گرند بازار استانبول | از بزرگترین بازارهای سرپوشیده دنیا

امروز به گرند بازار استانبول یا بازار بزرگ استانبول می رویم تا ببینیم در این بازار وسیع و سرپوشیده چه خبر است. قرار است در کوچه و پس کوچه هایش سرک بکشیم، اجناس مختلفش را ببینیم و نگاهی گذرا به تاریخچه این بازار قدیمی و معروف بیندازیم. دست آخر هم آدرس دقیق بازار بزرگ استانبول را مرور می کنیم تا به راحتی مسیر دسترسی به این بازار را پیدا کنیم. همراه کارناوال به گرند بازار بیایید. 

چرا بازار بزرگ استانبول؟

• از بزرگترین بازارهای سرپوشیده دنیاست.
• یکی از محبوب ترین و پربازدیدترین جاذبه های استانبول است.
• از این بازار می توانید سوغات و صنایع دستی ترکیه را تهیه کنید.
• حتا در صورتی که اهل خرید نیستید، فضای تاریخی بازار برای شما جالب خواهد بود.
• بازار بزرگ استانبول در سال 2014، به عنوان پربازدیدترین بازار دنیا انتخاب شد. 
• یکی از نخستین بازارهای جهان محسوب می شود. 

معرفی گرند بازار استانبول | Grand Bazaar

 شهر تاریخی استانبول دیدنی های زیادی دارد؛ اما به جرات می توان گفت حساب گرند بازار، از باقی جداست. بازاری رنگارنگ و پر هیاهو که قرن‌هاست در قلب شهر تاریخی استانبول جا خوش کرده. وقتی گرند بازار را انتخاب می کنید، در واقع باید برای ورود به یکی از بزرگترین بازارهای سرپوشیده دنیا آمادگی داشته باشید. وسعت بازار بزرگ استانبول برابر با 110,868 متر مربع است که 45,000 متر مربع آن سرپوشیده است. در مجموع 65 خیابان مسقف، 3600 مغازه و 14 کاروانسرا از جمله بخش های بازار است که همگی نامگذاری شده اند و موقعیت یابی را آسان کرده اند. امروزه می توانید انواعی از صنایع دستی ترکیه تا خوشمزه ها را در میان‌ بخش های مختلف این مجموعه وسیع و تاریخی را پیدا کنید. 

بد نیست بدانید قدمت گرند بازار استانبول به قرن 15 میلادی برمی گردد؛ زمانی که به دستور سلطان فاتح استانبول بنا شد و به تدریج مورد توجه قرار گرفت. امروزه گردشگران زیادی برای بازدید از گرند بازار استانبول کنجکاوند به گونه ای که روزانه حدود 250 تا 400 هزار بازدیدکننده دارد. این موضوع، گرند بازار را به یکی از پربازدیدترین بازارهای دنیا بدل می کند. همچنین این بازار توانست در سال 2014 به عنوان «پربازدیدترین بازار دنیا» دست پیدا کند. 

در ادامه همراه ما باشید تا به کوچه های پرپیچ و خم گرند بازار استانبول سرک بکشیم.

بخش های گرند بازار

 اگر بخواهیم گرند بازار را بر حسب کالا و محصولات آن را دسته بندی کنیم، می توان گفت نزدیک 20 بخش مختلف در این بازار سرپوشیده و قدیمی وجود دارد که عبارت اند از:

ادویه ها و گیاهان دارویی

صدها نوع ادویه، گیاهان دارویی، دمنوش ها، قرص ها و شربت های گیاهی را می توانید در مغازه های گرند بازار ببینید. بد نیست بدانید قدمت تولید و مصرف گیاهان دارویی در استانبول به سال های دور و قرن های پانزدهم و شانزدهم باز می گردد. امروزه این سنت نه تنها حفظ شده که شکل جدیدتر و علمی تری نیز به خود گرفته است و در دانشکده های این کشور تحصیل و تدریس می شود. 

در گذشته عطاری ها نقش داروخانه و مطب را برای مردم ایفا می کرد. البته این روزها دیگر تعداد این مغازه ها به اندازه قدیم نیست و اغلب مغازه ها به فروش ادویه ها، برگه های میوه و یا محصولات گیاهی مشغولند. به طور مثال صابون های گیاهی و یا روغن های گیاهی ماساژ را می توانید از این فروشگاه های سنتی تهیه کنید.

وسایل عتیقه

اگر به وسایل قدیمی و عتیقه علاقه دارید، حتما سری به بازار بزرگ استانبول بزنید. دنیایی از وسایل کوچک و بزرگ در انتظار شماست که انواع تندیس و زیوآلات تا فانوس های ترکی و کاشی های قدیمی و ... از آن جمله اند. البته به دلیل محدودیت های قانونی، شما نمی توانید عتیقه های ترکی را خریداری و از این کشور خارج کنید، پس تنها در میان وسایل بگردید و یا یادگاری هایی بخرید که جنبه ارزشمندی ندارند و قدمت شان زیر 100 سال است.

