مقبره آتاتورک | خانه ابدی نخستین رییس جمهور ترکیه

هر کشور و تمدنی در درازای تاریخ، مردان و زنان بزرگی را به خود دیده است؛ افرادی که با شجاعت، هوش، توانمندی، زیرکی و وطن پرستی، سرزمین شان را چند گام به جلو برده اند و افتخارهای بسیاری برای آن به دست آورده اند. زنان و مردانی که در عرصه های مختلف علم، هنر، کشورداری و رزم، نام سرزمین شان را بر سر زبان ها انداخته و باعث افتخار شده اند. این افراد با همت، تلاش و پیگیری و پشتکار بسیار، موانع و سنگ اندازی ها را از سر راه برداشتند و در نهایت به هدف خود رسیدند. 

امروز در سفرمان می خواهیم با یکی از این افراد بزرگ آشنا شویم؛ فردی که کشورش را متحول ساخت، خون تازه ای به رگ های مردم تزریق کرد، به واژه های اتحاد، استقلال و غرور رنگ تازه ای بخشید و مردم را زیر نام و پرچم کشور ترکیه متحد کرد. کسی که ترکیه نوین را پایه گذاری کرد و احترام زیادی در بین مردم این کشور به دست آورد. قصد داریم در سفری به این کشور زیبا و همسایه، به مقبره آتاتورک در آنکارا سری بزنیم؛ در مورد فرهنگ و تاریخ معاصر ترکیه اطلاعات تازه ای به دست بیاوریم و داستان زندگی این مرد بزرگ را با هم مرور کنیم. همراه کارناوال باشید. 

ورود به صفحه معرفی آرامگاه های ایران و جهان

چرا مقبره آتاتورک؟

• برترین جاذبه شهر آنکارا به شمار می آید.
• محل دفن آتاتورک، بنیان‌گذار جمهوری ترکیه است.
• معماری بسیار چشمگیر و باشکوهی دارد. 
• با بازدید از این مکان می توانید از تاریخ معاصر ترکیه و فرهنگ این کشور اطلاعات جذابی به دست بیاورید. 
• بسیاری از مراسم مذهبی و سیاسی ترکیه در محوطه این مقبره برگزار می شود.
• یکی از بهترین ساختمان هایی ست که در 50 سال گذشته در ترکیه ساخته اند.

آشنایی با مقبره آتاتورک | Anıtkabir

کشور ترکیه، شهرهای توریستی متعددی دارد و استانبول، کوش آداسی، آنتالیا و... از محبوبترین آن ها هستند. شاید کمتر کسی آنکارا، پایتخت این کشور را برای گشت و گذار و تفریح انتخاب کند زیرا این شهر پایتخت سیاسی ترکیه به حساب می آید و دیدنی های زیادی برای گردش ندارد. با این حال چند جاذبه معروف در آنکارا به چشم می خورند که مهم ترین آن ها مقصد سفر امروزمان است. مقبره آتاتورک یا آن گونه که بین مردم ترکیه مشهور است آنیت کابیر (Anitkabir)، محل دفن مشهورترین رهبر سیاسی ترکیه، مصطفی کمال آتاتورک (Mustafa Kemal Atatürk) در دوران معاصر این کشور است. کسی که جمهوری ترکیه را پایه گذاری کرد و اصلاحات بسیاری در ساختارهای سیاسی و اجتماعی این کشور به وجود آورد و بین مردم بسیار محبوب شد. آتاتورک در تاریخ 10 نوامبر 1938 از دنیا رفت و کار ساخت مقبره او در تاریخ 9 اکتبر 1944 آغاز شد. در نهایت بعد از پشت سر گذاشتن فراز و نشیب های بسیار، ساخت مقبره آتاتورک در تاریخ 1 سپتامبر سال 1953 به اتمام رسید و در همین سال درهایش به روی عموم باز شد.

آرامگاه آتاتورک روی سطحی تپه مانند قرار گرفته و این موضوع باعث شده است تا در ابتدای ورود به محوطه، بسیار باشکوه به نظر برسد. ساختمان اصلی مقبره ۵۷٫۳۵ متر طول و ۴۱٫۶۵ متر عرض دارد و ارتفاعش به 27 متر می رسد؛ البته این ابعاد فقط ساختمان اصلی را شامل می شود. مقبره در کل، قسمت های مختلفی چون جاده شیرها، میدان مراسم، مزار، کتابخانه و چند اتاق دارد که در بخش های بعدی به همه آن ها خواهیم پرداخت. اگر دوست دارید تا با تاریخ معاصر و فرهنگ مردم ترکیه آشنا شوید آنیت کابیر مکان خوبی برای این منظور است. بسیاری از جشن ها و مراسم ملی ترکیه در محوطه مقبره برگزار می شود تا نام آتاتورک بیشتر در اذهان باقی بماند. آنیت کابیر سالانه در حدود 8 میلیون بازدیدکننده دارد و در دهم نوامبر - سالگرد وفات آتاتورک- میزبان جمعیت بسیاری از مردم ترکیه و گردشگران است. در این روز مردم به صورت دسته جمعی به سمت مقبره حرکت می کنند و به مرورِ زندگی آتاتورک و فعالیت هایی که برای کشور خود انجام داده است می پردازند. با ما همراه باشید تا بیشتر درباره آتاتورک مشهور و مقبره اش بدانیم. 

آتاتورک که بود؟

اما چرا آتاتورک در میان مردم ترکیه تا این اندازه محبوبیت دارد و آرامگاه او یکی از جاذبه های برتر ترکیه محسوب می شود؟ همراه مان باشید تا شما را به صورت مختصر با زندگی نامه آتاتورک آشنا کنیم و راز محبوبیت او را متوجه شویم. 

مصطفی کمال آتاتورک در تاریخ 19 ماه می 1881 در شهر سالونیکا (شهر تسالونیکی در شمال یونان فعلی) به دنیا آمد؛ شهری که در آن زمان جزوی از امپراتوری عثمانی محسوب می شد و بعد از تجزیه عثمانی در خاک کشور یونان قرار گرفت. خانواده آتاتورک از طبقه متوسط بودند و تباری ترک و مسلمان داشتند. پدر و مادرش برای او نام مصطفی را انتخاب کردند و بعدها به دلیل تیزهوشی و تلاش در یادگیری، از معلم ریاضی خود لقب کمال به معنی بهترین و برترین را دریافت کرد. او در نوجوانی وارد مکتبی مذهبی شد؛ اما آنجا را ترک کرد و درس را در مدرسه ای دولتی ادامه دارد. بعد از پایان تحصیلات مقدماتی، وارد دانشکده جنگ شد و از آنجا تحصیلات خود را در دانشکده ستاد ادامه داد. مصطفی کمال دانشکده ستاد خود را با عنوان دانشجوی ممتاز و سروان ستاد به پایان رساند و در سال 1905 فارغ التحصیل شد. 

مصطفی کمال بعد از فارغ التحصیلی از دانشکده وارد ارتش عثمانی شد، در سال 1911 به جنگ با ایتالیایی ها در طرابلس رفت و سپس در سال های 1912 تا 1913 در جنگ بالکان شرکت کرد. او در این جنگ به سمت فرماندهی رسید و با مقاومت در تنگه داردانل و شبه جزیره گالیپولی در مقابل انگلیسی ها مانع از اشغال استانبول توسط نیروهای متفقین شد. مساله ای که او را در میان مردم ترکیه بسیار محبوب کرد. 

