مسجد شیخ زاید ابوظبی | سومین جاذبه محبوب دنیا

هنگامی که سخن از بهترین و متفاوت ترین جاذبه های دنیا به میان می آید هر کدام از ما می توانیم بلافاصله به برج ایفل، دیوار چین، برج کج پیزا، تاج محل و یا صدها جاذبه دیگر اشاره کنیم؛ اما تنها با قدری جستجو در میان کشورهای مختلف دنیا، خواهیم دید دیدنی های منحصر به فرد دنیا ورای تصور ما هستند و حتا در سرزمین های دوری مانند پرو، می توان دیدنی های اعجاب انگیزی مانند ماچوپیچو را پیدا کرد. وضعیت به گونه ای است که هر چه زمان بیشتری بگذاریم، با جاذبه های بیشتر و متفاوت تری رو به رو می شویم که کار ما را برای پیدا کردن «برترین ها» دشوار می کند. از همین رو یکی از بهترین منابع برای لیست کردن خاص های دنیا، رجوع به آمار و ارقام و رضایت گردشگران است. 

امروز چشمان‌تان را به کارناوال بسپارید تا با هم به سراغ یکی از خارق العاده ترین جاذبه های جهان به انتخاب گردشگران برویم؛ ساختمانی با معماری شگفت انگیز که در دل آن آثاری از هنرمندان ایرانی هم خواهید دید. جالب آن که برای رسیدن به این جاذبه قرار نیست راه دور و درازی را طی کنیم، چرا که در یکی از همین کشورهای همسایه قرار دارد. مقصد ما مسجد شیخ زاید ابوظبی است، مسجدی که چند سال پیاپی در میان لیست برترین دیدنی های دنیا جای گرفته و با معماری اسلامی و مدرنش، از نگاه برخی در زیبایی با تاج محل هند قابل قیاس است. اگر برای آشنایی بیشتر با مسجد متفاوت شیخ زاید آماده اید، همراه ما به ابوظبی بیایید.

چرا مسجد شیخ زاید؟

• سومین جاذبه برتر دنیا از نگاه تریپ ادوایزر در سال 2018 است.
• مسجد شیخ زاید دو سال پیاپی نیز عنوان دومین جاذبه برتر دنیا را از آن خود کرد.
• پربازدیدترین و محبوب ترین جاذبه شهر ابوظبی است.
• بزرگترین فرش دستباف دنیا که بافته دسته هنرمندان ایرانی است را در مسجد شیخ زاید خواهید دید.
• یکی از بزرگترین لوسترهای دنیا در شبستان مسجد شیخ زاید قرار دارد.
• صحن مسجد شیخ زاید بزرگترین مجموعه موزاییکی و مرمرین دنیاست.
• بازدید از این مسجد زیبا کاملا رایگان است. 
• شیخ زاید از زیباترین مسجدهای دنیا محسوب می شود.
• بزرگترین مسجد کشور امارات متحده است.

آشنایی با مسجد شیخ زاید | Sheikh Zayed Mosque

مسجد شیخ زاید ابوظبی یکی از مکان هایی است که باید بدون معطلی برای بازدیدش اقدام کنید؛ ساختمانی با شکوه و زیبایی منحصر به فرد که نمونه اش را در هیچ نقطه دیگری از کره زمین پیدا نخواهید کرد. شیخ زاید، ویژگی های بسیاری دارد که آن را به مکانی متمایز از دیگر جاذبه های مشهور دنیا بدل می کند و بی شک نخستین دلیل، محبوبیتش در میان گردشگران و انتخاب به عنوان سومین دیدنی برتر دنیا در سال 2018 است. 

هنگامی که مسجد شیخ زاید را از رو به رو نگاه می کنید، پیش از هر چیز سه گنبد پیازی بزرگ و دو مناره را در اطرافش خواهید دید که همگی از مرمر ساخته شده اند. البته اشتباه نکنید، اگر قدری جلوتر بروید، خواهید دید که این مجموعه 12 هکتاری، به صحن و سرای وسیعی مجهز است که از اطراف با 82 گنبد کوچک و بزرگ احاطه شده است. از میان صحن منقوش به گل های بزرگ زنبق و لاله بگذرید تا روی دیگر زیبایی مسجد شیخ زاید را کشف کنید. هنگامی که پا به شبستان این مسجد خاص بگذارید، به کل تمام ابهت و زیبایی که تا به حال از این سازه دیده بودید را فراموش خواهید کرد چرا که این جا شکوه، معنای تازه ای می یابد. رنگ و نقش فرش دستبافت ایرانی مسجد که بزرگترین در دنیاست و لوستر عظیم آن، از جمله ویژگی های خاصش هستند. 

همان طور که احتمالا تا به این جا متوجه شده اید، مسجد شیخ زاید در شهر ابوظبی، پایتخت کشور امارات متحده عربی قرار دارد و بزرگترین مسجد این شهر کویری است. مسجد شیخ زاید می تواند به راحتی بیش از 41 هزار نمازگزار را در خودش جای دهد و از این رو یک مکان مرکزی برای گردهمایی مسلمانان به هنگام برگزاری نمازهای جمعه و اعیاد مختلف، محسوب می شود. ساخت این مسجد در سال 1996 میلادی کلید خورد و از آن جا که به فرمان خلیفه کشور، زاید بن سلطان آل نهیان بنا شده بود، مسجد «شیخ زاید» نام گرفت. در نهایت در تاریخ 20 دسامبر 2007 میلادی ساخت این مسجد زیبا به اتمام رسید.

مسجد شیخ زاید در کنار وسعت بی نظیر و معماری خاص، ویژگی های مختلف دیگری دارد. این مسجد به طور مثال روزانه برنامه ها و رویدادهای مختلفی را میزبانی می کند و در کنار بازدید عمومی، زمانی را به برپایی نماز جماعت اختصاص می دهد. همچنین در این مسجد کتابخانه ای بی نظیر وجود دارد که نسخ خطی و ارزشمندی از زبان های مختلف را در مجموعه خود جای داده است. از دیگر نکات جالب توجه درباره مسجد شیخ زاید آن است که برای ساختش هزینه ای در حدود 2 میلیارد درهم (3600 میلیارد تومان) صرف شد!

اگر برای آشنایی بیشتر با مسجد شیخ زاید کنجکاوید و مایلید از جزییات شکوه این سازه بیشتری بدانید، همراه ما بمانید...