انواع کفش های سنتی

از قرن پانزدهم به این طرف، گرند بازار استانبول همواره مرکزی برای خرید کفش محسوب می شد. کفاش های بسیاری در این بازار بزرگ دکان داشتند و روزگار خود را از این طریق می گذراندند. اغلب کفش های این دوره از جنس چرم بودند و در میان مردم با نام «کفش های یمنی» شناخته می شدند. البته اوضاع همیشه به همین شکل نماند و با ورود کفش های ماشینی، کم کم کفش های یمنی رونق خود را از دست دادند. چرا که کفاش ها زمان و هزینه زیادی صرف می کردند تا تنها یک جفت کفش تولید کنند. بنابراین امروزه تعداد مغازه ها همچون قبل بالا نیست اما همچنان طرفداران و مشتریانش پابرجا هستند. امروزه اگر به بازار بزرگ بروید، می توانید کفاش ها را در حال کار و کفش دوزی تماشا کنید و اگر دوست داشتید از کفش های یمنی و رنگارنگشان خرید کنید.

انواع کیف

در فروشگاه های بازار بزرگ انواعی از کیف های چرمی و پارچه ای را در ابعاد مختلف خواهید دید. گرچه کیف فروشی ها سال های سال در این بازار حضور داشتند، اما در حال حاضر اغلب این کیف ها ظاهری مدرن دارند.

پوشاک چرم و پوست

 پوشاک چرم و پوست ترکیه از معروف ترین ها در دنیاست و خبر خوب آن که گرند بازار استانبول، یکی از اصلی ترین مراکزی است که می توانید این نوع پوشاک را از آن جا تهیه کنید. بسیاری از چرم کاران ماهر ترکی که پیشه خود را از پدران‌شان آموختند و امروزه کارهای شکیل و مدرنی می سازند، در بازار بزرگ استانبول حضور دارند. 

قالی و قالیچه

سابقه حضور قالی و قالیچه ها در کشور ترکیه به 7 هزار سال پیش بر می گردد، پس عجیب نیست فرش فروشی های زیادی را در گرند بازار استانبول ببینید. در این مغازه ها انواعی از فرش ها، قالی ها و گلیم های ترکی، ایرانی و قفقازی را خواهید دید. همچنین می توانید انواعی از فرش ها و قالیچه هایی عتیقه تا جدید را ببینید. خوب است بدانید در صورتی که قدمت یکی از آن ها بالای 100 تا 150 سال باشد، فرش عتیقه محسوب می شود و شما حق خروج آن را از خاک ترکیه نخواهید داشت. 

دسترسی: برای دیدن فرش های بازار بزرگ خود را به ورودی نوروسمانیه (Nuruosmaniye) برسانید تا انواعی از فروشگاه های فرش و قالی را ببینید. 

زیورآلات نقره ای

ساخت زیورآلات نقره با معرفی و گسترش اسلام در ترکیه رواج پیدا کرد. در آن دوران از نقره برای ساخت پول رایج، جواهر و وسیله هایی مانند کمربند و کلاه‌خود و شمشیر استفاده می کردند. برای ساخت زیورآلاتی چون انگشتر، دستبند، گردنبند و گوشواره نیز نقره کاربرد داشت. همین موضوع سبب شد که گرند بازار استانبول هم به سرعت به قلب مراکز ساخت و فروش زیورآلات نقره تبدیل شود. امروزه هنوز هم بازار بزرگ به عنوان مرکزی برای فروشگاه های زیورآلات نقره ای شناخته می شود و نزدیک 50 کارگاه بزرگ در این مجموعه تاریخی و وسیع وجود دارد.

ظروف نقره

منابع تاریخی از حضور ظروف طلایی و نقره ای در کاخ سلاطین عثمانی خبر می دهد. همچنین متون تاریخی توضیح می دهند که هنگام مراسم صرف چای، سلطان و قاضی عسکر از فنجان های طلایی، وزرا از فنجان های نقره و سربازان از فنجان های بی ارزش استفاده می کردند. با قدری جستجوی بیشتر متوجه می شویم قدمت استفاده از ظروف نقره به دوره امپراتوری عثمانی بر می گردد، از همین رو مغازه های ساخت و فروش لوازم نقره نیز از همان ابتدا در گرند بازار حضور پررنگی داشتند. در حال حاضر نیز می توانید فروشگاه های لوازم و ظروف نقره را در این بازار ببینید. 