بعد از این نبرد مصطفی به جنگ با روس ها رفت و به مقام ژنرالی رسید؛ مقامی که لقب پاشا را برای او به ارمغان آورد. او تنها ژنرال ترک بود که در جبهه های شرقی در برابر نیروهای روس به پیروزی رسید. با وجود تمام این رشادت ها در پایان جنگ جهانی اول، دولت عثمانی شکست خورد و بسیاری از مناطق تحت فرمانروایی خود را از دست داد. قسمت های مختلف ترکیه تحت اشغال نیروهای پیروز جنگ جهانی افتاده و شهر استانبول به وسیله نیروهای انگلیس، فرانسه و ایتالیا به تصرف درآمده بود. زمانی که مصطفی کمال پاشا در سال 1919 وارد استانبول شد، تصویر شهر به اشغال درآمده، تاثیر عمیقی بر ذهن او گذاشت. او عزم خود را برای بیرون راندن نیروهای اشغالگر جزم کرد و به ملاقات دوستانش رفت تا به کمک هم نقشه ای برای رهایی ترکیه طراحی کنند. مصطفی کمال رهبری استقلال ترکیه را به دست گرفت و به جنگ با نیروهای اشغالگر رفت تا اینکه توانست در سال 1923 با کمک ملی گرایان و گروه های مبارز کار را به سرانجام برساند و جمهوری ترکیه را پایه گذاری کند. او در همین زمان به عنوان رییس جمهور ترکیه انتخاب شد و تا زمان مرگش رییس جمهور ترکیه باقی ماند. 

پس از انتخاب مصطفی کمال پاشا به عنوان رییس جمهور ترکیه، او دست به اصلاحات بزرگی در کشور زد و چهره آن را برای همیشه تغییر داد. از جمله کارهای مهم او برای اداره کشور می توان به مبارزه با روحانیان، ترویج ملی گرایی، جدایی دین از سیاست، حق رای زنان، تغییر خط از عربی به خط ترکی استانبولی و ... اشاره کرد. از جمله اقدام های مهم مصطفی پاشا پایان دادن به دعوای مسلمانان و مسیحیان در مورد مسجد ایاصوفیه در آن روزها بود؛ چرا که به دستور او در سال 1934 برای همیشه این مکان به موزه تبدیل شد. در همین سال مصطفی کمال قدم دیگری برای استیلای نام خود برداشت و با همراهی مجلس ترکیه نام فامیل آتاتورک را برای خود برگزید. نام خانوادگی که به معنای پدر ترک هاست و به دستور مجلس هیچ کس دیگری حق انتخاب این نام خانوادگی را ندارد. در نهایت آتاتورک در سن 58 سالگی بر اثر بیماری کبد جان باخت.

قسمت های مختلف مقبره آتاتورک

در یکی از جلسه های مجلس ملی ترکیه در مورد انتخاب مکان مقبره آتاتورک نقل قولی از تحسین بی (Tahsin [Coşkan] Bey) آورده شد که می گفت آتاتورک در زمان حیات خود دوست داشت مقبره ای به شکل زیر داشته باشد: 

دوست دارم مقبره ام ساختمانی ساده و زیبا بر روی تپه ای کوچک باشد. از چهار طرف و سقف محصور شده باشد و باد بتواند خبر خانه های مردم ترکیه را به من برساند. بر روی درِ مقبره ام این عبارت را بنویسید: گزارش جوانی (1).

حالا همراه ما شوید تا ببینیم که معماران و سازندگان مقبره توانسته اند به خواسته آتاتورک جامه عمل بپوشانند یا خیر؟ 

به طور کلی می توان مقبره آتاتورک را به پنج قسمت اصلی تقسیم کرد:

• جاده شیرها | The Road of Lions
• میدان مراسم | The Ceremonial Plaza
• تالار افتخار | The Hall of Honor 
• پارک صلح | The Peace Park
• ستون ها، مجسمه ها و موزه ها | The Towers and statues

علاوه بر این قسمت ها بخش های دیگری هم در مقبره آتاتورک وجود دارند که در ادامه به تک تک آن ها سر خواهیم زد. عکس زیر نیز شمایی کلی از مقبره و بخش های آن در اختیارتان قرار می دهد. برای اینکه بتوانیم دید بهتری از مجموعه در اختیارتان قرار دهیم، معرفی بخش های مختلف آن را از دروازه ورودی اصلی (تاندوگان | Tandoğan gate) شروع می کنیم و به ترتیب به پیش می رویم. 

پاورقی

1- Youth Report- این گزارش در اصل نامه ای از طرف آتاتورک به جوانان ترکیه است. نامه ای که در آن جوانان ترکیه را به حفظ ارزش هایی چون استقلال، جمهوریت و ... تشویق می کند. 

وارد محوطه آنیت کابیر می شویم

در ادامه بخش های مختلف را از نظر می گذرانیم:

پارک صلح | The Peace Park

در اطراف ساختمان مقبره آتاتورک پارک وسیعی وجود دارد تا گردشگران بتوانند در آن به تفریح بپردازند. نام این پارک پیس یا صلح است؛ این نام را از شعار معروف آتاتورک گرفته اند، شعار او این بود:

تا زمانی که در وطن صلح وجود نداشته باشد، صلحی هم در دنیا وجود نخواهد داشت | Peace at home, peace in World

پارک صلح از زیباترین و مشهورترین پارک های آنکاراست و در آن 50,000 گونه درخت و 104 گونه گل به چشم می خورد. این گیاهان از 25 کشور مختلف به این مقبره اهدا شده اند و به مرور نیز بر شمار آن ها افزوده می شود. پیشنهاد می کنیم که زمانی را برای قدم زدن در این فضای سبز در نظر بگیرید، اینجا هوای خوبی دارد و گل و گیاهان را به گونه ای کاشته اند که شبیه نماد یا پرچم ترکیه باشند.

این پارک بسیار وسیع است و مساحتش به حدود 630.000 متر مربع  می رسد. به دلیل وسعت زیاد این پارک حالا آن را به دو بخش اصلی شرقی و غربی تقسیم کرده اند تا گشت و گذار در آن آسان تر باشد. گیاهان و درختانی که در این پارک کاشته شده اند از کشورهای مختلف به اینجا آمده اند که از جمله این کشورها می توان به افغانستان، اتریش، کانادا، چین، بلژیک، دانمارک، مصر، فنلاند، فرانسه، عراق، استرالیا، آمریکا، بریتانیا و ... اشاره کرد.

وارد محوطه اصلی مقبره می شویم

پس از گذر از پارک صلحِ آنیت کابیر به محوطه اصلی این مجموعه می رسیم. جایی که دیدنی ها و بخش های مختلفی را در خود جای داده است. پارک صلح را که پشت سر گذاشتید به 26 پله می رسید که شما را به جاده شیرها می رساند. در ابتدای جاده شیرها و در دو سمت آن دو برج آزادی و استقلال به چشم می خورد. گردش شما در محوطه اصلی از اینجا آغاز می شود. 

معرفی کلی برج های مجموعه آنیت کابیر

پیش از اینکه گردش مان در آنیت کابیر را آغاز کنیم بهتر است اطلاعاتی در مورد برج های آن به طور کلی به دست بیاوریم تا دید بهتری از این مجموعه داشته باشیم. به طور کلی مجموعه مقبره آتاتورک 10 برج یا ستون دارد که به صورت قرینه در قسمت های مختلف محوطه جای گیری شده اند. این برج ها نمادهایی از ملت و جمهوری ترکیه به شمار می روند و از لحاظ ساختار به یکدیگر شباهت هایی دارند؛ مستطیلی شکل هستند و با سقفی هرمی شکل پوشیده شده اند. نیزه هایی برنزی بر بالای این سقف ها به چشم می خورد که مشابه آنها را می توان در چادرهای سنتی عشایر ترکی نیز دید. داخل برج ها هم با تزیینات هندسی -که از فرش ترکی (کیلیم) الهام گرفته شده- و نقاشی های دیواری بر روی سقف تزیین شده است. در برخی از این برج ها نیز کتیبه هایی از سخن های آتاتورک دیده می شوند. گذشته از این برج ها، تندیس های دیگری نیز در محوطه آنیت کابیر به چشم می خورد. 

