تالاب استیل آستارا | اولین ایستگاه پرندگان مهاجر در ایران

راهی استان گیلان می شویم و این خطه سرسبز را تا انتها ادامه می دهیم تا به شهر مرزی آستارا برسیم. شهری که با طبیعت دلربا و بازارچه های مرزی خود مشهور شده است و علاقه مندان به طبیعت گردی، خرید و آشنایی با مردم و فرهنگ گیلان را به سوی خود می کشاند. اگر بخواهیم دیدنی ها و جذابیت های آستارا را نام ببریم بیش از همه می توانیم به جاذبه های مشهوری مانند گردنه و تله کابین حیران، روستاهای مشهور دربند و کومه کوته، آبشار زیبا و تماشایی لاتون، ساحل صدف، بازار بزرگ ساحلی آستارا و باغ پرندگان آن اشاره کنیم.

در این میان، جاذبه های کمتر شناخته شده ای مانند پناهگاه حیات وحش لوندویل، ساحل شریعتی، کوه اسپیناس، باغ چای عباس آباد، باغ بهشت کاکتوس ها، بقعه پیر قطب الدین، رود آستاراچای و ... نیز در شهر آستارا وجود دارد که شاید به اندازه دیگر جاذبه ها مشهور نباشند؛ اما مطمئنا جذابیت های خاص خود را دارند. 

حال امروز در کارناوال می خواهیم به یکی از دیدنی های فوق العاده شهر آستارا سر بزنیم؛ جایی که نامش برای اهالی این شهر و گیلانی ها آشناست؛ اما در میان دیگر ایرانی ها چندان شناخته شده نیست. این جاذبه فوق العاده تالاب بین المللی استیل در کناره جاده رشت به آستاراست. جایی که مانند نگینی در پای کوه می درخشد و شما را به گردشی جذاب دعوت می کند. 

چرا سفر به تالاب استیل؟

• یکی از زیباترین تالاب های ایران است. 
• با سفر به تالاب استیل می توانید منظره ای زیبا از تالاب، کوهستان و جنگل را در کنار هم داشته باشید. 
• این تالاب اولین مکان آبی در ایران است که پرندگان مهاجر در آن توقف می کنند. 

آشنایی با تالاب استیل | تالاب درختان شناور 

حال که با دیدنی ها و جاذبه های شهر آستارا بیشتر آشنا شدیم بدون معطلی راهی تالاب استیل در 7 کیلومتری جاده رشت به آستارا می شویم. تالاب استیل که از آن به عنوان آخرین تالاب باقی مانده شهرستان آستارا یاد می کنند در حدود 138 هکتار مساحت دارد و در شمالی ترین نقطه استان گیلان قرار دارد. البته از این میزان، تنها در حدود 48 هکتار آن با آب های دائمی پوشیده شده است و بقیه مساحت تالاب در فصل های مختلف سال از آب پر و خالی می شود. تالابی که نخستین ایستگاه فرود پرنده های مهاجر به ایران به شمار می آید و در زبان تالشی به آن هستل به معنای آبگیر می گویند. تالاب استیل آستارا یکی از پنج منطقه نمونه گردشگری استان گیلان محسوب می شود و شکار در آن ممنوع است. این تالاب یکی از زیباترین تالاب های دست ساز دنیاست (1). یکی دیگر از ویژگی های تالاب، درختان توسکای داخل آن است که با وزش بادهای محلی در آب به این سو و آن سو می روند و به همین دلیل اینجا به نام درختان شناور نیز مشهور است. 

پاورقی

1- بر اساس شواهدی که وجود دارد تالاب استیل در حدود یک قرن پیش برای آبیاری و استفاده های کشاورزی ایجاد شده است و به همین دلیل عمق کمی دارد.

دیدنی ها و تفریحات 

حالا که در مورد تالاب استیل اطلاعات کلی پیدا کردیم بهتر است با زیبایی ها و فعالیت هایی که می توان اینجا انجام داد، بیشتر آشنا شویم تا با آمادگی کامل به این تالاب سفر کنیم. 

1- تماشای چشم انداز اطراف تالاب و بهره بردن از طبیعت بی نظیر تالاب استیل 

شاید برای بسیاری از شما اینکه بخواهید دردسر سفر و راه را تحمل کنید تا به دیدن تالابی بیایید خیلی پیشنهاد جذاب و وسوسه برانگیزی نباشد؛ اما اگر این کار را انجام دهید و در برنامه های سفرتان به شمال، سفر به تالاب استیل را قرار دهید مطمئنا از انجام این کار پشیمان نمی شوید. چطور با این همه اطمینان از این موضوع صحبت می کنیم؟ دلیل مان چشم انداز فوق العاده زیبا و طبیعت متفاوت و تماشایی ست که تالاب استیل پیش چشمان تان می گستراند. برای اینکه زیبایی تالاب استیل را بهتر درک کنید بهتر است قدم به قدم با توصیف های ما پیش بیایید. تصور کنید که پهنه آبی بزرگی در برابرتان گسترده است، آبی که در روز زیر نور آفتاب به مانند الماس می درخشد و ساکن و آرام روزگار می گذراند. حالا به تصویر پیش روی تان، پیش زمینه ای از کوه های سرسبز و پردرخت البرز را اضافه کنید که با قامتی بلند، در مقابل تان و پشت دریاچه قد علم کرده اند. کمی چشم بگردانید، در گوشه گوشه تالاب، نیزارها، زمین های کشاورزی، شالیزارها و خانه های کوچک و بزرگی را می بینید که اینجا را در میان گرفته اند و به مناظر پیش روی تان تنوع و رنگ داده اند. 

