بازار تجریش تهران | جایی برای خرید و خلق خاطره

در گشت و گذار امروز خود به یکی از این محله های تاریخی تهران، تجریش، سر زده و یکی از جاذبه های گردشگری تهران ، بازار تجریش را انتخاب کرده است. جایی که تقریبا تمام تهرانی ها با آن خاطره دارند و از قدم زدن و خرید کردن در آن انرژی مثبت می گیرند. با ما در سفری کوتاه به بازار تجریش بیایید تا از قدمت بازار تجریش ، معماری بازار تجریش و بسیاری دیگر برای تان بگوییم و گشتی جذاب در گوشه ای از تهران قدیم بزنیم.

چرا بازار تجریش؟

• یکی از بازارهای تاریخی ایران است. 
• در نزدیکی امامزاده صالح و در قلب محله تاریخی و خاطره انگیز تجریش قرار گرفته است. 
• تنوع کالایی بالایی دارد و اجناسی از همه نوع قیمت در آن دیده می شود.
• با حضور در این بازار می توان،‌ فضای تهران قدیم را تا اندازه ای لمس کرد.
• در کنار گشت و گذار در این بازار قدیمی، می توانید به سراغ رستوران ها و کافه های مختلف بروید و شکم گردی خوشمزه ای را تجربه کنید.

آشنایی با بازار تجریش | قدیمی ترین بازار شمال تهران

به محله تجریش در شمال پایتخت آمده ایم؛ یکی از قدیمی ترین محله های تهران که آوردن نامش خاطره های بسیاری را در ذهن تهرانی ها و ایرانی ها زنده می کند. تجریش، جایی که امامزاده صالح معروف را در خود جای داده است و در کنار آن بازارها، پاساژها، رستوران ها و مغازه های کوچک و بزرگ دیگری نیز دیده می شود. در بین این همه، بازار سرپوشیده تجریش یکی از معروف ترین بازارهای قدیمی تهران است که خرید و گشت و گذار در آن طرفداران بسیاری دارد و خیلی ها از نقاط مختلف شهر، حتا آنهایی که در آنسوی پایتخت زندگی می کنند به اینجا می آیند تا گشتی در این بازار رنگارنگ بزنند.

این بازار که در منطقه شمیرانات تهران واقع شده است و از جاهای گردشگری تهران محسوب می‌شود، از یک سمت به تکیه مشهور تجریش و امامزاده صالح و از سوی دیگر به میدان قدس و میدان تجریش راه دارد و دو محله قدیمی سرپل و تجریش را به هم می رساند. بازاری که در آن می توان کالاهای متنوع، خوراکی های تازه و خوشمزه و گاهی عجیب، صنایع دستی مختلف و بسیاری دیگر را خرید و دست پر به خانه بازگشت؛ جایی که بسیاری از گردشگران از آن به عنوان مکانی نوستالژیک یاد می کنند و در اولین فرصت دوباره به آن سر می زنند. 

حال و هوای خوش بازار تجریش

بازار تجریش و قدم زدن و گشت و گذار در آن یکی از معروف ترین بازارگردی های ایران و تهران است و بسیاری نه برای خرید، که برای لذت بردن از جو خوب و صمیمانه ای این بازار، به اینجا می آیند. در بازار تجریش می توانید به گذشته های نه چندان دور سفر کنید و حس و حال پاساژگردی های شیک را کناری بگذارید. مطمئن باشید با یک بار گردش در بازار تجریش حس و حالی خوب و خاطره ای خوش از آن به یادگار می برید که همیشه برای تکرارش دوباره راهی تجریش می شوید. 

*زندگی شبانه

زمان که می گذرد و آفتاب رو به غروب می رود خیلی از مغازه ها در سطح شهر کم کم کرکره ها را پایین می کشند و به فکر رفتن به خانه می افتند؛ اما زندگی در بازار تجریش در این موقع اندک اندک جان تازه ای می گیرد و تحرک و شلوغی آن چند برابر می شود. یکی از بزرگترین جذابیت های بازار تجریش همین زندگی شبانه ای است که داخل و اطرافش جریان دارد و خیلی ها برای لذت بردن از حال و هوای این موقع بازار، شب ها راهی بازار تجریش می شوند. 

