روستای ابیانه اصفهان | نگین سرخ ایران

ابیانه روستای سرخ ایران، منطقه‌ای جذاب است که امروز عازم آن شدیم. در این سفر با روستای ابیانه اصفهان و جذابیت‌های این روستا که در میان طبیعت کویری استان اصفهان و شهرستان نطنز با خانه‌های سرخ رنگش همچون یاقوتی در میان بیابان می‌درخشد بیشتر آشنا می‌شویم؛ همچنین عکس‌های روستای ابیانه را به شما نشان می‌دهیم و از آب و هوای روستای ابیانه برایتان خواهیم گفت.

چرا روستای ابیانه؟

•  ابیانه روستایی خاص و یکی از دیدنی‌های و تفریحات استان اصفهان است.
• از معدود روستاهایی است که ساکنان آن پوشش سنتی خود را حفظ کرده و هنوز آن را به تن دارند.
• از روستاهای مورد توجه گردشگران خارجی است.
• امکانات خوبی برای مسافران دارد و ساعات خوشی را برای آنها رقم می‌زند.

آشنایی با روستای ابیانه | نگین سرخ اصفهان

اگر گذرتان به آزادراه خلیج فارس بیفتد، تابلویی را در میانه راه کاشان-نظنز خواهید دید که نام ابیانه بر روی آن نقش بسته است و شما را به خارج از آزادراه راهنمایی می‌کند. با خروج از مسیر به راهی پیچ‌درپیچ می‌رسید که در بهار و پاییز چهره‌ای افسونگر پیدا می‌کند و شما را به خود خیره می‌سازد. در نهایت جلوه سرخ رنگ روستای ابیانه پدیدار می‌شود و چشم‌اندازی زیبا را پیش‌رویتان قرار می‌دهد. روستایی در ۳۵ کیلومتری شمال‌غربی نطنز که در دامنه کوه کرکس آرمیده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا به 2222 متر می‌رسد و به همین دلیل از آن با عنوان یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران یاد می‌شود. طول بافت تاریخی این روستا 900 متر و عرض آن حدود 3 متر است. در این روستای سرخ‌رنگ، حال‌وهوای خاصی جریان دارد؛ معماری بومی ابیانه جالب توجه است و بناهای تاریخی آن نیز بسیار متنوع‌اند.

از نظر مذهبی نیز المان‌های مختلفی در این روستا می‌بینید؛ بقایای یک آتشکده، مسجد جامع و امامزاده‌ای که از قداست و احترام خاصی در منطقه برخوردار است؛ پوشش مردم روستا نیز از جاذبه‌های دیگر آن به شمار می‌رود. بر اساس برخی شواهد قدمت روستا را تا 1500 سال نیز تخمین می‌زنند و ابیانه را یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های حاشیه دشت کویر ایران می‌دانند. آثاری از دوره‌های ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار در روستا وجود دارد که می‌توانند گواهی بر قدمت این روستا باشند. گفته می‌شود ابیانه محل اقامت شاهان صفوی و نزدیکان آن‌ها هنگام سفر به ییلاق نطنز بوده است. ابیانه 3 محله اصلی دارد: هِرده _ پایین ده، محله یوسمون، محله پَل _ بالاده. محله یوسمون و محله پل، محلات بالای ده و به قولی ارباب‌نشین بوده‌اند. محله هرده در شرق ده واقع شده است و از میان ده (میون ده) تا غرب و جنوب ده نیز محلات بالای ده خوانده می‌شود. 

ثبت ملی: وجود آثار تاریخی، فرهنگی و ارزش معنوی آن‌ها باعث شده تا نام ابیانه از تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۰۸۸ در فهرست آثار ملی ایران قرار گیرد. 

دیدنی های ابیانه

معماری ابیانه

اولین چیزی که در ورود به ابیانه و حتی با دیدن دورنمای آن شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، خانه‌های سرخ‌رنگ روستا است؛ سازه‌هایی ساخته شده از کاهگل قرمز با زیر طاقی‌های سفید که پنجره‌های مشبک چوبی دارند و ظاهر سنتی‌شان را تا حدودی حفظ کرده‌اند. نمای خارجی خانه‌ها پوشیده از خاک سرخی است که معدن آن در کنار روستا قرار دارد. به‌واسطۀ رنگ این خاک و جلوه زیبای این خانه‌ها، ابیانه به روستای سرخ مشهور شده است. قرارگیری ابیانه در دامنه کوه نیز باعث شده تا ساختاری نیمه پلکانی داشته باشد و وقتی از دور به آن نگاه می‌کنید روستایی چند طبقه به چشم‌تان می‌آید. از بعضی زوایا حتی می‌توان تا چهار طبقه را در این روستا مشاهده کرد. این ویژگی‌های متمایز، خود جاذبه‌ای جالب توجه برای گردشگران به شمار می‌روند و ساعت‌ها شما را به خود مشغول می‌کنند.

