روستای برغان ساوجبلاغ | طبیعتی زیبا در نزدیکی کرج

به دیدن روستای برغان ساوجبلاغ می‌رویم؛ روستایی که از معروف‌ترین دیدنی های استان البرز به شمار می‌آید و به خاطر طبیعت زیبا و آب‌و‌هوای خوب گردشگران زیادی را از پایتخت به سوی خود می‌کشاند. جاهای دیدنی برغان را به شما معرفی می‌کنیم، در مورد امکانات این روستا و اقامت در برغان حرف می‌زنیم و مسیر رفتن به برغان را به شما توضیح می‌دهیم. همراه ما باشید.

چرا روستای برغان ؟

• روستای برغان به سبب داشتن طبیعت زیبا، مکان خوبی برای برپایی یک پیک‌نیک خانوادگی یا دوستانه به شمار می‌رود.
• یکی از دیدنی‌های منحصربه‌فرد برغان، چنارهای هزارساله آن است که باعث شده‌اند برغان را با لقب مهد چنارهای هزارساله بشناسند.
• بناهایی به یادگار مانده از دوران قاجار از جاذبه‌های مهم و تاریخی روستا هستند.
• با عنوان مهد آلوچه شناخته می‌شود و مقصدی برای خرید میوه‌های ناب بهاری و تابستانی است.
• از مقاصد قابل توجه برای تماشای طبیعت پاییزی محسوب می‌شود.

آشنایی با روستای برغان

در نزدیکی شهر کرج و در دامنه‌های جنوبی کوهستان البرز، روستایی سرسبز و پرطراوت به نام برغان وجود دارد که به عنوان یکی از مقاصد تعطیلات آخر هفته برای ساکنان شهرهای نزدیک آن و به ویژه پایتخت‌نشینان شناخته می‌شود. روستای برغان به سبب داشتن باغ‌ها و مزارع سرسبز و رودخانه‌های خروشان، یکی از مقاصد تماشایی برای گردشگران به شمار می‌آید و به همین سبب به عنوان روستای توریستی و نمونه هدف گردشگری شناخته شده است. برغان با القابی همچون مهد چنارهای هزارساله و سرزمین آلوچه شناخته می‌شود و این القاب به شما نشانه‌هایی از حال و هوای این روستا می‌دهند.

دیدنی ها و تفریحات روستای برغان

مسیر روستای برغان: خوشگذرانی شما در سفر به برغان از ابتدای جاده روستا آغاز می‌شود؛ جاده هم‌مسیر با رودخانه پیش می‌رود و مناظری زیبا را پیش روی‌تان قرار می‌دهد. با رسیدن به اواسط جاده کوه‌هایی به شکل قلعه به چشم می‌خورند که پیدا کردن راه نفوذ به آنها سخت است و احتمال می‌دهند از مناطق استراتژیک حسن صباح (بنیانگذار دولت اسماعیلیه در ایران) در مقابله با مغول‌ها بوده‌اند.

طبیعت برغان: عبور دو رودخانه از نزدیکی روستا باعث شده تا بر طراوت فضای آن افزوده شود و پوشش گیاهی مناسبی در آن به وجود آید. این رودخانه‌ها، شاهرود و سنج نام دارند که از البرز مرکزی سرچشمه می‌گیرند و پس از سیراب کردن طبیعت سرسبز به مسیر خود ادامه می‌دهند. 

درختان کهنسال: به طور کلی درختان کهنسال در جای‌جای روستا دیده می‌شوند؛ اما در این میان قدمت چنارهای برغان به 1000 سال هم می‌رسد. در این میان دو چنار کهنسال مسجد جامع و یک درخت دیگر از ارزش خاصی برخوردارند:

• درخت چنار ضلع شمالی حیاط مسجد روستا از همه درختان قطورتر است و حدود 12 متر طول دارد؛ اما این تنها یک درخت قدیمی و زیبا نیست؛ چرا که با کمی دقت سوراخی روی تنه آن به چشم می‌خورد و متوجه می‌شوید که تنه آن کاملا خالی است. درون تنه این درخت به شکل اتاقی است که بیش از 10 نفر گنجایش دارد. در میان این اتاق، یک حوض تعبیه شده است و اطراف آن نیز سکوهایی برای نشستن وجود دارد. مردم بر این باورند که با بستن دخیل به این درخت به آرزوهای‌شان می‌رسند.
• درخت کهنسال ضلع جنوبی مسجد که به گرده بینه مشهور است و محیطی برابر 10 متر دارد. تنه این درخت توپر است و شاخه‌های سرسبز آن رو به رشد هستند. درختان کهنی هم در اطراف آن دیده می‌شوند که همگی حاصل شاخه‌ها و جوانه‌هایی هستند که از کنار ریشه بسیار قطور آن روییده‌اند.
• نارون داربیخ درخت دیگری است که دسته‌های مذهبی در عاشورا به سمت آن می‌روند و سپس به سمت تکیه بازمی‌گردند.