*عکاسی

عکاسی از بازار تجریش به دلیل رنگ های متنوع محصولات به ویژه میوه و سبزی ها، نحوه چیدمان جنس های مختلف، حضور مردم در کنار هم، ساختمان زیبای مغازه ها و بیشتر از اینها خیلی طرفدار دارد و بسیاری این نقطه از تهران را برای گرفتن عکس های حرفه ای و زیبای خود انتخاب می کنند. 

*شکم گردی

بازار گردی کرده اید و حالا حسابی خسته و گرسنه اید؟! اصلا نگران نباشید، بازار تجریش و محله اطراف آن، خود مجموعه ای از یک شکم گردی متنوع را در اختیارتان می گذارد. از سفره خانه و رستوران های ایرانی و سنتی بگیرید که کباب ها و خورش های خوشمزه ای ارایه می دهند تا کافه های جدید و به روزی که در آن می توانید با همراهان و دوستان تان قهوه ای داغ بنوشید. اگر هم اهل آش و حلیم هستید، شما در بهترین نقطه تهران برای خوردن این خوراکی های سنتی قرار دارید. تجریش به آش فروشی های سنتی خود بسیار معروف است و همه حداقل یک بار طعم آش و حلیم های اینجا را چشیده اند. اگر هم هوس خوردن نان تازه کرده اید، چند مغازه نانوایی در بازار هستند که می توانید نان های متنوع و سنتی و جدید را از آنجا بخرید. در کنار همه اینها بازار فروش لبو و باقالی در زمستان و آبمیوه و بستنی در تابستان در اینجا داغ داغ است. این لذت ها را از دست ندهید. 

آنچه در بازار تجریش در انتظار شماست

تخمین زده شده است که بازار تجریش بین 300 تا 700 متر طول دارد و با بیش از 400 باب مغازه 12 تا 40 متری، گردشگران و خریداران را به سوی خود می خواند. تفاوت بزرگی که این بازارچه با بازار بزرگ تهران دارد این است که بیشتر کسبه بازار تجریش خرده فروش هستند؛ اما بازار تهران مرکز عمده فروشی اجناس مختلف است. اینجا شما مغازه هایی با حال و هوای تهران و تجریش قدیم را می بینید، جایی که غرفه ها و حجره ها هنوز نقشه سنتی خود را حفظ کرده اند و با کاشی کاری و مشبک کاری زیبای سردر خود که نام هر مغازه بر روی آن حک شده است، به خریداران خوش‌آمد می گویند. بازار تجریش در کنار اینها به تکیه قدیمی خود، تکیه تجریش معروف است و به مانند بازارهای قدیمی ایرانی چند مسجد و یک حسینیه را نیز در خود جای داده است یا به آنها راه دارد که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم. 

این بازار همچنین برای میدان میوه و تره بار خود نیز شهرت بسیاری پیدا کرده است که در ادامه در مورد آن بیشتر صحبت خواهیم کرد؛ اما تا اینجا این را بدانید که امکان ندارد سری به این مغازه های فروش میوه و تره بار و محصولات رنگارنگ آن سری بزنید و دست خالی برگردید. 

1- تکیه تجریش

بازارچه تجریش را که تا انتها بروید به یک محوطه بزرگ می رسید که میدان میوه و تره بار بازار محسوب می شود؛ اما اگر خوب به نشانه ها نگاه کنید متوجه می شوید که شما در تکیه بزرگ و مشهور تجریش قرار گرفته اید. تکیه بالای شمرون یا تکیه بزرگ تجریش که قدمت آن به دوران قاجار و 220 سال پیش باز می گردد و یکی از قدیمی ترین تکیه های شهر تهران به شمار می رود. این تکیه آنقدر اهمیت و ارزش دارد که در تاریخ  ۲۵ مهر ۱۳۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تکیه ای که در زمان ایام محرم،‌ اربعین حسینی و ایام فاطمیه‌ رنگ و بوی عزاداری می گیرد و تعزیه های باشکوهی در آن برگزار می شود. به طوری که در ششمین اجلاس شورای عالی ثبت کشور، مراسم تعزیه خوانی در تکیه بزرگ تجریش به عنوان میراث معنوی ثبت شد. 

