کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین | بنایی ارزشمند از دوره قاجار

پیش از آنکه صفوی ها، اصفهان را به پایتختی برگزینند و آن را به نصف جهان تبدیل کنند قزوین این عنوان را برای این سلسله به دوش می کشید. این شهر زیبا در آن زمان به شدت مورد توجه بود و به همین دلیل میزبان سازه هایی تماشایی شد. پس از صفوی ها، قزوین هنوز هم جاذبه خودش را داشت و خیلی ها را به خود جذب می کرد. 

نزدیکی این شهر به تهران و قرار گرفتن آن در مسیر شمال ایران، باعث شده تا امروزه هم قزوین در معرض توجه باشد. شاید بسیاری از ما بارها و بارها از کنار این شهر گذر کرده ایم؛ اما هنوز خیابان هایش را از نزدیک ندیده ایم. خیلی ها تصور می کنند که این شهر دیدنی خاصی ندارد و نمی تواند یک مقصد جذاب به شمار رود. 

کارناوال اینجاست که تا حدی این دیدگاه را از شما دور کند و به شما زیبایی های قزوین را نشان دهد. پیش از این سفرهای دیگری به این شهر داشتیم و جاذبه های مختلفش را به شما معرفی کردیم. این بار نوبت کاروانسرای سعدالسلطنه است که به ما نشان دهد چه در چنته دارد و چرا این روزها نامش بر سر زبان ها افتاده و به یکی از پر رفت و آمدترین جاذبه های شهر تبدیل شده است...

چرا کاروانسرای سعدالسلطنه؟

• یکی از سازه های بسیار زیبای قاجاری است.
• بزرگترین کاروانسرای داخل شهری ایران به شمار می رود.
• یک بازارچه جذاب و دیدنی در آن برپاست.
• می توانید از این مکان صنایع دستی زیبایی بخرید.
• کافه ها و رستوران های این بنا لحظات خوشی را برای تان رقم می زنند.

آشنایی با سرای سعدالسلطنه | بزرگترین کاروانسرای داخل شهری ایران

در خیابان امام خمینی شهر قزوین و در میان شلوغی و همهمه خیابان، دری شما را به درون یک کاروانسرای قدیمی می خواند؛ سازه ای قاجاری که این روزها بازسازی شده است و از گردشگران به بهترین شکل میزبانی می کند. این کاروانسرا لقب بزرگترین کاروانسرای سرپوشیده و مرکز تجاری داخل شهری کشور را دارد و یادگاری ارزشمند از گذشته به شمار می رود. 

زمانی این کاروانسرای 2.6 هکتاری، محلی برای اتراق کاروان ها بود اما حالا تبدیل به بازارچه ای زیبا شده و در اختیار هنرمندان قرار گرفته تا سازه های اصیل خود را به فروش برسانند. این کاروانسرا به محل رفت و آمد کسانی است که می خواهند در دنیای رنگین صنایع دستی غرق شوند، دمی را در کافه ها سپری کنند یا گشتی متفاوت در تاریخ بزنند. 

سعدالسطنه را یکی از کامل‌ ترین و وسیع ترین سراهای سنتی ایران می دانند. این مجموعه تاریخی یکی از ارزشمندترین آثار دوره قاجار است و به عنوان یکی از ۳۸ بنای منتخب میراث فرهنگی کشور شناخته می شود. نام این اثر ابتدا در تاریخ 17 آذر 1316 با شماره ثبت ۱۰۲۱ در زیر مجموعه بازار قزوین قرار گرفت و سپس در 11 مرداد 1357 با شماره 2089 به صورت مجزا در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

با ما باشید تا ببینیم این سازه قاجاری چه برای مان تدارک دیده است.