ساختار، خانه‌های ابیانه در دوره‌های تاریخی مختلف

• خانه‌های دوره سلجوقی: این خانه‌ها فاقد حیاط‌اند و یک ایوان جنوبی به ارتفاع 5 متر دارند. یک فضای باز به‌عنوان یک حیاط مسقف در خانه‌ها تعبیه شده که صفه نام دارد و برای عروسی و عزا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. خانه در اطراف ایوان مذکور در دو طبقه و اتاق‌ها پیرامون صفه قرار گرفته‌اند.
• خانه‌های دوره صفوی: در این دوره، صفه‌ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته و خانه‌های چهار صفه‌ای پیشرفت کرد. قرینه‌سازی در این خانه‌ها به‌خوبی رعایت شده و تزئینات داخلی فضاها نیز کاملا متمایز از دوره پیش است.
• خانه‌های دوره قاجاریه: از اواخر دوره صفویه در وضع عمومی روستا رکودی به وجود آمد که تا اواخر دوره قاجار ادامه داشت. بنابراین تغییر خاصی در این دوره مشاهده نمی‌شود. در هر دو لنگه درِ خانه‌های ابیانه، دو کوبه آهنی زنانه و مردانه دیده می‌شود؛ کوبه سمت راست (چکشی شکل) برای در زدن مردان و کوبه سمت چپ (به شکل حلقوی) برای در زدن زنان است تا صاحب‌خانه بداند فرد پشت در محرم است یا خیر.

ملاقات با مردم محلی

در ابیانه همه دیدنی‌ها به آثار تاریخی ختم نمی‌شود؛ در اینجا فرهنگ هم جلوه خاصی دارد و در هر کوچه‌ای می‌توان تفاوت آن را حس کرد. مردم این روستا پس از گذشت سال‌ها هنوز هم به پوشش سنتی خود پایبندند و رنگ و جلایی ویژه به ابیانه بخشیده‎‌اند. در هر کوچه زنانی را می‌بینید که چارقد سفید با گل‌های رنگین بر سر انداخته‌اند و با زبان محلی سخن می‌گویند. مردان با شلوارهای گشاد مخصوص در هر جایی دیده می‌شوند و همین‌ها بر جذابیت ابیانه می‌افزایند. فرقی نمی‌کند که اهالی پیر باشند یا جوان و یا حتی کودک، آن‌ها اگر سال‌ها هم از ابیانه دور باشند باز هم با لباس سنتی خود قدم به روستا می‌گذارند و تلاش در حفظ فرهنگ غنی خود دارند.

زیارتگاه هینزا (معبد هینزا)

در جنوب‌شرقی ابیانه و در دل صخره‌های یک دره باریک، ساختمان زیارتگاه هینزا در تورفتگی غار مانندی قرار دارد. این زیارتگاه را متعلق به بی بی زبیده خاتون،دختر موسی بن جعفر، می‌دانند که هنگامی که وی تحت تحقیب بوده، مردم ابیانه او را در این مکان مخفی و سپس راهی روستای هنجن کرده‌اند. در هنجن نیز زیارتگاه بزرگی وجود دارد که منسوب به ایشان است. این زیارتگاه گذرگاه بی‌بی زبیده خاتون است نه محل دفن وی و برخی آن‌را متعلق به زمان آناهیتا می‌دانند.

زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی

در شرق ابیانه در محله هرده بقعه‌ای قرار دارد که برخلاف ساختمان‌های روستا دارای حیاط مرکزی است و آب‌نمای بزرگی، نیز در وسط آن به چشم می‌خورد. ایوان جنوبی امامزاده مشرف به تپه جنوبی ابیانه است و منبری چوبی و قدیمی نیز در آن قرار دارد. زیبایی این بارگاه سادگی و عدم وجود تجملات در آن است.

مسجد جامع ابیانه

مسجد جامع ابیانه یا مسجد میان‌ ده شهرت و قدمت زیادی در میان مساجد ابیانه دارد. این مسجد در محله‌ای به نام «میون ده» واقع شده است و دو شبستان دارد. شبستان قدیمی به وسیله دری کوتاه به کوچه اصلی متصل می‌شود و کف آن چوبی است. یک محراب چوبی قدیمی نیز در دیوار جنوبی این شبستان قرار دارد که از آثار تاریخی با ارزش روستای ابیانه‌ است و تاریخ ساخت آن به سال ۴۷۷ هجری قمری باز می‌گردد. منبر چوبی این مسجد که تاریخ ساخت آن‌را سال ۴۶۶ هجری قمری می‌دانند متعلق به دوره سلجوقیان است؛ این منبر تزئیناتی با نقوش گل‌وبوته، گل هشت پر و کتیبه‌هایی به خط کوفی دارد. نکته جالب اینکه درب ورودی مسجد یک‌بار سرقت شده است، بر روی این درب نیز نقوش گل‌وبته و خطوط برجسته به‌صورت کنده‌کاری دیده می‌شود. 