معماری تکیه تجریش

تکیه بزرگ تجریش یک فضای میانی دارد و ساختمانی دو طبقه آن را در برگرفته است. در بخش غربی یک باب مغازه دیده می شود که چند دهنه دارد و ارتفاع آن بیشتر از سایر مغازه هاست و به آن شاه نشین می گویند. علاوه بر اینها، 5 باب مغازه در ضلع شمالی و 4 باب مغازه نیز در ضلع جنوبی و شرقی تکیه ساخته شده است. طبقه دوم این ساختمان نیز در زمان هایی که مراسم مذهبی در این جا اجرا نمی شود، استفاده تجاری دارد. در قدیم ستون هایی چوبی سقف را نگه می داشتند که امروز ستون های فلزی جای آنها را گرفته اند. 

تاریخچه تکیه تجریش

اوایل قرن دوازدهم هجری شمسی،‌ باغداران و روستاییان تجریش تصمیم گرفتند تا ساختمانی مناسب برای تجمع عزاداران سید الشهدا بسازند. تا پیش از آن مردم در مسجد دور هم جمع می شدند و اهالی در خانه های خود از عزاداران حسینی پذیرایی می کردند؛ اما به تدریج با افزایش جمعیت دیگر نمی توانستند پاسخگوی حضور تمام افراد باشند به همین دلیل به فکر ساختن تکیه بزرگ تجریش افتادند. تکیه در سال 1176 خورشیدی افتتاح شد؛ اما در زمان ساخت محوطه داخلی آن مسقف نبود. بعد از مدتی تصمیم بر آن شد تا محوطه میانی 600 مترمربعی آن را مسقف کنند. هر سال در ماه های محرم و صفر عزاداری های باشکوهی در این تکیه برگزار می شد تا اینکه در سال 1366 ه.ش سیل مهیبی آمد و قسمتی از تجریش را ویران کرد. تکیه بزرگ نیز در این حادثه آسیب دید؛ اما سقف و تاق نماهای آن سالم ماندند. این تکیه دوباره به همت مردم برپا شد و از آن زمان تاکنون میزبان عزاداران حسینی ست.  

2- مساجد بازار تجریش

در کنار تکیه بزرگ تجریش، بازار این محله چند مسجد را نیز در خود جای داده است. رسم ساخت مسجد و مدرسه در کنار بازار یکی از رسم های قدیمی ایرانی هاست و بازار تجریش نیز از این قاعده مستثنی نیست. سه مسجد خان (مسجد صاحب الزمان فعلی)، مسجد اعظم و مسجد سیدالشهدا نیز از مساجد قدیمی بازار تجریش هستند و در زمان گشت و گذار در این محل می توانید به این مسجدها هم سری بزنید و در حال و هوای معنوی شان شریک شوید.

آنچه می توانید در بازار تجریش بخرید

بازار تجریش جایی است که در آن می توان از هر صنعت و محصولی نمونه ای پیدا کرد، به قول معروف از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در اینجا دیده و خرید و فروش می شود. 

عمده محصولاتی که در بازار تجریش به فروش می رسد را می توان به این شکل دسته بندی کرد: 

صنایع دستی: در بازار چندین مغازه وجود دارد که با سر زدن به آنها می توانید تقریبا تمام صنایع دستی ایران را به صورت یک جا مشاهده کنید. از معروف ترین آنها می توان به ترمه یزد، سفال همدان، خاتم، مینا و ظروف مس اصفهان، گلیم و جاجیم کردستان و کرمان و بسیاری دیگر نام برد. 

آجیل و خشکبار: ایران به آجیل و خشکبار مرغوب و درجه یکی که هر ساله تولید می کند در دنیا معروف است، پس دیدن مغازه هایی در بازار تجریش که این نوع محصولات را می فروشند نباید چندان تعجب برانگیز باشد.

ادویه: از مقابل مغازه های ادویه فروشی و عطاری های بازار که رد می شوید آنقدر تنوعِ رنگ و اسم می بینید که نمی دانید کدام یک را بخرید. 