معماری مسجد شیخ زاید

از ابتدا قرار بود مسجد شیخ زاید به سازه ای نمادین در کشور امارات و کل دنیا بدل شود و از این رو محل ساخت مسجد اهمیت ویژه ای داشت. به این ترتیب برای ساخت مسجد، ورودی شهر جزیره ای ابوظبی (1) را در نظر گرفتند تا با ورود از هر یک از سه پل منتهی به جزیره، به راحتی بتوان مسجد شیخ زاید را پیدا کرد.

در ساخت مسجد شیخ زاید از معماری ایرانی، مغولی و هندی-اسلامی بهره گرفته شده و در طراحی بخش های مختلف، از بناهای شاخص این سرزمین ها الهام گرفته شده است. طراحی مسجد شیخ زاید بر عهده یوسف عبدلکی (Yousef Abdelky) بود و ساخت آن را شرکت صنعتی و ایتالیایی سالینی امپرگیلو (Salini Impregilo) در دست داشت. با نگاهی به معماری خاص این ساختمان، بیش از هر چیز جزییات منحصر به فرد و ترکیب یکپارچه آن ها جلب توجه می کند. یعنی در مجموع هر عنصر معماری در مسجد شیخ زاید با چنان دقتی در کنار دیگر عناصر قرار گرفته که نه تنها منحصرا زیباست بلکه در ساخت تصویری یکپارچه و چشمگیر هم نقش دارد. 

از جمله نکاتی که تمایز مسجد شیخ زاید را در معماری بنا پر رنگ می کند، رنگ سفید و یک دست آن است که به سبب وجود مرمر اعلاست. این سنگ مرمرها که از کشور مقدونیه وارد شده اند، در کیفیت حرف اول را می زنند و در معماری و مجسمه سازی بسیار مورد توجهند. البته در کل برای ساخت مسجد شیخ زاید استفاده از مصالحی را در اولویت قرار دادند که نه تنها برای طراحی مسجد مناسب که بسیار بادوام بودند. از آن جمله می توان به طلا، سنگ های نیمه قیمتی، بلور و سرامیک اشاره کرد. در نهایت هنرمندان و مواد اولیه از کشورهای سرتاسر دنیا گرد هم آمدند و نتیجه همکاری 11 ساله آن ها به زیباترین شکل ممکن به دست آمد. از جمله کشورهایی که در این زیبایی به نحوی سهم دارند می توان به هند، ایران، ایتالیا، آلمان، مصر، ترکیه، مراکش، پاکستان، مالزی، چین، انگلیس، نیوزیلند و جمهوری مقدونیه اشاره کرد. 

 ابعاد مسجد شیخ زاید 420 در 290 متر است و در مجموع مساحتی در حدود 12 هکتار را در بر می گیرد. ارتفاع ساختمان از کف تا سقف برابر با 33 متر است و همان طور که گفته شد می تواند بیش از 41 هزار نفر را در خود جای دهد. تنها سالن اصلی مسجد، گنجایشی 7 هزار نفری دارد و همچنین دو سالن کوچکتر مسجد هر کدام می توانند 1500 نفر را در خود جای دهند. بد نیست بدانید یکی از این سالن های کوچک، به خانم ها اختصاص دارد و باقی بخش ها مردانه هستند!

برخی از نکات جالب معماری مسجد شیخ زاید عبارت اند از:

• - با نگاه به مناره های مسجد می توان ترکیبی از معماری عثمانی، فاطمی (2) و مملوک (3) را دید که به شکلی چشمنواز، هنر وسیع و متنوع جهان اسلام را در یک جمع بندی زیبا ترکیب کرده است.
• - برای تزیین شبستان مسجد، از مرمر چند رنگ در کنار تکنیک های پیچیده مهندسی به نحوی بی سابقه استفاده شده است.
• - ستون های مسجد شیخ زاید، برخلاف ستون های معمول در معماری اسلامی که تنها در بخش بالایی مزین به تاج هستند، در بخش پایینی خود نیز تاج دارد.
• - در تزیین مسجد، برای خلق طرح های اصیل هنری، اولویت را بر استفاده از رنگ ها گذاشتند. به این ترتیب رنگ دیوارها، ستون ها و فرش ها به زیبایی در کنار هم نشسته اند و از مسجد، یک سمفونی رنگ و سایه ساخته اند.
• - جالب آن که در مسجد شیخ زاید، تقارن و تکرار طرح های سنتی هنر اسلامی را با استفاده از شیوه های مدرن و در شکلی جدید به تصویر کشیده اند. به طور مثال در بخش های شیشه کاری، موزاییک کاری، حکاکی ها و شیشه های ساب‌پاشی (4) شده این موضوع را خواهید دید.

در ادامه برای شناخت هر چه بهتر معماری چنین مجموعه وسیعی، به تک تک اجزای شاخص مسجد سر می زنیم و آن را از نزدیک می بینیم.

پاورقی

1- شهر ابوظبی بر روی جزیره ای T شکل قرار دارد.

2- معماری فاطمی مربوط به ساختمان های دوره خلافت فاطمیان (قرن 10 تا 12 میلادی) در شمال آفریقاست.

3- مملوک، سلطنتی از فرماندهان ترک بود که در طی قرن 13 تا 16 میلادی در محدوده مصر تا حجاز حکومت می کردند. 

4- شیشه های ساب باشی شده، نوعی شیشه هستند که با استفاده از ماسه های ساینده و تحت فشار هوای قوی، طراحی شده اند. 

بخش های مختلف مسجد شیخ زاید

در این جا به تک تک بخش های مسجد می رویم و آن ها را از نزدیک می بینیم:

1- گنبدهای مسجد شیخ زاید

در کل مسجد شیخ زاید 82 گنبد دارد که در 7 سایز مختلف ساخته شده اند و بزرگترین آن ها درست در وسط مجموعه قرار دارد. ارتفاع و قطر این گنبد به ترتیب برابر با 85 و 32.2 متر است و از داخل مسجد، رو به روی محراب دیده می شود. تمام گنبدها شکلی پیازی و روکشی مرمین دارند و در انتها مانند تمام گنبدهای مساجد سنی، به هلال ماهی ختم می شوند. این هلال های ماه از سرامیک های طلایی رنگ ساخته شده اند. اگر به هر گنبد دقت کنید در پایین و دورتادور هر یک مجموعه ای از پنجره های کشیده، خواهید دید که در واقع با اجازه ورود نور طبیعی، روشنایی داخل مسجد و شبستان را تامین می کنند.