تاریخچه

در زمان ناصرالدین شاه قاجار، شخصی به نام محمدباقر خانه سعدالسلطنه اصفهانی، حاکم وقت قزوین بود. او به خوبی به ارتباطات تجاری ایران با کشورهایی مثل ترکیه (عثمانی) و روسیه واقف بود و به همین دلیل دستور ساخت یک کاروانسرا را صادر کرد. عملیات ساخت کاروانسرا در سال 1310 هجری قمری آغاز و ساخت ۴۰۰ حجره برای آن در نظر گرفته شد. در نهایت بنای کاروانسرا با تلاش دو معمار اصفهانی و دو معمار قزوینی در سال ۱۳۱۲ هجری قمری به پایان رسید. یکی از ویژگی‌های‌ این کاروانسرا این است که با توجه به مدارک و اسناد موجود تنها 2 سال برای ساخت آن وقت صرف شده و این در نوع خود شاهکار است.

کاروانسرای مزبور به سعدالسلطنه شهرت یافت؛ اما با نام سرای سعد نیز خوانده شد. برخی به دلیل قرارگیری مجموعه کاروانسرا در میدان چوگان دوران صفویه (کاخ باغ سعادت، میدان سعادت) نام سرای سعادت را بر آن گذاشتند. بزرگی کاروانسرا حکایت از آن دارد که در زمان قاجار، یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و محل تبادل کالاهای تجار در داخل کشور به شمار می رفته است.

کاروانسرا به مرکزی برای فعالیت های تجاری و بازرگانی تبدیل شد و تا قبل از جنگ جهانی اول، مرکزی مهم در شهر بود. با آمدن قشون روس در جنگ جهانی اول، نخست چند واحد از نظامیان روس به کاروانسرا وارد شدند و در آن اسکان یافتند. انگلیس ها که از راه رسیدند بخشی را مخزن خواروبار کردند و بخشی دیگر را به محل خوراک چارپایان اختصاص دادند. در نهایت پس از متروکه شدن این محل، بلدیه بخشی را به اصطبل و قسمتی را به انبار قند و شکر تبدیل کرد.

بعد از تغییرات سیاسی حکومت روسیه، کاروانسرا دیگر پل ارتباطی بازرگانی، بین اروپا و آسیا به حساب نمی آمد و کم کم حیات اقتصادی خود را از دست داد.

برخی از حجره های کاروانسرای سعدالسلطنه به شکل غرفه های تجاری مستقل در آمدند و برخی نیز به صورت انبار مورد استفاده قرار گرفتند. قسمتی از کاروانسرای سعدالسلطنه به کارخانه آرد سلامت و کارخانه تولید کشمش تبدیل شد و کارگاه های تولیدی کفش، فرشبافی و چوب‌بری نیز در قسمت های دیگر استقرار یافتند؛ به همین دلیل در این اواخر مردم نام بازار چوب را بر این محل نهاده بودند. گفته می شود که با ورشکستگی کاروانسرا بازارهای صنایع چوب قزوین آتشی برپا ساختند تا بتوانند پولی از بیمه بگیرند.

در نهایت در سال ۱۳۷۷ تنها ۱۰ واحد در کاروانسرای سعدالسلطنه فعال بود و این بنای ارزشمند رو به ویرانی می رفت. کم کم سازمان میراث فرهنگی شروع به خرید حجره ها کرد. مالکان اصلی کاروانسرا آقایانی به نام های موذنی، اردکانی، ملک زاده، فرج اللهی و … بودند و تا سال ۸۰ با حدود ۴ میلیارد اعتبار تمامی سرقفلی ها از این اشخاص خریداری شدند. پس از مدتی این مجموعه از طریق صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی سازمان میراث‌ فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری قزوین واگذار شد تا مورد مرمت قرار گیرد. تامین منابع مالی این مرمت را سازمان بهسازی و نوسازی بر عهده گرفت و عملیات زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام گرفت.

اکنون چند سالی است که همایش ها و جشنواره های متعددی در این کاروانسرای مرمت شده برگزار می شود تا شناخته و معرفی شود. تا همین امروز این مجموعه به خوبی توانسته توجه گردشگران و اهالی قزوین را به خود جلب کند.

