کلیسای ناجی در خون سن پترزبورگ | محبوب ترین جاذبه شهر

اگر بخواهید از میان جاذبه های سن پترزبورگ یکی را برای بازدید انتخاب کنید قطعا کلیسای ناجی در خون سن پترزبورگ می تواند یکی از اولین گزینه های شما باشد. برای دیدن این کلیسا که با نام کلیسای منجی در خون نیز معروف است، نیازی نیست راهی سخت و طولانی را پشت سر بگذارید چرا که درست در مرکز شهر و در کناره کانال گریبایدوف قرار گرفته است. خودتان را آماده کنید چرا که به زودی قرار است با یکی از زیباترین سازه های کشور روسیه آشنا شوید و از مشخصات و ساعت بازدید کلیسای ناجی در خون سن پترزبورگ بیشتر بدانید.

همراه کارناوال باشید و شکوه این کلیسا را لمس کنید. 

چرا کلیسای ناجی در خون؟

• این کلیسا از نمادهای شهر سن پترزبورگ به حساب می آید.
• یکی از محبوب ترین و پربازدیدترین جاذبه های شهر سن پترزبورگ است.
• کلیسای ناجی در خون معماری بسیار زیبا و خیره کننده ای در داخل و خارج خود دارد.
• بزرگترین مجموعه موزاییکی کشور روسیه و یکی از بزرگترین ها در دنیا را در این کلیسا خواهید دید. 

آشنایی با کلیسای ناجی در خون | Church of the Savior on Blood

کلیسای ناجی در خون، یکی از محبوب ترین و پربازدیدترین جاذبه های شهر سن پترزبورگ است که درست در مرکز شهر قرار دارد. وقتی از دور به این کلیسا نزدیک می شوید، پیش از همه 5 گنبد متفاوت و رنگین و پیازی شکل جلب توجه می کنند و هر چه نزدیک تر می شوید جزییات و تزیینات بنا شما را مسحور خود خواهند کرد. در بیرون کلیسا تا جایی که دل تان می خواهد 5 گنبد و جزییات ساختمان را دید بزنید، چرا که به زودی و به محض ورود به کلیسا، با یکی از بزرگترین مجموعه های موزاییکی و نفیس قاره اروپا با وسعتی بیش از 7 هزار متر مربع رو به رو می شوید و دیگر بیرون کلیسا را فراموش خواهید کرد. 

اگر بخواهیم کلیسای ناجی در خون را فارغ از ظاهر جذاب و معماری خیره کننده اش بشناسیم، خوب است بدانید که شروع ساخت این کلیسا در اواخر قرن نوزدهم و در سال 1883 میلادی آغاز شد. در واقع همه چیز به دو سال قبل از تاریخ شروع ساخت بر می گردد؛ داستان از آن جا شروع شد که الکساندر دوم، تزار وقت روسیه درست در این نقطه مورد حمله دشمنان سیاسی خود قرار گرفت و به طرز کشنده ای مجروح شد. پس از آن بود که جانشین و پسر او، الکساندر سوم تصمیم گرفت کلیسایی به یاد پدرش بسازد و به این ترتیب ساخت کلیسای ناجی در خون کلید زده شد. حالا به سادگی می توان دریافت که چرا نام این کلیسای باشکوه را ناجی در خون گذاشته اند. 

کلیسای ناجی در خون سن پترزبورگ کلیسایی ارتدکس است که با نام های دیگری چون «کلیسای بر خون ریخته شده»، «معبد ناجی بر خون ریخته شده» و «کلیسای رستاخیر عیسی» نیز شناخته می شود و ساخت آن در مجموع 24 سال به طول انجامید. اگر درباره جزییات ساخت و معماری منحصر به فرد و نحوه دسترسی به این کلیسای معروف کنجکاوید، دقایقی را همراه ما باشید تا همه این موارد را بررسی کنیم.