1- برج استقلال | Independence Tower

حجاری داخل برج استقلال مرد جوان ایستاده ای را نشان می دهد که شمشیری را با دو دست خود نگه داشته، در حالی که یک عقاب پشت سر او بر روی سنگی نشسته است. عقاب در افسانه ها نمادی از قدرت و استقلال و مرد شمشیر به دست در هنر سلجوقی نمادی از ملت ترک در حال دفاع از استقلال شان به شمار می رود. مدلی از کل مجموعه آنیت کابیر در این برج به نمایش درآمده است. 

*در برج استقلال همچنین می توانید گزیده ای از سخن های آتاتورک که در مورد استقلال بیان شده است را بر روی کتیبه ها ببینید. بر روی کتیبه های این نقل قول ها نوشته شده است: 

1- زمانی که به نظر می رسد ملت ما در راهی بسیار وحشتناک و خطرناک متوقف شده است و درجا می زند، صدای نیاکان مان در گوش ها می پیچد که از ما می خواهند به جنگ این وضعیت برویم. (1921)

2- زندگی به معنای جنگیدن است. موفقیت در زندگی تنها با جنگیدن برای رسیدن به اهداف مان به دست می آید. (1927)

3- ما ملتی هستیم که در پی استقلال و زندگی می گردیم و زندگی مان را تنها و تنها برای این موضوع فدا می کنیم. (1921)

4- هیچ قدرتی نمی تواند ما را از حق مان برای درخواست عدالت و بخشش محروم کند. ملت و فرزندان ترکیه هرگز نباید این را فراموش کنند. (1927)

5- این ملت نباید و نمی تواند بدون استقلال زندگی کند؛ یا استقلال و یا مرگ. (1919)

2- برج آزادی |Freedom Tower

حجاری درون برج آزادی فرشته ای را نشان می دهد که برگه ای کاغذ در دست دارد و اسبی در نزدیکی او در حال شیهه کشیدن است. مجسمه فرشته نمادی از مقدس بودن آزادی ست و برگه کاغذ سمبلی از بیانیه آزادی ترکیه به شمار می رود. اسب نیز نمادی از آزادی و استقلال است. در این برج نمایشگاه عکسی از مراحل ساخت آنیت کابیر و نمونه سنگ های به کار رفته در آن به چشم می خورد.

کتیبه ای بر روی برج آزادی به چشم می خورد و صحبت های او (آتاتورک) در مورد آزادی حک شده است: 

1- اصول برای ملت ترکیه این است که با احترام و عزت زندگی کنند. این اصول تنها در سایه استقلال تحقق می پذیرد. مهم نیست که ملت ما تا چه اندازه ثروتمند است، بدون داشتن استقلال چیزی بیشتر از یک برده در دنیای مدرن امروز نیست. 

2- از نظر من یک ملت تنها با وجود استقلال و آزادی می تواند احترام، عزت و اخلاق پایا داشته باشد و آن را حفظ کند. 

3- آزادی، برابری و عدالت پایه های اتحاد ملت ما هستند. 

4- در تمام تاریخ مان، ما نمادی از ملتی هستیم که توانست آزادی و استقلال خود را به دست بیاورد. 

3- مجسمه گروهی از زنان | Female statue group

در مقابل برج استقلال مجسمه گروهی از سه زن را به تصویر کشیده اند، آنها لباس ملی ترکیه را به تن دارند. زن سمت چپ پیاله ای به دست دارد  و آن را به سمت آسمان گرفته است و از خدا برای آتاتورک درخواست رحمت می کند. دو زن دیگر هم ریسمانی از شاخه های گندم به دست دارند که تا زمین کشیده شده است، که این نمادی از فراوانی در کشور به شمار می رود. بانوی وسطی که کمی عقب تر از دو مجسمه دیگر ایستاده صورتش را با دو دستش پوشانده و در حال گریه کردن است. 

هدف از ساخت این مجسمه نشان دادن احساسات و صفات زنان ترکیه با وجود غم از دست دادن آتاتورک بود، صفت هایی چون غرور، تلاش، اراده و وقار. 
4- مجسمه گروه مردان | Male statue group

 در مقابل برج آزادی یک مجسمه دیگر به چشم می خورد که سه مرد را به تصویر کشیده است. مرد سمت راست با کلاه و کتی بر تن، سمبلی از سربازان ترکی ست. مرد کناری آن کتابی با خود حمل می کند و نشان از جوانان روشنفکر دارد. پشت این مرد جوان، یک دهقان با پوشش لباس محلی به چشم می خورد که نمادی از روستاییان این کشور به شمار می رود. در صورت تمام آنها همچنین اثری از غم بزرگ از دست دادن آتاتورک به چشم می خورد. هدف از ساخت این مجسمه نشان دادن اراده، تلاش و قدرت ملت ترکیه بوده است.  

5- جاده شیرهای مقبره آتاتورک | The Road of Lions

جاده شیرها گذرگاهی 262 متری است که با طی کردن آن به میدان مراسم خواهید رسید. در طول این مسیر 24 مجسه شیر نشسته را خواهید دید و به همین علت به آن جاده شیرها می گویند. برای ساخت این مجسمه ها از شیوه مجسمه سازی هیتی ها استفاده کردند. هیتی ها مردمی باستانی بودند که در منطقه آناتولی (بخش هایی از ترکیه امروزی) زندگی می کردند.

این 24 شیر نشان دهنده 24 قبیله اوغوز (Oghuz) هستند و نمادی از قدرت و صلح در فرهنگ ترکیه به شمار می روند. برای اینکه بازدیدکننده ها بتوانند در مقابل هر کدام از این شیرها بایستند و به آنها ادای احترام کنند، هر کدام از آنها را با فاصله ای از سنگفرش جاده ساخته اند.

6- میدان مراسم مقبره آتاتورک | The Ceremonial Plaza

اگر جاده شیرها را تا انتها طی کنید به میدان مراسم خواهید رسید. این میدان در واقع یک حیاط مستطیل شکل با طول 129 متر و عرض 84 متر است و فضای اطراف آن هم بسته نیست به همین خاطر در حدود 15000 نفر می توانند به صورت همزمان در این میدان حضور پیدا کنند.

این میدان درست رو به روی ساختمان اصلی مقبره قرار دارد و برای زیباتر شدن آن کف سنگی اش را طوری طراحی کرده و ساخته اند که گویا 373 قالیچه و گلیم روی زمین پهن شده است، قالیچه هایی که همه طرح هایی به سبک ترکی دارند. این طرح ها را با استفاده از برش سنگ های تراورتن به رنگ های سیاه، قرمز، زرد و سفید و به صورت مکعب های کوچک ایجاد کرده اند.

این میدان زیبا در حقیقت جایی برای برگزاری مراسم ملی ترکیه است؛ جشن هایی چون روز جمهوری ترکیه در این مکان برگزار می شود. اگر علاقه مند هستید که طی این مراسم از مقبره آتاتورک دیدن کنید، لازم است از قبل برای حضور در آن رزرو کنید، زیرا افراد بسیاری از سراسر ترکیه برای شرکت در این گونه جشن ها به مقبره آتاتورک می روند.