تکیه بارمله: در برغان دو تکیه به نام‌های بارمله (بالا محله) و جیرمحله (پایین محله) وجود دارد. تکیه بارمله با عنوان حسینیه اعظم شهرت دارد و یکی از آثار ملی ایران به شمار می‌رود و بر اساس کتیبه سنگی سر درش بیش از 5 قرن قدمت دارد. به هنگام ورود به این تکیه متوجه کوبه در آن می‌شویم که به سبب وجود دخیل‌هایی که بر آن بسته‌اند، قالب فلزی‌اش مشاهده نمی‌شود. سکویی در میان این تکیه دو طبقه به منظور برگزاری مراسم تعزیه‌خوانی در محرم تعبیه شده است. در بالای این سکو سقفی وجود ندارد و در پایین آن سنگ قبری قدیمی به چشم می‌خورد که در دوسوی خود محل‌هایی برای روشن کردن شمع دارد. اتاقی در انتهای حسینیه قرار دارد که گفته می‌شود متعلق به سه زن و یک مرد است که از امامزادگان بوده و به یک‌باره غیب شده‌اند.

مسجد جامع برغان: درست روبه‌روی حسینیه اعظم، بنای مسجد جامع به چشم می خورد که به وسیله طاق‌نمای ساخته شده بر روی کوچه به حسینیه متصل شده است. این مسجد جامع حدود 800 سال قدمت دارد و از آثار بسیار قدیمی این روستا به شمار می رود.

پل تاریخی برغان: مقابل در ورودی حسینیه اعظم پلی با یک چشمه طاق دیده می شود که بر روی رودخانه شاهرود قرار دارد. این پل از بناهای دوره صفویه محسوب می‌شود و در دوره‌های زندیه، قاجاریه و پهلوی مورد مرمت قرار گرفته است. نام این اثر از تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۰۸۲۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

 تپه کش کلا: کش کلا نام تپه‌ای به ارتفاع 120 متر است که در شمال برغان قرار دارد. بومی‌های منطقه، کش کلا را به معنای قلعه خشک تعبیر می‌کنند چرا که در گذشته، قلعه‌ای باستانی بر فراز آن وجود داشته است؛ اما امروزه اثری از آن دیده نمی‌شود. در دامنه این تپه قطعاتی از سفال مربوط به دوران اسلامی به خصوص از دوران ایلخانی تا دوره قاجاریه وجود دارد که در کنار درختان کهنسال گواه خوبی بر قدیمی بودن این تپه هستند.

درخت پیر سیبدارک: روبه‌روی تپه کش‌کلا و در دامنه دره شاهرود زیارتگاهی به نام چهل‌دختر یا پیر سیبدارک واقع است که به سبب وجود یک درخت سیب قدیمی شهرت خاصی دارد. مردم به این درخت دخیل می‌بندند تا آرزوهای‌شان برآورده شود. شب‌های جمعه، دخترها در این مکان جمع می‌شوند تا چراغ روشن کنند و حاجت بطلبند. قبرستان برغان نیز در نزدیکی همین درخت است و به عنوان قبرستانی زیبا از آن یاد می‌شود.

بازار گردی: بازار برغان یکی از قدیمی‌ترین بازارهای استان البرز و اثری از دوره قاجار به شمار می‌آید که در گذشته به عنوان مرکز تجارت محصولات کشاورزی، پنبه و ... شهرت داشته است. مهم‌ترین محصول برغان گوجه‌سبز و آلوچه و میوه‌های تابستانی است و آلوی برغان شهرت خاصی دارد. در گذشته در این بازار حدودا ۱۵۰ مغازه شامل قهوه‌خانه، خیاطی، خراطی، رنگرزی پارچه، نعل‌بندی، پنبه‌زنی (حلاجی)، شیرینی‌پزی، نانوایی، گیوه‌دوزی، خواربار فروشی، عطاری و… وجود داشته است که در آنها مبادله کالا به کالا صورت می‌گرفت. 

پیک نیک در برغان: طبیعت زیبای برغان و وجود رودخانه در آن باعث شده تا بسیاری برای برپایی پیک‌نیک به این منطقه بیایند. در این روستا و اطراف آن باغ‌هایی وجود دارند که در ازای پرداخت مبلغی می‌توانید وارد آنها شوید و پیک‌نیک خود را برپا کنید. این باغ‌ها معمولا دارای آلاچیق، سکو و سرویس بهداشتی هستند.

عکاسی در برغان: پاییز برغان یکی از سوژه‌های عکاسی معروف است و طبیعت بهاری آن نیز بسیار زیباست. برای ثبت تصاویر بهتر، مقالات صفحه آموزش عکاسی را بخوانید.

جاذبه های ویرانه و متروکه برغان

حمام قدیمی برغان که در کنار رودخانه واقع شده و در گذشته یک آسیاب بادی نیز در مجاورت آن قرار داشته است؛ اما امروزه به جز یک ویرانه اثری از آن به چشم نمی‌خورد.

