روستا دیده نمی‌شود. این تصویر زیبا حکایت از تلاش ساکنان آن برای پاکیزه نگه‌داشتن محل سکونت‌شان دارد. این روستا محله‌های مختلفی را از جمله درزی‌کلا، ملاکلا، جورسری، جیرسری، بنیم سری و سری‌دله دربرمی‌گیرد و مردم هر محله به شایستگی از مهمانان روستا پذیرایی می‌کنند.

دیدنی های روستای کندلوس

مسیر روستای کندلوس: برای رسیدن به این روستا باید از جاده چالوس بگذرید که زیبایی‌هایش را همه می‌شناسند. وقتی از این جاده وارد فرعی منتهی به کندلوس می‌شوید، قدم به جاده‌ای سرسبز و دیدنی می‌گذارید که در هر لحظه با جلوه‌ای تازه شما را غافلگیر می‌کند. در این مسیر از روستاهای مختلفی می‌گذرید و چشم‌اندازهای متفاوتی را می‌بینید. برای لذت بردن از همه زیبایی‌ها عجله نکنید تا چیزی را از دست ندهید.

موزه مردم شناسی کندلوس: موزه مردم‌شناسی روستا به عنوان نخستین موزه روستایی جهان شناخته می‌شود و با تلاش دکتر علی اصغر جهانگیری، طی 6 سال احداث شده است. وی به جستجوی فراوان پرداخت تا اشیای تاریخی و فرهنگی اجدادش را در قالب موزه‌ای جمع‌آوری و عرضه کند. در این موزه همه آثار از هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره قاجار به نمایش گذاشته شده‌اند و با اطلاعات و شناسنامه کامل در معرض بازدید عموم قرار دارند.

مجموعه‌های این موزه عبارتند از: اسناد تاریخی، کتب خطی و اسناد تذهیب شده، ابزار زیستی مانند قفل، قیچی و چپق و نظایر آن، بافته‌ها و پوشاک، زیورآلات و نقاشی‌های سنتی و قهوه‌خانه‌ای.

موزه گیاهان دارویی: مجتمع کشاورزی کندلوس از سال 1365 در این روستا قرار دارد و بستری را برای کاشت بالغ بر 250 گونه گیاه ژنتیک ارزشمند در ایران فراهم کرده است. باغ بوتائیک (موزه گیاهان دارویی) از مهم‌ترین بخش‌های این مجتمع است که برای نخستین بار در ایران ایجاد شده و مساحتی بالغ بر 10 هکتار دارد.

معماری خاص روستا: خانه‌های قدیمی با نمای چوبی، سقف‌های چوبی، پنجره‌های کوچک، دیوارهای کاه‌گلی، کوچه‌های سنگ‌فرش شده و سقف‌های شیروانی حالت خاصی را در روستا ایجاد کرده و چهره خاصی به آن بخشیده‌اند.

آرامگاه امامزاده فضل و فاضل: در قسمت شرقی روستا، بنای یک آرامگاه با برج آجری کوچک و چهارضلعی و ایوانی چوبین به چشم می‌خورد که کتیبه‌ای از آیات قرآنی در صحن خود دارد. این آرامگاه یکی از اماکن زیارتگاهی روستای کندلوس است که 100 سال قدمت دارد و متعلق به امامزاده فضل و فاضل است.

گشتی در طبیعت کندلوس

قرار گرفتن کندلوس در سلسله جبال البرز و در میان دره‌ای موسوم به زانوس، باعث شده تا طبیعت در این روستا و اطرافش خودش را به زیباترین شکل درآورد. حاشیه رودخانه کندلوس و دره زانوس میزبان انواع مختلفی از گونه‏‌های گیاهی و جانوری است و از دیگر جاذبه‌های طبیعی روستا به شمار می‌رود. مهم‌ترین دیدنی‌های طبیعی این روستا عبارتند از:

دیو چشمه: بزرگترین چشمه آب معدنی سرد منطقه که در نزدیکی روستا قرار دارد.

آبشار کندلوس: آبشاری 10 متری در 5 کیلومتری روستا که توسط جنگل محصور شده است. برای رسیدن به آبشار کندلوس حدود 1 ساعت پیاده‌روی لازم است.