خوشگذرانی در کاروانسرای سعدالسلطنه

کاروانسرای سعدالسلطنه شاید به نظر تنها یک بنای تاریخی باشد؛ اما در این بنا دنیایی جذاب و متفاوت انتظارتان را می کشد. پس از بازسازی ها کاربری تازه ای برای این کاروانسرا در نظر گرفته اند. در اینجا می توانید به فعالیت های زیر مشغول شوید:

1- خرید صنایع دستی

اگر از طرفداران صنایع دستی اصیل هستید، می توانید در کاروانسرای سعدالسلطنه، باکیفیت ترین ها را بیابید. در اینجا با هنرمندانی برخورد می کنید که در حال پیاده سازی هنرشان هستند و با عشق، نقش و نگار می زنند. شاید این مکان بهترین جایی باشد که بتوانید از آن سوغات تهیه کنید و یادگاری خوبی از سفر به قزوین با خودتان ببرید. غرق در دنیای رنگارنگ این بازار شوید و لذت ببرید. نقاشی، فرش‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی و منبت‌کاری و ... از جمله هنرهایی هستند که می توانید در اینجا بیابید.

2- خوشمزه گردی

تصور کنید که در یک بنای قاجاری، چای یا قهوه بنوشید و یا در حالی که غذا نوش جان می کنید، چشم تان به آجرکاری ها می افتد و از بودن در فضا لذت می برید. در کاروانسرای سعدالسلطنه می توانید در قلب تاریخ یک خوشمزه گردی جذاب داشته باشید. بر روی کفپوش آجری قدم بزنید و به یکی از کافه ها یا رستوران ها وارد شوید. در فضایی دل انگیز خودتان را به یک نوشیدنی یا خوراکی خوشمزه مهمان کنید و بر لذت گشت و گذارتان بیفزایید.

3- بازدید از موزه شاهنامه و اساطیر

اگر از طرفداران اشعار فردوسی هستید و دل تان می خواهد در فضایی با حال و هوای شاهنامه و اساطیرش قرار گیرید، در کاروانسرای سعدالسلطنه به سراغ حیاط نگارالسلطنه بروید. در اینجا می توانید از موزه شاهنامه و اساطیر بازدید کنید و در دنیایی متفاوت قدم بزنید. مجسمه ها و تابلوهایی را در این موزه می بینید که همگی با موضوع شاهنامه و اساطیر آن هستند. 

آنچه می بینید هنر رضا ازی محمدی -هنرمند مجسمه ساز- است. در این موزه مجسمه هایی با الهام از شاهنامه و فرهنگ فولکلور ایران را می بینید که از جمله آنها می توان به وداع زال با سیمرغ، زاده شدن رستم، نبرد رستم و اژدها، رستم و اسفندیار، شیرین و فرهاد، کاوه آهنگر، بیژن و منیژه، سیاوش، شیر و آهو، ابن سینا، ابوریحان بیرونی، سرباز هخامنشی، بابک خرمدین، ملانصرالدین، نوروزی خوان، چوگان قزوین، دفاع مقدس و ... اشاره کرد.

4- بازدید از مسجد النبی

در انتهای کاروانسرا به مسجدی می رسیم که مسجدالنبی نام دارد. مسجدی متعلق به دوران پادشاهی فتحعلی ‌شاه قاجار که با وسعتی بیش از 14000 مترمربع، به عنوان بزرگترین مسجد تاریخی شهر قزوین شناخته می شود.

شواهدی در مسجد وجود دارد که وجود آن را در دوران صفوی نیز نشان می دهد. معمار بنا استاد میرزای شیرازی بوده که ساخت آن را در سال 1166 خورشیدی به پایان رسانده است.  