تاریخچه و ساخت کلیسای ناجی در خون | سرآغاز کلیسا 

در تاریخ 13 مارس سال 1881 میلادی، کالسکه تزار وقت روسیه، الکساندر دوم در حال عبور از کنار کانال گریبایدوف بود که به ناگاه نارنجکی در کنار کالسکه سلطنتی منفجر شد. این انفجار تنها باعث شد تا الکساندر دوم از دلیجان خود به بیرون پرتاب شود اما هیچ آسیبی نبیند. او که خشمگین از این واقعه بود، برخاست و با صدای بلند و تحکم آمیز مهاجمان را خطاب قرار داد و درست در همین وقت، یکی دیگر از مخالفان وی، نارنجک دیگری به سوی او پرتاب کرد که منجر به جراحات جدی در تزار روسیه شد. اطرافیان الکساندر دوم، او را که به شدت آسیب دیده و از خونریزی شدید رنج می برد به قصر زمستانه در سن پترزبورگ انتقال دادند و ساعاتی بعد شاهد فوت او بودند. 

مدتی پس از آن که الکساندر سوم به روی کار آمد و جای پدر خود بر تخت امپراتوری تکیه زد، تصمیم گرفت به یاد پدر از دست رفته اش، کلیسایی منحصر به فرد بسازد. چندی بعد تا حساب و کتاب و طراحی کلیسای مورد نظر انجام شود، مقبره ای موقت در محل حمله به تزار پیشین ایجاد کردند. احداث کلیسای مورد نظر در همان نقطه و در سال 1883 میلادی آغاز شد و ساخت آن در 1907 به پایان رسید. جالب است بدانید برای ساخت کلیسای ناجی در خون رقمی هنگفت برابر با 4500000 روبل روسیه در نظر گرفته شد و تامین هزینه های آن را خانواده سلطنتی به عهده گرفتند. البته در این میان کمک های خصوصی اشراف زادگان نیز بی تاثیر نبود. 

یکی از نکات جالبی که درباره ساخت کلیسای ناجی در خون وجود دارد آن است که قرار بود کلیسا درست در محل حمله ساخته شود و بنابراین تصمیم بر آن شد که قدری عرض کانال گریبایدوف را در آن ناحیه کم کنند تا بتوان فضای بیشتری را به کلیسا اختصاص داد و محل حمله درست در بخش محراب قرار بگیرد. در ادامه نیز مقبره ای بسیار باشکوه و قیمتی برای الکساندر دوم ساخته شد که در انتهای کلیسا، بر بالای محراب قرار گرفت. این مقبره به شکل سیبوریوم، سازه ای سایبان دار و مکعب مستطیل شکل بوده که قسمت سایبان آن با چهار ستون نگه داشته می شود. مقبره تزار به سبب تزیینات مخصوص و رنگارنگش از سنگ ها، جلوه به خصوصی در میان کلیسا و در کنار سنگ فرش های عادی کف ساختمان داشت.

از حکومت جماهیر شوروی تا به حال

با انقلاب سال 1917 روسیه و فروپاشی حکومت تزاری این کشور، تحولات بسیاری روی داد که بسته شدن کلیساها تنها یکی از آن ها محسوب می شود. البته اوضاع برای کلیسای ناجی در خون قدری نا به هنجارتر بود، چرا که ابتدا مورد تعرض بسیار قرار گرفت؛ اموال و سنگ های نیمه قیمتی و قیمتی آن به تاراج رفتند و تزئینات داخلی آن به طرز ناخوشایندی نابود شدند. در نهایت دولت شوروی درهای این کلیسا را در سال 1932 به روی عموم بست.

البته خالی ماندن کلیسای ناجی در خون در این دوره همیشگی نبود و در طی جنگ جهانی دوم مدتی مورد استفاده قرار گرفت، البته نه با کاربری کلیسا بلکه این سازه زیبا به محلی برای در آغوش گرفتن جان باختگان جنگ جهانی دوم و مردم فقیر بدل شد. در واقع داستان به زمانی بر می گردد که محاصره لنینگراد، (طولانی ترین محاصره در طول تاریخ در سال 1941 میلادی توسط نیروهای آلمان نازی) رخ داد. این محاصره که 872 روز ادامه داشت، کشتگان بسیاری برجا گذاشت و البته افراد بسیاری نیز از فرط گرسنگی و بیماری جان دادند. در این زمان بود که از کلیسای ناجی در خون برای نگهداری مردگان استفاده می کردند. 