اگر پا به درون مسجد بگذارید، داخل هر گنبد مجموعه ای از نقوش سنتی مراکشی را خواهید دید که با استفاده از ترکیبی به نام (GRG) که نوعی گچ مستحکم است، پدید آمده اند. همچنین در پایین دایره هر گنبد، یک ردیف طلایی از آیه های قرآن دیده می شود. 

علاوه بر گنبدهای مرمرین مسجد، 14 گنبد سبز و شیشه ای و کوتاه نیز در ورودی های مسجد شیخ زاید خواهید دید. این گنبدها در واقع سقف وضوخانه های زیرزمینی زنانه و مردانه هستند، به این ترتیب شما می توانید از روی زمین و از بالا، این گنبدها و بخش داخلی وضوخانه ها را تماشا کنید. جالب است بدانید که این گنبدها از جمله مهم ترین عناصر در طراحی باغ اسلامی مسجد محسوب می شوند. 

2- گلدسته های مسجد 

سال های سال است که گلدسته ها در کنار گنبد، یکی از مهم ترین ارکان معماری اسلامی محسوب می شوند. به همین دلیل است که گلدسته های مسجد شیخ زاید ابوظبی نیز در نوع خود بی نظیر هستند. در کل این مجموعه 4 گلدسته بلند دیده می شود که ارتفاع هر یک از آن ها به 106 متر می رسد و از 3 شکل هندسی مختلف تشکیل شده است. این اشکال هر یک از دل تاریخ معماری اسلامی بیرون آمده اند که عبارت اند از:

• نخستین بخش، مربعی است که پایه گلدسته ها را تشکیل می دهد و از معماری عربی مراکشی، آندولسی و مملوکی برگرفته شده است. 
• بخش دوم مناره ها از مربع به هشت ضلعی تغییر شکل می دهد که از دوره مملوکی گرفته شده است. 
• بخش انتهایی و سوم گلدسته نیز در نهایت به شکل استوانه در می آید که از معماری دوره عثمانی کاربرد داشت. 

پس از این بالای هر گلدسته یک بخش فانوسی شکل می بینید که از موزاییک های شیشه ای و طلایی خلق شده و برای آن از روی عناصر معماری دوره فاطمی الگو گرفته اند. 

3- صحن مسجد شیخ زاید

 از جمله بخش هایی که در مساجد جامع سرتاسر دنیا می توان یافت، صحن هاست. صحن ها معمولا شکلی مربعی یا مستطیلی دارند و در مراسم خاص مذهبی و به هنگام اجتماعات بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال در روزهای ماه مبارک رمضان، جشن عید فطر و عید قربان از جمله اوقاتی است که از صحن مسجد شیخ زاید استفاده می شود. این صحن می تواند 31 هزار نفر را در خودش جای دهد و وسعتی برابر با 17400 متر مربع دارد. 

اگر در یک روز خلوت به مسجد شیخ زاید رفته باشید، می توانید به خوبی نقوش کف صحن را ببینید. در پس زمینه سفید و مرمرین، طرح های رنگی و گل دار حاشیه صحن مسجد، بسیار قابل توجه است. بد نیست بدانید خالق این طراحی های گل دار، هنرمندی انگلیسی به نام کوین دین (Kevin Dean) است. کوین برای طراحی صحن مسجد شیخ زاید از جمله گل هایی استفاده کرده که به طور معمول در خاورمیانه رشد می کنند. بنابراین با بررسی طرح های کف صحن، می توانید گل های لاله، زنبق و سوسن را مشاهده کنید. 

4- محراب مسجد شیخ زاید

محراب یکی دیگر از عناصر اساسی و خاص معماری اسلامی است که به صورت قرینه و درست در میان دیوار ساخته می شود. همان طور که می دانید محراب ها را به گونه ای می سازند که رو به سوی کعبه باشند و محلی است که پیشنماز در آن جا به اقامه نماز مشغول می شود. 

محراب مسجد شیخ زاید با الهام از آیه پانزدهم سوره محمد ساخته شده است. در این آیه معروف به وصف رودهای مختلف بهشت پرداخته شده و گفته شده است که نوعی از آن ها، رودهای عسل هستند. هنگامی که به محراب مسجد شیخ زاید نگاه کنید، متوجه نوارهای پیچان و طلایی رنگ روی دیوار خواهید شد که تمثالی از رودهای عسل بهشتی هستند. 

ردیف موزاییک های طلایی محراب به گونه ای مواج و متناوب در کنار هم قرار داده شده اند که گویی حرکت جریانی از عسل را نشان می دهد. جالب آن که سال هاست محراب ها را نیم دایره ای می سازند چرا که این ساختار به پخش شدن صدای پیش‌نماز در مسجد کمک می کند و به این ترتیب نمازگزاران به راحتی می توانند صدای او را بشنوند. 

5- منبر مسجد شیخ زاید

همان طور که می دانید منبر جایی است که امام جماعت برای سخنرانی به روی آن می رود. منبر مسجد شیخ زاید را می توانید درست در سمت راست محراب مشاهده کنید. منبری چوبی با 11 پله که ارتفاع مناسب را برای پیشنماز فراهم می کند تا بر همگان تسلط کافی داشته باشد و بتواند صدای خود را به آن ها برساند. 

اگر شرایط آن را داشته باشید که تا نزدیکی منبر مسجد بروید، بر روی آن طرح و نقش هایی گلدار خواهید دید که حکاکی شده اند. همچنین متوجه خواهید شد که منبر از چوب سدر ساخته شده و برای تزیین بدنه آن از مروارید، طلای سفید و موزاییک شیشه ای استفاده شده است. با کمی دقت، می بینید منبر مسجد شیخ زاید بر خلاف منبرهای مرسوم در ایران، سقف گنبدی کوچکی دارد که بر بالای آن هلال ماهی به چشم می خورد.