در گذشته مسجد النبی با نام های مسجد شاه و مسجد سلطانی نیز خوانده می شد. این مسجد، گنبدی دو پوسته دارد و صحن آن به صورت چهار ایوانی ساخته شده است. این مسجد محلی برای گردهمایی نمازگزاران برای نماز جمعه به شمار می رود.

5- جشنواره ها

از زمانی که مرمت کاروانسرای سعدالسلطنه به پایان رسید، بازار جشنواره ها در آن داغ شد. مسئولان برای معرفی هر چه بهتر این جاذبه تصمیم گرفتند مراسم مختلفی را در آن برگزار کنند و با عناوین مختلف مردم را به اینجا بکشانند. سعدالسلطنه را می توان پاتوقی برای جشن ها و مراسم در قزوین دانست. تا به امروز برنامه های مختلفی از جمله جشنواره نوروزی، جشنواره موسیقی، نمایشگاه اسباب بازی و ... در آن برپا شده است. اگر حواس تان را خوب جمع کنید می توانید در زمان برگزاری این برنامه ها به کاروانسرای سعدالسلطنه بروید و با یک تیر دو نشان بزنید. هم این جاذبه تماشایی را ببینید و هم فرصت شرکت در مراسم خاص را به دست آورید.

معماری و ساختار کاروانسرا

کاروانسرای سعدالسطلنه تعدادی سرای تو در تو و پیوسته، چندین ورودی، حجره های متعدد، هشتی (1) های چشم نواز، دالان های طولانی و تزیینات آجرتراشی دارد. از سراهای مشهور این مجموعه می توان به سرای قیصریه، نگارالسلطنه و سرای بهشتیان اشاره کرد. مجموعه سراهای کاروانسرای سعدالسلطنه، از لحاظ معماری و شالوده و آجری یکی از سالم ترین سراهای بازرگانی به شمار می آیند.

راهروهای اصلی این کاروانسرا پس از پیچ های متعدد به دری بزرگ می رسند که راه ورود به یکی از حیاط ها هستند. ساختمان کاروانسرا به صورت چهار ضلعی است و در چهار ضلعِ حیاط‌دارِ آن، چهار ایوان به چشم می خورد. طاق نمای ایوان ها آجرکاری دارند و سقف داخلی ایوان ها مزین به هنر مقرنس کاری است.

 ساختار این کاروانسرا، ماهیتی درونگرا دارد و می توان آن را از معدود کاروانسراهای ایرانی دانست که چندین حمام، سرا، تیمچه، شترخان، راسته، چهارسوق، مسجد، چایخانه و … را در خود جای داده است. این کاروانسرا را به گونه ای طراحی کرده اند که تمام امکانات یک شهر را داشته باشد تا کاروان‌ها نیازی به خروج از کاروانسرا برای برطرف کردن نیازهای شان را نداشته باشند. 4 آب انبار و 2 حمام به نام‌های رضوی و سعدیه از قسمت های قابل توجه این کاروانسرا هستند که در آینده به مراکز آب درمانی تبدیل خواهند شد. 

 درهای برخی از حجره ها به شکل ارسی (2) و چوبی هستند و برخی دیگر تزیینات آجرکاری دارند. استفاده از دیوارهای روکش گچی، سقف های گنبدی، طاق نماهایی به صورت طاقچه و نورگیر های قابل توجه از ویژگی های این کاروانسراست. 

پاورقی

1- راهروی سقف دار هشت ضلعی یا گِرد که در قسمت ورودی ساختمان قرار دارد.

2- پنجره مشبکی که به جای گشتن بر روی پاشنه گرد، به سمت بالا باز می شود.