تفریحات روستای کندلوس

• گشت و گذار در روستا
• کوهنوردی در کوه‌های اطراف
• پیک‌نیک: آلاچیق‌های روستا و طبیعت اطراف آن برای این کار مناسب هستند.
• عکاسی: برای ثبت تصاویر بهتر، مقالات صفحه آموزش عکاسی را بخوانید.

امکانات کندلوس

بهترین فصل سفر

حاکم بودن اقلیم کوهستانی بر منطقه باعث شده تا روستای کندلوس به عنوان یک ییلاق شناخته شود و در عین داشتن زمستان‌های سرد و سخت، در تابستان‌ها با آب و هوای معتدل و خنک از میهمانان خود پذیرایی کند. بهترین زمان سفر به کندلوس فروردین تا آبان است؛ اما سایر زمان‌های سال نیز جلوه های خاص خود را دارا هستند. البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که در ماههای سرد سال، ممکن است اهالی، روستا را ترک کنند.

بهار و تابستان: سرسبزی طبیعت و آب و هوای معتدل حال و هوای خاصی را به روستای کندلوس می دهد.

پاییز: رنگارنگ شدن لباس درختان یکی از تصاویر زیبای طبیعت را به شما نشان می‌دهد و چهره خاصی را به روستا می‌بخشد.

زمستان: سرمای زیاد باعث می‌شود بسیاری خانه‌های‌شان در روستا را ترک کنند؛ اما سفیدپوش شدن طبیعت هم زیبایی‌های خاص خود را دارد به شرطی که برای دیدن آن با تجهیزات زمستانی سفر کنید.

سوغات و صنایع دستی کندلوس

لبنیات کندلوس و به ویژه ماست آن از سوغاتی خوراکی این روستا هستند. در گذشته، بافت قالی، چادر شب، شمد و ساخت صنایع چوبی و ابزارهای فلزی در این منطقه از رونق خاصی برخوردار بوده است؛ اما امروزه جاجیم، ایزار (پارچه پشمی چارخانه دستباف)، جوراب، دستکش و بلوز پشمی گلدار و نمدمالی از مهم‌ترین صنایع دستی روستا به شمار می‌روند.

خوشمزه ها و غذاهای کندلوس

خوراکی‌های سنتی همچون کماج، راه نون (نان پخته شده در تنورهای سنتی)، آش کدو، بادونه (خوراکی خوشمزه ای از برنج خشک شده) ، بورانی و... به عنوان غذاهای محلی و سنتی کندلوس شناخته می‌شوند و جزوی از فرهنگ مردم این روستا به شمار می‌آیند.

مراسم سنتی کندلوس

مردم کندلوس نیز مانند بسیاری از روستاهای دیگر، مراسم خاص خودشان را دارند که در اینجا به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:

سال مج | مهم ترین مراسم روستا

مراسم سال مج (خوشقدم) از جمله رسوم بسیار زیبای کندلوس است که به هنگام حلول سال نو اجرا می‌‌شود. در این مراسم، ابتدا نام چند کودک یا نوجوان خانواده را انتخاب می‌کنند و با نام هریک با قرآن مجید استخاره می‌کنند و هر یک که خوب آمد به عنوان سال مج انتخاب می‌شود. وظیفه سال مج این است به محض تحویل سال نو، با سینی محتوی کلام الله مجید، سبزه، شیرینی و یک ظرف پر آب، قبل از دیگران وارد خانه شود و با ظرف آبی که در دست دارد آب در گوشه اتاق‌ها بریزد تا سالی پربار و پربرکت برای خانواده به ارمغان آورد.

جشن تیرماه سیزده شو

برای آشنایی بیشتر با این مراسم و آداب و نحوه اجرای آن، خواندن مطلب معرفی جشن تیرماه سیزده شو را از دست ندهید.