میوه و تره بار: تازگی، بوی خوب و طراوت محصولات بخش میوه و تره بار بازار تجریش به اندازه ای است که شما را مجبور به خرید می کند؛ اما کار به اینجا ختم نمی شود. هر بار که در بازار تجریش قدم می زنید به یک میوه عجیب و غریب دیگر برمی خورید که نظیرش را در هیچ جای دیگری ندیده اید و اسمش را نشنیده اید.

ترشی: ترشی فروشی های بازار تجریش نیز بسیار معروف هستند و طیف مختلفی از محصولات خوشمزه، ترش و رنگارنگ را در خود جای می دهند. به هنگام گشت در قسمت های مختلف بازار، تماشا و خرید از این قسمت را فراموش نکنید. تنوع خوراکی اینجا آنقدر زیاد هست که هر بار با اسم و شکل تازه ای از ترشی غافلگیر می شوید. 

زیورآلات مصنوعی و تسبیح: یادگاری دیگری که می توانید با خود از بازار تجریش به خانه ببرید زیورآلات مصنوعی و تسبیح است.

در کنار اینها شما می توانید از مغازه های ساعت فروشی، طلا فروشی، نانوایی سنتی و مدرن، پارچه فروشی، لوازم الکترونیکی و ... نیز دیدن کنید. علاوه بر تمام این ها رد و نشانی از عروسک‌های خارجی، لباس‌های ارزان قیمت چینی، کتاب دعا، کیف و کفش، سی دی کارتون‌های روز دنیا نیز در این بازار دیده می شود.

بنابراین اگر می خواهید با اتوبوس به اینجا برسید این گزینه یکی از بهترین انتخاب ها برای رسیدن به بازار است؛ اما این تنها خط اتوبوس نیست که به تجریش منتهی می شود. خط اتوبوس رسالت- قدس نیز در میدان قدس در انتهای خیابان شریعتی و نزدیکی میدان تجریش توقف دارد و می تواند گزینه انتخابی خوبی برای رسیدن به بازار تجریش به حساب آید. 

تاکسی: از بسیاری از نقاط تهران به میدان تجریش و میدان قدس تاکسی مستقیم وجود دارد. شما می توانید با استفاده از آنها نیز خود را به بازار تجریش برسانید. 

خودروی شخصی

اگر سوار بر خودروی شخصی هستید و می خواهید خریدی از بازار تجریش داشته باشید، باید خود را به میدان قدس یا تجریش برسانید. رسیدن به میدان تجریش از سمت خیابان ولیعصر، محله زعفرانیه و نیاوران امکان پذیر است. از طرفی مسیر خیابان شریعتی نیز در انتها به میدان قدس می رسد که فاصله کمی با میدان تجریش دارد. تنها مشکل استفاده از ماشین شخصی، پارکینگ و ترافیک تجریش است. البته در سالهای اخیر چند پارکینگ در نزدیکی بازار و میدان تجریش ایجاد شده است؛ اما با توجه به حجم ماشین های ورودی به این محله، این تعداد به نظر کم می رسد. 

ساعت های دسترسی

به مانند بعضی از جاذبه های تاریخی یا موزه ها نمی توان ساعت خاصی را برای بازار تجریش تعیین کرد؛ اما در ساعت های ابتدایی روز این بازار به نسبت خلوت است و هر چه به وسط روز نزدیک تر می شویم مغازه های بیشتری باز می شود. البته نانوایی ها در ساعت ابتدایی روز کار و فعالیت خود را آغاز می کنند. همچنین اگر می خواهید میوه و سبزی تازه تری تهیه کنید بهتر است ساعت های ابتدایی روز به این محل مراجعه کنید. 

ورودی های بازار تجریش

این بازار، به غیر از مسیر اصلی خود از سمت پاساژهای اطراف مانند پاساژ قائم به بیرون و داخل دسترسی دارد. همچنین یک قسمت از این بازار به سمت امامزاده صالح و حسینیه کناری آن باز می شود.  