مسجد پرزله

در محله پل، مسجدی متعلق به عصر ایلخانیان قرار دارد که به پرزله معروف است. درِ ورودی شرقی این مسجد، قدیمی‌ترین درِ ابیانه به شمار می‌رود که تاریخ 701 هجری قمری بر روی آن دیده می‌شود. بر روی درب غربی مسجد نیز تاریخ 1058 هجری قمری نقش بسته و به زمان شاه اسماعیل صفوی تعلق دارد.

مسجد یوسمون

مسجد یوسمون، بنایی دو طبقه در محله یوسمون است که تاریخ ساخت آن به 700 سال پیش باز می‌گردد. علم متعلق به محله یوسمون که در زبان محلی «شده» خوانده می‌شود، در طبقه بالای این مسجد قرار دارد. هنگام روضه خوانی، خانواده‌های یوسمونی مکان‌های مختص به خود را در این مسجد داشتند که به صورت موروثی تعیین می‌شدند. 

مسجد حاجتگاه

در محله زیارتگاه و در کنار قبرستان قدیمی، مسجد 400 ساله حاجتگاه قرار دارد؛ در نمای این مسجد آجر به‌کار رفته است و دریچه‌ها و پنجره‌های مشبک هلالی جلوه خاصی به آن داده‌اند. در طبقه بالای مسجد اتاقی وجود دارد که در گذشته به‌عنوان محل دفن موقت مرده‌های اربابان از آن استفاده می‌کردند؛ در جلوی مسجد نیز، تخت‌گاهی معروف به «تخت مزگه» دیده می‌شود.  

از دیگر مساجد شناخته شده این روستا می‌توان به مسجد پالیزه، مسجد پنجه علی، مسجد دم دروازه، مسجد چهل انگشت، مسجد سرچشمه و مسجد سرقنات برقه اشاره کرد.

آتشکده هارپاک ( آتشکده ابیانه)

یکی از آثار کهن ابیانه، آتشکده هارپاک است که در محله ميان‌ده قرار دارد و آن‌را نمونه‌ای از معابد زرتشتی می‌دانند. ساختار آتشکده هارپاک به‌صورت چهارطاقی است؛ به این معنا که زمینه‌ای چهارگوش، پوششی گنبدی و چهار ورودی طاق‌دار دارد. این آتشکده در گذرگاه اصلی محله که در زبان روستاییان راشتا نامیده می‌شود، قرار گرفته است. این ساختمان مانند دیگر بناهای ابیانه روی شیبی پست و بلند قرار دارد. در گویش مردم ابیانه هِر یعنی زیر و پَک یعنی پله، عده‌‌ای نام هارپاک را برگرفته از شخصی می‌دانند که مقام وزارت آژدهاک، آخرين پادشاه سلسله مادها، را بر عهده داشته است. به‌جز هارپاک، آتشکده‌های دیگری مانند هرشوگاه در غرب ابیانه و دژآتون که امروزه تنها تل خاکی از آن در میان باغ‌های ابیانه به‌جا‌مانده، نیز در ابیانه وجود داشته که همگی از بین رفته‌اند.

موزه مردم شناسی ابیانه

در تیرماه سال 1384 به همت پایگاه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ابیانه، ساختمان قدیمی مهدکودک و آزمایشگاه دبیرستان ابیانه بازسازی و به‌عنوان موزه مردم‌شناسی راه اندازی شد. ساختمان با در نظر گرفتن الگوی معماری روستا و با همان مصالح مورد مرمت قرار گرفت. در این موزه تعدادی از اشیای مورد استفاده مردم از گذشته تاکنون به نمایش گذاشته شده است؛ اشیایی مانند ظروف پخت‌وپز، اسلحه شکاری، قرآن‌های خطی، نسخ قدیمی، وسایل کاشت، داشت و برداشت در کشاورزی، نقره‌جات و زیور آلات محلی، پوشاک سنتی، وسایل دامپروری، تصاویری از طبیعت و معماری روستا و غیره.

این موزه در حال حاضر بسته است و مشخص نیست که آیا بازگشایی می شود یا خیر.

قبرستان قدیمی

یکی از دیدنی‌های جالب توجه ابیانه، قبرستانی کهن است که پیش از رسیدن به روستا می‌توانید آن‌را ببینید. در این قبرستان سنگ‌هایی به صورت مثلث بر فراز قبرها قرار گرفته که بر روی آن‌ها مشخصات فرد متوفی به چشم می‌خورد. نکته جالب دیگر در این قبرستان استفاده از تصاویر برای نشان دادن مرد یا زن بودن شخصی است که در قبر آرمیده؛ اگر بر روی سنگ، تصویر یک شانه را دیدید بدانید که آن مزار به یک بانو تعلق دارد.

