هورالعظیم | بزرگترین تالاب خوزستان

تالاب هورالعظیم یکی از مهم‌ترین جاذبه های طبیعی ایران است که در استان خوزستان قرار دارد. در این مطلب می‌خواهیم در مورد این تالاب با شما سخن بگوییم، عکس های تالاب هورالعظیم را به شما نشان می‌دهیم و اطلاعاتی را درباره آن مرور می‌کنیم و در نهایت می‌گوییم هورالعظیم کجاست و چگونه می‌توانید به آن برسید.

چرا تالاب هورالعظیم؟

• بزرگترین تالاب مرزی ایران است و یکی از بزرگترین تالاب‌های کشور به شمار می‌رود.
• از نظر پوشش جانوری و گیاهی بسیار غنی است.
• در فصل زمستان پرندگان مهاجر بسیاری به این تالاب می‌آیند.
• از مکان‌های مناسب برای پرنده‌نگری محسوب می‌شود. 

آشنایی با تالاب هورالعظیم

تالاب هورالعظیم یا هورالهویزه تالابی در غرب استان خوزستان و در شهرستان‌های دشت آزادگان و هویزه است و در انتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان قرار دارد. حدود یک سوم این تالاب در ایران و مابقی در کشور عراق واقع شده است. این تالاب تنها بقایای تالاب‌های بسیار بزرگ بین‌النهرین به شمار می‌رود و یکی از زیستگاه‌های مهم گیاهان و جانوران محسوب می‌شود. هورالعظیم با مساحتی بالغ بر 120000 هکتار، یکی از بزرگترین تالاب‌های ایران است و عنوان بزرگترین تالاب مرزی کشور را دارد. بیشتر آب هورالعظیم از رودخانه کرخه در ایران و دجله در عراق تامین می‌شود و میانگین عمق آن به 5 متر می‌رسد. 

این تالاب علاوه بر آنکه زیستگاه بسیاری از پرندگان و حیوانات است و با وجود نیزارهایش زیبایی‌های خاصی دارد، نقش مهمی را در بالابردن رطوبت هوا و جلوگیری از گرد و خاک ایفا می‌کند. باید اشاره کنیم که به دلیل خشک شدن تدریجی هورالعظیم است که شاهد وقوع طوفان‌های شن و گرد و خاک در استان خوزستان و کشور عراق در سال‌های اخیر هستیم. در ادامه شما را بیشتر با این تالاب آشنا می‌کنیم.

تفریحات تالاب هورالعظیم

پرنده‌نگری: هورالعظیم به هنگام فصل سرما میزبان پرندگان مهاجر می‌شود که از میان آنها می‌توان به حواصیل، اردک‌ها، غاز خاکستری، چنگر، انواع آبچلیک و ۵ گونه کمیاب شامل میوه خور، اکراس آفریقایی، عروس‌غاز، غاز پیشانی‌سفید کوچک و اردک مرمری اشاره کرد. بنابراین این تالاب یکی از بهترین مکان‌ها برای پرنده‌نگری به شمار می‌رود و میان علاقه‌مندان به این رشته جایگاه ویژه‌ای دارد. 

تماشای حیوانات: گاومیش‌ها از حیوانات اهلی و مهم منطقه هستند که در اطراف تالاب هورالعظیم زندگی می‌کنند و پستاندارانی مانند گراز، خفاش، شغال، گربه جنگلی و روباه هم در اطراف تالاب دیده شده‌اند. همچنین بیش از 12 گونه ماهی مانند بنی، عنزه، حمری، شلج، آمور، برزم و کپور نقره‌ای و ... در این تالاب به چشم می‌خورند. این تالاب و اطراف آن می‌تواند مقصدی ناب برای کسانی باشد که به حیات وحش و حیوانات مختلف علاقه زیادی دارند. 

بازدید از مناطق عملیاتی جنگ تحمیلی: تا پیش از وقوع جنگ ایران و عراق، مردم ایرانی و عراقی عرب‌تبار بسیاری در روستاهای حاشیه تالاب هورالعظیم زندگی می‌کردند و اقتصاد آنها وابسته به تالاب بود. در دوران جنگ ایران و عراق، شهرستان دشت آزادگان رو به ویرانی رفت و خسارات زیادی به آن وارد شد و بسیاری از روستاها نیز از میان رفت. امروزه تالاب هورالعظیم منطقه ای یادآور روزهای جنگ تحمیلی به شمار می آید و مناطق عملیاتی دهلاویه، هویزه و چذابه، جفیر، طلائیه در اطراف آن به عنوان جاذبه‌های گردشگری جنگ مطرح هستند.

