بازار کاشان | راهنمای خرید و بازدید

بازار سنتی کاشان از بازارهای تاریخی است که جذابیت‌هایش چشم‌ها را به‌خود خیره می‌کند در این مطلب تصاویر بازار سنتی کاشان را خواهیم دید، بخش‌های مهم آن را معرفی می‌کنیم و ساعات کاری بازار سنتی کاشان و آدرس این بازار را به شما می‌دهیم. همراهمان باشید تا با این جاذبه دیدنی بیشتر آشنا شوید.

چرا بازار کاشان؟

• یکی از بازارهای تاریخی مهم ایران است.
• تیمچه معروف امین‌الدوله در این بازار قرار دارد و از نظر معماری و تزیینات بی‌بدیل است.
• بهترین و باکیفیت‌ترین سوغات کاشان را می‌توانید از این بازار تهیه کنید.
• از دیدنی های کاشان است که بازدیدکنندگان زیادی دارد.
• جاذبه‌های تاریخی معروفی در نزدیکی آن قرار گرفته است.

آشنایی با بازار کاشان و تاریخچه آن

بازار کاشان یا بازار سنتی کاشان یکی از دیدنی‌ترین اماکن تاریخی شهر است که از اواسط خیابان بابا افضل تا دروازه دولت ادامه دارد. این بازار بیش از 40 اثر تاریخی از جمله تیمچه امین‌الدوله، بازار میانچال، آب انبار، مسجد، مدرسه و دیگر آثار تاریخی را در خود جای داده است و با داشتن مغازه‌های متنوع، محلی مناسب برای خرید روزانه و سوغات کاشان به شمار می‌رود. قدمت بازار کاشان به‌دوران آل‌بویه و پس از آن، سلجوقی باز می‌گردد. این بازار در دوره صفوی، به اوج شکوه خود رسید و آنچه امروزه برجای‌مانده، بازاری است که بر روی بقایای بازار قدیم در دوران قاجار ساخته شده است. به‌دلیل این سیر تاریخی گفته می‌شود که بازار کاشان هفت قرن معماری ایران، از قرن هفتم تا اواخر دوره قاجار را در قلب خود دارد. بد نیست بدانید برخی بخش‌های بازار در زلزله سال ۱۱۹۲ آسیب‌های جدی دیده و در دوران فتحعلی شاه قاجار مورد مرمت قرار گرفته‌اند.

ثبت ملی: این اثر از تاریخ ۸ شهریور ۱۲۵۵ با شماره ۱۲۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 

معماری بازار کاشان

بازار کاشان هم مانند هر بازار تاریخی و مهم دیگری، قسمت‌های مختلفی دارد که هر یک بر اساس شغل کسبه یا نوع معماری و به دلایل دیگر تعریف می‌شوند. پیش از آنکه وارد این بحث شویم و قسمت‌های مهم بازار کاشان را برایتان شرح دهیم، بد نیست به‌صورت کلی نگاهی گذرا به ساختار بازارهای سنتی ایرانی داشته باشیم. به‌طور کلی عناصر اصلی ساختاری بازار عبارت‌اند از:

• راسته یا گذرگاه اصلی و فرعی بازار که مسیری طولانی است و در دو طرف آن دکان‌ها قرار گرفته‌اند. 
• سرا که یک حیاط میانی با حجره‌های به‌هم‌پیوسته در دورتادور آن است. سراها در تعداد طبقات، نوع ایوان، رواق و راهروها با هم متفاوت‌اند.
• تیمچه که فضاهای سرپوشیده و کوچکی برای عرضه یک نوع کالای خاص‌اند و تزیینات چشمگیری نسبت به سایر بخش‌های بازار در آن‌ها دیده می‌شود.
• چارسوق یا چهارسو که به محل تقاطع دو راسته اصلی گفته می‌شود و معماری متفاوت و تزیینات داخلی مفصلی دارد.

راهنمای بازدید از بازار کاشان

بازار کاشان، ورودی‌های متعددی دارد و از مسیرهای مختلفی می‌توانید از آن دیدن کنید. در اینجا یک مسیر پیشنهادی به شما ارائه می‌دهیم که بیشتر دیدنی‌های بازار را دربرمی‌گیرد:

• نکته 1: این مسیر را می‌توانید بالعکس هم طی کنید.
• نکته 2: می‌توانید هر یک از دیدنی‌های این مسیر را حذف کنید.
• نکته 3: سرای امین‌الدوله مهم‌ترین جاذبه بازار کاشان است.