جاذبه های اطراف بازار تجریش

حالا که تا محله تجریش آمده اید، بهتر است بازدید از چند جاذبه معروف این منطقه را در کنار گشت و گذار از بازار تجریش در لیست انتخابی خود بگذارید. در این قسمت چند تا از آنها را به شما معرفی می کنیم: 

تاریخچه بازار تجریش

بازار تجریش قدیمی ترین بازار منطقه شمیران در شمال تهران است و نمونه کوچکی از بازار بزرگ پایتخت به شمار می رود. در برخی منابع آمده که تاریخ ساخت این بازار به هفتاد سال پیش باز می گردد؛ اما بعضی کسبه قدیمی بازار نیز می گویند این مکان قدمتی 150 ساله دارد. هرچند برخی از سازه هایی که در این مکان وجود دارند قدمت‌شان بیش از اینهاست؛ مانند تکیه معروف بازار تجریش که گفته می شود از 220 سال پیش در محل ساخت بازار وجود داشته است. 

اما برای اینکه بتوانیم در مورد تاریخ بازار تجریش صحبت کنیم نیاز داریم تا اندکی نیز از خود تجریش و نحوه رشد و توسعه آن بگوییم. محله تجریش در منطقه شمیران یا شمیرانات واقع شده است؛ اما از ابتدا به این شکلی که امروز می بینیم نبوده و بیشتر قسمت های آن با باغ های بزرگ و روستاها و خانه های ییلاقی پوشیده شده بود. عشایر و دیگر مردم برای گذران فصل بهار و تابستان خود به این منطقه ییلاقی می آمدند تا از آب و هوا و خنکای هوای آن استفاده کنند. در بهار و تابستان علاوه بر اهل محل تعدادی کارگر از طالقان،‌ نایین، لرستان و نطنز و چند شهر دیگر به این منطقه می آمدند تا در کار باغداری به صاحب باغ کمک کنند. این کارگرها به مرور زمان برای همیشه در تجریش ماندند و جمعیت تجریش زیاد شد. زمانی هم که رضاشاه دربند را برای ییلاق خود انتخاب کرد کم کم تجریش شکل مدرن تری به خود گرفت. جاده قدیم شمیران تا میدان انتهایی جاده قدیم تجریش ادامه پیدا کرد و ایستگاه های خر و قاطر به ایستگاه اتوبوس و سواری تبدیل شد. تمام اینها و رفت و آمد بیشتر مردم تهران به تجریش باعث شد تا برخی از اهالی با جمع آوری میوه از باغ های تجریش، دارآباد،‌ ازگل و فرمانیه و ... غرفه هایی را در نزدیکی تکیه تجریش و امامزاده صالح راه اندازی کنند و محصولات‌شان را آنجا به فروش برساندند. برخی هم حجره هایی برای کارهای تجاری و مشاغل دیگر مانند چلنگری (عوض کردن نعل اسب و قاطر، تیز کردن داس، ساخت گل میخ برروی درها) راه انداختند که بعدها این حجره ها با کرایه های یک تا پنج تومانی در ماه اجاره داده می شد. کم کم بازار تجریش رونق گرفت و حجره های فروش لبنیات، قصابی، عطاری، بقالی و قهوه خانه هم به تعداد مغازه ها اضافه شد؛ اما تا حدود بیش از پنجاه سال پیش، هنوز غرفه ها و مغازه ها سرقفلی نداشتند و کل بازار روباز بود. این روباز بودن بازار باعث می شد تا در زمستان ها و با بارش سنگین برف بازار تعطیل شود و مردم برای تهیه محصولات مورد نیاز خود به دردسر بیفتند. از همین رو کسبه بازار تصمیم گرفتند تا سقفی برای بازار درست کنند. برای انجام این کار سقف بازار را با چوب پوشاندند و برای هر کدام از مغازه های‌شان با استفاده از تیر چوبی، خشت و گل، سقفی شیروانی درست کردند. 

در سال 1352 اما کسبه، سقف چوبی و حلبی را با سقف های آهنی و یکپارچه جایگزین کردند. این سقف ها تا چند سال پیش هم پابرجا بود تا اینکه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بازار را دوباره مرمت کرد و شکل و شمایل باشکوه و سنتی به بازار داد. آنها در زمان مرمت خود در ابتکاری جالب سردر هر یک از مغازه ها را با کتیبه‌های سنتیِ کاشی کاری شده تزیین کردند و بازار را به شکل امروزی‌اش درآوردند. 