7- برج سرباز پیاده | Mehmetçik (Turkish Soldier) Tower

این برج در سمت راست پایان راه جاده شیرها قرار گرفته است. حجاری برج سرباز پیاده، سربازی را نشان می دهد که در حال ترک خانه برای پیوستن به ارتش و جبهه های جنگ است. در کنار آن می توانید حجاری از مادری ناراحت اما پرافتخار را ببینید که با دست هایش شانه های پسرش را گرفته است و او را برای رفتن به جنگ بدرقه می کند. کتابخانه و فروشگاهی در این برج وجود دارد که بسیاری از بازدیدکنندگان برای خرید به آن سر می زنند. 

بر روی دیوارهای این برج صحبت های آتاتورک در مورد سربازان و زنان به چشم می خورد: 

1- سربازان قهرمان ترکیه که توانستند آناتولی بودن را درک کنند؛ همان هایی بودند که برای کشورشان جنگیدند و افتخار به دست آوردند. (1921) 

2- در هیچ جای دنیا و در هیچ ملتی ممکن نیست مبارزه ای همانند مبارزات زنان روستایی آناتولی ببینید. (1923)

8- آتاتورک و کتابخانه انقلاب ترکیه | Atatürk and Turkish Revolution Library

کتابخانه آتاتورک داخل همان ساختمانی ست که اداره موزه، کتابخانه و فعالیت های فرهنگی در آن قرار دارد. این کتابخانه بین برج های پیروزی و سرباز پیاده قرار دارد و کتاب هایی در زمینه زندگی آتاتورک، مبارزات ملی و اصلاحات به زبان ترکی و دیگر زبان های زنده دنیا در آن به چشم می خورد.  

از طریق این لینک نیز می توانید به لیست کتاب های موجود در کتابخانه دسترسی داشته باشید. 

ساعت های کاری کتابخانه:

9:00- 12:30 و 13:30- 17:00

9- برج پیروزی | Victory Tower

تاریخ های سه پیروزی مهم ملت ترکیه و صحبت هایی که آتاتورک در مورد این پیروزی ها کرده است، زینت بخش دیوارهای برج پیروزی هستند. درون برج، درشکه ای که تابوت آتاتورک را از کاخ دلمه باغچه (Dolmabahce Palace) تا سارایبورنو (Sarayburnu) حمل کرد و در تاریخ 19 نوامبر 1938 به ارتش تحویل داد به نمایش درآمده است. 

10- قبر عصمت اینونو | Ismet Inönü

مصطفی عصمت اینونو نزدیک ترین دوست و همکار آتاتورک بود. او فرمانده جبهه های غربی مبارزات ملی ترکیه و دومین رییس جمهوری کشور به شمار می رفت و برای آتاتورک فرد با اهمیتی بود. به همین خاطر مکانی از مقبره آتاتورک را هم به عصمت اینونو اختصاص داده اند. تابوت نمادین عصمت اینونو مابین برج های صلح و پیروزی قرار گرفته است و می توانید خیلی راحت از آن دیدن کنید. اتاق قبر او نیز در زیرزمین همین تابوت قرار دارد. عصمت اینونو در تاریخ  25 دسامبر 1973 درگذشت و کابینه ترکیه تصویب کرد که او در آنیت‌کابیر دفن شود. پیکر او در تاریخ 28 دسامبر 1973 در این مکان به خاک سپرده شد.

11- برج صلح | Peace Tower

سنگ نوشته ای که اصول آتاتورک در مورد صلح را به صورت مکتوب درآورده در دیوارهای این برج به نمایش در آمده اند. بر دیوار این برج شکلی از یک سرباز و چند دهقان پشت او به چشم می خورد؛ سرباز، شمشیر خود را بالا آورده است و از مردم محافظت می کند. این سرباز نمادی از ارتش ترکیه است که با سرسختی و هوشمندی از صلح محافظت می کنند و این فرصت را در اختیار مردم قرار می دهند تا در امنیت و صلح به زندگی شان ادامه دهند. ماشین های رسمی و مراسمِ لینکولن (نام نوعی خودروی سواری) آتاتورک که در سال های 1935 تا 1938 از آنها استفاده می کرد در این برج به نمایش درآمده است. 

در این برج این صحبت های آتاتورک در مورد صلح بر دیوارها حک شده است: 

1- به مردم دنیا باید در مورد خویشتن داری از حسادت، حرص و تنفر آموزش داده شود. (1935)

2- تا زمانی که در وطن صلح وجود نداشته باشد، صلحی هم در دنیا وجود نخواهد داشت.

3- به غیر از زمانی که جان مردم در خطر مستقیم است جنگ گناهی نابخشودنی ست. (1923)

12- برج 23 آوریل | 23rd April Tower

بر دیوارهای این برج، حجاری از افتتاحیه مجلس ملی کبیر ترکیه در 23 آوریل 1920 را نشان می دهد. در این حجاری زنی دیده می شود که کاغذی در دست دارد و در آن این تاریخ به چشم می خورد. کلید در دست او نمادی از افتتاحیه مجلس است. ماشین کادیلاک سری 1936 که از آن در سال های 1936 و 1938 استفاده کرده بود نیز در این برج به نمایش درآمده است. 

صحبت های زیر از آتاتورک در مورد افتتاحیه مجلس ترکیه بر دیوارهای برج 23 آوریل دیده می شود:

1- تنها یک تصمیم وجود داشت: اینکه ترکیه ای مستقل و جدید بر اساس حاکمیت ملی پایه گذاری شود. (1919)

2- مجلس کبیر ملی ترکیه تنها و تنها نماینده ملت ترکیه است. 

3- عقیده ما بر این است که قدرت، حکومت و دولت باید برآمده از مردم باشد. 

13- پرچم ترکیه | The Flag Post

در میانه پله های های ورودی میدان مراسم، میله ای بلند به ارتفاع 33,53 متر و وزن 4850 کیلوگرم وجود دارد که بر فرازش پرچم قرمز رنگ ترکیه به اهتزاز در آمده است. پرچمی که تا سال 1953 بلندترین پرچم اروپا هم به شمار می آمد. این پرچم در کارخانه ای متعلق به شهروندی ترکیه ای که در آمریکا زندگی می کرد ساخته و در سال 1946 به آنیت کابیر تقدیم شد. در حجاری که پای این پرچم به چشم می خورد می توانید یک مشعل -نمادی از تمدن ترکیه-، شمشیر- نمادی از قدرت تهاجمی-، کلاه-نمادی از قدرت دفاعی-، شاخه بلوط- نمادی از پیروزی- و شاخه زیتون-نمادی از صلح- را ببینید. 

14- برج عهد ملی | National Pact Tower

این برج در ورودی موزه قرار دارد و حجاری درون آن نمادی از اتحاد به شمار می رود. در این حجاری می توانید 4 دست را ببینید که با همدیگر شمشیری به دست گرفته اند. این شکل سمبلی از عهد ملی برای نجات کشور ترکیه محسوب می شود. مجسمه شمعی در اندازه های واقعی آتاتورک نیز در این برج در معرض نمایش قرار دارد. 