چشمه های ابیانه

• دو آبی: مهمترین منبع آب ابیانه که در غرب روستا قرار دارد و در تمام سال می‌توان از آب آن استفاده کرد.
• رئیسون: تامین کننده آب آشامیدنی روستا که در غرب ابیانه، كمی بالاتر از آسیاب قرار دارد و باور مردم ابیانه بر این است که این چشمه از پای درخت زرشک می‌آید و آشامیدن آب آن عمر را طولانی می‌کند.
• تاردر: چشمه‌ای در شمال ابیانه كه به قنات تاردر مشهور است.
• پی قستان، وشاسیدرا، پاشت لیل، په کی جا، پاش یووینگا، پال هَمُون بالا: چشمه‌های جنوب ابیانه
• چشمه پال همون هره، هینزا و کرشک: چشمه‌هایی در شش کیلومتری شمال ابیانه

تفریحات در ابیانه

گشت و گذار و عکاسی: روستای ابیانه یکی از سوژه‌های ناب برای عکاسی است، به‌ویژه اگر بر فراز بلندی‌های اطراف آن بایستید و دورنمای آن را ببینید. خانه‌هایی سرخ در دامنه کوه که جلوه خاصی دارند. به هنگام گشت‌وگذار در روستا نیز سوژه‌های خوبی انتظارتان را می کشد؛ فقط به یاد داشته باشید که برای عکاسی از مردم ابیانه باید از آن‌ها اجازه بگیرید و خیلی به آن‌ها اصرار نکنید. اگر می‌خواهید با لباس‌های محلی عکس داشته باشید می‌توانید آن‌ها را اجاره کنید، در روستا بگردید و عکس‌های نابی را ثبت کنید.

طبیعت گردی: ابیانه با وجود کویری بودن، طبیعت و زیبایی‌های خاص خودش را دارد. در حوالی این روستا می‌توانید به یک کوهنوردی سبک بروید و خودتان را به بلندی‌ها برسانید تا هم یک طبیعت‌گردی خوب داشته باشید و هم از تماشای چشم اندازی ناب از ابیانه نهایت لذت را ببرید.

پیک نیک: طبیعت اطراف ابیانه و به‌ویژه حاشیه رودخانه آن جای خوبی برای برپایی یک پیک‌نیک دوستانه یا خانوادگی است. وسایل لازم را همراه خود ببرید و بدون آسیب به طبیعت بساط خوشگذرانی‌تان را آنجا پهن کنید.

دوچرخه سواری: اگر اهل دوچرخه‌سواری هستید، در ابیانه می‌توانید دوچرخه هم اجاره کنید و گشتی در اطراف روستا بزنید. جاده خاکی دوچرخه‌سواری شما را به گردشی به یادماندنی می‌برد.

تورهای گردشگری: اگرعلاقه‌مندید که به جز ابیانه نگاهی هم به طبیعت و روستاهای اطراف آن داشته باشید، می‌توانید بر روی تورهایی که محلی‌ها آن‌ را اجرا می‌کنند حساب باز کنید. آن‌ها شما را به روستاهای اطراف می‌برند و دید بهتری از منطقه به شما می‌دهند.

نکته: تفریحاتی همچون دوچرخه‌سواری و تورهای گردشگری ممکن است در همه زمان‌ها در دسترس نباشند و فقط در ایام پیک سفر مانند نوروز و تابستان آن‌ها را در ابیانه بیابید.

گزینه های بیشتر برای بازدید

اگر برای چندمین بار گذرتان به ابیانه افتاد و یا مدت زیادی را در این روستا ماندید، گزینه‌های دیگری نیز برای بازدید وجود دارد که می‌توانید روی آن‌ها حساب باز کنید و تنوع بیشتری به برنامه سفرتان بدهید. سراغ این دیدنی‌ها را از افراد محلی بگیرید، گرچه برخی از آنها اصلا در وضعیت خوبی نیستند و رو به ویرانی‌اند.

حسینیه های ابیانه

ابیانه دو حسینیه قدیمی دارد؛ یکی در محله بالای ده قرار دارد که نخل (مربوط به مراسم نخل گردانی) محله بالا هم در آن نگهداری می‌شود. حسینیه هِرِده در محله هِرِده هم یکی دیگر از حسینه‌های روستاست. این حسینیه در کنار زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی واقع شده است و نخل محله پایین در آن قرار دارد. در كنار مسجد حاجتگاه در غرب روستا نيز حسينيه جديدی از سال 1372 تا 1375 ساخته شده است که حاجتگاه نام دارد.

قلعه های ابیانه

ابیانه دارای 3 قلعه است که مردم در گذشته برای حفظ جان و مال خود در برابر یاغی‌های محلی از این قلعه‌ها استفاده می‌کردند و در آن به نوبت نگهبانی می‌دادند. 

• پال هونه یا تخت هامان: قلعه ای در جنوب‌غربی ابیانه که به محله بالا و یوسمون تعلق دارد؛ ساخت این قلعه به حدود ۲۰۰ سال پیش‌ باز می‌گردد.
• هرده: قلعه ای متعلق به محله هرده که در شمال‌شرقی روستا قرار دارد. ضخامت دیوارهای این قلعه به یک متر می‌رسد و ارتفاع آن‌ها حدود 4 تا 5 متر است. تمامی قلعه‌ها از خاک رس ساخته شده‌اند اما در ساخت قلعه هرده از سنگ‌های درشت نیز استفاده شده است.
• پاله: قلعه ای در شمال‌غربی روستا که متعلق به محله پل است.