سوغات ترکیه

گرند بازار استانبول از بدو ایجاد تا اواخر قرن بیستم، تنها و اولین انتخاب مردم برای خرید مایحتاج روزانه تا خرید انواع لوازم خانه و پوشاک و ... بود. از دهه 1980 میلادی به بعد، با ورود بازارها و مراکز خرید جدید به شهر، به مرور بازار بزرگ استانبول محبوبیت و کاربری سابق خود را از دست داد و طیف کمی از فروشگاه ها در این بازار باقی ماندند. از جمله مغازه هایی که در حال حاضر هنوز هم در بازار بزرگ استانبول قرار دارند و پر رونق هستند، سوغاتی فروشی ها هستند. در این مغازه ها انواعی از سوغات محبوب ترکیه را خواهید دید: لوسترهای رنگی، صابون، پوشاک، منسوجات، ظروف سرامیکی، ظروف چوبی و شیرینی ها و ..

دسترسی: انواع پوشاک سنتی ترکی را می توانید در خیابان یالیکچیلار (Yağlıkçılar Sk) پیدا کنید. 

صنایع دستی سنتی ترکیه

یکی از جذاب ترین و هنری ترین بخش های بازار بزرگ استانبول، فروشگاه های صنایع دستی ترکیه هستند. در این فروشگاه ها می توانید آثار هنری و ارزشمندی را از نزدیک ببینید که از آن جمله می توان به گلیم، آثار تذهیب، مینیاتور، کاشی، محصولات چوبی، خوشنویسی و ... اشاره کرد.

کلکسیون سکه و پول

در اوایل قرن بیستم میلادی بود که در استانبول و دیگر شهرها ترکیه، جمع کردن کلکسیون سکه و پول در میان مجموعه داران رواج پیدا کرد. امروزه می توانید پاتوق این افراد را در لا به لای فروشگاه های بازار بزرگ استانبول پیدا کنید. 

پارچه و منسوجات

پارچه های ابریشمی طرح دار یکی از خاص ترین صنایع دستی ترکیه از دوران عثمانی است که تنوع بسیاری دارد. هر یک از این پارچه ها متعلق به یکی از نقاط کشور ترکیه هستند و شما به راحتی می توانید تمام آن ها را از یک فروشگاه در بازار تهیه کنید.

طلا فروشی

اگر از طرفداران جواهر و زیورآلات هستید، حتما سری به طلافروشی های گرند بازار بزنید. برای این کار به ورودی بایزید بروید و سری به مغازه های کافکاز (Kafkas) و فواد کیرگیز (Fuat Kırgız) را از دست ندهید. اگر از این ورودی به سمت ورودی مسجد نوروسمانیه روید، همچنان می توانید طلافروشی و جواهر فروشی ها را ببینید. 

ظروف و لوازم مسی

در بازار مسگرهای استانبول، دقایقی بایستید و چکش کاری هنرمندانه آن ها را روی تن مس تماشا کنید. چیزی که شما نهایتا چند دقیقه از آن را می بینید روزها و هفته ها زمان می برد تا به وسیله ای قابل استفاده بدل شود. از جمله لوازم مسی که در مغازه ها خواهید دید می توان به سماور، گلدان، دیگ و قابلمه، آفتابه و لگن، سینی، شمعدانی و ... اشاره کرد.

حال و هوای گرند بازار استانبول | از قرن نوزده تا به امروز

چشمان تان را ببندید و همراه ما گشتی در تاریخ بزنید. به ابتدای قرن نوزدهم میلادی می رویم و خودمان را به قسطنطنیه می رسانیم. پرسان پرسان به سوی گرند بازار استانبول راه می افتیم، از کنار ایا صوفیه و مسجد زیبای سلطان احمد عبور می کنیم، کوچه و پس کوچه های شهر را پشت سر می گذاریم و به یکی از ورودی های بازار می رسیم. شلوغی و همهمه مردم، ما را به سمت بازار می کشاند، راه‌مان را باز می کنیم و قدم به درون گرند بازار می گذاریم. وارد خیابان های سرپوشیده بازار بزرگ می شویم و در دو سوی خیابان تاجران ترک را می بینیم که اجناس خود را بر دست گرفتند و برایشان بازارگرمی می کنند. اغلب این فروشنده ها روی تخت های چوبی تکیه زده اند که در دو سو به چشم می خورد. لباس ها و پارچه هایی از دیوار و سردر حجره ها آویزان است که برای لحظاتی چشم را مجذوب طرح های منحصر به فرد خود می کنند. اما برای دیدن سایر اجناس باید منتظر بمانید تا فروشنده آن ها را از اتاقک پشت سر خود که آن را دولاب می نامند، بیرون بیاورد. در انتظار فروشنده، روی تخت چوبی بنشینید، به زودی با استکانی چای یا قهوه ترک از شما پذیرایی می شود و می توانید ضمن گفت‌وگو با فروشنده برای خرید قطعی وسیله موردنظر تصمیم بگیرید و یا برای قیمتش چانه بزنید. پس از آن راه می افتیم تا گرند بازار را بیشتر ببینیم. سر هر کوچه که برسیم می توانیم تا آخرش را حدس بزنیم چرا که شبیه بازارهای ایرانی خودمان هر کوچه به یک راسته اختصاص دارد. قدری بیشتر که بگردیم، می بینیم مغازه های لوکس تر در بخش داخلی بازار قرار دارند و طلافروش ها، اسلحه سازها و فروشندگان ظروف کریستالی اینجا برای خود کاسبی راه انداخته اند. در ادامه به بازار صندل می رسیم و راسته پارچه فروش ها، مسگرها، چینی فروش ها و ... را در اینجا پیدا می کنیم. به خیابان های میان این دو بازار می رویم و تازه صدها کفش فروش را می بینیم که کفش های زرد و قرمز و آبی و مشکی را در ردیف های چوبی قفسه چیده اند. از میان کفش ها که عبور کنیم به بخش رنگارنگ دیگری می رسیم: دنیایی از ادویه ها و داروهای گیاهی. 