6- فرش مسجد شیخ زاید | بزرگترین فرش دستباف دنیا

هنگامی که پا به شبستان و بخش های داخلی مسجد شیخ زاید بگذارید، با فرشی بسیار بزرگ و نفیس غافلگیر خواهید شد. این فرش که اثری از طراح و بافندگان ایرانی است، بزرگترین فرش دستباف دنیاست و مساحتی برابر با 5,700 متر مربع دارد! جالب است بدانید 1200 تا 1300 هنرمند ایرانی به مدت دو سال در سه کارگاه بزرگ در روستاهای اطراف نیشابور، بر روی این فرش زحمت کشیدند تا به سرانجام رسید. 

70 درصد از الیاف بزرگترین فرش دستباف دنیا از پشم و 30 درصد آن، از پنبه تشکیل شده که در مجموع وزنی برابر با 38 تن داشتند. این فرش بی نظیر، از 2.2 میلیارد گره تشکیل شده است، وزنی در حدود 12 تن دارد و در طرح های رنگارنگش، 25 رنگ متفاوت به چشم می خورد. 

طراحی و مدیریت کار بر روی فرش مسجد شیخ زاید، به عهده هنرمند ایرانی دکتر علی خالقی قرار داشت. این هنرمند همدانی 8 ماه تمام برای طراحی فرش زمان صرف کرد. اگر نگاهی به رزومه این هنرمند بیندازید، خواهید دید به غیر از بزرگترین فرش دستباف دنیا، دومین و سومین رکورد فرش های بزرگ و دستباف دنیا نیز به این فرد و مجموعه اش تعلق دارد. 

برای انتقال بزرگترین فرش دستباف دنیا، تکه های فرش را با دو هواپیما به مسجد ابوظبی رساندند و تعدادی از هنرمندان نیز همراه فرش ها اعزام شدند. در نهایت این قطعات درون مسجد به یک دیگر وصل شدند. بد نیست بدانید برای بافت این فرش منحصر به فرد، 30 میلیون درهم امارات (معادل 67,140,000,000 تومان) هزینه شد. 

7- لوسترهای مسجد شیخ زاید | یکی از بزرگترین های دنیا

پس از خیره شدن به فرش زیر پا، حالا سرتان را بالا بگیرید و از دیدن لوسترهای خارق العاده مسجد کیف کنید. در مسجد شیخ زاید 7 لوستر کریستالی از برند مشهور فاستیگ (Faustig) به چشم می خورد که بزرگترین آن درست در میان شبستان مسجد قرار دارد. این لوستر با وزن حدودا 12 تنی اش یکی از بزرگترین لوسترهای دنیا نیز محسوب می شود. نکته جالب آن که قطر و ارتفاع این لوستر به ترتیب برابر است با 10 و 15 متر و برای خریدش هزینه ای 30 میلیون درهمی (معادل 65,190,000,000 تومان) شده است.

دو نمونه کوچک تر از همین لوستر در شبستان اصلی به چشم می خورد که وزن آن ها در حدود 8 تن ارزیابی می شود. 4 لوستر باقی مانده همگی طرحی مشابه دارند؛ اما به رنگ آبی هستند و در ورودی راهروی مسجد واقع شده اند. وزن هر یک از این لوسترها به 2 تن می رسد. 

نکته قابل توجه درباره لوسترها آن است که همگی از فولاد ضد زنگ و برنج طلاکاری شده ساخته شده اند. در مجموع وزن طلای 24 عیار به کار رفته در این لوسترها حدود 40 کیلوگرم است. همچنین در تمام لوسترها، صفحاتی شیشه ای و مزین به نگین های سواروفسکی وجود دارد. 

8- ستون های مسجد شیخ زاید

اگر در صحن مسجد شیخ زاید به گشت و گذار بپردازید، یکی از چیزهایی که به سرعت نظر شما را جلب خواهد کرد، ستون ها و طاق های زیبای مجموعه است. ستون های مرمرینی که به سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی چون لاجورد، عقیق قرمز، آمیتیست و ... مزین شده اند و بر روی تنه خود اشکال گل داری را به نمایش گذاشته اند. اگر به این ستون ها خوب دقت کنید، سرستون های طلایی آن ها شما را به یاد درخت خرما می اندازند و این موضوع عجیبی نیست چرا که در واقع با الهام از این درخت کهن سرزمین های عربی ساخته شده اند. 

 در مجموع 1096 ستون در اطراف طاق های مسجد شیخ زاید وجود دارد که همگی آن ها با حکاکی ها و منبت کاری های دست ساختی آراسته شده اند. در واقع پس از ساخت ستون ها، این هنرمندان بودند که در همین محل به تزیین ستون ها مشغول شدند.

بد نیست بدانید سبکی که هنرمندان برای منبت کاری ستون های مسجد شیخ زاید استفاده کردند، سبکی ایتالیایی است که با نام پیترا دورا (pietra dura) شناخته می شود و قدمتش به قرن شانزده میلادی برمی گردد. این سبک بعدها در قرن هفدهم به مغول ها رسید و مورد استفاده قرار گرفت و امروزه یکی از بهترین نمونه هایش را می توان در تاج محل به تماشا نشست.

علاوه بر ستون های موجود در صحن، 96 ستون دیگر نیز در داخل مسجد دیده می شود که در گروه های چهارتایی در کنار هم قرار گرفته اند و در واقع وزن سه گنبد بزرگتر بنا را به دوش می کشند. ستون های درون شبستان نیز با لایه ای از مرمر سفید پوشیده شده اند که با مروارید مادر (1) بر روی آن ها منبت کاری شده است. البته تزیینات این ستون ها اغلب در شهر دونگوان (Dongguan) چین ساخته شده و سپس به مسجد شیخ زاید ارسال شده اند.

پاورقی

1- مروارید مادر نوعی ماده آلی است که ترکیباتش را برخی از نرم تنان تولید می کنند و این ماده را می توان در بخش داخلی صدف آن ها یافت. این ماده همچنین در ساخت بخش خارجی مرواریدها نقش دارد. در مجموع مورارید مادر ماده ای ارتجاعی، قدرتمند و در عین حال زیبا و پر زرق و برق است.
ورود به صفحه آشنایی با تاج محل

9- استخرهای آینه ای مسجد شیخ زاید

یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فرد مسجد شیخ زاید، وجود استخرهای آب دور تا دور ساختمان است که تصویری آینه ای از طاق ها و ستون های بنا ایجاد کرده و به نوبه خود، شکوه مسجد را دوچندان می کند. وسعت تمام این استخرها برابر با 7874 متر مربع است و همگی در کف با کاشی های آبی پر رنگ و کم رنگ پوشیده شده اند. 