کلیسای ناجی در خون، این شاهد با وقار و آرام، زخم های زیادی بر پیکر خود دید و آسیب های فراوانی را در این دوره متحمل شد. این روال پس از پایان جنگ جهانی دوم نیز ادامه داشت و ساختمان کلیسا به انبار سبزیجات تبدیل شد. در همین دوران، دیگر اثری از مقبره الکساندر دوم و سنگ های نیمه قیمتی اش باقی نمانده بود و پس از آن نام این کلیسا به کنایه در میان مردم به «ناجی در سیب زمینی ها» معروف شد. 

از تخریب تا بازسازی ناجی در خون

تا سال های بعد، بی توجهی به کلیسای ناجی در خون ادامه داشت تا آن که در سال 1970 میلادی، مدیریت این ساختمان مذهبی به کلیسای جامع سنت ایزاک سپرده شد و به عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفت. از آن پس، کلیسای ناجی در خون با حمایت این کلیسا و با عواید حاصل از آن مورد مرمت واقع شد. البته بازسازی این کلیسا روندی طبیعی را طی نکرد و این دوره آن قدر به طول انجامید که به سوژه ای برای شوخی و طنز ساکنان سن پترزبورگ بدل شد و مردم می گفتند بازسازی این کلیسای زیبا زمانی تمام می شود که رژیم شوروی سقوط کند. در نهایت پس از 27 سال، کلیسای ناجی در خون در سال 1997 میلادی بازگشایی شد و به زودی جنبه گردشگری پیدا کرد و به عنوان یکی از زیباترین دیدنی های شهر مورد توجه قرار گرفت. جالب آن که به نوعی شوخی مردم نیز درست درآمد و در سال 1991 میلادی که بازسازی کلیسای ناجی در خون به اتمام رسید، اتفاقات مهمی در کشور روی داد که در نهایت منجر به فروپاشی حکومت شوروی شد. با وجود بازسازی ها، امروزه اگر به سراغ کلیسای ناجی در خون بروید، هنوز هم می توانید آثار جنگ جهانی دوم را بر روی دیوارهایش پیدا کنید.

یکی از جدیدترین بازسازی هایی که در کلیسای ناجی در خون صورت گرفت، بر روی یکی از بخش ها به نام دروازه های مقدس (Holy Gates) بود. در سال 2005 کلیسای جامع سنت ایزاک سن پترزبورگ بر آن شد تا این دروازه ها را که در دوره حکومت سوسیالیستی شوروی به کلی از بین رفته بود، دوباره بسازد. به این منظور بر اساس عکس ها، تصاویر و گزارش های به جا مانده، دروازه های مقدس کلیسا با تمام جزییات و میناکاری ها، طراحی و ساخته شد. ساخت و طراحی این دروازه ها بر عهده هنرمندانی به نام وی جی نیکولاسکی (V. J. Nikolsky)، اس جی گوچیتوا (S. G. Kochetova) و هنرمند میناکار معروف سولومنیکووا (Solomnikova) قرار داشت. در نهایت پایان ساخت دروازه های مقدس در تاریخ 14 مارس 2012، روز سالگرد ترور الکساندر دوم، جشن گرفته شد. 

فراموش نکنید...

البته باید بدانید پیش از انقلاب سال 1917 هم کلیسای ناجی در خون هیچگاه محلی عمومی برای عبادت نبود و هیچ نوع مراسم مذهبی مانند غسل تعمید، عروسی، مراسم تشییع و ... در آن برگزار نمی شد و تنها برای برگزاری مراسم یادبود تزار کشته شده مورد استفاده قرار می گرفت. البته این مراسم به تنهایی حجم بالایی از عبادت کنندگان را به کلیسای ناجی در خون می کشاند. در حال حاضر کلیسای ناجی در خون کاربری موزه دارد و درهای آن به روی گردشگران تمام جهان باز است. 

