جنگل ابر شاهرود | مرز زیبایی دو اقلیم

همراه کارناوال شوید و دست های تان را به ما دهید تا شما را به جنگل ابر شاهرود ببریم و از فراز ابرها یکی از زیباترین جنگل های ایران را به تماشا بنشینیم. مکانی سحرانگیز و رویایی که هر شما را شیفته طبیعت منحصر به فرد خود می کند و خاطره ای فراموش نشدنی از سفر به این گوشه سرسبز کشورمان برای تان به جای می گذارد. پس همراه مان باشید تا در مورد راهنمای سفر به جنگل ابر برای تان بگوییم، با بهترین زمان سفر به جنگل ابر آشنا شویم و در مورد اقامت در جنگل ابر اطلاعاتی به دست بیاوریم.

چرا جنگل ابر؟

• زیبایی های بی حد و حصر جنگل ابر، فرصتی برای فکر کردن و گرفتن تصمیم به شما نمی دهد. با دیدن تصاویر این مکان خارق العاده بدون شک راهی جاده خواهید شد. 
• این جاذبه با وجود داشتن جنگل های 40 میلیون ساله هیرکانی، یکی از میراث های طبیعی مهم ایران است. 
• با حضور در اینجا یکی از رویاهای هر انسانی، یعنی قرار گرفتن بر بالای ابرها به حقیقت می پیوندند. 
• گونه های گیاهی و جانوری بسیار متنوع و نادری در این جنگل دیده می شوند. 
• اگر از علاقه مندان به گیاه شناسی هستید، جنگل ابر یکی از بهترین مکان ها برای شماست. 

آشنایی با جنگل ابر | ملاقات زمین و آسمان 

جنگل ابر شاهرود یکی از معروف ترین و زیباترین جاذبه های طبیعی ایران به شمار می رود و برای اقیانوسی از ابر که در زمان های مختلف سال، آن را در بر می گیرد، شهرت زیادی پیدا کرده است. جنگل ابر شاهرود قسمتی از قدیمی ترین جنگل های هیرکانی است و گونه های نادر و منحصر به فرد گیاهی و جانوری را در خود جای داده است و با مناظر خارق العاده خود، هر ساله گردشگران و طبیعت گردان زیادی را به سوی خود می کشاند. جنگلی به وسعت 35 هزار هکتار که ادامه جنگل های سرسبز شمال کشور به شمار می رود و برای اقیانوس ابری که فضای آن را در بر می گیرد بسیار معروف شده است. اینجا جایی است که زمین و آسمان به هم می رسند؛ ابرها درختان را در آغوش می کشند و گاه به نظر می رسد زمین بر بال های آسمان سوار شده است. 

 به دلیل اهمیت بالای طبیعی جنگل ابر، این اثر به عنوان صد و چهاردهمین اثر طبیعی در تاریخ 20 بهمن 1389 توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت. در جلسه شورای عالی محیط زیست در 29 بهمن 1393، جنگل ابر به عنوان منطقه حفاظت شده انتخاب شد و در فهرست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت از محیط زیست قرار گرفت. 

نکته مهم: 

بیشتر مسیر جنگل پیمایی در جنگل ابر سخت، پیچیده و دشوار است و بدون حضور یک راهنمای کاربلد و آشنا به منطقه، رسیدن به قسمت های مختلف در آن امکان پذیر نیست. بنابراین اگر طبیعت گرد حرفه ای نیستید و آشنایی به قسمت های مختلف جنگل ندارید هرگز تنها و بدون حضور راهنما در آن به گردش نپردازید؛ چرا که خطر گم شدن در جنگل ابر بدون حضور راهنما بسیار زیاد است. 

دیدنی ها و تفریحات 

جنگل ابر، خود به تنهایی آن قدر جذابیت دارد که بخواهید راهی جاده شوید و رنج سفر را به جان بخرید؛ اما در کنار زیبایی های این جنگل، دیدنی ها و تفریح های دیگری نیز وجود دارد که می توانند لذت سفر شما را دو چندان کنند.