10- طراحی های مرمرین مسجد

همان طور که اشاره شد یکی از خاص ترین ویژگی های مسجد شیخ زاید، وجود مرمر یک دست سفید در کل مجموعه است. جالب آن که این رنگ نمادی از خلوص و تقواست و البته هزینه زیادی برای مجموعه برداشته است، چرا که مرمرها را از راه دور و با هزینه ای گزاف تهیه کرده اند. 

در کنار نمایه بیرونی و مرمرین بنا، باید بدانید داخل مسجد نیز از مرمر پوشانده شده است. دیوارهای مسجد همگی پس زمینه ای از مرمر سفیدند که با طرحی از گل های اطلسی نارنجی، صورتی و آبی آراسته شده است. این گل ها نیز همگی از جنس مرمر رنگی هستند و به صورت برجسته خلق شده اند. قسمت جذاب تر ماجرا آن جاست که گل ها نه تنها بر روی دیوار تمام نمی شوند، که دنباله‌شان تا روی زمین مسجد ادامه پیدا می کند. منتها طرح ها در این قسمت بزرگتر و مسطح می شوند.

11- کتابخانه مسجد شیخ زاید

به هنگام بازدید از یک مسجد ممکن است انتظار هر چیزی را داشته باشیم، به غیر از کتابخانه! البته این موضوع درباره مسجد شیخ زاید که معماری و امکانات بی نظیری دارد، چندان دور از انتظار نیست. اگر به سوی مناره های شمالی مسجد بروید، می توانید کتابخانه مدرن و مجهز مجموعه را پیدا کنید. قسمت جالب ماجرا آن جاست که این کتابخانه خود درون یکی از مناره ها جای گرفته است. مناره هایی که همیشه در طول تاریخ محلی برای فراخواندن انسان ها به سوی نماز و امور معنوی بوده، این بار با ماموریتی یکسان و ظاهری مدرن تر، گردشگران سرتاسر دنیا را به سوی مطالعه و پژوهش فرا می خوانند. در واقع تنها با یک کتابخانه رو به رو نیستید، بلکه مجموعه غنی شیخ زاید فرصتی را فراهم کرده تا پژوهشگران و اندیشمندان از هر فرهنگ و سرزمینی، بتوانند در این جا به لذت مطالعه مشغول شوند. 

نکته جالب درباره اهمیت نقطه قرارگیری کتابخانه آن است که این مکان عمومی از چهار طرف با پارکینگ های وسیع مجموعه احاطه شده و بهترین دسترسی را در اختیار علاقه مندان گذاشته است. 

امکانات کتابخانه:

• وجود راهنمایان کاربلد و مودب و امکان پرسش و گفتگو با آن ها
• امکان گردش در بخش کتاب های عمومی
• امکان امانت گرفتن کتاب ها برای اعضا کتابخانه
• وجود ابزارهای نوین و هوشمند جهت پژوهش
• اینترنت رایگان
• منابع اطلاعاتی در شکل های مختلف

قوانین کتابخانه:

• رفتار درخور و محترمانه در کتابخانه
• عدم ایجاد مزاحمت برای مطالعه دیگران
• رفتار محترمانه با دیگر افراد حاضر در کتابخانه
• حفظ پاکیزگی محیط و عدم نوشیدن و خوردن هر گونه خوراکی (آوردن بطری آب مانعی ندارد.)

ساعت کار: 

• روزهای عادی: یک شنبه تا پنج شنبه: 9:00 تا 18:00 (جمعه و شنبه تعطیل)
• ماه رمضان: یک شنبه تا پنج شنبه: 9:00 تا 14:00 (جمعه و شنبه تعطیل)

آدرس کتابخانه: مناره شمالی، طبقه سوم

در بخش اطلاعات تکمیلی می توانید درباره منابع موجود در کتابخانه شیخ زاید بیشتر بدانید. 

برنامه‌های مذهبی مسجد شیخ زاید

به طور معمول برنامه های مذهبی متفاوتی در مسجد شیخ زاید برگزار می شود که عبارت اند از:

1- دوره های حفظ و ترتیل قرآن

مسجد شیخ زاید به منظور انجام ماموریت معنوی و مذهبی خویش، دوره های تخصصی در زمینه حفظ و تلاوت قرآن برگزار می کند. تمام علاقه‌مندان می توانند ضمن یادگیری قواعد ترتیل، در حفظ آیات نورانی قرآن همراه شوند.

2- سخرانی های مذهبی

امام جماعت مسجد شیخ زاید به طور منظم سخنرانی های متفاوتی درباره تاریخ اسلام و زندگی پیامبر اکرم (ص) برگزار می کند. 

3- برگزاری نماز جمعه

برگزاری نماز جمعه یکی از مهم ترین اعمال در نزد مسلمانان است. بدیهی است که نماز جمعه و خطبه های مهم این روز نیز در مسجد شیخ زاید برگزار می شود.

4- رویداها در ماه رمضان

هر سال در ماه رمضان مسلمان بسیار و قاریان بزرگ و برجسته ای در مسجد شیخ زاید گرد هم جمع می شوند تا در مراسم تراویح شرکت کنند. تراویح نوعی رویداد مذهبی است که مسلمانان سنی مذهب به خواندن یک جز قرآن و نمازی بیست رکعته مشغول می شوند. 

علاوه بر این، مسجد همچنین میزبان افطاری‌های بزرگی است که در طی آن 750 هزار وعده غذایی میان روزه داران توزیع می شود. این افطاری ها در چادرهایی با تهویه و راحتی مناسب برگزار می شوند. 

سایر رویدادها در مسجد شیخ زاید

در طول تاریخ اسلام، مساجد نه تنها مکانی برای عبادت که محلی مرکزی برای گردهمایی مسلمانان و انجام فعالیت های آموزشی و فرهنگی بوده است. مسجد شیخ زاید نیز به عنوان مرکزی کلیدی در شهر ابوظبی، این مسوولیت را به راحتی به عهده گرفته است. یعنی این مسجد زیبا و وسیع در کنار برگزاری روزانه نمازها، میزبان و یا شرکت کننده رویدادهای دیگری نیز هست و به این ترتیب، اقشار دیگری از جامعه را نیز به سوی خود جذب می کند. در ادامه با سایر رویدادها و برنامه های مسجد شیخ زاید آشنا می شویم.