صحبت های آتاتورک در مورد عهد ملی بر دیوارهای این برج نمایش داده شده است: 

1- مشت آهنین ماست که سرنوشت ملت مان را می نویسد و اصول مان برای استقلال را در برابر تاریخ مشخص می کند. (1923)

2- خواسته ما زندگی آزاد و مستقل درون مرزهای مان است. (1921)

3- ملت ها بدون غرور ملی به دنبال دیگر ملت ها خواهند رفت و از خود اراده ای نخواهند داشت. (1923)

15- موزه آتاتورک | Ataturk Museum

در تاریخ 21 ژوئن سال 1960 موزه آتاتورک در این مقبره افتتاح شد. در این موزه اشیا و لوازم شخصی آتاتورک نگهداری شده اند و در معرض دید عموم قرار دارند. با بازدید از این موزه می توانید وسایلی چون لباس ها، مدال ها و برخی از هدایایی که به وی داده بودند را تماشا کنید. آتاتورک چند کودک را به فرزندی قبول کرده بود و فرزندانش هدیه هایی را به او داده بودند که حالا در این موزه می توانید آن ها را نیز ببیند.

اگر علاقه مندید که با زندگی آتاتورک بیشتر آشنا شوید می توانید از این موزه که در میان برج های اصلاحات و برج عهد ملی قرار دارد دیدن کنید. 

16- برج اصلاحات | Tower of Reforms

در این برج می توانید از موزه و پوشاک آتاتورک بازدید کنید. حجاری درون این برج دستی نحیف را نشان می دهد که مشعلی در شرف خاموشی را در دست دارد. این حجاری سمبلی از امپراتوری در حال سقوط عثمانی ست. دست قدرتمند دیگری نیز در این برج به چشم می خورد که مشعلی پر نور را در دست دارد و نمادی از اصلاحات انجام شده به وسیله جمهوری تازه تاسیس ترکیه و آتاتورک است. 

بر کتیبه ای که روی دیوارهای این برج قرار دارد این صحبت آتاتورک در مورد اصلاحات به چشم می خورد: 

• اگر جامعه ای همگام با یکدیگر در مسیر یک هدف نباشد، این امکان برای آن جامعه وجود ندارد که بتواند رو به جلو حرکت کند و به سوی مدرن شدن برود. 

17- برج جمهوری | Republic Tower

درهای این برج به سوی گالری هنر باز می شود و در آن نوشته هایی از صحبت های آتاتورک در مورد جمهوری ترکیه به چشم می خورد. در این برج مدل هایی از ساختمان دبیرستان نظامی که آتاتورک از آن فارغ التحصیل شد، ساختمان کنگره ارزرم و سیواس و ساختمانی از مجلس کبیر ترکیه و عکس هایی از آن دوران دیده می شود. 

18- گالری هنری | Art Gallery 

اگر از تماشای نقاشی لذت می برید برای تان خبر خوبی داریم؛ در مقبره آتاتورک یک اتاق هم به گالری هنر اختصاص یافته است. در این گالری نقاشی هایی که از آتاتورک کشیده شده اند به نمایش در آمده اند. این نقاشی ها آتاتورک را در هنگام دیدارهایش با سران دیگر کشورها نشان می دهد. این گالری در میان برج های جمهوری و دفاع از حقوق (در مورد این برج ها در ادامه توضیح خواهیم داد) قرار گرفته و کتابخانه شخصی آتاتورک نیز در آن به نمایش درآمده است. 

نکته جالب درباره این گالری وجود یک پرده نمایش است که می توانید روی آن فیلم هایی درباره مبارزه ها و شجاعت های آتاتورک تماشا کنید. 

19- برج دفاع از حقوق | Defence of Right Tower

اصل دفاع از حقوق، پایه گذاری همبستگی ملی در زمان جنگ استقلال بر حجاری های بیرونی این برج حک شده است. شمایلی از یک مرد که شمشیری در یک دست دارد و دیگران را به سمت دشمن روانه می کند در این حجاری به نمایش درآمده است. درخت بزرگ که زیر دست بازشده مرد به چشم می خورد نمادی از کشور ترکیه است و مرد شمشیر به دست ملت متحد شده برای گرفتن استقلال شان. نمایشگاه های دوره ای با موضوع آتاتورک و مشغله های ملی در این برج برگزار می شد. مدلی از دانشکده جنگی که آتاتورک از آن فارغ التحصیل شد نیز در این برج دیده می شود. 

 بر روی کتیبه ای که در برج دفاع از حقوق وجود دارد این صحبت ها از آتاتورک به چشم می خورد: 

1- اصل این است که قدرت ملت مان را فعال نگه داریم و تسلیم خواسته حق حاکمیت ملت باشیم. (1919)

2- از این به بعد ملت ترکیه باید کنترل زندگی، استقلال و موجودیت خود را به دست بگیرد. (1923)

3- تاریخ نمی تواند خون، حق و موجودیت یک ملت را حاشا کند. (1923)

4- واضح است که استقلال ملت مان مهمترین خواسته و نیاز کشورمان است، چیزی که از قلب و وجدان مان نشات می گیرد. (1927)

20- کتیبه در مورد میدان نبرد سقاریه | The Relief About The Picth Battle Of Sakaaya

در این کتیبه یک مرد جوان، دو اسب، یک زن و یک مرد در سمت راست میدان نبرد به چشم می خوردند. اینها افرادی هستند که خانه های شان را در روزهای آغازین جنگ برای مقابله با دشمن ترک کرده اند و آماده دفاع از کشور شده اند. مرد جوان پشت به دشمن مشت گره کرده خود را بالا برده است و رو به همرزمانش فریاد می زند: "روزی ما برخواهیم گشت و انتقام مان را خواهیم گرفت." 

در مقابل این سه نفر، یک گاری به چشم می خورد که در گل گیر کرده است و اسب ها در تقلا هستند تا آن را بیرون بکشند. یک مرد و دو زن هم در تلاشند تا چرخ های آن را بیرون بیاورند. زنی روی زمین زانو زده است و به جنگجویی که ایستاده شمشیری می دهد. این گروه به طور نمادین روزهای قبل از شروع جنگ سقاریه را نشان می دهد. در سمت چپ این گروه دو زن و بچه ای بر روی زمین دیده می شود، آنها سمبلی از افرادی هستند که خانه ها و سرزمین شان تحت اشغال دشمن درآمده است و منتظر ارتش ترکیه اند تا به کمک آنها بیاید. بالای این افراد فرشته ای در حال تقدیم تاجی از گل به کمال آتاتورک است. 

در انتهای این ترکیب بندی، زنی نشسته بر زمین سمبلی از وطن، مرد جوان زانو زده نمادی از ارتش پیروز ترکی در نبرد سقاریه و درخت بلوط سمبلی از پیروزی را به نمایش می گذارند. در این نقش، زن نشسته بر زمین (سمبل وطن) به درخت بلوط اشاره دارد. 

* این کتبیه بر دیواره های پله ورودی به ساختمان اصلی آتاتورک نقش بسته است. 

21- کتیبه ای در مورد نبرد فرماندهی قوا | The Relief About The Battle Of Commander

در سمت چپ این کتیبه نقشی از یک زن روستایی، یک پسر جوان و یک اسب به چشم می خورد که نمادی از دوران آماده شدن ملت ترکیه برای جنگ است. در بخش بعدی، آتاتورک دست خود را بلند کرده و می گوید: "ارتش، هدف اول شما مدیترانه ای ها هستند، به پیش بروید." فرشته ای پشاپیش آنها در حال دمیدن بر شیپورش است و به آتاتورک دستور می دهد تا به سمت افق های دور پیشروی کند. در بخش بعدی کتیبه که می خواهد فداکاری و قهرمانی های ارتش ترکیه را به نمایش بگذارد، صحنه هایی از جنگی سخت به چشم می خورد. در این صجنه سربازی را می بینید که در حال افتادن بر روی زمین پرچم ترکیه را به نفر بعدی می دهد. این سربازها در لباس نظامی نمادی از مسوولیت پذیری ارتش ترکیه به شمار می روند. در روبروی آنها فرشته پیروزی، پرچم ترکیه را در یک دستش گرفته است و ارتش ترکیه را به پیش فرا می خواند. 