امکانات هورالعظیم

این تالاب فاقد هرگونه امکانات برای گردشگران است.

اقامت در سفر به هورالعظیم

برای اقامت در این سفر می‌توانید در هتل‌های شهرهای اطراف مانند سوسنگرد در 60 کیلومتری تالاب اقامت کنید.

فصل سفر به هورالعظیم

با توجه به منطقه‌ای که تالاب در آن قرار گرفته بهترین زمان بازدید از تالاب هورالعظیم فصول سرد سال است و بهتر است که از اواسط پاییز تا اوایل بهار به دیدن آن رفت. اما باید به این نکته توجه داشت که بررسی وضعیت آب و هوا برای این سفر ضروری است و باید میزان گرد و خاک در منطقه را نیز بسنجید و از آن آگاه باشید.

هورالعظیم | رو به نابودی

 ایجاد زمین کشاورزی و استخراج نفت در عراق از جمله دلایلی بود که باعث شد تا مسئولان این کشور دست به خشک کردن تالاب بزنند. اما پس از جنگ ایران و عراق دولت صدام حسین، با این تصور که گروه‌های مسلح مخالف حزب بعث، در این محل سکونت دارند، تصمیم به تسریع خشک کردن تالاب گرفت. در نتیجه تعداد بسیاری از ساکنان راهی شهرها شدند و یا از عراق به ایران آمدند. روند خشک شدن تالاب ادامه یافت و تا سال ۲۰۰۳ و سقوط صدام بیشتر از ۹۰ درصد تالاب کاملا خشک شده بود. آنچه از آن همه روستا باقی ماند رفیع بود که امروزه به شکل یک شهر درآمده است. این خشک کردن تالاب پیامدهای دیگری هم داشت و آسیب جبران‌ناپذیر وارد آمده به محیط زیست منطقه و افزایش گرد و غبار تا 21 برابر استاندارد جهانی نیز از عواقب آن بود.

کمبود آب ناشی از احداث سد در مسیر رودخانه‌های تامین کننده آب تالاب از مهم‌ترین دلایل خشکی هورالعظیم به شمار می‌رود. جاده‌سازی‌های زیرمجموعه‌های شرکت نفت نیز بر این آسیب‌ها دامن زده و دفع پسماندهای حاصل از حفاری چاه‌ها و پساب‌های تخلیه‌شده در تالاب نیز بر مشکلات آن افزوده‌اند. 

بخش ایرانی تالاب نیز مساحتی حدود ۶۴ هزار و ۱۰۰ هکتار داشت که میزان آن با از بین رفتن 54 درصد تالاب به 29 هزار هکتار رسیده است. به صورت کلی نیز مساحت هورالعظیم در بخش ایران و عراق ۳۰۷ هزار هکتار بوده که به ۱۰۲ هزار هکتار کاهش یافته است؛ یعنی نابودی چیزی حدود 67 درصد تالاب.

با احیای هورالعظیم از سال ۱۳۹۳ در وضعیت تالاب هورالعظیم تغییرات مثبتی به وجود آمده و بر طبق گزارش‌ها در ۱۶ خرداد ۱۳۹۶ حدود ۸۰ درصد هورالعظیم احیا شده است؛ اما با این وجود هنوز هم نگرانی‌هایی در مورد آلودگی تالاب و از بین رفتن گونه‌های مختلف جانوری در آن وجود دارد و بیم خشک شدن آن برای همیشه در دل دوستداران محیط زیست باقی است. 

سخن آخر

هورالعظیم تالابی است که نه تنها به عنوان یک جاذبه بلکه به عنوان نقش آن در معیشت مردم و کیفیت آب و هوای منطقه اهمیت بسیاری دارد. در این مطلب نگاهی داشتیم بر این تالاب و ویژگی‌هایش و از پرندگان و حیات وحش آن برای‌تان گفتیم. شما هم دغدغه‌های تان را در مورد این تالاب با ما به اشتراک بگذارید. به نظر شما آیا می‌توان به احیای کامل هورالعظیم امید داشت؟ منتظر دیدگاه‌های شما هستیم.