1- نمایشگاه ها

مسجد شیخ زاید سالانه در نمایشگاه های بین المللی و بومی مختلفی شرکت می کند که عبارت اند از:

نمایشگاه های بومی:

• بازار عربی سفر | Arabian Travel Market
• نمایشگاه اطلاعات تکنولوژی خلیج | Gulf Information Technology Exhibition
• نمایشگاه کتاب بین المللی ابوظبی | Abu Dhabi International Book Fair

نمایشگاه های بین المللی:

• نمایشگاه بزرگ عربستان | Arabia-EXPO
• بازار جهانی سفر | World Travel Market
• نمایشگاه بین المللی تجارت گردشگری | IFTM Top Resa Tourism Trade Fair
• نمایشگاه آی تی بی برلین |  ITB Berlin
• بازار جهانی سفر لندن | World Travel Market (WTM) London

2- فعالیت های اجتماعی

 مدیریت مسجد شیخ زاید ترتیبی داده است که هر کسی بتواند به صورت داوطلبانه به این مجموعه بپیوندد و در فعالیت های اجتماعی‌اش شریک شود. از جمله این فعالیت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شرکت در کاروان صورتی (کمپین آگاهی بخشی درباره سرطان)
• شرکت در رویداد ساعت زمین (فعالیت های حمایت از محیط زیست)
• روز بشر دوستی زاید
• روز اهدای خون (19 رمضان)

3- مسابقه عکاسی اسپیسز آو لایت | Spaces of Light Photography Award

مسجد شیخ زاید سالانه مسابقه ای بین المللی با نام اسپیسز آو لایت (Spaces of Light) برگزار می کند که هدف این رویداد، جلب توجه تمام عکاسان حرفه ای و آماتور به زیبایی های معماری این سازه است. به این ترتیب تمام هنرمندان از تمام کشورها، برای شرکت در این مسابقه مجازند و می توانند شانسشان را برای برنده شدن یکی از جایزه های 70 هزار درهم (معادل 129,500,000 تومان)، 50 هزار درهم (معادل 92,500,000 تومان) و یا 30 هزار درهمی (معادل 55,500,000 تومان) امتحان کنند. 

فعالیت ها در مسجد شیخ زاید

 مسجد شیخ زاید با برگزاری تعدادی از رویدادها و برنامه ها، جوانان امارات متحده عربی را برای شرکت در راهنمایی های فرهنگی تشویق و آماده می کند؛ چرا که مدیران این مجموعه بر این باورند که تمام جوانان جامعه لازم است نسبت به فرهنگ و میراث خود به گونه ای آگاه باشند که بتوانند آن را به نیکی در نزد گردشگران و مهمانان معرفی کنند. همچنین این رویدادها به نوجوانان و جوانان کمک می کند تا برای پیدا کردن شغل مورد نیاز خود در آینده توانایی های لازم را به دست آورند. در مجموع دو برنامه برای این گروه سنی در نظر گرفته شده است:

کارآموزی راهنمایان فرهنگی: در این برنامه آموزشی به داوطلبان جوان می آموزند که چگونه به عنوان راهنمای تورهای گردشگری مجموعه فعالیت کنند. تمام نکات لازم از جمله اطلاعات و نحوه برخورد طبق استانداردهای جهانی در اختیار مشتاقان این برنامه قرار داده می شود. در انتها نیز کسانی که بتوانند به خوبی از پس یادگیری برآیند به تیم راهنمایان مسجد شیخ زاید افزوده می شوند. این برنامه مختص به جوانان مقیم امارات متحده عربی است.

برنامه آموزشی نوجوانان: این برنامه برای گذران اوقات فراغت و تابستان نوجوانان بسیار مناسب است چرا که در دوره ای جالب توجه، اطلاعات مفیدی درباره شیخ زاید بن سلطان آل نهیان و میراث به جا مانده از آن، کشور امارات متحده عربی، سنت ها و پوشش این سرزمین و البته زیبایی معماری اسلامی در مسجد شیخ زاید در اختیار آن ها قرار می دهد. 

امکانات مسجد شیخ زاید

در مسجد وسیع و زیبای شیخ زاید امکانات زیر به چشم می خورند:

• ساختمان مرکز بازدیدکنندگان: درست در صحن شمالی مسجد، ساختمان خدمات بازدیدکنندگان را پیدا خواهید کرد. در این ساختمان می توانید خوراکی و نوشیدنی تهیه کنید و سری هم به فروشگاه سوغاتی اش بزنید.
• راهنمای شنیداری: با داشتن این راهنماهای شنیداری می توانید درباره معماری خارجی و داخلی مسجد اطلاعات جالبی به دست آورید. البته این تمام چیزی نیست که راهنمای شنیداری در اختیار شما قرار می دهد، بلکه همزمان می توانید درباره سبک خوشنویسی، اطلاعات ریز ساختاری، لباس ملی اماراتی ها، شیخ زاید، خرما و ... نیز مطالبی را بشنوید. این راهنما در 11 زبان انگلیسی، فرانسوی، روسی، عربی، آلمانی، ایتالیایی، اسپانیایی، پرتغالی، ژاپنی و اردو سخن می گوید. در حین استفاده از این راهنماهای شنیداری می توانید یک قسمت را دوباره تکرار کنید و بر روی پخش آن کنترل داشته باشید. برای دریافت راهنمای شنیداری مسجد شیخ زاید به ساختمان مرکز بازدیدکنندگان بروید و با ارایه کارت شناسایی معتبر، این دستگاه ها را دریافت کنید.
• تورهای فرهنگی: اگر مایلید تا اطلاعات جذاب مسجد شیخ زاید را از زبان پرسنل و راهنمایان گردشگری مجموعه بشنوید، با آن ها گفت و گو کنید و سوال های خود را از آن ها بپرسید، می توانید به رایگان به تورهای فرهنگی مجموعه بپیوندید. این تورها همه روزه برگزار می شوند و برای اطلاع بیشتر از زمان دقیق آن ها، کافیست بخش اطلاعات بازدید را در همین صفحه ببینید.
• کلینیک درمانی: مسوولان مسجد شیخ زاید که به سلامتی جسمانی بازدیدکنندگان و نمازگزاران اهمیت بسیاری می دهند، یک کلینیک پیشرفته درمانی با کادر مجرب در مجموعه خود به راه انداخته اند که روزانه از ساعت 8:30 تا 22:30 باز است و خدمات درمانی ارایه می دهد.
• ویلچر: در صورتی که یکی از همراهان شما مسن است و یا مشکل جسمانی و شرایط سختی برای راه رفتن دارد، می توانید برای بازدید و گردش در مسجد شیخ زاید، از ویلچرهای این مجموعه به رایگان استفاده کنید.
• صندلی نمازگزار: مدیریت مسجد ترتیبی داده است تا افراد کهنسال و مریض احوالی که برای خواندن نماز نمی توانند روی زمین بنشینند، از صندلی های مخصوص استفاده کنند.
• سرویس ها: مسجد شیخ زاید به سرویس هایی مجهز است که می تواند شما را تا وحاد الکرامه (Wahat al Karama) که نوعی مرکز توریستی است، ببرد. استفاده از این سرویس ها رایگان است. برای آن که این سرویس ها را پیدا کنید، کافیست خودتان را به پارکینگ مسجد شیخ زاید برسانید. ساعت کاری سرویس ها از 10:00 تا 19:15 است و هر 30 دقیقه یک بار سر می رسند.
• اشیای گمشده: در صورتی که در هنگام بازدید از مسجد شیخ زاید وسیله ای گم کردید و یا چیزی پیدا کردید، می توانید از طریق این لینک موارد لازم را به اطلاع مدیریت مجموعه برسانید. در طی دو روز کاری آینده پاسخ شما داده خواهد شد. 
• پارکینگ: پارکینگ های مسجد درست در کنار ورودی ها قرار دارند. 
• ساعت دیجیتال: بر روی یکی از دیوارهای مرمرین و طرح دار مسجد شیخ زاید، ساعت دیجیتالی را خواهید دید که اذان را به افق شهرهای مختلف دنیا اعلام می کند.
• جاکفشی