1- جاذبه های مسیر رسیدن به جنگل ابر 

 در راه رسیدن به جنگل ابر، اگر از راه تهران به این سمت سفر می کنید، باید از شهر شاهرود یا بسطام گذر کرده و به مقصد برسید. شاهرود خود دیدنی های بسیار دارد و به سبب تنوع پوشش گیاهی و آثار تاریخی متعدد به قاره کوچک مشهور شده است. 

از دیگر جاذبه های راه رسیدن به جنگل ابر، می توان به آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی، شاعر و عارف ایرانی در روستای قلعه نو خرقان و مجموعه بایزید بسطامی دانشمند برجسته در شهر بسطام اشاره کرد. اگر زمان کافی دارید می توانید از این آثار تاریخی نیز دیدن کنید. 

*نکته مهم: 

بهتر است از شهر شاهرود هر آنچه نیاز دارید را تهیه کنید چرا که مواد و لوازمی که در مغازه های روستا و جنگل به فروش می رسند، بسیار محدود است. 

همچنین اگر قصد شب مانی در جنگل را دارید (به ویژه در قسمت های ابتدایی جنگل) از شاهرود هیزم و زغال مورد نیازتان را تهیه کنید چرا که داخل جنگل هیزم چندانی پیدا نمی کنید. 

روستای ابر

روستای ابر در فاصله 12 کیلومتری جنگل ابر قرار گرفته و بیشتر به خاطر امکانات اقامتی که در اختیار مسافران و گردشگران می گذارد معروف شده است. این روستا بر خلاف خود جنگل ابر در میان دشتی وسیع و کویر مانند قرار دارد. روستای ابر در ابتدای راه جنگل نوردی واقع شده و بسیاری از کوه نوردان و جنگل نوردان پیش از حرکت در این روستا استراحت می کنند و سپس به راه می افتند. 

2- کوه نوردی، جنگل نوردی و دوچرخه سواری

برای رسیدن به جنگل ابر و قسمت های مختلف آن، نیاز دارید تا حتما پیاده روی چند ساعته ای داشته باشید. زمانی که اینجا هستید باید تنبلی را کناری گذاشته و با کوله بارتان به دل طبیعت بزنید. کوه نوردی و جنگل نوردی های جذاب در مناطقی شگفت انگیز با چشم انداز هایی بی نظیر در انتظارتان است. تپه ها و قله هایی با جاده های خاکی و گلی، درختانی با تنوعی بی مانند، آبشارها و چشمه هایی پرآب و با طراوت شما را به گلگشتی به یادماندنی در جنگل دعوت می کنند. آماده باشید و یکی از بهترین سفرهای طبیعت گردی تان را رقم بزنید. 

هنگامی که در جنگل هستید به احتمال زیاد به گروه های مختلفی بر می خورید که با دوچرخه خود به جاده زده اند و بخش های گوناگون جنگل ابر را زیر پا می گذارند. دوچرخه سواری یکی از محبوب ترین تفریح ها در جنگل ابر است. اگر شما هم علاقه و توانایی دارید و دوچرخه سواری را به صورت حرفه ای دنبال می کنید، می توانید از فرصت حضور در اینجا استفاده کرده و از تماشای مناظر زیبا در هوایی عالی لذت ببرید. 

لوازم مورد نیاز دوچرخه سواری:

اگر با دوچرخه به اینجا می روید وسایلی مانند دوچرخه کوهستان مناسب، کلاه ایمنی، دستکش دوچرخه سواری، عینک آفتابی، بارانی، کیسه خواب، وسایل شب مانی، کوله پشتی و سایر ملزومات شخصی از جمله مواردی هستند که به آنها نیاز دارید. 

3- آبشارها و چشمه های جنگل ابر

آبشارهای شرشر و آلوچال دو تا از مشهورترین آبشارهای جنگل ابر هستند و بسیاری در سفر به این جا سعی می کنند تا بازدیدی از این آبشارها داشته باشند. در کنار این ها، ده ها آبشار روان دیگر نیز در دل جنگل های ابر وجود دارند که اگر خوش شانس باشید می توانید در کوه پیمایی های خود به آنها برخورد کنید. البته بازدید از آبشار شرشر به دلیل صعب العبور بودن مسیر، بسیار سخت و در بیشتر مواقع غیر ممکن است و تنها طبیعت گردان و کوه نوردان حرفه ای می توانند خود را به آن برسانند. 

