روز جهانی فرهنگ بلوچ

دوم مارس هر سال مصادف است با روز جهانی بزرگداشت فرهنگ بلوچ که در کشورهای مختلف دنیا مانند پاکستان، افغانستان، کشورهای عربی، آفریقایی و اروپایی جشن گرفته می‌شود؛ روز جهانی فرهنگ بلوچ تا به امروز به ندرت در ایران برگزار شده است. مردمان بلوچ به فرهنگ و هنر غنی در جهان مشهورند اما همچنان در فقر و بی‌توجهی مانده‌اند. این مردمان، هر ساله روز دوم مارس، روز جهانی فرهنگ بلوچ را در کشورهای مختلف اروپا، برای معرفی فرهنگ و هویت خود به جهانیان جشن می‌گیرند.

دوم مارس | روز جهانی فرهنگ بلوچ

دوم مارس، روز جهانی فرهنگ بلوچ است، فرهنگی که نه تنها در بخش‌های پهناوری از سیستان و بلوچستان ایران هنوز هم پابرجا است بلکه در افغانستان و پاکستان نیز یکی از قدیمی‌ترین فرهنگ‌های جهان محسوب می‌شود؛ فرهنگی کهن و غنی که آغازگر شهرنشینی و تمدن است اما امروزه در ایران چندان به آن توجه نمی‌شود.

سیستان و بلوچستان، دومین استان پهناور ایران است؛ استانی که فرهنگ بلوچی، فرهنگی با خاستگاه نخستین تمدن‌های پیشرفته بشری و کانون اجتماعات شهرنشینی، در آن متبلور شده است. این استان، سرزمینی عجیب و پر رمزوراز است، سرزمینی که قصه‌های بسیاری را از روزگاران گذشته در دل خود دارد. آثار و شواهد تاریخی نشان می‌دهد که قدمت این خطه به هزاران سال قبل باز می‌گردد.

سرزمین اساطیری سیستان و بلوچستان از دو ناحیه شمال و جنوب تشکیل شده است که سیستان امروزی در قسمت شمال و بلوچستان در قسمت جنوب قرار دارد. سرزمین سیستان در کتاب اوستا، یازدهمین سرزمینی است که اهورامزدا آن را آفریده و زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه فردوسی نیز محسوب می‌شود. نام سیستان برگرفته از نام اقوام آریایی سکا است؛ بلوچستان نیز در قدیم به نام ماکا، ایالت چهاردهم ایران در دوران امپراتوری هخامنشی، شناخته می‌شد، در برهه‌ای از تاریخ این منطقه را با نام مکران می‌شناختند و پس از تسلط نادرشاه بر این خطه به بلوچستان تغییر یافت.

چرا و چگونه ۲ مارس به عنوان روز فرهنگ بلوچ نامگذاری شد ؟

در تاریخ ۲ مارس سال ۲۰۱۰ سازمان دانشجویان بلوچ آزاد BSO Azad در دانشگاه مهندسی خضدار بلوچستان شرقی پاکستان، همایشی در ادامه سلسله معرفی فرهنگ بلوچ برگزار کردند. اما حکومت به این همایش یورش برد و در این درگیری دو دانشجوی بلوچ به نام‌های جنید بلوچ و سکندر بلوچ کشته و بنابر آمار سازمان دانشجویان ۳۵ نفر هم زخمی شدند.

پس از وقوع این حادثه، دانشجویان بلوچ آزاد در پاکستان یک سازمان ممنوعه اعلام شد و رهبران آن نیز دستگیر شدند. این رخداد انگیزه‌ای برای بلوچ‌ها در سرتاسر جهان شد تا مسیر این سازمان را ادامه دهند و از آن سال به بعد، دوم مارس، به‌عنوان روز جهانی فرهنگ بلوچ شناخته شد. هم اکنون بزرگداشت این روز در بلوچستان غربی، شرقی و شمالی، بحرین، عمان، امارات، سعودی و همه کشورهایی که بلوچ‌ها آنجا زندگی می‌کنند، برگزار می‌شود.

سخن آخر

بلوچستان برای بسیاری از مردم جهان تنها یک نام است و قوم بلوچ با چالش‌های سیاسی و فرهنگ بی‌مثالی که دارد، هنوز یکی از ناشناخته‌های جهان به شمار می‌رود؛ مردم بلوچ با وجود فرهنگ و هنر غنی، همچنان در فقر و بی‌توجهی مانده‌اند. روز دوم مارس، روز جهانی فرهنگ بلوچ ، فرصتی برای شناساندن هویت این مردمان به جهانیان است تا تنها بخشی از اجحافی که در حق این قوم شده، جبران شود.