آسیاب های روستای ابیانه

در ابیانه سه آسیاب وجود دارد که مردم به زبان محلی به آن‌ها آره می‌گویند. این سه آسیاب عبارتند از :آره هره، آره میون و آره داریون که در مسیر رودخانه داریون در سمت غرب روستا واقع شده‌اند.

تصویری از این دیدنی در دست نیست. اگر عکسی در دست دارید، آن را برای ما بفرستید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را اینجا آپلود کنید.

خانقاه های ابیانه

خانقاه محلی است که درویشان و صوفیان در آن زندگی می‌کنند و مجالس آموزش و گردهمایی و فعالیت‌های مختلف خود را در آن انجام می‌دهند. یکی از خانقاه‌های ابیانه در محله «پَ خونه قاه» یا«پَس خانقاه» قرار دارد و زمان ساخت آن به دوره شاه عباس صفوی باز می‌گردد. این بنا، ساختمانی سه طبقه با نمای آجری است که سردرش طاق‌های ضربی دارد و نقاشی‌های دوره صفوی جلوه‌ای خاص به آن داده‌اند. این خانقاه در گذشته محلی برای استراحت شاه صفوی در تابستان بود و صوفیان و درویشان نیز در آن گرد هم می‌آمدند. خانقاه اشرفه، نیز در این روستا قرار دارد.

تصویری از این دیدنی در دست نیست. اگر عکسی در دست دارید، آن را برای ما بفرستید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را اینجا آپلود کنید.

کاروانسراها و اشترخانه های ابیانه

در روستاهای ایران به ویژه مناطق کویری، وجود کاروانسرا امری مرسوم است و بسیاری از نمونه‌های آن را در نقاط مختلف کشورمان می‌توانید ببینید. ابیانه دو کاروانسرا دارد که در غرب روستا واقع شده‌اند. فاطمه زاغول نام زنی بود که یکی از این کاروانسراها را ساخت و کم‌کم به محلی برای معاملات پایاپای تبدیل شد. حالا از این کاروانسراها تنها ویرانه‌هایی به چشم می‌خورد چرا که سیل، تمامی آن‌ها را ویران کرده است. علاوه بر این دو کاروانسرا، کاروانسراهای کوچک دیگری نیز در ابیانه بوده که آنها هم ویران شده‌اند.

اشترخانه‌ها نیز مکان‌هایی برای رفت‌وآمد کاروان‌های شتر و استراحتگاهی برای مسافران بودند. اشترخانه‌ها ساختمانی بزرگ و سقفی بلند داشتند که هر کدام از آن‌ها متعلق به یک فرد ثروتمند بودند. بد نیست بدانید که صاحبان هر یک از کاروانسراها و اشترخانه‌های ابیانه، برای ثواب، این محل‌ها را در اختیار کاروان‌ها می‌گذاشتند. شیرازی یا شترخون شیرازی در محله یوسمون، خانه جعفره یا شترخون جعفره، شترخون مظفره، شترخون تقی میر شاه علی تعدادی از اشترخانه‌های معروف این شهر است.

تصویری از این دیدنی ها در دست نیست. اگر عکسی در دست دارید، آن را برای ما بفرستید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را اینجا آپلود کنید.

آب انبارهای روستای ابیانه

در گذشته که هنوز خبری از لوله‌کشی آب نبود، مردم به ویژه در مناطق کویری از آب‌انبارها برای ذخیره آب و تامین نیازشان استفاده می‌کردند. آب‌انبار، به حوض یا استخری سرپوشیده‌ گفته می‌شود که در زیرزمین است و منبعی برای ذخیره آب از آب باران یا جویبارهای فصلی به شمار می‌رود. چهار آب انبار در روستای ابیانه وجود دارد که البته در حال حاضر هیچ یک از آنها قابل استفاده نیستند. این آب انبارها عبارتند از: میان ده با قدمتی 100 ساله، پُرزله در محله بالای ده (از قدیمی‌ترین آب انبارهای ابیانه)، پالیزه و پَس باغچه در محله یسمون.

حمام های ابیانه

در گذشته ساکنان محله بالا و پایین ده، از حمام و سلمانی‌های مجزا استفاده می‌کردند. دو حمام در دو محله بالا و پایین ابیانه قرار دارد؛ حمام محله پایین (هرده) متروکه شده اما حمام محله بالا هنوز قابل استفاده است. نگهداری و تعمیرات حمام از محل هزینه عمومی ده تامین می‌شود. در گذشته زنان برای پرداخت بهای حمام به حمامی (مسئول حمام) یک قرص نان می‌دادند و پسران نیز تا قبل از ازدواج از پرداخت مزد حمامی معاف بودند.  امروزه در قسمت ورودی حمام صندوقی گذاشته‌اند تا پول حمام را در آن بگذارند. جالب است بدانید که در گذشته از گَوَن به عنوان سوخت حمام استفاده می‌کردند.

تصویری از این دیدنی در دست نیست. اگر عکسی در دست دارید، آن را برای ما بفرستید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را اینجا آپلود کنید.