آبشار آلوچال و دالان بهشت: آبشار آلوچال خود از 2 آبشار بزرگ تشکیل شده است که از فاصله چند صد متری بر روی هم می ریزند و در نهایت آبشار اصلی را شکل می دهند. ارتفاع این آبشار که در دامنه‌های شمالی البرز شرقی قرار دارد، حدود 25 متر است. برای رسیدن به این جاذبه زیبا باید 50 کیلومتر مسیر آسفالت، 9 کیلومتر مسیر شوسه و 5 کیلومتر پیاده روی انجام داد. دالان بهشت نیز منطقه ای تماشایی و پوشیده از درختان درهم رفته است که قسمتی از مسیر رسیدن به آبشار آلوچال را شامل می شود. 

مسیر دسترسی به آبشار آلوچال: 

از شاهرود به سمت آزاد شهر و سپس روستای ابر حرکت کنید. در حاشیه شمال غرب روستا، جاده ای خاکی می بینید که در انتها به روستای شیرین آباد ختم می شود. در این جاده حرکت کنید تا به کوه رستم برسید. در کنار این کوه مسیری پایکوبی شده وجود دارد. در این راه به حرکت خود ادامه داده تا به دالان بهشت برسید. از اینجا مسیر را ادامه داده تا به یک فرعی دیگر برسید. آبشار آلوچال اَبر در فاصله یک ساعته از ابتدای این جاده فرعی است. 

چشمه های جنگل ابر: در کنار این آبشارها، جنگل ابر پر از چشمه سارهای جوشان است که برای تامین آب می توانند کمک بزرگی برای گردشگران و جنگل نوردان باشند. از جمله معروف ترین این چشمه ها می توان به چشمه ترش و چشمه قطری اشاره کرد. چشمه ترش یکی از بهترین و محبوب ترین مکان های کمپ و اقامت نیز به شمار می رود.

4- عکاسی و پرنده نگری

5- تحقیق در مورد گیاهان دارویی

جالب است که بدانید جنگل ابر، پر از گیاهان دارویی شناخته شده و همچین نادر است و یکی از بهترین مکان ها برای تحقیق در مورد این علم جذاب و پرطرفدار محسوب می شود. بخشی از گردشگران این منطقه را در اصل، گیاه شناسانی تشکیل می دهند که برای پژوهش در مورد گونه های نادر گیاهی موجود در جنگل های هیرکانی، از داخل و خارج به جنگل ابر می آیند. 

 6- روستای شیرین آباد

روستای شیرین آباد استان گلستان، برخلاف روستای ابر در میان جنگل، درختان و ابرها محاصره شده است. زیبایی های طبیعی این روستا به اندازه ای است که بخواهید برای رسیدن به آن مسیر 7 کیلومتری داخل جنگل ابر را به صورت پیاده طی کنید. روستایی که می توانید در آن، در میان ابرها نفس کشیده و زندگی کنید. البته اقامت در این جا به دلیل کمبود خانه های محلی سخت تر از روستای ابر است. 

کارناوال در مطلبی جداگانه بعدا به بررسی کامل مسیر پیاده روی روستای ابر- روستای شیرین آباد خواهد پرداخت. 

بهترین زمان سفر به جنگل ابر

بهترین زمان برای بازدید از جنگل ابر، اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت تا اواخر مهرماه است. میزان بارندگی در این منطقه به طور معمول 400 میلی متر است و دمای هوای آن به طور میانگین به 20 درجه سانتی گراد می رسد. 

بهار و تابستان: در کل 6 ماه اول سال بهترین زمان برای سفر به این منطقه است و امکان حضور ابرها در این موقع سال خیلی بیشتر است. 