بخش های مهم

در این مجموعه بزرگ بخش های متعددی وجود دارد؛ اما ما در اینجا مهم ترین آنها را از نظر می گذرانیم:

1- ورودی

ورودی اصلی کاروانسرای سعدالسلطنه در خیابان امام خمینی قرار دارد. 1 طاق نما در دو سوی این ورودی دیده می شود و سپس با سقفی مواجه می شوید که فاقد نورگیر است و آن را به صورت عرقچین (مدور) ساخته اند. این ورودی افراد را از خیابان به حیاط اصلی سرای سعدالسلطنه هدایت می کند. پس از در ورودی به هشتی‌ می رسیم که با آجر و کاشی تزیین شده و سقف یزدی بندی آن چشم نواز است.

2- حیاط ها

این مجموعه 7 حیاط به نام‌های بهشتیان، نگارالسلطنه، سعدالسلطنه، سعدیه، قهرمانی، شترخان و حیاط خدمات را در خود جای داده است که البته تعدادی از این نامگذاری ها در سال های اخیر صورت گرفته اند. در سرتاسر همه حیاط ها حجره هایی با تزیینات معماری دیده می شوند.

*حیاط نگارالسلطنه

در گذشته این کاروانسرا فقط مخصوص تجارت و دادوستد بود و حجره ها به تجار قزوینی تعلق داشتند. حیاط نگارالسلطنه جایی بود که کاروان های از راه رسیده، بار خود را در آن می گذاشتند و محل را ترک می کردند. کسی حق اتراق در این مکان را نداشت و افراد باید شب را در مکانی دیگر سپری می کردند. حیاط نگارالسلطنه دو حجره و دو انبار بسیار بزرگ را در خود جای داده است و درِ آن از سمت غرب به راسته وزیر گشوده می شود. این حیاط در غرب حیاط سعدالسلطنه قرار دارد و مساحت آن به ۱۴۹۲ مترمربع می رسد که ۲۴۴ مترمربع آن فضای حیاط و باقی فضای بسته و نیمه باز را شامل می شود. 

 *حیاط سعدالسلطنه

 حیاط سعدالسلطنه با ۳۰۷۳ مترمربع اصلی ترین و بزرگترین حیاط مجموعه به شمار می رود. البته حدود ۱۵۰۰ متر آن به فضای باز اختصاص دارد و بقیه وسعت را ترکیبی از فضاهای نیمه باز و بسته شامل می شود.

تعداد حجره‌های داخل این حیاط به 32 حجره می رسد که یک طبقه هستند و در چهار طرف حیاط شکل گرفته اند. تمامی این حجره ها بر روی سکوهایی با ارتفاع 1 متر از کف حیاط ساخته شده اند و زیر سکوها پنجره‌های ریزی تعبیه شده است تا هوا بین سکوها در گردش باشد و از نم زدن حجره ها جلوگیری شود. 

آجرکاری این حیاط به صورت چیدمان در یک سطح به حالت خفته و راسته است؛ یعنی آجرها در آن به صورت پس و پیش قرار داده شده اند.

حجره‌های این حیاط سه بخش ایوانچه، حجره و پستو دارند. پستو فضای کوچکی پشت حجره برای اجناس اضافی و چیزی شبیه به انبار بوده است. ایوانچه دارای تزیینات کاشی کاری است و سقف آنها رسمی بندی دارد. کاروانیان به این حیاط می آمدند و از آب شرب حوض آن استفاده می کردند.  

کف ایوان ها و راهروهای جلوی حجره ها سنگ فرش شده و در تقاطع ضلع های چهارگانه حجره دو گوشه ایجاد شده است. طاق نمای حجره ها تزیینی ساده دارد و کف آنها از موزاییک است.

*حیاط سعدیه

برخی زیباترین حیاط مجموعه را حیاط سعدیه می دانند چرا که تزیینات بیشتری نسبت به سایر حیاط ها دارد. این حیاط در شرق حیاط سعدالسلطنه واقع شده و 2900 مترمربع است. فضای باز این حیاط به ۸۰۰ مترمربع می رسد. دو ایوان در شمال و جنوب حیاط وجود دارد که مزین به آجرکاری و کاشی کاری هستند. در ضلع شمال شرقی حیاط راهرویی با سقف گنبد دار دیده می شود که یک گنبد بزرگ در وسط و دو سقف عرقچین (مدور) کوچکتر دارد. این بخش دارای ارسی های زیبایی است و سقف آن ترکیب آجر و کاشی به صورت اشکال هندسی است را به نمایش می گذارد.