دیگر به وسط روز رسیده ایم و وقت ناهار است، فروشندگان را می بینیم که از داخل وسایل خود ناهارشان را در می آوردند و مشغول می شوند. با گشت و گذاری که در بازار داشتیم دیدیم در این جا خبری از رستوران ها و قهوه خانه ها نیست، اما ناامید نمی شویم و به گشتن ادامه می دهیم. در همین حین چشم مان به غرفه های کوچک میان بازار می افتد که خوراک سبکی مانند دونر کباب، دسر و قهوه ترکی می فروشند. قدری دسر و قهوه ترک می گیریم و مشغول گپ و گفتیم که کسی با صلابتی کم پیدا و ظاهری معمولی از راه می رسد و سفارشی به مرد دستفروش می دهد. گرچه ظاهر مشتری جدید به مانند مردم عادی است اما نوع گفتارش کاملا متمایز است. در همین افکاریم که کسی آرام به ما می گوید سلطان محمود دوم عادت دارد تا در لباس مبدل و برای صرف دسر به این قسمت از بازار بیاید. در ادامه توضیح می دهد گرند بازار استانبول تنها جایی است که مردم عادی شانس آن را دارند تا خواص شهر و بزرگان استانبول را از نزدیک ببینند. در کل، گرند بازار تنها برای خرید نیست و بسیاری می آیند تا از خانواده و فامیل های خود باخبر شوند و با یک تیر دو نشان بزنند. 

ساعت هاست که از خیابانی به خیابانی و از دولابی به سراغ دولاب دیگری رفته ایم و خورشید از وسط آسمان به انتهایش رسیده و می خواهد که چادر شب به سر کند. هوا به تاریکی می زند و فروشندگان تُرک خسته از کار روزانه وسایلشان را داخل دولاب ها می گذارند و پارچه سر در آن را که در بالا جمع شده، باز و آویزان می کنند. همراه آن ها از بازار خارج می شویم و نگهبانان را می بینیم که درهای بازار را می بندند و آماده مراقبت از بزرگترین بازار شهر هستند. جالب است بدانید صنف تاجران بازار، این نگهبانان را استخدام کرده اند و حقوق آن ها را پرداخت می کنند. این نگهبان ها حسابی حواس شان به بازار است و تمام شب پلک روی هم نمی گذراند تا بتوانند از اموال تاجران مراقبت کنند. نگهبان های بازار همچنین پس از بسته شدن مجموعه هیچ کس را راه نمی دهند مگر آن که فردی حکم امپراتوری در دست داشته باشد. جالب آن که با وجود ثروت هنگفتی که در گرند بازار استانبول خوابیده است، وجود نگهبان ها و تدابیر امنیتی به گونه ای بوده که سرقت اموال به تعداد انگشت های دست هم نمی رسد. یکی از معدود دزدی های بزرگی که در طول تاریخ، بازار بزرگ به چشم خود دید، ربودن 30 هزار سکه طلا از بخش قدیمی بازار در سال 1591 بود. این دزدی تمام شهر را به هم ریخت و بازار بزرگ از شوک آن دو هفته تمام بسته باقی ماند. اعتصاب تاجران تا آن جا ادامه پیدا کرد که در نهایت سکه های به سرقت رفته درون بازار پیدا شد. سارق، فروشنده جوانی از گرند بازار بود که به دستور پادشاه وقت، سلطان مراد سوم اعدام شد.