ورود: برای ورود به بازار کاشان، به میدان کمال الملک می‌رویم. در یکی از خیابان‌های منشعب از این میدان به نام بابا افضل، دهانه بزرگی ما را به داخل بازار هدایت می‌کند.

آغاز مسیر: شروع به دیدن مغازه‌های مختلف کنید و راهتان را مستقیم ادامه دهید تا به مسجد و مدرسه امام برسید.

مسجد و مدرسه امام

مسجد و مدرسه علمیه امام (ره) یکی از زیباترین بنا‌های اسلامی ایران و بزرگترین مسجد مدرسه طلبه‌نشین کاشان محسوب می‌شود. این بنای قاجاری قدمتی بیش از 200 سال دارد و در زمان فتحعلی شاه ساخته شده است. این مجموعه را با نام‌های مدرسه شاه و مسجد و مدرسه سلطانی هم می‌شناسند؛ طرح و نقشه عالی، وسعت فضا و منظره زیبا، سردر کاشیکاری و موارد دیگر از جذابیت‌های این مسجد به شمار می‌روند.

ادامه مسیر: پس از خروج از مدرسه امام، به‌سمت کوچه شهید پارچه باف بروید و از آنجا راه امامزاده درب زنجیر را در پیش بگیرید.

امامزاده درب زنجیر

نام اصلی این محل، امامزاده حارث (ع) است که نسبش به حضرت موسی بن جعفر (ع) می‌رسد. این امامزاده، رواق و صحن وسیعی دارد و دارای گنبد فیروزه‌ای کاشی‌کاری شده و چشمگیری است. کاشی‌های معرق بسیار زیبا و خوش‌رنگی در محل قبر به‌کاررفته و ضریح فلزی آن را دربرگرفته است. مردم کاشان احترام بسیاری برای این امامزاده قائلند و اعتقاد زیادی به آن دارند.

ادامه مسیر: پس از زیارت امامزاده، به‌سمت مهمترین بخش بازار، سرای امین‌الدوله به راه بیفتید.

سرای امین الدوله | زیباترین بخش بازار

به زیباترین، دیدنی‌ترین و خیره‌کننده‌ترین بخش بازار کاشان می‌رسیم. سرای امین‌الدوله که با نام‌های تیمچه امین‌الدوله و کاروانسرای امین‌الدوله نیز از آن یاد می‌کنند و به یاد بانی ساختش، یعنی فرخ‌ خان غفاری كاشی، ملقب به امین‌الدوله این‌گونه نامگذاری شده است. این بخش از بازار کاشان در دوره قاجار و بین سال‌های ۱۲۸۰ تا ۱۲۸۴ هجری قمری زیر نظر استاد علی مریم کاشانی، طراح و معمار چیره‌دست و مشهور آن دوره، ساخته شده است. 

سرای امین‌الدوله بنایی سه طبقه با سقف مرتفع است و دهانه وسیعی دارد؛ دهانه‌ای که نظیرش در هیچ‌جای دیگر دیده نشده است. تزیینات خیره‌کننده و شاهکارهای هندسی گوشه‌ای از جذابیت‌های این بنا به شمار می‌روند و استحكام بالای ساختمان و نقشه و معماری آن حیرت‌انگیز است. از همه این‌ها که بگذریم، حضور پررنگ فرش فروش‌ها در این بخش از بازار کاشان، باعث شده تا دنیای رنگ‌ها و نقش ها حال‌وهوای دیگری را در سرای امین‌الدوله رقم بزند. نام این اثر از تاریخ ۲۹ دی ۱۳۵۳ با شماره ثبت ۱۰۱۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد. 