درِ حیاط سعدیه چوبی است و روکش فلزی و گل‌میخ های تزیینی دارد. وجود 10 حجره دو طبقه تفاوت اساسی این حیاط با حیاط های دیگر بوده و فضای زیرین نقش انبار را برای طبقه بالایی داشته است. در پشت حجره های شرقی انبار بزرگ ستون داری نیز به چشم می خورد. این ساختار به همراه تزیینات مفصل حکایت از اعیانی بودن حیاط سعدیه دارد. حمام سعدیه نیز داخل این حیاط واقع شده که قرار است بعد از پایان مرمت به مرکز آب درمانی بانوان بدل شود. حمام رضوی در داخل راسته‌بازار و زیر نیز مرکز آب‌درمانی آقایان خواهد شد.

در گرمابه سعدیه در شمال شرقی حیاط واقع شده است. بعد از عبور از در ورودی حمام و چرخش ۹۰ درجه به راهروی ۳۰ متری در زیر حجره ها می رسید. این راهرو طاق آهنگ دارد و در نهایت به سربینه می رسد. گرمخانه در جنوب سربینه قرار دارد، مربع شکل است و گنبدی برفراز خود و دو فضای دیگر در شرق و غرب دارد که همه اینها یک فضای مستطیل شکل را تشکیل می دهند. ابعاد اصلی حمام سعدیه قزوین به ۴۹٫۹۰ متر در ۲۶٫۴۰ متر می رسد.

 *حیاط قهرمانی و حیاط خدمات

در سمت شرق شترخان، به حیاطی با وسعت 1860 مترمربع می رسیم که ۷۰۶ مترمربع آن به حیاط اختصاص دارد. اینجا حیاط قهرمانی است که طرحی شبیه به حیاط بهشتیان دارد. حجره‌ها در همکف قرار گرفته اند و در آینده قرار است هتل شوند. حیاط قهرمانی تنها فضای کاروانسراست که راه مستقیم به بیرون از مجموعه ندارد. دور تا دور حیاط را حجره ها در برگرفته اند و انباری در گوشه جنوب شرقی آن تعبیه شده است. می گویند قبلا ارامنه قزوین در اینجا مشغول به تجارت بودند. حیاط خدمات نیز حیاطی فاقد حجره است. 

 *حیاط شترخان

در ضلع جنوبی سرای قیصریه به حیاط شترخان می رسیم که محل ورود کاروان ها بود. آنها با احشام وارد می شدند، از این حیاط عبور می کردند و اگر هوا آفتابی بود بارها را داخل این حیاط می گذاشتند. در ضلع شمالی این حیاط فضای بزرگی با بیش از 100 ستون هست که به بارانداز اصلی شهرت دارد و در گذشته محل تخلیه بار در هوای نامساعد بود. این فضا ارتباطی مستقل جهت ورود چهارپایان از بازار سعدیه داشت و همین یکی از ویژگی های آن محسوب می شد. این فضا به‌ عنوان اصطبل هم به کار می رفت و حلقه‌هایی هم برای بستن افسار اسب ها بر ستون ها تعبیه شده بود. یک طرف دیگر، حیاط کوچکی قرار دارد که تامین نور و تهویه هوای بارانداز را انجام می داد. کاروان ها در این حیاط خستگی در می کردند و گاهی شب را به صبح می رساندند.

حیاط شترخان ۴۳۷۸ مترمربع وسعت دارد که از این متراژ ۱۲۳۸ مترمربع آن مخصوص حیاط است. در وسط حیاط شترخان حوض زیبایی قرار دارد. یک در بزرگ در غرب حیاط واقع شده است که به راسته وزیر و رو به روی دیوار شمالی مسجد النبی گشوده می شود. 

