مسجد جمیرا دبی | بازتاب هنر اسلامی در امارات

چند سالی ست که مدام در خبرها نام دبی را می شنویم و شاهد پیشرفت روز افزون مردم این مرز و بوم هستیم. دبی با سرعت سرسام آوری در حال پیشرفت است به طوری که چهره شهر را نمی توان با چند سال پیش مقایسه کرد. قسمت های بسیاری از دبی، بیست سال پیش بیابانی بیش نبوده اند؛ اما حالا میزبان آسمان خراش های سر به فلک کشیده ای هستند که گردشگران برای چند ساعت تماشای آن ها از کشورهای دیگر به سوی شان می آیند.

یکی از نکته های جالب توجه درباره شهر دبی، حفظ عقاید و اصالت عرب های این ناحیه است. امروز در جای جای این شهر مدرن، مسجدهای زیبا، بناهای تاریخی اسلامی و ... به چشم می خورند که همین موضوع به جذابیت این دیار می افزاید. امروز کمی از بناهای مدرن دور می شویم و به بُعد تاریخی دبی توجه می کنیم. به سوی یکی از مهم ترین عبادتگاه های شهر رهسپار می شویم و راه مسجد زیبای جمیرا را در پیش می گیریم. کارناوال را در بازدید از این بنای تاریخی باشکوه همراهی کنید.

چرا مسجد جمیرا؟

• به عنوان یکی از نمادهای دبی شناخته می شود.
• از جمله مهم ترین مساجد و بناهای تاریخی شهر است.
• از معدود مسجدهای موجود در دبی است که پیروان همه ادیان اجازه ورود به آن را دارند.

معرفی مسجد جُمیرا | Jumeirah Mosque

مسجد جمیرا (Jumeirah Mosque) همان طور که از نامش مشخص است در منطقه جُمیرا قرار دارد. جمیرا یکی از ساحل های مسکونی و لوکس دبی است که گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می کند. عبادتگاه جمیرا نه تنها در دبی صاحب شهرت شده بلکه از پرآوازه ترین مساجد کشور امارات متحده عربی هم به شمار می آید. گفته می شود که در سراسر دبی این تنها مسجدی ست که تا این اندازه مورد توجه عکاسان قرار گرفته و به سوژه محبوب آن ها تبدیل شده است، البته عکاس ها اجازه عکاسی از داخل این عبادتگاه را ندارند و تنها در صورتی می توانند از درون این ساختمان تصویربرداری کنند که از نمازگزاران و مراجعه کننده ها عکس نگیرند و تنها معماری بنا را مورد توجه قرار بدهند.

بدون شک در کشور اسلامی چون امارات، عبادتگاه های بسیاری برای مسلمانان وجود دارد؛ اما شاید نمی دانستید که پیروان دیگر دین ها به ندرت اجازه ورود به این مساجد را پیدا می کنند. در سراسر شهر دبی فقط مسوولان مسجد جمیرا و دو عبادتگاهِ دیگر، اجازه ورود پیروانِ سایر دین ها را به عبادتگاه شان می دهند؛ اقدامی که تنها دلیل آن ترویج فرهنگ و آداب اسلامی ست.

ساخت این مسجد را در سال 1976 آغاز کردند، به همین علت یکی از کهن ترین عبادتگاه های مسلمان ها در امارات متحده عربی به حساب می آید. مسجد جمیرا با گنجایش 1300 نفر، ظاهر بسیار زیبایی دارد و در ساخت آن از سبک معماری رایج در دوران خلافت فاطمیان (1) بهره گرفته اند که در بخش معماری بیشتر به آن خواهیم پرداخت. شاید تصور کنید که عبادتگاه های لوکس متعددی در سراسر کشورهای عربی وجود دارند و بازدید از این مسجد اصلا ضروری نیست؛ ولی باید بدانید که این مکان از نظر معنوی دارای اهمیت زیادی برای مردمان دبی است و بازدید از آن حس معنوی فوق العاده ای را به شما القا خواهد کرد. همچنان همراه کارناوال باشید تا نگاه دقیق تری به شکل ظاهری و نمای کلی این مکان بیندازیم. 