ساخت و معماری کلیسای ناجی در خون

بارزترین ویژگی کلیسای ناجی در خون سبک معماری این کلیساست. در حالی که اغلب کلیساها و ساختمان های شهر سن پترزبورگ به سبک باروک و نئوکلاسیک ساخته شده اند، الکساندر سوم تصمیم گرفت که برای ساخت کلیسای یادبود پدرش از سبک متمایزی به نام ملی گرایی رومانتیک استفاده کند. تزار وقت و آرکمایندریت ایگناتی (Archimandrite Ignaty) -که از معماران سلطنتی بود- به دنبال کسی بودند که طراحی و معماری کلیسا را به او بدهند و طرح های بسیاری را رد کردند تا آن که در نهایت کار را به معماری به نام آلفرد پارلند (Alfred Parland) سپردند. البته ایگناتی که قدرتش بر پارلند می چربید طراحی کلیسا را خودش به دست گرفت و برای این کار الگوبرداری زیادی از کلیسای معروف و قرن شانزدهمی سنت باسیل مسکو و کلیسای ولادیمیر کیی‌یف انجام داد. کمی پس از آن که ساخت کلیسا در سال 1883 میلادی آغاز شد ایگناتی دار فانی را وداع گفت و در نتیجه تمام کار به پارلند واگذار شد.

آثار هنری درون کلیسای ناجی در خون

گرچه معماران مجموعه چندان سرشناس نبودند؛ اما طراحی و ساخت تزیینات داخلی به عهده معروف ترین هنرمندان آن زمان مانند ویکتور واسنتسوف (Viktor Vasnetsov)، میخائیل نستروف (Mikhail Nesterov) و میخائیل وروبل (Mikhail Vrubel)، خارمالوف (Kharlamov) و ... گذاشته شد. به طور مثال شمایل بزرگی از الکساندر نوسکی مقدس (Alexander Nevsky) در داخل کلیسا وجود دارد که کاری از نستروف بوده و نقاشی قابل توجه دیگری نیز درون کلیسای ناجی در خون وجود دارد که مریم مقدس و کودکی مسیح را به تصویر کشیده و اثر واسنتسوف است. یکی دیگر از نقاشی های مهم درون کلیسای ناجی در خون، شمایلی از مسیح درست در سقف و بالاترین نقطه گنبد است که در میان مسیحیان ارتدکس با نام پانتوکراتور (Pantocrator) شناخته می شود. این شمایل مسیح، نمادی از قدرت و عظمت خداوند است که در کلیسای ناجی در خون به دست خارمالوف، یکی از هنرمندان مشهور زمان ایجاد شد. 

به این ترتیب در بخش درونی کلیسا از مجموعه ای موزاییکی بالغ بر 7500 متر مربع استفاده شد که شمارش و آمار دقیق کنونی آن، در هنگام بازسازی کلیسا به دست آمد. 

جزئیات هنری و معماری کلیسا

وقتی وارد کلیسای ناجی در خون سن پترزبورگ شوید، با انبوهی از تصاویر و جزئیات بسیار رو به رو می شوید که با هنرمندی تمام خلق شده اند و به حق، کاربلدی و مهارت صاحبان خود را به رخ می کشند. اغلب تصاویر و شمایلی که بر روی در و دیوار کلیسا به چشم می خورند از روی داستان ها و روایات کتاب مقدس کشیده شده اند و هر تصویر با قابی از تصاویر گل و برگ از سایر بخش ها جدا می شود. این نقاشی ها با سبک های مختلفی ایجاد شده اند که در این میان، سبک نقاشی مدرن و چهره نگاری سنتی بیزانسی بیش از باقی به چشم می خورد. 

برای ساخت و تزئین بخش های داخلی کلیسا از سنگ آهک ایتالیایی و سنگ های نیمه قیمتی متنوعی مانند توپاز، لازوریت، یشم سبز، کوارتز و ... استفاده کردند. یکی از قابل توجه ترین بخش های کلیسای ناجی در خون، مقبره الکساندر دوم است که با 4 ستون مستطیلی حفاظت می شود. ستون های مقبره در قسمت بالا به حفاظی سنگی و حکاکی شده متصل می شوند و بر روی آن تصاویری از حامی قدیس خانواده سلطنتی رومانوف به چشم می خورد. خود ستون ها به حاشیه ای زینتی و کتیبه ای سنگی مزین شده اند که بر روی آن های سنگ های یشم سبز دیده می شود.

در بخش بیرونی کلیسا 20 صفحه گرانیتی وجود دارد که بر روی آن، مهمترین رویدادها و دستاوردهای الکساندر دوم به تصویر درآمده است. 