بد نیست بدانید بازار نو مسگرها هم کاری از فرخ خان امین‌الدوله غفاری بود که از نظر طراحی در کل ایران نمونه‌اش نبود. بازاری با بیش از 120 دکان از دروازه دولت تا میدان فیض که چندین کاروانسرای وسیع هم در میان آن‌ها قرار داشت. با فوت فرخ خان در سال ۱۲۸۸، بازار نو مسگرها هم رونقش را از دست داد و در دوره پهلوی با ساخته شدن خیابان‌های شهری کاملا از میان رفت.

ادامه مسیر: پس از بازدید از تیمچه امین الدوله، در همان راسته بازار کاشان به راه بیفتید. می توانید برای تازه کردن نفس و نوشیدن چای یا خوردن غذا به حمان خان بروید.

حمام خان | چایخانه و رستوران

حمام خان، بنایی به‌جای‌مانده از دوره زندیه است که امروزه به‌عنوان یک چایخانه و رستوران سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورودی حمام خان سردری زیبا با کاشی‌کاری دیدنی دارد که دارای اهمیت تاریخی زیادی است. برای ورود به حمام چند پله را پشت‌سر می‌گذارید و وارد فضایی می‌شوید که یک حوض در میان آن است. دورتادور این فضا سکوهایی برای پذیرایی از میهمانان وجود دارد و می‌توانید دقایقی را دور از همهمه بازار در این مکان بگذرانید. این اثر  از تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ۳۶۲۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

ادامه مسیر: پس از حمام خان نوبت به بازدید از تیمچه صباغ می رسد که فاصله بسیار کمی تا حمام دارد. 

تیمچه صباغ

تیمچه صباغ از آثار دوره قاجار است و به بازار حاجی سید حسین نیز شهرت دارد؛ بنایی دو طبقه که از دو بخش هشتی و فضای اصلی تیمچه تشکیل شده است و حجره‌ها پیرامون آن قرار گرفته‌اند. در بخش میانی این تیمچه حوضی وجود دارد و تزیینات مفصلی در سقف آن دیده می‌شود. نام این بخش از نام بانی ساخت آن یعنی حاج شیخ حسن صباغ از تجار معروف دوران قاجار گرفته شده و از تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۰۲۵۳ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

ادامه مسیر: مستقیم به مسیر ادامه دهید و سراغ مسجد میرعماد یا مسجد میدان را بگیرید.

مسجد میرعماد

مسجد میرعماد از بناهای قدیمی‌تر بازار کاشان محسوب می‌شود و به دوره سلجوقیان تا دوره صفوی تعلق دارد. این مسجد به دلیل قرارگیری در نزدیکی میدان بازار، به مسجد میدان نیز شهرت دارد. حیرت‌انگیزترین بخش این مسجد سر در عالی و زیبای آن است که فنون معماری اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارد و بر دیواره‌های اطراف آن نیز کتیبه‌ها و فرمان‌های  پادشاهان قراقویونلو و صفویه تا قاجار دیده می‌شود که حاوی اطلاعات مهمی از آداب‌ورسوم و سنن اجتماعی مردم و راه‌وروش فرمانروایان گذشته . محراب قدیمی مسجد از دیگر شگفتی های آن محسوب می شود که در خاطرات سیاحان گذشته، از آن یاد شده است. این محراب تا اوایل قرن حاضر نیز در سر جای خود بوده اما امروزه در موزه اسلامی برلین نگهداری می‌شود.

این اثر تاریخی با نام مسجد میدان در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۱۱۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

پایان مسیر: بعد از بازدید از مسجد میرعماد، مسیر را ادامه دهید تا به انتهای بازار برسید. پس از خروج از بازار وارد تقاطع خیابان اباذر و میدان دروازه دولت می شوید.

راهنمای خرید از بازار کاشان

بازار کاشان به‌نسبت دیگر بازارهای ایران ابعاد کوچکتری دارد و به‌راحتی می‌توانید در آن گشت بزنید و خرید کنید. همان طور که از تمام بازارهای تاریخی انتظار می‌رود، در هر بخش و راسته بازار کاشان، یک صنف خاص فعالیت می‌کند؛ در بخشی مسگران را می‌بینید و در قسمت دیگر با بازار کفاش‌ها روبرو می‌شوید. مهم‌ترین کالاهای این بازار به‌صورت پراکنده در سراسر آن به فروش می‌رسند. در این میان مهم‌ترین مرکز فرش‌فروشی و تجارت فرش سرای امین‌الدوله است و ظروف و تزیینات مسی را می‌توانید در بازار مسگرها پیدا کنید. کالاهای دیگر همچون گلاب و عرقیجات، سفال، صنایع دستی و اقلام دیگر به‌عنوان کالاهای مهم این بازار در بخش‌های مختلف آن عرضه می‌شوند.