صبر کنید، هنوز زیبایی های تالاب تمام نشده است، قدرت تخیل تان را به کار بگیرید و به تصویری که در ذهن تان ساخته اید، درختان کوتاه و بلندی را اضافه کنید که در میان آب فرورفته اند و در آن غوطه می خورند. پدیده ای که حالتی وهم آلود و مرموز به تالاب می دهد و چشم اندازمان از طبیعت اینجا را کامل می کند. 

اگرچه قرارگیری جاده در کنار تالاب استیل و رد شدن گذری ماشین ها، وجود هتل و کارخانه های مختلف در اطراف جاده این تصویر بی نقص از تالاب را خراب می کند؛ اما هنوز اینجا آن اندازه زیبایی، لطف و جذابیت دارد که بتوان به آن سفر کرد و از چشم انداز و طبیعتش لذت برد. 

2- پرنده نگری

شکار ممنوع 

توجه داشته باشید از آنجایی که تالاب استیل در منطقه شکار ممنوع قرار دارد و از آنجایی که پرنده های مهاجر می توانند ناقل آنفولانزای حاد پرندگان باشند، شکارشان ممنوع است و هر گونه تلاش برای این کار با اعمال جریمه و زندان مواجه می شود. 

3- قایق سواری

از آنجایی که تالاب استیل مامن و پناهگاه حیوانات مختلف آبزی و پرندگان است، امکان استفاده از آن برای تفریحات آبی چندان وجود ندارد. تنها تفریح آبی که در این تالاب می توان انجام داد، قایق سواری با قایق های پدالی و موتوری‌ست.

4- عکاسی 

نمی توان به چنین بهشت کوچکی سفر کرد و بدون چند عکس یادگاری دست خالی به خانه بازگشت. اینجا می توانید از چشم انداز دلربایی که در برابرتان است، از حیوانات مختلفی که در گوشه و کنار تالاب زندگی می کنند، از درختان شناور در آب و خیلی زیبایی های دیگر عکسی بگیرید و ذوق عکاسی تان را سیراب کنید. 

5- پیک نیک و گشت و گذار

اگر از علاقه‌مندان به ماندن در طبیعت و لذت بردن از مناظر زیبا هستید می توانید با برداشتن یک زیرانداز و یک وعده غذای مختصر راهی تالاب استیل شوید و چند ساعتی به دور از دغدغه های روزمره زندگی از بودن در هوای آزاد لذت ببرید.

بهترین فصل سفر

برای سفر به آستارا می توانید از راهنمایی های زیر برای بهترین فصل سفر استفاده کنید. 

بهار و تابستان: بهار و تابستان از بهترین زمان ها برای سفر به تالاب استیل است هرچند در تابستان از سطح آب کاسته می شود و آن زیبایی همیشگی خود را از دست می دهد.

پاییز و زمستان: پاییز به دلیل فرارسیدن پرنده های مهاجر زمان خوبی برای سفر به تالاب استیل به ویژه برای علاقه مندان به پرنده نگری ست. البته توجه کنید که اگر در این موقع از سال قصد سفر به این منطقه را دارید حتما لباس گرم همراه ببرید. 

امکانات 

آلاچیق، محل شستشوی ظروف و لباس

اقامت 

امکان اقامت در هتل پنج ستاره اطراف این تالاب و خانه های بومی و اقامتگاه های بومگردی روستاهای اطراف و شهر آستارا وجود دارد. 

ویژگی های تالاب استیل 

تا اینجای مطلب با خود تالاب و زیبایی ها و تفریحاتی که در این منطقه می توان انجام داد آشنا شدیم، در ادامه مروری بر تعدادی از ویژگی های منحصر به فرد تالاب استیل خواهیم داشت تا از جنبه های مختلف این مکان اطلاعات بیشتری به دست بیاوریم. 

*بر اساس تحقیقات انجام شده در حدود 250 گونه گیاه در تالاب زندگی می کنند که تعداد 11 گونه آنها اندمیک (بومی منطقه) هستند. 

*پوشش گیاهی منطقه استیل بیشتر شامل درختان توسکای قشلاقی، نی و گیاهان علفی ست. 

*تالاب استیل مکانی برای زندگی حیوانات مختلف مانند نوتریا -نوعی موش جونده-، قره قاز یا باکلان های سیاه، ماهیانی مانند کپور و اردک ماهی، سمور، مارهای آبی، شنگ (سمور آبی یا سگ آبی)، لاک پشت، قورباغه و... است. وجود این حیوانات باعث شده است تا اهمیت اکولوژیکی تالاب افزایش پیدا کند و از سوی سازمان حفاظت محیط زیست وارد لیست مناطق شکار ممنوع شود. 