بازدید عصرانه (تنها در روزهای تابستان): 400 روبل روسیه (255,600 تومان)

راهنمای شنیداری کلیسا به زبان های روسی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی و اسپانیایی ارایه می شود.

آدرس: روسیه، سن پترزبورگ، دیوار کانال گریبایدوف 2

Address: Griboyedov channel embankment, 2, Sankt-Peterburg, Russia

دیدنی های اطراف کلیسای ناجی در خون

از آن جا که بازدید از کلیسای ناجی در خون، در حدود 1 تا 2 ساعت زمان می برد، توصیه می کنیم در کنار بازدید از این سازه زیبا، دیدن جاذبه های اطراف این کلیسا را نیز از دست ندهید:

موزه دولتی روسیه | Russian Museum: فاصله 180 متر

موزه بازی های ویدیویی شوروی | Museum of Soviet Arcade Machines: فاصله 210 متر

کاخ سنت مایکل | Saint Michael's Castle: فاصله 600 متر

باغ تابستانه | Summer Garden: فاصله 650 متر

کاخ مرمر سن پترزبورگ | Marble Palace: فاصله 950 متر

ویدیویی جذاب و دیدنی از کلیسای ناجی در خون سن پترزبورگ را میهمان کارناوال باشید:

دانستنی های کلیسای ناجی در خون

1- کلیسای ناجی در خون، نخستین کلیسایی است که در محل ترور و کشته شدن یکی از امپراتورها ساخته شده است. 

2- گفته می شود هنگامی که بلشویک ها به روسیه حاکم شدند، مسیحیان برای آن که اموال کلیسا را از دست مهاجمان در امان نگه دارند، صلیب های کلیسا را جدا کرده و در کانال نزدیک کلیسا رها کردند. زمانی که پس از سال ها نوبت بازسازی کلیسای ناجی در خون فرا رسید، کارگران از همه جا بی خبر، هر چه کردند نتوانستند صلیب های کلیسا را پیدا کنند. در این زمان یکی از افراد محلی به آن ها توصیه کرد تا برای پیدا کردن صلیب ها، کف کانال را بگردند. کارگران از این راه استقبال کردند و تعدادی شناگر داوطلب گشتن کف کانال شدند. در نهایت پس از ورود غواص ها به درون کانال، در نهایت تعجب توانستند تمام صلیب ها را درست در همان جایی که مرد گفته بود، بیابند. 

3- وقتی سازه کلیسای ناجی در خون را از نظر اعداد بررسی می کنیم، به تعدادی عدد جالب توجه برخواهیم خورد. از آن جمله ساختمان مرکزی و بلندترین بخش کلیساست که ارتفاعی برابر با 81 متر دارد. بسیاری این عدد را به سال ترور الکساندر دوم ارتباط می دهند و معتقدند به این جهت عدد 81 برای ساختمان برگزیده شده است. همچنین ارتفاع یکی از گنبدهای کلیسا برابر با 63 متر بوده که با سن امپراتور ترور شده برابر است. 

4- بسیاری از عوام معتقدند که شمایل حضرت مسیح بر روی سقف کلیسا، قدرت آن را دارد تا حوادث مهم تاریخ را پیش بینی کند. به اعتقاد این افراد، این تمثال هر از گاهی اعداد و تاریخ هایی را با کمک سایه نشان می دهد که زمان به وقوع پیوستن مهم ترین رویدادهای کشور هستند. 

5- از تصویر کلیسای ناجی در خون بر روی یکی از آلبوم های موسیقی جولیا کوگان -خواننده آمریکایی فرانسوی- استفاده شده است.

سخن آخر

با هم به سراغ کلیسای زیبا و مشهور ناجی در خون سن پترزبورگ رفتیم، با داستان های آن آشنا شدیم و از نزدیک زیبایی های آن را لمس کردیم.

نظر شما درباره این کلیسا چه بود؟

تا به حال از کلیسای ناجی در خون بازدید کرده اید؟

نظرها، خاطرات و عکس های خود را با ما در میان بگذراید و بگویید این بار به سراغ معرفی جاذبه معروف برویم.