دویست سال در طی زمان جلو می رویم و به زمان حال بر می گردیم. تغییر بازار را به چشم می بینیم. دیگر به مانند گذشته چنین تنوعی در مغازه های گرند بازار وجود ندارد و خبری از آن همه خریدار و فروشنده نیست؛ اما هنوز هم برخی از راسته های فروشندگان برجا هستند. گرچه گرند بازار استانبول از شکل تاریخی اش فاصله گرفته است؛ اما هنوز هم جذابیتش به قوت خود باقی است. دوباره همراه ما بیایید تا درون خیابان های سرپوشیده و پرپیچ و خم بازار بگردیم و با فروشنده ها حال و احوال کنیم. شاید تعجب کنید، اما در واقع پیش از آن که شما سر برسید، این فروشنده ها هستند که شما را صدا می زنند و به درون مغازه خود دعوت می کنند. از اسم و رسم و محل تولدتان می پرسند و اگر بلد باشند، چند کلمه ای هم به زبان شما می گویند. حوصله کنید و از کنار مغازه ها بگذرید، طیف متنوع و رنگارنگ مغازه ها دائم حواس تان را از دیگری پرت می کند و گاه نمی دانید، کدام را بیشتر نگاه کنید. نکته جالب که در این گشتن ها توجه را به خودش جلب می کند، شباهت خیابان ها و دالان های سرپوشیده بازار است. به پیچی می رسید و گویی همین چند دقیقه پیش آن را رد کرده بودید، اما مغازه های متفاوت خبر از کشف بخش های جدیدتر می دهد. ممکن است در حین گردش‌تان به بخش های روباز گرند بازار برسید، در این جا مغازه هایی مشابه با فروشگاه های درون بازار می بینید که اغلب قیمت های مناسب تری دارند. در نهایت همین وسعت قابل توجه بازار باعث می شود پیاده روی و گشت و گذار در گرند بازار استانبول تمامی ندشته باشد و بتوانید ساعت ها درونش وقت بگذرانید. 

تاریخچه گرند بازار 

همه چیز از آن جا شروع شد که در قرن پانزدهم سلطان محمد دوم ملقب به فاتح، توانست شهر استانبول را فتح کند و امپراتوری هزار ساله روم شرقی را شکست دهد. با ورود و جایگیری حکومت عثمانی ها که همگی مسلمان بودند، شهر نیاز به بخش ها و اماکن جدیدی داشت. کلیساها به شکل مسجد درآمدند، حمام های عمومی بسیاری ساخته شدند و البته بازارها پا به عرصه وجود گذاشتند. در همین اوضاع هسته اولیه بازار استانبول به دستور سلطان ایجاد شد. پس از ساخت، بازار استانبول وقف مسجد ایا صوفیه (مسجد جامع شهر) شد. این بازار که چندان بزرگ نبود، برای کسب و کار تاجران پارچه و جواهر استفاده می شد. به همین دلیل در بین مردم به نام «بِدِستان جواهر» یا بازار قدیم مشهور شد. چند سال بعد، بار دیگر به دستور سلطان محمد دوم بازار دیگری در شمال بازار پارچه و جواهر ساختند که آن را با نام های بدستان صندل، بازار کوچک یا بازار جدید می شناختند. مدت کوتاهی پس از برپایی بازار صندل، فروشندگان بسیاری مغازه های خود را میان دو بازار قدیم و جدید برپا کردند. به زودی میدانی در این منطقه متولد شد که منحصرا به تجارت و بازار تعلق داشت. 

دوره اوج و شکوه بازار

در ابتدای قرن هفدهم میلادی بود که گرند بازار استانبول به نهایت شکوه خود نزدیک شد. در این زمان امپراتوری قدرتمند عثمانی، گستره وسیعی از سه قاره را تصاحب کرده بود و کنترل کامل جاده های ارتباطی آسیا و اروپا را در دست داشت. این موضوع به خودی خود گرند بازار و کاروانسراهای اطرافش را به مرکزی برای تجارت در منطقه مدیترانه بدل کرد و یکی از پررونق ترین دوره های بازار را شکل داد. به گواهی سفرنامه‌های گردشگران مختلف اروپایی، گرند بازار استانبول تا نیمه نخست قرن نوزدهم در تمام اروپا مانند نداشت و از لحاظ تنوع، کیفیت و تعداد کالاهای تجاری پیشتاز بود. در مجموع در بازار، 67 خیابان بزرگ و کوچک وجود داشت که هر یک به نام مغازه های همان راسته، شناخته می شدند. همچنین چندین میدانگاه در فضای بازار دیده می شد که از آن ها برای برپایی نمازهای روزانه استفاده می کردند. بازار بزرگ در آن زمان به 18 ورودی مختلف مجهز بود که هر روز صبح باز و عصرها بسته می شد. از همین جا بود که نام «بازار بسته» برای گرند بازار انتخاب شد. 