اقامت در روستای ابیانه

برای اقامت در روستای ابیانه نگرانی نداشته باشید. هتل‌های خوبی در این روستا تاسیس شده‌اند که شب خوبی را برای شما رقم می‌زنند. اگر کمی جستجو کنید، خانه‌های محلی نیز در این روستا و حتی روستاهای اطرافش خواهید یافت. کمپینگ هم یکی دیگر از گزینه‌های پیش روی شماست که اگر وسایلش را دارید می‌توانید روی آن حساب باز کنید و در اطراف روستا محل مناسبی را برای آن بیابید. در کنار همه این‌ها می‌توانید خودتان را به شهرهای نزدیک مثل کاشان و اصفهان برسانید.

امکانات در روستای ابیانه

سوغات ابیانه

زیورآلات دست‌ساز مثل گردنبند و دستبند و آویزهای تزئینی دیواری از مهم‌ترین سوغاتی‌های ابیانه به شمار می‌روند؛ در کنار آن‌ها قالی، گیوه و دیگر صنایع‌دستی نیز طرفداران خاص خود را دارند. لواشک، لبنیات، گردو، بادام، سیب و آلو نیز از دیگر سوغاتی‌های روستای سرخ ایران‌اند.

غذاهای ابیانه

غذاهای ابیانه خوراکی‌هایی برگرفته از فرهنگ کویرنشینی و مردم حاشیه کویر ایران‌اند. غذاهایی سالم، طبیعی، ساده و بسیار خوش‌طعم که اسم‌ و ترکیبات جالبی دارند. «گِپا» نام غذای رسمی مردم ابیانه، نوعی قرمه با گوشت گوسفند قربانی است. غذای دیگر این روستا، «کاروانی»، نام دارد و غذایی شبیه کله جوش است که مانند بقیه مناطق کویری در ابیانه هم طرفداران زیادی دارد. «جوبن» غذایی تهیه شده از جوی ترش، «آردینه» که از سبزی‌های محلی و دوغ تهیه می‌شود، حلیم جو، برشتوک، حلیم برگ مو، آش سیرابی، دلمه برگ مو، قلیه، آش کشک، حلوای دوشاب، پلوی جو، پوره سیب‌زمینی، کالجوش، کاچی، اوماچ، اشکنه، قل قله دوشاب برخی دیگر از غذاهای ابیانه‌اند.

آب و هوای ابیانه

روستای ابیانه آب‌وهوایی معتدل دارد و اقلیم آن را می‌توان ترکیبی از آب‌وهوای مدیترانه‌ای دانست. متوسط بیشترین دما در تیر و کمترین دما در دی است. این منطقه، از اواخر دی ماه کم‌کم گرم می‌شود و به محض رسیدن بهار، دما به شدت افزایش می‌یابد. در تیرماه و اوایل مردادماه گرمای هوا به اوج خود می‌رسد؛ سپس از اواخر تیرماه هوا کم‌کم خنک می‌شود. بارندگی در ابیانه مختص فصل زمستان و اغلب به صورت برف است. برف دامنه کوه‌های مرتفع، تا فصل بهار نیز ماندگار می‌شود ولی در تابستان هیچ بارشی در این روستا رخ نمی‌دهد. 

بهترین فصل سفر

در چهار فصل سال می‌توانید به ابیانه بروید و از دیدنش لذت ببرید؛ اما از شکوفه باران اوایل بهار و برگ‌ریزان پاییزی در این روستا غافل نشوید.

بهار و تابستان: در اوایل بهار، شکوفه باران چهره‌ای دیگر به ابیانه می‌دهد. ابیانه مانند هر روستای کویری دیگری در تابستان‌ها گرم می‌شود اما در مقایسه با دیگر روستاهای کویری آب‌وهوای معتدل‌تری دارد.

پاییز و زمستان: جادوی هزار رنگ این فصل در ابیانه و مسیر رسیدن به آن تماشایی است و می‌تواند تجربه‌ای دل‌انگیز برای شما باشد. سپیدی برف زمستان در کنار سرخی خانه‌ها تضاد جالبی است که چهره‌ای خاص به روستا می‌بخشد. 

نظرات خارجی ها

گردشگر هلندی | تاریخ ثبت دیدگاه اردیبهشت 97

روستای قدیمی قرمز

بهترین گزینه برای رسیدن به روستای قرمز رنگ 2500 ساله ابیانه، گرفتن یک تور یا تاکسی از اصفهان تا کاشان است که ما برای آن 250000 تومان پرداخت کردیم. در مسیر به روستای هنجان رفتیم و سری به قلعه قدیمی آن زدیم. هنگامی به روستای ابیانه رسیدید به بالای تپه مشرف به روستا بروید و عکس‌های خوبی بگیرید. در این روستا می‌توانید میوه‌های خشک خوشمزه مانند زردآلو خریداری کنید.