زرمیدان یا کاروانسرا که در میدان بالاده وجود داشته و تجار برای استراحت و تبادل کالا از آن استفاده می‌کردند. امروزه تنها اثری که از این کاروانسرا باقی مانده، در ورودی و دیوارهای تا نیمه‌خراب شده است که حکایت از متروکه شدن بنا دارند. دیوارها با کاه‌گل زینت یافته‌اند که از سفال‌ها و کاشی‌های لعاب‌دار و هرنوع سفال شکسته در ملات آن استفاده شده است. مجاور این کاروانسرا خانه کدخدا وجود داشته که قسمتی از آن را برای بازداشت افراد خلاف کار اختصاص داده بودند.

امکانات روستای برغان

بهترین فصل سفر به برغان

برغان در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد و در نتیجه آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد است. این روستا در چهارفصل طبیعت زیبا و قابل بازدید است؛ اما اوسط بهار تا اواسط پاییز بهترین زمان برای سفر به آن محسوب می‌شود.

بهار: در فصل بهار شکوفه‌های باغ‌ها بر درختان می‌نشینند و منظره‌ای رویایی را در برغان به وجود می‌آورند.

تابستان: با نزدیک شدن به اواخر بهار و شروع تابستان بازار گوجه سبزهای خوشمزه برغان داغ می‌شود و بازار برغان بسیار خوشمزه‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.

پاییز: با رسیدن پاییز هوا سردتر می‌شود؛ اما برگ‌های رنگارنگ درختان باز هم گردشگران را به برغان می‌کشانند.

زمستان: با آغاز زمستان دمای هوا به شدت کاهش می‌یابد و سرمای نسبتا سختی بر منطقه حاکم می‌شود.

غذاهای روستای برغان

دیزی محلی، انواع کباب، آش کشک، آش جو، مغزنان، لواسیرک‌نان، دوبندی‌نان و فسنجان غذاهای محلی رایج در برغان هستند.

سوغات برغان

گوجه سبز یا گوجه برغانی یا آلوی برغان مهم‌ترین سوغات این روستاست و در کنار آن انواع آلوچه، توت، گردو، عسل و لبنیات نیز جایگاه خاص خود را دارند. برخی مردم این روستا به الک‌سازی مشغولند و الک نیز جزو صنایع دستی روستا محسوب می‌شود.

معماری روستای برغان

خانه‌ها در روستای برغان از جنس خشت و بسیار ساده هستند و بیشتر آنها به دلیل مهاجرت ساکنان‌شان به شهر از بین رفته و متروک شده‌اند. ساختار خانه‌ها به صورت دو طبقه است و وجود طویله در زیر ساختمان‌ها باعث می‌شده تا گرمای ایجاد شده توسط دام‌ها طبقه بالا را که محل سکونت افراد بوده، گرم کند. در محله بزرگ محله نمونه‌ای از این خانه‌ها هنوز هم موجود است.

مردم روستای برغان

بخش عمده‌ای از ساکنان روستا، از محلی‌های قدیمی هستند که به زبان تاتی سخن می‌گویند. مردم این روستا به باغ‌داری و کشاورزی و دامداری اشتغال دارند و برخی نیز از طریق فعالیت در صنایع دستی و امور خدمات امرار معاش می‌کنند. غلات، صیفی‌جات، محصولات باغی مانند گردو، توت، آلبالو، گوجه درختی و گیلاس عمده‌ترین محصولات این روستا را تشکیل می‌دهند. 

آداب و رسوم در برغان

مردم روستای برغان تمامی مراسم ایرانی و اسلامی را به سبک و سیاق خود برگزار می‌کنند. از جمله مراسم مهم روستا می‌توان موارد زیر را نام برد:

• مراسم نویی داشتن در عید: در عید نوروز مانند بسیاری از شهرها و روستاهای دیگر مردم در برغان دور هم جمع می‌شوند و همه به آنهایی که عزیز خود را از دست داده‌اند سر می‌زنند.
• چهارشنبه سوری: در برغان بر این باورند که چهارشنبه‌سوری شبی است که مختار قصد کودتا داشته و بر فراز پشت بام‌ها آتش افروخته است. در جریان این کودتا به جشن ابن‌زیاد حمله‌ور می‌شوند و  همه را می‌کشند. به سبب شادمانی از کشته‌شدن قاتلان امام حسین (ع) مردم در این روز بر روی پشت‌بام‌ها آتش برپا کرده و به شادی می‌پردازند.
• تعزیه‌خوانی در محرم: یکی از آیین‌های باشکوه برغان، تعزیه‌خوانی در محرم است که در حسینیه اعظم برگزار می‌شود.
• سرتراشان در عروسی: 7 شب قبل از عروسی همه اعضای خانواده و بستگان دور هم جمع می‌شوند و با مراسم خاص و به صورت نمایشی اقدام به اصلاح موی سر داماد می‌کنند تا برای عروسی آماده شود.

سخن آخر

با هم به یکی از روستاهای زیبای نزدیک تهران رفتیم. آیا شما هم از برغان بازدید داشته‌اید؟

چه جاذبه‌های دیگری را در این روستا می‌شناسید؟

از دیگر روستاهای معروف منطقه چه می‌دانید؟

منتظر دیدگاه‌های شما هستیم...