دوره افول بازار

قرن نوزدهم با اتفاقات ناگواری برای گرند بازار همراه بود. گسترش تجارت پارچه و الیاف در غرب اروپا، معرفی روش های تولید انبوه، امضا شدن عهدنامه تسلیم بین امپراتوری عثمانی با بسیاری از کشورهای اروپایی و همچنین پیشی گرفتن تجار اروپایی در تولید مواد خام و کالاها باعث شد که گرند بازار استانبول از روزهای اوجش فاصله بگیرد. به این ترتیب بسیاری از مغازه داران دریافتند برای ادامه کسب و کار خود ناچارند از بازار خارج شوند و به محله های اروپایی نشین استانبول بروند. گرند بازار در سال 1890 میلادی 4399 مغازه فعال داشت اما در عرض چند سال بعد تعداد مغازه ها به وضوح کاهش یافت و به حدود 3 هزار باب رسید. پس از آن زلزله سال 1894، باعث شد گرند بازار باز هم از شکوه پیشین خود فاصله بگیرد و وسعتش کمتر شود. به طور مثال بخش غربی از گرند بازار خارج شد و آن را به خیابانی رو باز تبدیل کردند. همچنین دروازه قدیمی و بازار پوست فروش ها به کل از بین رفتند و از آن همه کاروانسرایی که در بازار قرار داشت، تنها 9 ساختمان سرپوشیده درون مجموعه قرار گرفت و سایر کاروانسراها در بیرون از بازار باقی ماندند. در سال 1914 نیز  بازار صندل در طی رقابتی اروپایی تخریب شد و پس از آن به مالکیت شهرداری استانبول درآمد و به خانه حراج فرش استانبول تبدیل شد. آخرین بازسازی بازار در 1980 میلادی انجام شد و گرند بازار به شکل فعلی خود درآمد. 

معماری بازار بزرگ استانبول

بازار بزرگ استانبول از دو ساختمان در نزدیکی هم تشکیل شده که به مروز زمان فضای میان این دو ساختمان از مغازه ها پر شد و خیابان های مسقف ایجاد شدند. این دو ساختمان، بازار طولانی و بازار صندل بودند. نقشه ساختمان بازار طولانی طرحی مستطیلی دارد و طول و عرضش برابر با 43.30 در 29.5 متر است. این بازار از دو ردیف چهارتایی ستون سنگی تشکیل شده که در میان آن ها گنبدهایی آجری وجود دارد. درون دیوارهای داخلی و خارجی بازار، 44 مخزن ساخته شده که نقش گاوصندوق را برای مغازه ها ایفا می کند و از بیرون دسترسی خارجی ندارند. روشنایی بازار طولانی از پنجره های مستطیلی شکلی که در سقف کار گذاشته شده، تامین می شود و برای دسترسی به این پنجره ها یک راهروی چوبی درست کرده اند. اما در مجموع از آن جا که نور بازار محدود است، بازار طولانی تنها در طی ساعات مشخصی از روز فعالیت می کند. هم اکنون 4 ورودی شما را به داخل بازار طولانی هدایت می کنند.

بازار صندل نیز مستطیل شکل است و ابعادی 40.20 × 42.20 متر دارد. این بازار در مجموع 12 ستون سنگی دارد؛ اما همانند بازار طولانی میان ستون هایش با گنبدهای آجری پوشیده شده است. البته در بازار صندل برخلاف بازار طولانی، مغازه ها تنها در بخشِ دیوارهای خارجی ساخته شده اند. هر دو بازار طولانی و صندل با دروازه های آهنینی حفاظت می شوند. به غیر از این دو بازار، سایر بخش های بازار بزرگ ابتدا از چوب ساخته شده بودند و تنها پس از آتش سوزی سال 1700 میلادی از سنگ و آجر برای بازسازی و پوشش سقف استفاده شد. همچنین سقف گرند بازار در اغلب بخش ها با سفال پوشیده شده به غیر از بخش هایی که در آتش سوزی 1954 از بین رفتند که بعدها در آن نقاط از سنگ استفاده کردند. 

امکانات بازار بزرگ استانبول

درون بازار بزرگ استانبول امکانات زیر به چشم می خورند:

• کافه و رستوران: تعدادی زیادی کافه و رستوران در بازار بزرگ استانبول وجود دارد که انواعی از غذا، دسر و یا نوشیدنی های گرم را سرو می کنند. از پنجره رستوران ها می توانید آسمان را دید بزنید و یا از بالکن فضای اطراف را تماشا کنید.
• مرکز اطلاعات گردشگران: دریافت نقشه و گرفتن راهنمایی درباره بخش های مختلف را می توانید در این بخش انجام دهید. 
• آبخوری
• چندین مسجد و نمازخانه بزرگ و کوچک
• ایستگاه پلیس
• داروخانه
• دفتر پست
• شعبات اغلب بانک های ترکی و پرکاربرد ترکیه
• و ...