گردشگر بلژیکی | تاریخ ثبت دیدگاه فروردین 97

کاملا ناامیدکننده

من حتی رنگ اینجا را دوست نداشتم. من نمی‌توانستم یک مکان پیدا کنم که از آن کل روستا را مانند تصاویر ببینم. یک ساختمان زیبا هم وجود نداشت. گرچه مردم دوست‌داشتنی زیادی آنجا پیدا می‌شد. شاید باید قبل از بازدید کامم را شیرین می‌کردم!

گردشگر چینی | تاریخ ثبت دیدگاه فروردین 97

منحصربه‌فرد! باید رفت و دید

یک روستای سنتی خیره‌کننده با رنگی متمایل به قرمز که احساس دیدنش را نمی‌توان وصف کرد. گویی زمان ایستاده بود. شما می‌توانید در این روستا حسابی بگردید و حتی با روستاییان هم عکس بگیرید. همه ساکنان لباس محلی سنتی به تن دارند. هوا تمیز و خنک و حدود 13 تا 15 درجه سانتی‌گراد بود. ارتفاع به حدود 1000 متر بالاتر از سطح دریا می‌رسید. اینجا یکی از بهترین مناظر را داشت که نباید آن را از دست داد.

گردشگر تایلندی | تاریخ ثبت دیدگاه فروردین 97

بهار، بهترین زمان بازدید از این روستاست

ما یک تاکسی از کاشان کرایه کردیم و 2 ساعتی در راه بودیم. مسیری خنک با کوه‌های بلند. این روستا بسیار شگفت‌انگیز است؛ آجرهای قرمز، عبادتگاه‌ها، مساجد و آرامگاهی مقدس با گنبد فیروزه‌ای، همه این‌ها را در ابیانه دیدیم. پس از پارک کردن ماشین شروع به گشت‌وگذار کردیم و به سراغ موزه مردم‌شناسی ابیانه رفتیم. در آنجا با ظروف سنتی، لباس، پارچه، ماشین آلات بافندگی و غیره آشنا شدیم. سپس آب انبارها را دیدیم. مردم محلی با لباس‌های سنتی خود از ما استقبال گرمی کردند و سوغاتی‌های خوبی را از آنها خریدیم. در آخر به حرم مقدس رسیدیم که تراس آن  چشم‌انداز کوه‌های دور افتاده و چمنزار را پیش رویمان قرار داد.

گردشگر آلمانی | تاریخ ثبت دیدگاه دی 96

روستایی تاریخی

ما در مسیرمان از تهران به اصفهان از این روستا بازدید کردیم. فصل زمستان بود و هیاهوی خاصی وجود نداشت. خانه‌ها منحصربه‌فرد هستند و با گل رس پوشیده شده‌اند. چشم‌انداز این روستا شگفت‌انگیز و زیباست.

جاده خاکی

• شهر میمه به ابیانه: این جاده در سمت شرقی میمه قرار دارد و متعلق به زمان صفوی است. در حاشیه جاده دو قلعه قدیمی دیده می‌شود و در مسیر روستای مراوند و مزرعه تجره قرار دارند. پس از عبور از این روستاها و پشت سر گذاشتن گردنه به سمت شرق روستای ابیانه ختم خواهد شد.
• روستای قهرود به ابیانه: این جاده بعد از روستای قهرود از جاده آسفالته کاشان به میمه به سمت جنوب منشعب است. با ورود به این مسیر پس از عبور از گردنه تجره و مزرعه گهه بالا از سمت غرب وارد روستای ابیانه می‌شوید.
• جاده دسترسی گردنه پری: این جاده پس از عبور مزارع تخت نیاز مرغ، روستای چغاده و مراوند، از گردنه پری می‌گذرد و بعد از گذشت از یک کاروانسرا و استراحتگاه تاریخی با قدمت بالا از سمت جنوب به روستای ابیانه می‌رسد.

سه مسیر اصلی در روستای ابیانه

• راشتا یا راسته اصلی: از دروازه پایین ده در شرق ابیانه تا نانوایی و دروازه بالای ده را شامل می‌شود.
• کوچه پشت: از مدرسه در غرب تا دروازه پایین ده را در بر می‌گیرد. این مسیر موازی با مسیر راسته اصلی است.
• کوچه یوسمون: از خانقاه تا میدان یوسمون ادامه دارد.

چرا نامش ابیانه است؟

در زبان محلی به ابیانه ویونا (Viuna) گفته می‌شود. وی (Vi) یعنی بید و ویانه (Viyane) یعنی بیدستان. ابیانه در گذشته بیدستان بوده‌ و همین به‌خوبی دلیل این نام‌گذاری را بیان می‌کند. در طول زمان ویونه به «اویانه» و «ابیانه» تغییر پیدا کرده است. حالا هر ابیانه‌ای که بخواهد بگوید: «ابیانه‌ای هستم» می‌گوید: «ویون جی ما: ما ویون جی هستیم». عده‌ای بر این باورند که ابیانه در واقع آبیانه بوده است. آنها می‌گویند کسانی که به قصد سکونت به این منطقه آمدند از غرب بودند و از پشت کوه‌ها افرادی را به سمت این مکان فرستادند تا در جستجوی آب باشند و ببینند آب هست یا نه، چنین شد که نام آبیانه را بر این روستا نهادند.