*حیاط بهشتیان

بهشتیان نام سرایی در شمال غربی مجموعه است که از سمت شمال سرا و خیابان اصلی و از سمت شرق سرا و بازارچه سعدالسلطنه می توان به آن وارد شد. مساحت سرای بهشتیان به 2100 مترمربع می رسد و 2 تالار بزرگ، 2 رواق و 8 حجره را در خود جای داه است. در دور تا دور حیاط بهشتیان، حجره هایی دیده می شوند که در همکف ساخته شده اند. در داخل این حیاط یک آب انبار نیز قرار دارد.

3- چهارسوق

بسیاری مهم ترین و زیباترین قسمت کاروانسرا را چهارسوق آن می دانند که 3600 مترمربع وسعت دارد. چهارسوق از تقاطع قائم دو راسته قیصریه (1) و راسته بازار به وجود آمده است و در بالای آن گنبد بزرگ کاشی کاری شده ای خودنمایی می کند. این گنبد نورگیری ندارد و از چهار طرف با چهار نیم گنبد نورگیردار و مزین به رسمی بندی محاصره شده است. این کار باعث شده تا فضا بزرگتر و جادارتر به نظر برسد. 

داخل فضای گنبد سه کتیبه به چشم می خورد؛ کتیبه اول سال اتمام کاروانسرا را در 1312 هجری قمری نشان می دهد.   

کتیبه دوم نام معماران بنا را در خود دارد؛ استاد مهدی چگینی و استاد حسن خنجری. کتیبه سوم در طرف دیگر گنبد قرار دارد و بر روی آن عبارت سنه یونت ایل به معنی سال اسب دیده می شود. معمار به صورتی خلاقانه این کتیبه را به صورت معکوس نوشته است. 

کاشی های سقف چهارسوق رنگ های متنوعی همچون زرد، فیروزه ای و … دارد. ۴ طاق نما و مجموع سقف های گنبدی ترکیب هشتی مانندی را به وجود آورده است. راهرو ضلع غرب هشتی، ترکیبی از طاق و تویزه است و نورگیرهایی با شبکه آهنی دارد. در ضلع جنوب راهرو دری با گل میخ های تزیینی و سقف شبیه به دیگر بخش های کاروانسرا دیده می شود.

در انتهای جنوبی چهارسوق حیاط کوچکی با مساحت ۳۱۳ مترمربع به چشم می خورد که ۱۸۸ متر آن به حیاط اختصاص دارد. مابقی مساحت را حجره ها تشکیل می دهند که بیشتر در دست ارامنه و یا عُمَری های قزوین بوده (سنی ها) بوده اند. در ادامه این محور به راسته ای شبیه راسته بازار می رسیم که در دو سوی خود حجره هایی دارد. در پشت این حجره ها در سمت شرق، حیاط دیگری قرار گرفته که برای انبار و بارانداز کاربرد داشته است. در غرب چهارسوق، دالان قیصریه را می بینیم که با در بزرگی به راسته وزیر راه دارد. 

 پاورقی

1- قیصریه به معنای بازار شاهی است. در گذشته کالاهای با ارزش مالی بیشتر، در راسته قیصریه به فروش می رسیدند.

4- راسته وزیر

راسته وزیر جایی است که از خیابان اصلی، حیاط نگارالسلطنه، سرای قیصریه و شمال به جنوب می توان به آن وارد شد. این راسته با زیربنایی برابر ۱۹۲۶ مترمربع در غرب کاروانسرای سعدالسلطنه واقع شده است و نقش ارتباط و معبر شهری را نیز دارد. این راسته از خیابان امام آغاز می شود و با کمی انحنا به غرب تا دیوار شمالی مسجد النبی (در انتهای کاروانسرا) ادامه می یابد. ۴۴ واحد (دکان) در این راسته قرار دارد که در گذشته کارگاه ریسندگی، بافندگی و بافت پتو بوده اند. در ضلع غربی این راسته وزیر گرمابه رضوی با وسعت حدود 1800 مترمربع قرار دارد.