* این کتبیه بر دیواره های پله ورودی به ساختمان اصلی آتاتورک نقش بسته است. 

22- ساختمان اصلی

ساختمان اصلی از سه بخش مقبره، سالن افتخارات و اتاق قبر تشکیل شده است. 

مقبره آتاتورک | Mausoleum

مهمترین و اصلی ترین بخش آنیت کابیر مقبره آن است. از میدان مراسم باید حدود 42 پله را پشت سر بگذارید تا به مقبره برسید. سکوی سخنرانی نیز در مرکز این پله ها قرار گرفته و اطراف آن با الگوهای هندسی دایره ای تزیین شده است. در مقابل آن نیز این سخن آتاتورک که "حق حاکمیت بدون قید و شرط از آن مردم است." حک شده است. 

زمانی که به بالای پله ها می رسید ساختمان مقبره با ابعادی به اندازه 75 در 52 در 17 متر در مقابل شما خودنمایی می کند. سازه ای مستطیل شکل که با 8 ستون در مقابل نمای اصلی و 14 ستون در دو طرف احاطه شده است. در سمت چپ ساختمان نطق آتاتورک به جوانان ترک و در سمت راست سخنرانی که در دهمین سالگرد جمهوری ترکیه انجام داده بود با طلا حک شده است. 

سالن افتخارات | Hall of Honor

درهای برنزی شما را به سمت تالار افتخارات راهنمایی می کنند. آخرین پیام آتاتورک به ارتش ترکیه در 29 اکتبر 1938 در سمت راست ورودی قرار دارد. نامه تسلیت عصمت اینونو دومین رییس جمهور ترکیه نیز در سمت چپ ورودی به چشم می خورد. این دو کتیبه در سال 1981 در سالگرد تولد آتاتورک بر روی دیوارها نقش بستند.

مزار نمادین آتاتورک درست در انتهای سالن در فرورفتگی دیوار دیده می شود و پشت آن پنجره ای بزرگ به چشم می خورد. سنگ مزاری یکپارچه و قرمز رنگ به وزن 40 تن شکوه خاصی به تالار داده است. تابوت سنگی بر روی سکویی مرتفع از جنس مرمر سفید افیون قرار دارد. کف تالار با مرمر سفید آدانا و هاتای و دیوارها با مرمر قرمز، سیاه، سبز و طرح ببر مخفی شهرهای افیون و بعلبک پوشانده شده است. سقف تالار و گالری های کناری با موزاییک تزیین شده اند، 12 مشعل برنزی دو طرف تالار -هر طرف شش عدد- را روشن می کنند. 

اتاق قبر | The Grave room

بدن آتاتورک در طبقه همکف مقبره قرار دارد و درست زیر تابوت نمادین آن جای گرفته است. این اتاق طرحی هشت ضلعی دارد و از معماری عثمانی و سلجوقی الهام گرفته است. سقف آن هرمی شکل بوده و با موزاییک های هندسی آراسته شده است و با پوششی از مرمر قرمز، مشکی و سفید، دیوارها و زمین آن را پوشانده اند. در میانه این اتاق تابوتی قرمز رنگ به چشم می خورد که رو به قبله دارد. اطراف این تابوت گلدان هایی از جنس برنز دیده می شود که با خاک هایی از کشورهای آذربایجان، شمال قبرس و تمام استان های ترکیه پرشده اند.  

ساخت مقبره آتاتورک | گام اول: انتخاب محل مناسب

نخستین مرحله برای ساخت آنیت کابیر انتخاب مکانی مناسب برای برپایی آن بود. پس از مرگ آتاتورک گروهی از برترین مقام های ترکیه زیر نظر نخست وزیر انتخاب شدند تا به بررسی مکان های مختلفی که می توانستند در آن این مقبره را بسازند بپردازند. از میان مناطق مختلف، این مکان ها بیشترین رای را به دست آوردند: 

موزه مردم شناسی، تپه پشت ساختمان مجلس ملی کبیر ترکیه، قلعه آنکارا، مناطق زیر نظر وزارت ملی آموزش، ساختمان قدیمی کشاورزی، پارک جوانان، منطقه التیندانگ، مزرعه جنگل آتاتورک، محله چانکایا

 در بین این موارد محله چانکایا نظرهای مثبت بیشتری در محافل مختلف ترکیه به دست آورد و موافقت بیشتری با آن انجام شد. چانکایا محله ای بود که آتاتورک سال های زیادی در آن زندگی کرده بود و بسیار به آن علاقه داشت. او یک بار در مورد این محله گفت: 

چانکایا جایی ست که خاطراتم در آن زنده خواهد ماند، این کلمه ها گواهی بر علاقه‌مندی من به این مکان است. برنامه های ساخت ترکیه جدید، پایه ریزی جمهوری ترکیه و انجام اصلاحات، همه در این منطقه شکل گرفت و پرورش یافت.

برای همین دلایل بود که بسیاری اعتقاد داشتند آنیت کابیر باید در چانکایا ساخته شود تا یاد و خاطره آتاتورک زنده بماند. پیشنهاد انتخاب چانکایا حمایت بسیاری از نویسندگان و دانشمندان را هم به دنبال داشت؛ اما داستان برای انتخاب محل دقیق ساخت آنیت کابیر هنوز ادامه داشت. 

برای انتخاب نهایی مکان ساخت مقبره، هیاتی 15 نفره از مجلس کبیر ترکیه انتخاب شد. آنها در نخستین جلسه، با انجام بررسی های لازم به دو گزینه نهایی چانکایا یا موزه مردم شناسی رسیده بودند؛ اما رییس این هیات به اعضا اعلام کرد که می توانند در کنار گزینه های بررسی شده، مکان های دیگری را نیز انتخاب کنند. مساله ای که مسیر انتخاب مکان مقبره را تغییر داد. 

راساتپه | Rasattepe

مهندسی به نام میتهات آیدین (Mithat Aydın)، به دنبال بهترین مکان برای ساخت آنیت کابیر در ترکیه بود که در نهایت به مکانی به نام راساتپه رسید. این تپه در میانه شهر آنکارا قرار داشت و محوطه اطراف آن خالی بود. او به این فکر می کرد که اگر آنیت کابیر در این مکان ساخته شود می تواند از دور نیز به خوبی دیده شود. در جلسه بعدی کمیته انتخاب، میتهات آیدین، راساتپه را برای ساخت مقبره پیشنهاد داد. او توضیحاتی در مورد شکل تپه داد؛ اما اعضا بر سر محله چانکایا توافق کرده بودند و نمی خواستند انتخاب شان را تغییر دهند. در همین حال یکی از اعضای کمیته در توضیحی اعلام کرد که بهتر است از این تپه دیدن کنند و بدون بازدید از آن، این مکان را رد نکنند. 

این صحبت ها باعث شد تا اعضای کمیته به دیدن راساتپه بروند و نظر مثبتی نسبت به انتخاب آن داشته باشند؛ اما هنوز تردیدهایی وجود داشت. در همین حین یکی از اعضای کمیته در مورد این مکان چنین گفت:

راساتپه ویژگی دیگری دارد که ممکن است شما را به آن بیشتر علاقه مند کند؛ بر طبق برنامه های شهری آنکارا قرار است راساتپه مانند ستاره ای در میانه هلالی که دو سر شهر را به هم می رساند قرار گیرد. پایتحت ترکیه با دستانی گشاده به سوی کشور، نمادی از آتاتورک خواهد شد. به این طریق ما مقبره آتاتورک را در میانه ستاره و هلال پرچم مان خواهیم ساخت و آتاتورک می تواند به طور نمادینی پرچم مان را متحد کند.