تجربه سفر گردشگران خارجی ها

تهران یکی از مقاصد محبوب بین گردشگران خارجی‌ست و خیلی از آنها یاد و خاطره خوبی از این شهر دارند. در این میان گردش در بافت تاریخی شهر یکی از جذابیت های پایتخت ایران برای گردشگران خارجی‌ست و یکی از انتخاب هایشان برای گشت و گذار بازار قدیمی تجریش است. در این قسمت می خواهیم شما را با نظر چند تا از توریست های خارجی که از این بازار دیدن کرده اند آشنا کنیم. 

گردشگری از نروژ | تاریخ سفر دی ماه 1397

فوق العاده

رنگارنگ ترین و خوش عطرترین بازار، پر از آدم، غذا و جواهرات. همه چیز اینجا ارزان است و می توانید تقریبا هر چیزی که می خواهید را اینجا پیدا کنید. 

گردشگری از آمریکا | تاریخ سفر اردیبهشت ماه 1397

بازار سنتی جذاب

این بازار در مقایسه با بازار بزرگ تهران، خیلی کوچک تر اما نسبت به آن تمیزتر است و در بخش شمالی تهران قرار دارد. شما بعد از بازدید از مجموعه سعدآباد می توانید زمانی را هم برای بازدید از این مجموعه در همان روز کنار بگذارید. 

گردشگری از سنگاپور | تاریخ سفر آذرماه 1397

یک بازار اصیل در شمال تهران 

اگر دوست دارید از یک بازار اصیل دیدن کنید که تمرکز آن بر غذاهای محلی و خوشمزه است بازار تجریش پیشنهاد عالی برای شماست، به ویژه ادویه ها، خرماها، میوه ها و سبزی ها. جایی بهتر از بازار بزرگ تهران که موقعیت خیلی خوبی در شهر دارد. 

توصیه های بازار گردی

1- رستوران های سنتی و فرنگی متنوعی در اطراف بازار قدیمی تجریش قرار دارد که بعضی مواقع، غذاهای خانگی را تولید و عرضه می کنند.

2- مرکز خرید تندیس، ارگ و قائم سه مرکز خرید بزرگ و معروف نزدیک بازار قدیمی تجریش است که گشتی در آن ها خالی از لطف نیست.

3- اگر برای خرید میوه و تره بار به بازار تجریش می روید می توانید با خود کیسه پارچه ای همراه ببرید تا از مصرف پلاستیک و کیسه های پلاستیکی کمتر شود. 

دغدغه کارناوال

بازار تجریش یکی از سرمایه های تاریخی شهر تهران است و بخشی از هویت این شهر را شکل می دهد؛ اما در سال های اخیر ساخت بازار قائم به شکل پاساژهای جدید وجهه سنتی بازار تجریش را تحت تاثیر قرار داده است. بهتر است مسوولان امر در زمان صدور مجوز برای ساختمان های جدید به بافت تاریخی آن محله و سازه های تاریخی که در آن قرار دارد توجه داشته باشند تا بناهای قدیمی برای جلب گردشگر با مشکل مواجه نشوند. 

علاوه بر این، رسیدگی به سازه های قدیمی در ایران به توجه و مراقبت بسیاری نیاز دارد. مکانی مانند بازار تجریش،‌ همانند ساختمان پلاسکو با خطرهای زیادی روبروست و احتیاج است تا در برابر بلاهای طبیعی و غیر طبیعی مانند آتش سوزی تجهیز شود. 

سخن آخر

 امروز به همراه شما گشتی در بازار تجریش زدیم و مغازه های سنتی و جدید آن را زیر و رو کردیم. با قسمت های مختلف آن آشنا شدیم و از تاریخچه و قدمت آن اطلاعاتی به دست آوردیم. 

نظر شما در مورد این بازار قدیمی تهران چیست؟ آیا تا کنون از اینجا خرید کرده اید؟ 

دیدگاه و تجربه های خود را با ما و دوستان کارناوالی خود در میان بگذارید.