امکانات سرای سعدالسلطنه

این کاروانسرا به عنوان یک جاذبه گردشگری این امکانات را در اختیار بازدیدکنندگان می گذارد:

• سرویس بهداشتی
• مسجد
• کافه و رستوران
• فروشگاه های صنایع دستی

نظرات خارجی ها

زیبایی های سرای سعدالسلطنه گردشگران خارجی را هم به این مکان کشانده است. در اینجا می خواهیم نگاهی به نظرات آنها در وبسایت سفر و گردشگری تریپ ادوایزر بیندازیم:

گردشگر اتریشی | تاریخ ثبت دیدگاه شهریور 97

مکانی شگفت انگیز با کافه ها و فروشگاه های جذاب

این مکان را با مغازه ها و کافه هایش دوست داشتم. حس آرامش و راحتی خاصی دارد. حتا با وجود گرمای بیرون، فضای دروی خنک بود. اینجا شگفت انگیز است.

گردشگر روس | تاریخ ثبت دیدگاه شهریور 97

جاذبه ای برجسته در قزوین

این مکان باید بیشتر از این حرف ها مورد بازدید قرار گیرد. اینجا برای چند ساعت گشت و گذار و قدم زدن عالی ست.

گردشگر چینی | تاریخ ثبت دیدگاه شهریور 97

یک بازار بازسازی شده

این یک بازار قدیمی است که مردم در گذشته محصولات کشاورزی و دست سازه های خود را در آن به فروش می رساندند اما در حال حاضر به بازاری با مغازه های زیبا و کافه و رستوران های جذاب تبدیل شده است. باید اینجا را ببینید.

گردشگر هلندی | تاریخ ثبت دیدگاه اردیبهشت 97

فروشگاه های سوغات و کافه ها

کاروانسرای قزوین کمی مدرن به نظر می رسد. اینجا یک گالری از طاق های زیبا است و در دو طرف آن مغازه ها و کافه ها دیده می شوند.

گردشگر لهستانی | تاریخ ثبت دیدگاه فروردین 97

زیبا!

مکانی واقعا زیبا. بازاری بزرگ با سقف شگفت انگیز که در طول روز ساکت و خلوت است اما در عصرها شلوغ می شود. شما می توانید مغازه های بامزه و کافی شاپ های کوچک را در اینجا پیدا کنید.

دیدنی های اطراف

در کنار بازدید از کاروانسرای سعدالسلطنه می توانید بر روی بازدید از جاذبه های اطراف آن نیز حساب باز کنید. در اینجا نام این دیدنی ها و فاصله شان از ورودی کاروانسرا را برای تان آورده ایم:

سخن آخر

وقتی از شهر قزوین سخن می گوییم، مقصودمان دیاری است که زمانی پایتخت صفوی ها بوده و در زمان قاجارها نیز ساخت و سازهایی را به خود دیده است. بازدید از این شهر و جاذبه هایش سفری تاریخی و متفاوت را برای تان رقم می زند پس شک نکنید و آن را در برنامه های تان بگنجانید. در این سفر سری هم به کاروانسرای سعدالسلطنه بزنید که این روزها حال و هوایی دلپذیر پیدا کرده است.

آیا تا به حال به قزوین سفر داشته اید؟

از کاروانسرای سعدالسلطنه چه می دانید؟

تجربه های خود را در زمینه سفر با ما به اشتراک بگذارید.

برای ماندگار کردن عکس ها و سفرنامه های تان در کارناوال، بر روی لینک زیر کلیک کنید و به خانواده کارناوالی ها بپیوندید.

کــــــــارناوالی شــــــــــو