پاورقی

1- خلافت فاطمیان: دودمانی که در حدود دو قرن در نواحی شمالی قاره آفریقا و خاورمیانه سلطنت می کردند.

تاریخچه مسجد جمیرا

از زمان های دور عرب ها در منطقه جمیرا زندگی می کردند و شغل اصلی آن ها ماهی گیری و صید مروارید بود. از سال 1960 به بعد آرام آرام این محله به مکانی برای اقامت ثروتمندان خارجی تبدیل شد. ساخت مسجد جمیرا هم در همین دوران به پایان رسید و محلی برای تجمع به حساب آمد. به عبارت دیگر ساکنان این ناحیه به مسجد نیاز داشتند و این موضوع اصلی ترین علت ساخت عبادتگاه جمیرا بود. در سال 1995 طرحی مبنی بر توسعه مسکن در جمیرا اجرا شد و تعداد بسیاری آپارتمان مسکونی ساختند و این منطقه به یکی از شلوغ ترین و معروف ترین مکان های دبی بدل شد. با بررسی مسجد جمیرا می توان اسرار نهفته در تاریخ امارات را کشف کرد. پیشنهاد می کنیم در طول سفرتان به این مکان مقدس سر بزنید.

معماری مسجد جمیرا

کار ساخت مسجد جمیرا بر عهده دفتر مشاوره و پیمانکاری هِگازی و موعایض (Hegazi and Moaez) بود و مدیریت پروژه را مصطفی کامل حسین خلیل (Mostafa Kamel Huseen Khalil) بر عهده داشت. این دفتر، زیر مجموعه شرکت پیمانکاری المُلا (Al Mulla Contracting) به حساب می آید. مسجد جمیرا نمونه جامعی از معماری دوران خلافت فاطمیان یا همان فاطمی (909-1167 میلادی) است. این سبک بر اثر تلفیق معماری کشورهای شرقی و غربی به وجود آمد به همین خاطر در آن عناصری از معماری باستانی، بیزانسی، مصری، معماری قبطی و آفریقای شمالی به چشم می خورد.

آثاری که از فاطمیان به جا مانده اغلب در شهر قاهره هستند؛ اما در دیگر سرزمین های اسلامی و عربی هم نمونه هایی از این سبک یافت می شوند. خلفای فاطمی با فرمانروایان عباسی و بیزانسی رقابت داشتند و همگی علاقه مند بودند تا کاخ ها و مساجد لوکس تری بسازند و همین موضوع سبب شد تا بناهای متعددی از زمان این دو دودمان به جا بماند و سازندگان بعدی هم از سبک و سیاق آن ها پیروی کنند.

در معماری فاطمی سعی بر آن بوده که مسجدها را به صورت مربع بسازند و به قانون تقارن اهمیت بدهند. زیبا و بزرگ ساختن گنبد نیز یکی از پایه های مهم در این سبک بوده است. پادشاهان فاطمی به منبرهای پر زرق و برق هم تمایل داشتند به همین خاطر در مسجد جمیرا از همین اساس استفاده شده و منبری بسیار با شکوه ساخته اند.

یکی از نکته های مهم دیگری که درباره معماری مسجد جمیرا وجود دارد، دیوار اصلی آن است. این دیوار را طوری ساخته اند که کاملا رو به خانه خدا باشد و نمازگزاران برای یافتن قبله دچار مشکل نشوند. محراب مسجد نیز قبله را نشان می دهد و مقدس ترین محل این عبادتگاه به شمار می آید. این محراب آن قدر روحانی و جذاب است که هنوز هم امامان جماعت در این محراب قرار گرفته و نماز و خطبه می خوانند.

بد نیست بدانید که استفاده از خوش نویسی در معماری اسلامی و فاطمی رواج بسیاری داشته است و اغلب در محوطه داخلی مساجد از آن ها استفاده می شد. در عبادتگاه جمیرا هم این خوش نویسی ها به چشم می خورند.