تاریخچه کندلوس | روستایی با هزاران سال قدمت

دهکده کندلوس یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های انسانی در منطقه به شمار می‌رود. یافته‌های باستان‌شناسان حکایت از پیشینه تاریخی روستای کندلوس دارند و قدمت این روستا را هزاره سوم قبل از میلاد نشان می‌دهند. کندلوس نشانه‌هایی از تمدن قبل از میلاد، تمدن ایران قبل از اسلام و تمدن ایران بعد از اسلام را در خود دارد و وجود قبرستان‌های زرتشتی و مانوی و ظروف و اشیای قدیمی کشف شده، نشانه‌هایی را از کهن بودن تاریخ این روستا به نمایش می‌گذارند.  
ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۹۲ هجری چند روز را در محلی نزدیک به روستا با عنوان تنگه میخساز سپری کرده و در خاطرات سفرش از آن سخن گفته است. همراه وی در این سفر، کمال‌الملک، نقاش مشهور ایرانی تابلویی تماشایی را از این روستا خلق می‌کند که امروزه در کاخ صاحبقرانیه تهران قرار دارد.

برخی منابع این روستا را گذرگاه رستم، قهرمان اسطوره‌ای ایران دانسته و برای آن ارزش زیادی قائل شده‌اند.

مردم روستای کندلوس

مردان در روستای کندلوس همانند سایر مردم در دیگر نواحی روستایی استان مازندران لباس می‌پوشند. زنان نیز پوششی معمولی دارند؛ اما در مراسم خاص، لباس‌های محلی شامل دامن پرچین، پیراهن، جلیقه و روسری، تن می‌کنند. آنها به زبان کجوری سخن می‌گویند و مردمانی مهربان و مهمان نوازند. در کندلوس قفل و مهر و موم بر درخانه‌ها معنا ندارد و با آنکه این خانه‌ها ۹ ماه از سال خالی از سکنه می‌شوند تا به حال سرقت در این روستا دیده نشده است.

مشاغل 

در خانواده‌های کندلوسی، آسیاب کردن گندم، سفیدکردن خانه، شکستن هیزم برای تنور، دوشیدن گاو و کاشتن سبزی خوردن بر عهده زنان است و آنان نقش پررنگ‌تری برای تامین هزینه زندگی و خانواده دارند. پیش از این تهیه و تولید چوب و زغال در زمستان و کشاورزی در تابستان تنها شغل مردم روستا بود, اما با تصویب قانون مراقبت از جنگل، ساکنان کندلوس علاوه بر کشاورزی به خیاطی و نجاری نیز پرداختند. امروزه فعالیت‌های زراعی‌، دامداری و باغداری اصلی‌ترین منابع درآمد مردم روستا هستند و گندم و جو عمده‌ترین محصول زراعی و سیب، هلو و چارمغز از عمده‌ترین محصولات باغی کندلوس به شمار می‌روند. دامداری سنتی و پرورش طیور نیز رایج است و گروهی نیز در بخش خدمات و صنایع دستی فعالیت می‌کنند. به دلیل موقعیت مناسب رشد انواع گل‌ها و گیاهان دارویی در این روستا، تولید گیاهان دارویی، یکی از منابع مهم درآمد مردم به حساب می‌آید.

موسیقی در کندلوس

نی هفت بند متداول ترین آلت موسیقی در کندلوس است اما دهل و سرنا نیز شهرت قابل توجهی در میان مردم دارد. در زبان محلی به سرنا پسپسی می گویند و آن را از چوب شمشاد تهیه می کنند. آهنگ های طالب طالبا در مایه درآمد سه گاه، امیری در مایه عشاق و دشتی و عروس سوار کردن در مایه ای از ماهور و بیات ترک از جمله جلوه های موسیقی در روستای کندلوس به شمار می روند.

بازی های سنتی

به هنگام فراغت در کوچه های روستا صدای بازی های محلی همچون تب کا، کشت کا، سی کاکل و اسب سواری می پیچد و فضایی متفاوت را در آن ایجاد می کند.

سخن آخر

از زیبایی‌ها و ویژگی‌های روستای کندلوس سخن گفتیم. از گشت و گذار در این روستای پاک لذت بردید؟ تا به حال به کندلوس سفر داشته‌اید؟

چه جاذبه‌های دیگری را در این منطقه می‌شناسید؟

دیدگاه‌ها و تجربه‌های خود را با ما و دیگر دوستان کارناوالی به اشتراک بگذارید.