پاییز و زمستان: پاییز جنگل ابر زیباست؛ اما برای افراد معمولی و آماتوری که تجربه طبیعت گردی های چند روزه را ندارند، بازدید از اینجا کار بسیار سختی است و توصیه نمی شود. زمستان جنگل ابر نیز در کل برای تمام گروه ها توصیه نمی شود، زیرا به دلیل بارش باران های مداوم، جاده لغزنده و هوا بسیار سرد است. 

چه زمانی را باید انتخاب کرد تا حتما بتوان از حضور ابرها در این جنگل بهره برد؟ 

پاسخ این سوال بسته به آب و هوای شهر شاهرود در استان سمنان و روستای شیرین آباد و شهر علی آباد کتول در استان گلستان است. اگر هواشناسی هوای شیرین آباد و علی آباد کتول را بارانی و ابری اعلام کند و از طرف دیگر آسمان شاهرود صاف و آفتابی باشد، می توان در جنگل ابر، اقیانوس ابرها را به تماشا نشست. پس در این مورد به اخبار هواشناسی توجه داشته باشید.  

توصیه های سفر به جنگل ابر

*اگر قصد دارید با ماشین شخصی یا به همراه گروهی کوچک، برای بار اول به این سفر بروید، حتما از قبل برنامه ریزی های لازم را انجام داده، محل اقامت خود را رزرو کرده و تمام وسایل مورد نیاز را تهیه کنید. در زمان حضور در خود جنگل از راهنماهای محلی و افرادی که به این منطقه آشنایی دارند کمک بگیرید تا دچار مشکل نشوید. بهتر است دفعه اول با استفاده از تورهای طبیعت گردی مطمئن از این مکان زیبا دیدن کنید. 

*در زمان حضور در جنگل ابر، به خصوص اگر بار اول است که به اینجا می آیید تنها از مسیرهای مشخص شده، استفاده کنید و در مسیرهای ناآشنا قدم برندارید. تا حد امکان خیلی داخل جنگل نروید و سعی کنید در همان قسمت های ابتدایی جنگل گردش کنید تا اگر گم شدید یا با باران ناگهانی مواجه شدید، به مشکل برنخورید. 

*در جنگل ابر حیوانات وحشی مانند گراز و خرس نیز زندگی می کنند، اگر قصد شب مانی دارید حتما آتش روشن کنید تا آنها به شما نزدیک نشوند. در زمان ترک محل نیز آتش را حتما به طور کامل خاموش کنید و زباله های تان را با خود ببرید. 

*داشتن نقشه ای مناسب از راه، به همراه قطب نما و دستگاه جی پی اس می تواند کمک بزرگی برای جلوگیری از سردرگمی تان در زمان جنگل نوردی باشد. 

*اگر علاقه مند به عکاسی هستید طلوع آفتاب و صبح زود از بهترین زمان ها برای گرفتن تصاویر زیباست. 

*طوری برنامه ریزی کنید که حتما قبل از غروب آفتاب و تاریک شدن هوا، به مکانی مطمئن برای اقامت برسید. اگر قصد کمپ زدن دارید حتما قبل از این زمان، مکان چادر زدن خود را روشن کنید. خطر حیوانات وحشی در زمان تاریکی هوا بسیار بیشتر است. 

*رفتن به جنگل ابر و گشت و گذار در آن به سطح آمادگی جسمانی خوبی نیاز دارد. اگر پیش از این سفر، عمل جراحی سنگینی انجام داده اید یا به دلایل مختلف در وضعیت آمادگی جسمانی خوبی نیستید از انجام آن خودداری کنید. باید بدانید که در مسیر ممکن است نیاز داشته باشید تا از دستشویی صحرایی استفاده کنید، یا مسیر به دلیل ریزش باران لغزنده باشد یا مجبور شوید برای رسیدن به مکان مناسب پیاده روی های طولانی انجام دهید. پس قبل از سفر خود را هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی به خوبی آماده کنید. 

اتوبوس یا قطار: با اتوبوس و یا قطار خود را به شاهرود برسانید. وقتی به این شهر رسیدید، با تاکسی به میدان امام آمده و با استفاده از تاکسی یا اتوبوس به روستای ابر برسید. این تاکسی ها و اتوبوس ها از ساعت 8 صبح تا 6 غروب آماده سرویس رسانی هستند و همچنین می توانید این مسیر را با گرفتن آژانس نیز طی کنید. 