ویژگی های ظاهری مسجد جمیرا

عبادتگاه مشهور جمیرا را از سنگ های گران مایه ای به رنگ کرم و صورتی کم رنگ ساختند. مسجد جمیرا یک گنبد بزرگ دارد که ارتفاعش را چیزی حدود 16 متر برآورد کرده اند؛ اما در این عدد اختلاف نظر هم وجود دارد. همان طور که در تصاویر می بینید مسجد جمیرا دارای دو گلدسته (1) مرتفع است که ارتفاع هر یک به 40 متر می رسد. درون هر مناره هم چندین پله مارپیچ وجود دارد و بر فراز آن ها دو گنبد کوچک به چشم می خورد که محلی برای سر دادن اذان هستند. شب ها دور تا دور این گلدسته ها با چراغ های زرد روشن می شوند و جلوه ای روحانی به این عبادتگاه می دهند. گنبد این مسجد هم دیدنی ست و با طرح برجسته هایی ساده، زیباسازی شده است. 

پاورقی

  1-گلدسته یا مناره برجی مدور است که در معماری های اسلامی به کار می رود.

آداب و قوانین ورود به مسجد جمیرا

اغلب برای ورود به مساجد در کشورهای اسلامی و بخصوص امارات متحده عربی، داشتن حجاب برای بانوان اجباری ست؛ اما این قانون در مورد مسجد جمیرا صدق نمی کند و پیروان ادیان دیگر می توانند حتا بدون روسری وارد این عبادتگاه شوند؛ اما باید لباس هایی نسبتا پوشیده به تن کنند که موجب توجه دیگران نشود. اگر کسی لباس مناسب نداشت، می تواند به صورت رایگان از پوشاک سنتی عرب ها استفاده کند و پس از استفاده، لباس ها را به مسوولین بازگرداند.

برای ورود به این مسجد در آوردن کفش اجباری ست و هیچ کسی با کفش حق ورود ندارد. برای بانوان پوشیدن جوراب هم توصیه می شود. یکی از قانون های مهم این عبادتگاه، ممنوع بودن عکاسی و فیلم برداری از داخل آن است. در قوانین این مکان آمده که حق عکاسی از هیچ جانداری را ندارید مگر آن که گیاه باشد. همچنین ترجیح بر آن است که مسلمانان با وضو وارد مسجد شوند.

در آخر توصیه می کنیم که ادب را در این محل رعایت کنید زیرا آمارها نشان داده اند که بازدیدکننده های این مسجد از 137 ملیت مختلف بوده اند و مطمئنا هر یک فرهنگ و آداب خود را دارند.

اگر علاقه مند باشید، می توانید تور گردش در مسجد جمیرا و دیدنی های اطراف آن را یک باره تهیه کنید، برای این کار موسسه های گوناگونی وجود دارند اما یکی از معتبرترین آن ها وبسایت کالچرز است که طیف وسیعی از انتخاب ها را در اختیار شما قرار می دهد.

*برای تهیه این تورها یا ورود به مسجد جمیرا نیازی به رزرو نیست.

آدرس:  دبی، جاده ساحل جمیرا، محله جمیرا.

 .Address: Al Jumeirah District, Al Jumeirah Beach Rd., Dubai 

ویدیویی زیبا از مسجد جمیرای دبی را به تماشا بنشینید

توصیه کارناوال

اگر به عکاسی علاقه مند هستید حتما در این سفر، دوربین تان را همراه داشته باشید؛ فراموش نکنید که استفاده از سه پایه در داخل این عبادتگاه ممنوع است؛ اما اگر شب و هنگام غروب آفتاب را برای مراجعه به این مکان انتخاب کرده اید با استفاده از دوربین حرفه ای و سه پایه می توانید تصاویر بسیار زیبایی از غروب خورشید و مسجد بگیرید.

این روزها قانون ممنوعیت عکاسی از داخل مسجد جمیرا دوباره مورد بحث قرار گرفته است و حالا عقیده بر آن است که اگر دوربین ها فلش نزنند و موجب ناراحتی حاضران نشوند عکاسی مانعی ندارد در ضمن هنوز هم نباید از نمازگزاران و گردشگران حاضر در این مسجد عکس بگیرید مگر آن که از تک تک آن ها اجازه گرفته باشید.