مراسم محرم بازار کاشان

بازارها به‌عنوان یکی از مراکز مهم شهرها، به‌هنگام برگزاری مراسم مختلف دینی، سنگ تمام می‌گذارند. یکی از مراسمی که می‌توانید در بازار کاشان ببینید، عزاداری محرم است که با شور و شکوه خاصی برگزار می‌شود. از روز ششم محرم تا روز عاشورا در هر روز حدود ۷۰ تا ۸۰ دسته‌ سینه‌زنی راهی تیمچه امین‌الدوله می‌شوند. این دسته‌ها از سمت دروازه دولت، بازار مسگرها، سمت پا نخل و بازار گذرنو وارد بازار می‌شوند و در نهایت به تیمچه امین‌الدوله می‌رسند. نخستین دسته عزاداری ،دسته‌ای به نام چاووش عزاست که یک روز قبل از شروع ماه محرم به راه می‌افتد و مردم را از آمدن ماه محرم آگاه می‌کند.

نظر گردشگران خارجی در مورد بازار کاشان

در اینجا سری به وبسایت سفر و گردشگری تریپ ادوایزر می‌زنیم تا ببینیم گردشگران خارجی چه نظری در مورد بازار کاشان در این سایت ثبت کرده‌اند.

گردشگری از دانمارک | تاریخ بازدید آبان 98

بازاری عالی برای گشت زدن

این بازار عالی است؛ نه خیلی بزرگ و نه خیلی کوچک و به اندازه کافی چیزهایی دارد که شما را شگفت زده کند. تعداد زیادی فروشگاه فرش وجود دارد که فرش دست‌دوم و عتیقه و گلیم می‌فروشند.

گردشگری از دبی | تاریخ بازدید شهریور 98

در کمال تعجب بزرگ، سنتی و قابل اعتماد

من فکر نمی‌کردم بازار کاشان این‌گونه من را غافلگیر کند ... اما این‌کار را کرد! بسیار زیبا و پر از تاریخ، سنت و نسلی از بازاری‌هایی که آثار محلی مانند فرش دست‌بافت کاشان، مس، سرامیک، گلاب، عرق بهارنارنج، ادویه و عتیقه می‌فروشند.

ما کاملا عاشق بازار شدیم و آن را بسیار مناسب و لذت‌بخش دیدیم. منطقه مورد علاقه من زیر یکی از چندین گنبد بازار بود که عتیقه‌های زیادی را آنجا پیدا می‌کنید. این جاذبه را از دست ندهید و لذت ببرید. من به بازار کاشان 4 از 5 می‌دهم و آن‌هم فقط به‌خاطر اینکه ایران بازارهای دیگری دارد که چشمگیرتر است مانند بازار اصفهان.

گردشگری از نیویورک | تاریخ بازدید مرداد 98

تیمچه امین الدوله...

بهترین مکان بازدید در این بازار، تیمچه امین‌الدوله است؛ می‌توانید از مردم در بازار بخواهید که آن را به شما نشان دهند.

سخن آخر

به یکی از بازارهای تاریخی ایران سر زدیم و غرق در حال‌وهوای خرید و تاریخ و معماری شدیم. یکی از ویژگی‌های مثبت بازارها همین است که هم فرصت تعامل با مردم را به شما می‌دهد، هم خریدهای خوبی نصیبتان می‌شود و هم به دنیای تاریخ و معماری این مرز و بوم سرک می‌کشید.

ما هر آنچه لازم بود را از بازار کاشان گفتیم و حالا نوبت شماست که نظرتان را به ما بگویید. اگر از این بازار بازدیدی داشته‌اید از حال‌و‌هوای آن برایمان بگویید، راسته‌های معروف برای خرید کالاهای باکیفیت را معرفی کنید و از وضعیت نگهداری این بازار نیز اطلاعاتی به ما بدهید.