اطلاعات بازدید از مسجد شیخ زاید

 بسته به آن که برای بازدید و به این مسجد می روید و یا قصد دارید تا در فضای باشکوهش به عبادت بپردازید، زمان های مختلفی پیش روی شما قرار دارد.

بازدید گردشگران از مسجد

باید بدانید ساعت بازدید در طی ماه رمضان با سایر اوقات متفاوت است.

ساعت بازدید از مسجد شیخ زاید ابوظبی 

برنامه روزانه تورهای بازدید از مسجد در طول سال

برنامه روزانه تورهای بازدید از مسجد در ماه رمضان

نکات:

• روزهای جمعه به دلیل برگزاری نماز جمعه، مسجد از ساعت 16:30 به بعد برای بازدید باز خواهد بود. 
• در صورتی که اعیاد فطر و قربان بین روزهای شنبه تا پنج شنبه باشند، ساعت بازدید بین 9:00 تا 22:00 خواهد بود. در صورتی که جمعه باشد، مسجد از ساعت 16:30 به بعد به روی گردشگران گشوده خواهد شد.
• برای تمام نمازهای صبح، ظهر، عصر و مغرب و عشا می توانید به سراغ مسجد شیخ زاید بروید و به صف نمازگزاران بپیوندید.

آداب ورود به مسجد شیخ زاید

مسجد شیخ زاید گرچه مجموعه ای مدرن و زیباست؛ اما از آن جا که همچنان مکانی مقدس برای مسلمانان محسوب می شود، آداب ورود مخصوص به خود را دارد. بنابراین تمام بازدیدکنندگان و گردشگران لازم است ضمن حفظ احترام مسجد، از آداب زیر پیروی کنند.

لباس های ممنوعه:

• لباس های بدن نما، نازک، تنگ
• هرگونه لباس شنا و پوشاک ساحلی
• شلوارک
• تاپ و بلوزهای آستین حلقه برای آقایان
• بلوزهای آستین کوتاه برای خانم ها
• دامن کوتاه
• پوشاکی با نوشته های اهانت آمیز

پوشش مناسب:

• پوشش سر برای خانم ها الزامی است.
• خانم ها می توانند از شلوار، دامن بلند، بلوز و یا مانتو مناسب استفاده کنند. 
• ورود آقایان با بلوزهای آستین کوتاه مانعی ندارد.

همچنین در کنار پوشش مناسب لازم است موراد زیر را رعایت کنید:

• در بدو ورود به مسجد موبایل های خود را خاموش کنید و یا روی سکوت بگذارید.
• هرگونه خوردن و آشامیدن درون مسجد ممنوع است.
• سیگار کشیدن در مسجد ممکن نیست.

امانت چادر و لباس مناسب

خوب است بدانید که در هنگام ورود به مسجد، روسری و مانتوهای پوشیده مناسبی در اختیار بازدیدکنندگان خانم قرار می گیرد. بنابراین جای نگرانی باقی نمی ماند. 

مسجد شیخ زاید را در قاب ویدیوی کارناوال تماشا کنید:

نورپردازی مسجد شیخ زاید

نورپردازی خاص مسجد شیخ زاید به گونه ای است که گویی روشنایی ماه را در شب های مختلف به تصویر می کشد. یعنی برای نورپردازی مسجد واقعا از ماه الهام گرفته اند به این ترتیب که در نخستین روزهای ماه که هلال ماه باریک است و نور چندانی ندارد، نورپردازی مسجد نیز ملایم و کم نور است. همین طور که روزها از پی هم می گذرند و ماه به شب چهاردهم خود نزدیک می شود، نورپردازی شبانه مسجد هم بیشتر و پرنورتر می شود. 

بد نیست بدانید برای آن که چنین نورپردازی خلاقانه ای در مسجد شیخ زاید ایجاد شود، از 22 برج نوری و تعداد مناسبی پروژکتور بهره گرفته اند. 

در کتابخانه شیخ زاید چه منابعی وجود دارند؟

در کتابخانه شیخ زاید منابع مختلفی در اختیار علاقه مندان قرار دارند که عبارت اند از:

1- کتاب ها: در حال حاضر 7000 جلد در 11 زبان زنده دنیا در کتابخانه شیخ زاید وجود دارد که همگی درباره معماری، هنر و دانش اسلامی هستند. این کتاب های مختلف این فرصت را در اختیار هر علاقه مندی قرار می دهد تا با فرهنگ غنی سرزمین های اسلامی از نزدیک آشنا شوند. 