*نکته: 

ممکن است برای ورود به جنگل ابر از شما هزینه دریافت شود. در خبرها اعلام شده است این هزینه برای پاکسازی جنگل از زباله ها از مردم دریافت می شود. 

ویژگی های جنگل ابر | موزه ای زنده از گونه های جانوری و گیاهی

جنگل ابر به دلیل موقعیت جغرافیایی، قدمت و گنجینه های طبیعی که در خود جای داده است، ویژگی های منحصر به فردی دارد که در این قسمت به آنها می پردازیم.

*موقعیت جغرافیایی

این جنگل در منطقه البرز شرقی و در نزدیکی روستای ابر -در شهرستان شاهرود- قرار دارد و قسمت های زیادی از آن مرز استان سمنان و گلستان را پوشش می دهد. جنگل ابر در مختصات جغرافیایی  ۵۷ و ۵۴ تا ۱۲ و ۵۵ شرقی و ۴۲و ۳۶ تا ۵۰ و ۳۶ عرض شمالی واقع شده و موزه ای زنده از گونه های جانوری و گیاهی است. این جنگل از شمال به جنگل های استان گلستان، از شرق به منطقه اولنگ، از جنوب به کوه قاسم، کوه ابر و قطری و از غرب به کوه یخام و تکیاتو محدود است. 

ویژگی های طبیعی 

ارتفاع زیاد جنگل ابر از سطح دریا، دمای پایین آن در فصل گرما، چشمه سارهای فراوان و پوشش گیاهی متنوع از جمله ویژگی های برجسته این منطقه طبیعی و زیباست. 

*پوشش گیاهی 

 85 گونه مختلف گیاهی مانند راش، بلوط، ممرز، افرا، شیردار، توسکا، آزاد داغداغان، گونه‌های کلاه میر حسن، چوبک، اسپرس، دم روباهی، آویشن و شبدر در کنار گونه های نادر گیاهی مانند نارون، گیلاس وحشی، نمدار، بارانک و سرخدار این جنگل را به موزه ای طبیعی و منحصر به فرد تبدیل کرده است. اینجا برای گونه های مختلف گیاهان دارویی خود نیز بسیار معروف است و به عنوان یکی از بانک های گیاهان دارویی سرشار در کشور شناخته می شود.

قسمت های جنوبی تر این منطقه طبیعی که به روستای ابر نزدیک تر است پوشش گیاهی تُنُک است؛ اما هرچه به سمت شمال و داخل جنگل پیش می رویم پوشش گیاهی انبوه تر می شود تا جایی که در عمق جنگل ابر تپه های پرشیبی را می بینیم که سراسر پوشیده از درختان بلند است. 

اورس، مشهورترین درخت منطقه

درمیان درختان مختلف جنگل ابر، اورس مشهورترین آنهاست؛ درختی از گونه سروها که به مانند ابرها با ریشه های بلند خود روی زمین می خزد و جلوه خاصی از طبیعت را به نمایش می گذارد. 

*گونه های جانوری 

گونه های جانوری مختلف خرس قهوه‌ای، گرگ، پلنگ، خوک وحشی، شغال، روباه، خرگوش کل و بز، شوکا و مار و از پرندگان کبک، کبوتر جنگلی، بلدرچین، عقاب جنگلی، کرکس، شاهین، فاخته و قرقاول گونه های جانوری این جنگل را تشکیل می دهند. 

اهمیت جنگل ابر

جنگل ابر به سه دلیل در دنیا اهمیت پیدا کرده است: 

1- قسمتی از جنگل های چندین میلیون ساله هیرکانی ست و گیاهان دارویی کم نظیری در آن یافت می شود. گفته می شود قدمت آن به دوران - سوم زمین شناسی و چهل میلیون سال پیش می رسد. 