تاریخچه

هیچ سندی در مورد قدمت ابیانه وجود ندارد؛ اما کارشناسان عمر آن را 1500 سال تخمین می‌زنند و معتقدند این روستا از کهن‌ترین سکونتگاه‌های انسانی در حاشیه دشت کویر ایران است. برخی از اهالی ابیانه، به وجود آمدن این روستا را به زمان مادها نسبت می‌دهند و ابیانه‌ای‌ها را از نژاد آریایی می‌دانند. آثار و بناهای تاریخی این روستا مربوط به دوره‌های ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار است و نشانه‌هایی از این دوره‌ها را دارند. همان گونه که پیش‌تر نیز اشاره کردیم برخی ابیانه‌ای‌ها بر این باورند که عده‌ای از طرف کوه‌های غرب به این روستا آمدند و پس از یافتن آب در اینجا ساکن شدند. تعدادی از ابیانه‌ای‌ها هم می‌گویند حدود 600 یا 700 سال پیش 4 فرزند شامل سه پسر و یک دختر از جایی نامعلوم آمدند و ابیانه را رونق بخشیدند.

پوشش گیاهی و جانوری روستای ابیانه

از جانوران این ناحیه می‌توان به قوچ، میش، روباه، شغال، گراز، خرگوش، پرندگانی مانند کلاغ و زاغی یا در زبان محلی شرشره اشاره داشت. فراوانی شغال و روباه در اطراف آبادی مانع از نگهداری مرغ و خروس در خانه اهالی می‌شود. دُرمَنهِ، خاکشیر، کتیرا و اسپند از گیاهان خودروی ابیانه‌اند. زنان ابیانه با اسپندهای اطراف روستا آویزهایی با تکه پارچه‌های رنگی درست می‌کنند و برای چشم‌زخم به دیوار خانه‌های خود می‌آویزند. درختچه‌های زرشک نیز در اطراف این روستا یافت می‌شوند و بخشی از نیازهای روستاییان را برطرف می‌کنند.

دغدغه های کارناوالی

ورود افسارگسیخته گردشگران و عدم توجه به ظرفیت روستا آسیب‌هایی جدی را به ابیانه وارد کرده است. یکی از این آسیب‌ها رنجش خاطر اهالی روستا از مزاحمت‌های گردشگران است که متاسفانه هیچ نظارتی بر روی آن‌ها نیست. حضور تعداد زیادی گردشگر در محل زندگی افراد بومی هم سکوت و آرامش آن محل را به هم می‌زند و هم رنجش خاطر اهالی را به دنبال دارد. در این‌ صورت گردشگرگریزی مردم روستا پدیده‌ای عادی است که آسیب‌هایی جبران نشدنی به دنبال دارد و موجب درگیری میان میزبان و مهمان می‌شود. عدم نظارت بر ساخت‌وسازهای جدید روستا نیز چهره این اثر را به شدت دگرگون کرده است. خانه‌های قدیمی یک‌به‌یک ویران می‌شوند و کمتر کسی برای حفظ چهره سنتی روستا و خانه‌هایش در تلاش است. استفاده از مصالح غیر بومی و تغییر در ساختار خانه‌ها هر چند باعث توسعه روستا می‌شود اما اصالت آن‌را برای همیشه از بین می‌برد و تاثیری منفی بر گردشگری آن می‌گذارد.

توصیه های کارناوالی

• هنگام گردش در ابیانه در رفتار خود با بومیان منطقه دقت کنید؛ در صورتی که تمایل به عکسبرداری دارید حتما پیش از ورود به حریم خصوصی افراد از آن‌ها اجازه بگیرید و تا زمانی که مهمان مردم این روستایید به عقاید و باورهای مردمانش احترام بگذارید. 
• خرید سوغاتی و صنایع‌دستی کمک خوبی به اقتصاد روستایی می‌کند پس برای یادگاری هم که شده سوغاتی هر چند کوچک بخرید و مردم را در منفعت گردشگری سهیم کنید.
• یادگاری نوشتن بر روی دیوار خانه‌ها و سابیدن دیوارها نه تنها از نظر قانونی مشکل دارد بلکه با اصول اخلاقی نیز مغایر است؛ شما با هر آسیب هر چند کوچک، قدمی در راستای نابودی یک روستا و زندگی مردم آن برمی‌دارید.

با تماشای این ویدیو، سفری کوتاه به ابیانه داشته باشید.

سخن آخر

روستاگردی در ایران یکی از گزینه‌های جذاب برای گشت‌وگذار است. مقصد امروز ما روستای ابیانه اصفهان بود؛ روستایی سرخ و پر آوازه در دامنه کوه‌های کرکس. از سوغات ابیانه و صنایع دستی آن برایتان گفتیم، حال نوبت شماست تا از تجربه‌های روستاگردی خود برای ما بگویید. اگر تاکنون به روستای تاریخی ابیانه سفر داشته‌اید ما و دیگر دوستان کارناوالی را هم در تجربه لذت گشت‌وگذارتان شریک کنید.