دانستنی های گرند بازار استانبول

1. از بدو ساخت تا سال های سال، گرند بازار استانبول نمادی از قدرت و ابهت اقتصادی امپراتوری عثمانی و شهر استانبول محسوب می شد.
2. گرند بازار استانبول یکی از مهم ترین دستاوردهای امپراتوری عثمانی محسوب می شود. چرا که این مجموعه همواره قلپ تپنده اقتصاد شهر بود و باعث رونق کسب و کار تاجران بومی می شد. از جمله مواردی که اهمیت گرند بازار استانبول را نشان می دهد آن است که در عمر 500 ساله خود نه تنها نابود نشد بلکه مطابق با زمان به روز شد، موفقیت ها و شکست هایی را پشت سر گذاشت و توانست به حیات خود ادامه دهد. اتفاقی که درباره سایر ساختمان ها و تاسیسات شهر نیفتاد و حتا باشکوه ترین کاخ های عثمانی نیز در مرور زمان کارکرد خود را از دست دادند و تنها به عنوان جاذبه ای تاریخی باقی ماندند. 
3. در طی تاریخ، وقوع فجایع بزرگی مانند آتش سوزی و زلزله بارها به بازار بزرگ استانبول آسیب رساند. فقط هشت آتش سوزی در قرن هفدهم میلادی رخ داد که دو بار آن بازار را نابود کرد. به همین دلیل قوانین جدیدی برای جلوگیری از آتش سوزی ها وضع شد. همچنین چندین بخش از فضای میانی دو بازار را با استفاده از طاق ها پوشاندند. با این وجود در سال های بعد همچنان چند آتش سوزی دیگر برپا شد و مجموعه بازار بزرگ آسیب دید. 
4. برای نورپردازی فضای داخلی بازار بزرگ استانبول از هیچ نوع نور مصنوعی استفاده نشده و همچنین برای جلوگیری از هرگونه آتش سوزی، سیگار کشیدن و استعمال هرگونه دخانیات به جد ممنوع است.
5. در ابتدا، خیابان های گرند بازار همگی موازی با هم بدند اما بعدها با رخداد آتش سوزی های پی در پی و زلزله های خانمان برانداز و بازسازی های مکرر، این خیابان ها نظم اولیه خود را از دست دادند. گرند بازار امروزه به هزارتویی از خیابان ها و کوچه ها بدل شده که در نقاط مختلف به هم می پیوندند.  
6. نتایج تحقیقات و بررسی های آجرکاری بازار بزرگ نشان از آن دارد که اغلب سازه بازار در نیمه دوم قرن پانزدهم میلادی ساخته شده است؛ این در حالی است که در سر در ورودی شرقی بازار، یک لوح با طرح عقاب امپراتوری به چشم می خورد. این عقاب یکی از نشان های اشرافزادگان روم شرقی به حساب می آید و تعدادی از محققان با استناد به این لوح تاریخی معتقدند که سازه اصلی بازار پیش از عثمانی ها ساخته شده است.
7. از جمله نکاتی که امنیت اخلاقی بازار بزرگ استانبول را پوشش می داد، تنها وجود نگهبان ها نبود. در مجموع در دوره اوج بازار بزرگ استانبول شاخص های اخلاقی بالایی به چشم می خورد. به طور مثال اغلب فروشندگان نسبت به سود بیشتر حریص نبودند، از موفقیت یکی از هم صنفان خود دچار رشک و حسد نمی شدند و در مجموع یک قیمت ثابت و واقعی برای اجناس وجود داشت. از جمله دلایلی که این موقعیت را ایجاد کرده بود، قوانین اسلامی و نظارت دقیق صنف تجار بازار بزرگ استانبول بود. البته بعدها با ورود فرهنگ غربی به جامعه و پیدایش دید تجاری، این مسائل کمرنگ شدند و به مرور از بین رفتند. 
8. یکی از معتبرترین منابعی که بازار بزرگ استانبول را در قرن نوزدهم روایت می کند، نوشته های نویسندگانی مانند ادموندو ده آمیچیس (Edmondo De Amicis)، رمان نویس ایتالیایی و تئوفیل گوتیه (Théophile Gautier) شاعر و نویسنده فرانسوی هستند. 
9. نحوه سامان دهی راسته های فروشندگی در گرند بازار بزرگ قابل توجه بود. هر راسته برای خود صنفی داشت و اگر قرار بود برای شغل جدیدی، صنفی ایجاد شود، لازم بود تا حداقل تعدادی از فروشندگان این کالا وجود داشته باشد. سپس به هر مغازه و فروشنده عددی تعلق می گرفت که حکم «پروانه کسب» در زمان حال را داشت. جالب آن که افراد جدید تنها تحت دو حالت می توانستند وارد صنف به خصوصی شوند؛ یا فرزند عضو مرحومی باشند و در واقع بخواهند کسب و کار پدر را ادامه دهند و یا هزینه ای را به فروشنده بازنشسته ای پرداخت کنند تا بتوانند جایش را بگیرند. 
10. رئیس کل اصناف بازار را به نام کدخدا می شناختند. کدخدا از سوی سلطان وقت انتخاب می شد اما حقوق خود را از اصناف دریافت می کرد. کار کدخدا، تثبیت قیمت اجناس و مشخص کردن مالیات بود. کدخدا نیز دستیاری داشت که او را در کارها یاری می داد و در نهایت او و دستیارش از سوی تجار باتجربه بازار حمایت می شدند.
11. هر صنف گرند بازار استانبول، یک بخش مالی داشت که ماهانه هزینه ای را از اعضا جمع آوری می کرد و آن را خرج نیازهای هر یک از شرکا می کرد. سال های سال این اصناف بودند که مسئولیت گرداندن و بررسی امور را به عهده داشتند تا آن که ابتدا از ارزش شان کاسته شد و سپس در سال 1913 به کل جمع شدند و انجمن تجار بازار جای آن را گرفت. امروزه چند انجمن وجود دارد اما هیچ یک در راس دیگری نیست و نماینده کل بازار محسوب نمی شود. 