2- میکروفیش: مجموعه شیخ زاید ترتیبی داده است که پژوهشگران به میکروفیش های نسخ خطی گرانبها دسترسی داشته باشند. میکروفیش های این مجموعه، در واقع اسلایدهای عکسی هستند که از کتاب های ارزشمند و تاریخی جهان عرب تهیه شده اند. در این میکروفیش ها آیه های چاپی قرآن در قرن شانزدهم گرفته، احادیث معروف، زندگی نامه اشخاص برجسته و اطلاعاتی درباره هنر اسلامی به چشم می خورد. در مجموع 50679 میکروفیش در کتابخانه مسجد شیخ زاید وجود دارد.

3- کتاب های کمیاب: کتابخانه شیخ زاید بیش از 100 جلد کتاب ارزشمند و خطی را در مجموعه خود دارد که به خصوص در هنر معماری اسلامی سرزمین های ایران، شبه قاره هند، اسپانیا و خاورمیانه از ارزشی تاریخی برخوردار هستند. در حال حاضر از این کتاب های کمیاب تنها چند نسخه در سرتاسر جهان باقی مانده است که قدمت برخی به قرن هفدهم میلادی برمی گردد. امروزه این کتاب ها در محفظه ای به خصوص نگهداری می شوند و در شرایط خاص و تحت نظارت کارکنان کتابخانه، به علاقه مندان نشان داده می شوند. 

دانستنی هایی از مسجد شیخ زاید

• 1- زاید بن سلطان آل نهیان تصمیم داشت تا مکانی بین المللی را ایجاد کند که با استفاده از ارزش های تاریخی و مدرن هنر معماری، تمام تفاوت های فرهنگی مسلمانان جهان را پوشش دهد و به شکلی یکپارچه به نمایش بگذارد.
• 2- از جمله دلایلی که می توان موقعیت مسجد را منحصر به فرد و سمبولیک دانست، وجود مقبره زاید بن سلطان آل نهیان در کنار ساختمان مسجد است. 3 سال پیش از تکمیل مسجد، زاید بن سلطان آل نهیان از دنیا رفت و پس از آن در کنار مسجد هم نامش، مقبره ای برایش ساختند.
• 3- در طی ساخت 11 ساله این مسجد، بیش از 3000 کارگر و 38 شرکت خرده پا مشغول به کار بودند.
• 4- فرش ایرانی و دستباف مسجد شیخ زاید در سه کارگاه بزرگ از روستاهای اطراف نیشابور بافته شده اند. 
• 5- همان طور که گفته شد الیاف فرش دستباف مسجد شیخ زاید از جنس پشم و پنبه هستند. 50 درصد از پشم به کار رفته در بافت فرش، از نیوزیلند و 50 درصد دیگرش از استان های سیستان و بلوچستان و هرمزگان تهیه شده اند. جالب است بدانید که این دو استان ایرانی به سبب تولید پشم مرغوب شهرت دارند. 
• 6- از 25 رنگ به کار رفته در فرش ایرانی مسجد، 20 رنگ آن طبیعی و 5 رنگ مصنوعی هستند.  
• 7- صحن مسجد شیخ زاید به عنوان بزرگترین مجموعه موزاییکی و مرمرین دنیا شناخته می شود. 
• 8- در ساخت روکش خارجی مسجد شیخ زاید چیزی حدود 115,119 متر مربع از مرمر مرغوب مقدونیه به کار رفته است. 
• 9- از مرمر لازا ایتالیا در بخش های مرتفع و داخلی مسجد استفاده شده است.
• 10- در ساخت ساختمان های جانبی و دفاتر از مرمر ماراکانای هند استفاده شد.
• 11- در سال 2013 حضور ریحانا در مسجد شیخ زاید برای او دردسر ساز شد. این خواننده زن مشهور، گرچه با لباس پوشیده به این مسجد رفت؛ اما به دلیل نحوه ژست ها در عکس هاش مورد انتقاد قرار گرفت. همچنین در آن روز از این خواننده خواسته شد تا مسجد را ترک کند.
• 12- یکی دیگر از جنجال هایی که در مسجد شیخ زاید تکرار شد، در سال 2015 و به هنگام بازدید سلنا گومز از مسجد شیخ زاید بود. سلنا در یکی از عکس های اینستاگرامی‌اش مچ پای برهنه خود را به نمایش گذاشته بود که توسط بسیاری مورد انتقاد قرار گرفت. در نهایت گومز این خواننده جوان ناچار شد تا عکس خود را از صفحه شخصی اش پاک کند. 
• 13- دفاتر مسجد شیخ زاید در مناره های غربی مجموعه واقع شده اند و افراد حاضر در آن مدیریت روزانه امور مسجد را به عهده دارند. همچنین این افراد کارهای برگزاری کلاس های آموزشی و هماهنگی رویدادهای مجموعه را در دست دارند.

توصیه های کارناوال

• در صورتی که در دبی حضور دارید، بازدید از مسجد شیخ زاید را از دست ندهید. برای دسترسی ارزان از دبی می توانید در ایستگاه اتوبوس الغبیبه سوار اتوبوس شوید و در یک سفر دو ساعته خود را به ابوظبی برسانید. 
• اگر به دنبال راه آسان تری هستید، کافیست سوار تاکسی شوید و تا خود مسجد شیخ زاید را به راحتی طی کنید. برای برگشت هم در کنار مسجد این تاکسی ها را خواهید دید.
• از آن جا که ابوظبی شهری کویری و گرم است، بهترین زمان برای بازدید از این مسجد اول صبح و یا بعدازظهرهاست.
• اگر در حین روز به مسجد شیخ زاید می روید، همراه داشتن عینک آفتابی خود را فراموش نکنید. همان طور که تا اینجا متوجه شدید، مسجد شیخ زاید ساختمانی مرمری و سفید رنگ است که بازدید از آن بدون عینک و با وجود تابش شدید آفتاب، بسیار دشوار خواهد بود.
• برای بازدید کامل تر و اطلاع از دانستنی های جالب مسجد شیخ زاید، در تورهای رایگان مجموعه شرکت کنید. 

برای آشنایی بیشتر با دانستنی ها و هزینه های ابوظبی، بخوانید:

ورود به صفحه اختصاصی هزینه های سفر به ابوظبی