*تالاب استیل از شمال به روستای غلام محله و شالیزارهای روستای عباس آباد، از جنوب به روستای دربند، از شرق به جاده آستارا به تالش و از غرب به دامنه کوه های استیل آستاره می رسد. 

*تالاب استیل به طور متوسط 13 متر پایین تر از سطح دریاهای آزاد ارتفاع دارد. آب این تالاب از طریق چشمه های درون تالاب، نزولات جوی و نهرهایی که از کوه های اطراف سرچشمه می گیرد تامین می شود. تالاب همچنین بین یک تا 3 متر عمق دارد.

*بر اساس شواهدی که وجود دارد تالاب استیل در حدود یک قرن پیش برای آبیاری و استفاده های کشاورزی ایجاد شده است و به همین دلیل عمق کمی دارد.

جاذبه های اطراف

شما در سفر به آستارا به غیر از بازدید از تالاب استیل می توانید از جاذبه های زیر نیز دیدن کنید.  

• بازار بزرگ ساحلی آستارا در فاصله تقریبی 10 کیلومتری
• ساحل صدف در فاصله تقریبی 10 کیلومتری
• باغ پرندگان در فاصله تقریبی 8 کیلومتری

ماهیگیری در تالاب استیل چه شرایطی دارد؟

اگر به قصد ماهیگیری می خواهید راهی تالاب استیل شوید باید بدانید که امکان ماهیگیری با قلاب در اینجا وجود ندارد و تنها تعدادی از اهالی بومی با تورهای شان در این تالاب ماهیگیری می کنند. بنابراین اگر به ماهیگیری علاقه ای دارید بهتر است مقصد دیگری را برای این کار انتخاب کنید.

دغدغه کارناوال

متاسفانه به سراغ هر جاذبه طبیعی یا تاریخی که در ایران می رویم، می بینیم آن مکان درگیر مشکلات متعدد زیست محیطی است و در چند قدمی نابودی و مرگ قرار دارد؛ موضوعی که در مورد تالاب استیل نیز صدق می کند. داستان مشکلات تالاب استیل قصه پر درد و طولانی ست که صحبت در مورد آن در این مطلب نمی گنجد و مقاله جداگانه ای می طلبد. به همین جهت در این بخش به صورت مختصر به آن اشاره می کنیم: 

*ساخت و سازهای ثابت و شناور در تالاب استیل مانند خانه شناوری که در تالاب رها شده و حاشیه آن باعث شده است تا زیستگاه جانوران این منطقه، لانه گزینی پرندگان بومی و مهاجر و ... به خطر بیفتد. 

*وجود کارخانه های متعدد صنعتی مانند کارخانه آسفالت سازی و همچنین هتل پنج ستاره مشهور در حاشیه تالاب باعث به وجود آمدن مشکلات متعدد زیست محیطی شده است. 

*وجود دسته های بزرگ پرندگان به ویژه قره قاز یا باکلان های سیاه و بزرگ دیگر مشکل تالاب استیل است. پرنده هایی که در گروه های بزرگ بر روی درختان لانه سازی کرده اند و فضولات شان باعث شده تا برخی درختان تالاب خشک شوند. 

*در کنار اینها، وجود گیاه آزولا که به طور غیر کارشناسانه وارد کشور شده، بلای جان تالاب استیل و دیگر تالاب ها شده است. این گیاه به سرعت در سطح آب شنا می کند، روی آن را به طور کامل می پوشاند و مانع از رسیدن هوا به موجودات داخل آب می شود. مساله ای که یکی از دلایل نابودی تالاب های شمال کشور عنوان شده است. 

*علاوه بر مشکل بالا، مشکل خشکسالی و عدم مدیریت صحیح منابع آبی که تمام کشور با آن درگیر هستند، باعث شده تا تالاب استیل رو به خشکی و نابودی برود. 

سخن آخر 

امروز به همراه شما گشتی در یکی از جاذبه های زیبای استان گیلان زدیم و با زیبایی ها و ویژگی های آن بیشتر آشنا شدیم. گشتی در حوالی تالاب زدیم و در مورد بهترین زمان سفر به اینجا اطلاعات بیشتری به دست آوردیم. 

نظر شما در مورد سفر به شهر آستارا و تالاب استیل چیست؟ از دید شما چگونه می توان از این نوع جاذبه ها حفاظت کرد؟

آیا تاکنون به این خطه از ایران سفر کرده اید؟ از کدام یک از جاذبه های دیگر آستارا دیدن کرده اید؟

نظرها، پیشنهادها و انتقادهای تان را با ما و دوستان کارناوالی تان در میان بگذارید. اگر هم تجربه سفر به اینجا را داشته اید، عکس ها و سفرنامه های تان را برای ما بفرستید. 

کــــــــــارناوالی شــــــــــو