 2- جنگل ابر اقلیم اکوتن دارد و این یکی از ویژگی های مهم آن به شمار می آید. اقلیم اکوتن در شرایط آب و هوایی خاص ایجاد شده و از اشتراک دو اقلیم متفاوت حاصل می شود. مانند جنگل ابر که دو اقلیم نیمه بیابانی استان سمنان با اقلیم جنگلی استان گلستان به هم رسیده و پوشش گیاهی و گونه های جانوری منحصر به فردی به وجود آورده اند. اینجا می توان درختان سوزنی برگ را در کنار درختان پهن برگ مشاهده کرد که بسیار نادر و جالب است. 

3- جغرافیای خاص منطقه، ویژگی مهم دیگر آن است. قرارگیری دو منطقه کم ارتفاع و بلند در کنار یکدیگر اهمیت این جنگل را چند برابر کرده و این امر یکی از مهمترین دلایل تشکیل اقیانوس ابر در اینجاست. در این منطقه دو ناحیه کم فشار و پرفشار (دشت گرگان و منطقه ابر) در نزدیکی هم قرار دارند و هر وقت زمین انرژی می گیرد، ابرها جابه‌جا می شوند. دلیل دیگر ایجاد اقیانوس ابر در منطقه این است که در این مکان ضخامت کوه های البرز کم می شود و ابرهایی که در پشت این دیواره گرفتار هستند، از لابه لای دره ها به سمت جنوب حرکت می کنند؛ به همین دلیل از بعدازظهر تا نیمه های شب هوا سرد شده و ابرها جنگل را در بر می گیرند.

دغدغه های کارناوال 

در سال های اخیر در خبرهای بسیاری دیده و شنیده ایم که مسوولان شهری و استانی در حال احداث راه آسفالته ای در میان جنگل ابر برای دسترسی بهتر استان سمنان به گرگان هستند. جاده ای که ایجاد آن باعث نابودی گونه های گیاهی و جانوری، دوپره شدن جنگل ابر و از میان رفتن تدریجی آن می شد. اتفاقی که خوشبختانه با همکاری مردم و سازمان محیط زیست فعلا جلوی انجام آن گرفته شده است. جاده ای که احداث آن با وجود سه مسیر دیگری که سمنان را به گلستان وصل می کند، هیچ دلیل گردشگری و توسعه ای ندارد و تنها به سودجویان برای فروش زمین های جنگل و روستاهای اطراف کمک می کند. از آنجایی که بیشتر منطقه دارای پوشش جنگلی و شیب های ناپایدار با شیب بیش از 60 درصد است، هرگونه دخالت انسان در آن به ویژه در شیب های بالا باعث تخریب بیشتر جنگل، خطر رانش، فرسایش خاک و ایجاد رواناب های متعدد می شود. کارشناسان، این جنگل را یکی از لایه های حفاظتی زمین و سپری برای منطقه ابر می دانند و اعتقاد دارند که احداث این جاده اکوسیستم این مکان را برای همیشه نابود می کند. 

خوب است در هر تصمیمی برای توسعه شهری، گردشگری و اقتصادی در ابتدا به عواقب آن و چیزی که قرار است از دست بدهیم و آنچه قرار است به دست آوریم به خوبی بیندیشیم و سپس وارد عمل شویم. ذخیره گاه هایی مانند جنگل ابر برای کشور خشک ایران به مانند مخزنی پر از طلا، الماس، جواهر هستند و بسیار بسیار بیش از آن چه تصورش را می کنید ارزش دارد و با هیچ چیز دیگری قابل تعویض و جایگزینی نیست. با حفظ این گنجینه های طبیعی به فرزندان و میراث داران این کشور رحم کنیم. 

سخن آخر 

در سفری تماشایی به یکی از زیباترین جاذبه های ایران زمین سری زدیم و زمین را در آسمان تجربه کردیم. به ملاقات ابرها در جنگل ابر رفتیم و با زیبایی های این منطقه بکر و دیدنی بیشتر آشنا شدیم. 

نظر شما در مورد این زیبای بی تکرار طبیعت ایران چیست؟ آیا تا کنون از این مکان دیدن کرده اید؟ 

دیدگاه، تجربه و پیشنهادهای خود را با ما و دوستان تان در کارناوال به اشتراک بگذارید. 

کــــــــــــارناوالی شــــــــــــو