دیدگاه دیگری هم که توانست نظر بسیاری را جلب کند داستانی ست که معلم آتاتورک از او نقل کرد؛ امین اینانکور (Emin İnankur) معلم قدیمی مصطفی کمال بود و احترام زیادی پیش آتاتورک داشت. آن دو بسیار در شهر پیاده روی می کردند و در مورد مسایل مختلف با هم بحث داشتند. در یکی از این پیاده روی ها از راساتپه دیدن کردند و زمانی که به بالای آن رسیدند چشم اندازی از شهر در مقابل شان قرار گرفت. در این زمان بود که آتاتورک به امین اینانکور گفت: این تپه مکانی مناسب برای ساخت مقبره است.

بعد از این صحبت معلم آتاتورک در جلسه کمیته همه به این نتیجه رسیدند که راساتپه بهترین مکان برای ساخت مقبره آتاتورک است.

رقابت برای ساخت مقبره آتاتورک

بعد از انتخاب مکان برپایی آنیت کابیر، کمیته ای تشکیل شد تا مسابقه ای برای ساخت این مقبره ترتیب دهد. آنها معیارهایی را برای ساختمان و محوطه ای که باید در نظر گرفته شود برگزیدند و اعلام کردند که سازه مورد نظر آنها باید این ویژگی ها را داشته باشد تا بتواند در رقابت برنده شود: 

1- مردم بعد از ساخت آنیت کابیر باید بتوانند از آن بازدید کنند. این مکان گردشگری باید ورودی بزرگی داشته باشد و بتواند از هزاران مردم ترکی که می خواهند وفاداری و احترام شان را به آتاتورک نشان دهند، به خوبی پذیرایی کند. 

2- این مقبره باید شخصیت، استعداد و توانایی آتاتورک را به نمایش بگذارد و بتواند به صورت نمادین وجهه سرباز، سیاستمدار و دانشمند بودن آن را نشان دهد و از او به عنوان متفکری بزرگ و نابغه ای خلاق یاد کند؛ به این صورت، این یادبود می تواند منعکس کننده شخصیت آتاتورک باشد. 

3- آنیت کابیر باید از فاصله های دور مانند فاصله نزدیک به خوبی دیده شود. 

4- نام و شخصیت آتاتورک ملت ترکیه را نمایندگی می کند. آنهایی که می خواهند احترام شان را به ملت ترکیه نشان دهند می توانند این کار را با ساخت مقبره ای در شان پدر بزرگ ترکیه به نمایش بگذارند. 

5- آنیت کابیر باید سالن افتخار داشته باشد. 

6- آنیت کابیر باید موزه آتاتورک داشته باشد. 

7- سالن افتخار باید در آنیت کابیر ساخته شود. از آنجایی که تابوت آتاتورک در این مکان قرار خواهد گرفت، سالن افتخار مهمترین بخش این مقبره و روح آن خواهد بود. سالن افتخار باید شامل سالن بزرگی باشد؛ جایی که نمایندگان خارجی و ملت ترکیه به سمت تابوت آتاتورک حرکت خواهند کرد تا بتوانند به او ادای احترام کنند. نمایش بزرگی و عظمت آنیت کابیر و سالن افتخار، بر عهده معماران گذاشته خواهد شد؛ به همین دلیل اندازه، شکل، ابعاد و ارتفاع مقبره اعلام نمی شود. 

8- مکان قرارگیری تابوت آتاتورک روح سالن افتخار را شکل خواهد داد. رقابت کننده ها همچنین می توانند مکان قرارگیری تابوت را مشخص کنند. 

9- به علاوه دفترچه ای مخصوص وجود خواهد داشت که نمایندگان و افراد مهم سیاسی بتوانند نظرات و احساس شان را در آن یادداشت کنند. 

10- موزه آتاتورک باید مکانی داشته باشد برای نمایش عکس ها، یادگاری ها، دست نوشته ها، امضاها و کتاب هایی که توسط مصطفی کمال پاشا مورد استفاده قرار گرفته و به او تعلق دارد.

برگزاری مسابقه و انتخاب بهترین طرح

پس از اعلام معیارها و ویژگی های مورد نظر کمیته برگزار کننده رقابت، آنها اعلامیه های مربوط به برگزاری این رقابت را در میان معماران و مجسمه سازان داخلی و خارجی منتشر کردند و تاریخ نهایی ارسال آثار را 31 اکتبر 1941 مقرر کردند. این سال سخت ترین و خونین ترین سال جنگ جهانی دوم بود و بخش هایی از اروپا، آسیا و آفریقا درگیر این جنگ بودند. مدت زمان برگزاری مسابقه 8 ماه بود؛ اما از شواهد این طور بر می آمد که پروژه های ساخت آنیت کابیر در این مدت زمان به پایان نمی رسد. درخواست هایی زیادی برای تمدید مدت زمان رقابت داده شد و مسوولان کمیته برگزاری مدت زمان ارسال آثار را تا دوم مارس 1942 تمدید کردند. با وجود اینکه سال های 1941 و 1942 سخت ترین سال جنگ جهانی دوم بود؛ اما استقبال خیلی خوبی از این رقابت صورت گرفت. پروژه هایی از ترکیه، آلمان، ایتالیا، استرالیا، سوئیس، فرانسه و چکسلواکی به هیات داوری رسید و کار داوری آغاز شد. از بین ده ها پروژه رسیده به کمیته برگزاری مسابقه، در نهایت 5 و سپس 3 پروژه برای رقابت نهایی انتخاب شدند. از نظر هیات ژوری این سه کار با هم برابر بودند و برتری چندانی نسبت به هم نداشتند. 

در نهایت پروژه هنرمندان ترکیه ای پروفسور امین اونات (Emin Onat) و اورهان آردا (Orhan Arda) مورد قبول قرار گرفتند هر چند باید تغییراتی در کار آنها انجام می شد تا به هدف نهایی و مد نظر کمیته برگزاری مسابقه برسد. 

مراحل ساخت آنیت کابیر 

برای آغاز ساخت و ساز در حدود یک میلیون لیر به پروژه آنیت کابیر اختصاص داده شد و در سال 1944 وزرات کار عمومی، قراردادی برای ساخت و خرید حق پروژه با امین اونات و اورهان آردا امضا کرد. کار انجام پروژه به صورت چند مرحله ای درآمد و نخستین مرحله آن شامل مسطح سازی زمین و ساخت دیوارهای نگهدارنده جاده شیرها می شد. کلنگ پروژه آنیت کابیر در تاریخ نهم اکتبر 1944 در مراسمی باشکوه با حضور نخست وزیر وقت و دیگر مقامات مهم زده و کار ساخت آن در تاریخ 1 نوامبر 1944 به طور رسمی آغاز شد. مدت زمان کوتاهی بعد از شروع کار، دولت مبلغ 10 میلیون لیر به ساخت مقبره اختصاص داد و مقرر شد بین سال های 1945 تا 1949 هر سال در حدود دو میلیون و پانصد هزار لیر از این مبلغ به سازندگان داده شود. 