توصیه های کارناوال

• گرند بازار استانبول مکان گرانی برای خرید است و توصیه ما این است که صرفا به دید بازدید تاریخی به آن نگاه کنید. 
• اگر عشق خرید هستید و فکر می کنید که ممکن است از گرند بازار خرید کنید، توصیه می کنیم ابتدا سری به بخش های اطراف گرند بازار بزنید. این کار دو مزیت دارد. ابتدا قیمت اجناس مشابه دستتان می آید و در هنگام خرید از بازار، سرتان کلاه نمی رود و دوم آن که می توانید اجناس خاص بازار را تشخیص دهید. 
• برای شروع بازدید از گرند بازار استانبول گزینه های بسیاری پیش روی شماست. ما پیشنهاد می کنیم یکی از دو ورودی مسجد نوروسمانیه یا خیابان بایزید را انتخاب کنید. با انتخاب ورودی نوروسمانیه می توانید چند دقیقه ای را هم به بازدید از این مسجد اختصاص دهید و همچنین بهترین طلافروشی های بازار را ببینید. ورودی خیابان بایزید نیز از آن رو توصیه می شود که دسترسی خوبی خواهید داشت و مترو و تراموا شما را به این ورودی می رسانند. 
• گرند بازار به اندازه ای وسیع است که برای گشت و گذار بهتر احتیاج به راهنما دارید. این راهنما می تواند یک فرد باتجربه، یک کتاب راهنما، نقشه کاغذی و یا انواع نقشه های آنلاین و آفلاین باشد. در صورتی که به اینترنت دسترسی ندارید، توصیه می کنیم حتما نقشه های کاغذی همراه داشته باشید. 
• بسته به آن که چقدر از خرید در فضایی سنتی مانند گرند بازار لذت می برید، می توانید سه ساعت تا یک روز کامل را در این بازار بگذرانید. در هر حال بازدید از بازار را برای صبح و یا بعدازظهر بگذارید و ظهر را به استراحت اختصاص دهید. چرا که ظهرها شلوغ ترین زمان بازدید از بازار است.
• اگر وقت تان محدود است، گشت و گذار اطراف دروازه ها می تواند انتخاب خوبی برای شما باشد. همان طور که گفتیم مجموعه ای از فروشگاه های یکسان در اطراف دروازه های مختلف به چشم می خورند. 
• اگر به دنبال یک منظره جذاب از استانبول هستید، با کمک بومی ها خود را به پشت بام گرند بازار برسانید تا از دیدن تنگه بسفر، قایق ها و مساجد مشهور استانبول کیف کنید. همچنین این نقطه برای عکاسی از شهر بسیار جذاب است. 

در انتها توصیه می کنیم خواندن راهنمای خرید در گرند بازار را از دست ندهید.

سخن آخر

با هم به سراغ بازار بزرگ استانبول رفتیم و بخش های مختلفش را از نزدیک دیدیم. در میان مغازه های بزرگ و کوچکش گشتی زدیم و یادگاری های کوچکی برای خودمان تهیه کردیم. علاوه بر این اطلاعات بسیاری درباره تاریخچه و معماری اش به دست آوردیم و در انتها خودمان را به یک فنجان چای تازه دم و باقلوای ترکی دعوت کردیم. 

نظر شما درباره بازار بزرگ استانبول چه بود؟

از گشت و گذار در کوچه های پرپیچ و خمش لذت بردید؟

تا به حال این بازار را از نزدیک دیده اید؟

دیدگاه ها و خاطرات خود را با ما در میان بگذارید و برای انتشار عکس ها و سفرنامه های‌تان از ترکیه، از نوار سبز رنگ زیر استفاده کنید:

ورود به صفحه کارناوالی شــــــــــــــو