مرحله نخست

همان گونه که گفتیم مرحله نخست ساخت مقبره آتاتورک شامل مسطح سازی زمین و ساخت دیوارهای نگه دارنده جاده شیرها می شد. تاریخ شروع کار این مرحله، نهم اکتبر 1944 و تاریخ پایان آن اکتبر 1945 بود. 

مرحله دوم 

در مدت زمان تعیین شده برای مرحله دوم، کار حفاری و عایق بندی مقبره تمام شد و کار سیمان ریزی، ساخت برج های ورودی، ساخت لایه های جاده، جاده های پارک، سیستم آب و ... رو به پایان بود؛ اما شرکت سازنده پیش از اتمام این مرحله اعلام کرد هزینه ساخت و ساز در مرحله دوم بیست درصد بیشتر از پیش بینی ها بوده و کار مطابق برنامه ریزی ها به اتمام نمی رسد. اعلام این موضوع باعث ایجاد اختلاف ها و کشمکش های بسیار میان شرکت سازنده و دولت شد. دولت به دلایل مختلف هزینه ساخت مقبره را تا 24 میلیون لیر افزایش داد؛ اما این پایان کار نبود. سنگینی زیرسازی انجام شده برای ساخت مقبره با در نظر گرفتن این مطلب که ترکیه کشور زلزله خیزی ست، باعث شد تا سازندگان برای ادامه کار دچار تردید شوند. پس از مشورت با متخصصان این امر تغییراتی در سازه و سیستم ساخت مقبره ایجاد شد، موضوعی که به 14 میلیون لیر دیگر نیاز داشت. پس از تامین این بودجه، ساخت و ساز ادامه پیدا کرد تا اینکه در نهایت مرحله دوم در تاریخ 8 آگوست 1950 به پایان رسید. 

مرحله سوم

مرحله سوم با ساخت جاده های منتهی به مقبره، پیاده‌روی سنگی جاده شیرها، میدان مراسم، لایه بالایی مقبره، پله ها و مکان قرارگیری تابوت در 12 سپتامبر 1950 با مبلغ قرارداد دو میلیون و هشتصدهزار لیر به پایان رسید. 

مرحله چهارم

در نوامبر 1950 کمیته ای تشکیل شد تا به بررسی کاهش زمان و هزینه های ساخت مقبره بپردازد. آنها از سازندگان و طراحان آنیت کابیر درخواست کردند تا تغییراتی در طراحی این بنا ایجاد کنند و کار را سریع تر به اتمام برسانند. پروفسور امین اونات در مقاله ای، تغییراتی که قرار بود در این بنا ایجاد شود را به این ترتیب شرح داد: 

در دسامبر 1951 دولت از معماران خواست تا مدت زمان ساخت را کاهش دهند و 28 متر از ارتفاع سازه تالار افتخار را کم کنند. در نتیجه مطالعات، ما به این نتیجه رسیدیم که بالابردن بخش ستونی سازه می تواند باعث کاهش ارتفاع کلی مقبره شود. در عین حال تصمیم گرفتیم تا به جای ساخت سقف سنگی از سقف سیمانی استفاده کنیم.

معماری مقبره آتاتورک

در واقع این مقبره جنبشی در معماری ترکی پدید آورد زیرا در ساخت آن تلاش کرده بودند که از بناهای کهن معروف الگوبرداری کنند و در عین حال چهره ای مدرن به بنا بدهند. در ساخت مقبره همه چیز را به صورت متقارن و هماهنگ با هم ساخته اند و از سنگ های تراورتن، مرمر و بتن استفاده کرده اند تا هم جلوه ای صیقلی به مقبره بدهد و هم استحکام کافی را داشته باشد. قرینه سازی، استفاده از سنگ برای روکش ساختمان ها و تاکید بسیار بر جزییات از ویژگی های معماری دهه 40 و 50 ترکیه به شمار می رود و معماران این بنا در کنار استفاده از این ویژگی ها از شاخصه های معماری دوره سلجوقی و عثمانی نیز بهره برده اند. اهمیت مقبره آتاتورک در معماری ترکیه به حدی ست که بسیاری از این ساختمان به عنوان حد نهایی معماری آرامگاه در دوره خود یاد می کنند. آنیت کابیر 750 هزار مترمربع مساحت دارد که 120 هزار مترمربع آن به بلوک مقبره اختصاص پیدا کرده و 630 هزار مترمربع آن در اختیار پارک صلح است. 

سنگ های مورد استفاده در ساخت آنیت کابیر از کجا آورده شده اند؟

تمام سنگ ها و مرمرهای این ساختمان از بخش های مختلف ترکیه آورده شده است. از تراورتن متخلخل برای پوشش بیرونی بنا و از مرمر برای سطح داخلی آن استفاده شده است. تراورتن های سفید مورد استفاده مجسمه ها، شیرهای سنگی و مقبره از کایسری و تراورتن های مورد استفاده داخل برج ها از پولاتی و مالیکوی آورده شده اند. تراورتن های قرمز و مشکی مورد استفاده زمین میدان مراسم و برج ها از قیصریه آمده اند. تراورتن های زرد رنگ از چانقری آورده شده اند و برای ساخت حجاری های برج پیروزی، دیوارهای بیرونی سالن افتخار و ستون های میدان مراسم مورد استفاده قرار گرفته اند. مرمرهای کرم رنگ، قرمز و مشکی که برای پوشش زمین سالن افتخار مورد استفاده قرار گرفته است از ختای، آدانا و چناق‌ قلعه آورده شده اند و مرمرهای دیوارهای داخلی به افیون تعلق دارند. مرمرهای سبزرنگ نیز از بعلبک آمده اند. سنگ مورد استفاده تابوت و آرامگاه آتاتورک هم در کل 40 تن وزن دارد و از آدانا و افیون آورده شده است. 

امکانات مقبره آتاتورک

 برای رفاه بازدیدکنندگانی که به این مقبره می روند امکاناتی تدارک دیده شده که آن ها را مرور می کنیم:

• مسیرهای پیاده روی مناسب
• راهنمای صوتی به شش زبان (با هزینه اضافی)
• سرویس بهداشتی
• نمایشگاه
• کتابخانه
• گالری
• موزه
• پارک
• فروشگاه هدیه
• نیمکت

آنکارا مجهز به سیستم مترو است و شما می توانید برای رسیدن به مقبره آتاتورک از مترو استفاده کنید؛ اما توجه داشته باشید که نزدیک ترین ایستگاه مترو به این جاذبه زیبا مال تپه (Maltepe) است و فاصله آن از در اصلی مقبره، حدود 700 متر پیاده روی دارد. 

برای اطلاع از رویدادهای برگزار شده در آنیت کابیر می توانید از این لینک استفاده کنید.

ساعت های کاری:

1 فوریه تا 14 می (12 بهمن تا 24 اردیبهشت): 9:00- 16:30

15 می تا 31 اکتبر (25 اردیبهشت تا 9 آبان): 9:00- 17:00

1 نوامبر تا 31 فوریه (10 آبان تا 12 اسفند): 9:00- 16:00

هزینه:

 ورودی: رایگان

 آدرس: ترکیه، آنکارا، محله مبوسولیری، مقبره آتاتورک

Address: Mebusevleri Mh., 06570 Çankaya/Ankara, Turkey

دیدنی های اطراف

• موزه جنگ استقلال | War of Independence Museum: فاصله 2.3 کیلومتر
• قلعه آنکارا | Ankara Castle: فاصله 4 کیلومتر
• باغ وحش آتاتورک | Atatürk Forest Farm and Zoo: فاصله 4.5 کیلومتر

مقبره آتاتورک را در ویدیو تماشا کنید